Meningen
Hier kun je zien welke berichten Dievegge als persoonlijke mening of recensie heeft gemarkeerd.
I Want to Live! (1958)
Of de echte Barbara Graham schuldig was, zullen we nooit weten. De versies spreken elkaar tegen. Het feit op zich dat we het niet weten, is echter al genoeg om het voortbestaan van de doodstraf aan te klagen.
Susan Hayward laat een scala aan emoties zien: wanhoop, woede, uitgelatenheid, cynisme en liefde voor haar baby. Ze wekt sympathie op voor Babs, die een moeilijke jeugd gehad heeft en talent heeft voor het opzoeken van fout gezelschap en het nemen van ondoordachte beslissingen. Ze wordt erin geluisd door een bedenkelijke politiemethode. Er zijn voorbeelden van mensen die later terugkwamen op een uitgelokte bekentenis.
De scheve camerahoeken in het begin suggereren de instabiliteit van een dronkenmansroes. De gevangene wordt vaak doorheen tralies getoond en er wordt op haar ingezoomd vanuit de hoogte, wat een beklemmend gevoel geeft. Er zijn verscheidene matchcuts gebruikt. De H van Hotel wordt eerst langs buiten getoond, daarna vanuit de hotelkamer. Van het gehamer op de bongo's tijdens het uitzinnige feestje springt de montage naar de hamer van de rechter. Een krijsende trompet wordt gevolgd door het gekrijs van de baby. Meteen na haar executie komt het woord "STOP" in beeld op het wegdek.
De jazzmuziek zorgt voor een rokerig, decadent sfeertje. De eerste keer dat ze naar de executiekamer stapt, is dat op het ritme van een dodenmars; de tweede keer is er stilte. Het ethische vraagstuk, het doorleefde acteerwerk en de sfeerschepping maken hiervan een tijdloos pareltje.
I, Daniel Blake (2016)
Daniel Blake is een tragische held die het opneemt tegen de Leviathan van de bureaucratie, een sympathieke digibeet die z'n weg niet vindt in het kafkaiaanse systeem. Dit gaat niet over extreme armoede, maar over de categorie net daarboven: mensen die het hoofd boven water proberen te houden, zoals een arbeider met een hartaandoening of een alleenstaande ouder. Het is geen geromantiseerd beeld van de nobele arme, want ze maken ook fouten.
De locatie in Newcastle is realistisch weergegeven, zonder achtergrondmuziek of emotionele close-ups. Ken Loach deed aan veldonderzoek bij mensen met dergelijke problemen en bij sociale hulpverleners. Het incident bij de voedselbedeling zou echt gebeurd zijn. Alles werd in volgorde geschoten. De acteurs kregen hun tekst soms kort op voorhand. Sommige nevenrollen waren voor toevallige voorbijgangers.
De stelling dat kokosnoten meer slachtoffers veroorzaken dan haaien, is een fabeltje.
Ieri, Oggi, Domani (1963)
Alternatieve titel: Yesterday, Today and Tomorrow
Sophia Loren en Marcello Mastroianni spelen drie verschillende personages in drie verschillende milieus. Het zijn drie kleine komische vertellingen met licht erotische inslag, een modern antwoord op de Decamerone. De eerste shots vestigen steeds de aandacht op de architectuur en de omgeving van de drie steden, respectievelijk in het zuiden, het noorden en het centrum van Italië.
Eduardo De Filippo leverde het briljante scenario voor het eerste deel. In een arme Napolitaanse volksbuurt met schamele gebouwen en povere interieurs spannen de mensen samen. Ondanks de moeilijke omstandigheden vormen ze een hechte gemeenschap en helpen ze elkaar, desnoods met lepe plannetjes. Kostelijk is wanneer Carmine "weer mag aantreden", totdat hij een inzinking krijgt en zich terugtrekt met het haar in de war. Grote gezinnen waren typisch voor die tijd.
De autorit vanuit Milaan zorgt voor een meer dynamisch middenstuk. Het logo van de Rolls-Royce is zichtbaar door de voorruit. Het is een rijker milieu, met lossere zeden en overspelige relaties. Molteni was een Milanese salamiproducent en sponsor van een wielerploeg. Het is ironisch dat Anna Renzo z'n stuurfout kwalijk neemt, terwijl in het begin gebleken is dat ze zelf een abominabele zondagsrijder is.
Het derde deel speelt zich af in Rome, met als thema de moeilijke verhouding tussen religie en erotiek. Het ene moment lijkt Mara een succubus die de jonge seminarist ten val dreigt te brengen; het volgende moment wordt ze een engel uit de hemel genoemd. In het katholieke en mediterrane Italië lag dat dicht bijeen. Tina Pica heeft een leuke karakterrol als de buurvrouw die eerst een ouwe feeks lijkt, maar dan volledig omslaat. In de legendarische stripteasescène speelt Sophia haar rondingen ten volle uit, terwijl Marcello keffend en schuimbekkend op het bed zit.
Het geheel is verleidelijk, charmant en verfijnd humoristisch. Deze gevarieerde reis door Italië blijft mijn favoriete rol van Sophia Loren.
If I Stay (2014)
Het onzekere maar getalenteerde meisje wordt met gevoel gespeeld door Chloë Grace Moretz. Zij vindt zichzelf in de klassieke muziek, terwijl haar lief een rockzanger is. Ze twijfelt of ze zichzelf moet blijven of pogingen doen om erbij te horen, zoals wanneer ze zich verkleedt als Debbie Harry. Haar ouders komen uit het hippietijdperk, waardoor je een omgekeerde situatie krijgt: geen rebelse tiener met strikte ouders maar een brave tiener met coulante ouders. Mia's uitspraak dat ze zich als een vis op Mars voelt, is dubbelzinnig geworden nu de NASA bewezen heeft dat er water op Mars is.
De niet-chronologische vertelstijl werkt goed. Het verhaal duurt slechts één dag. De rest wordt in flashbacks verteld. Dit creëert een eenheid van tijd.
Wanneer ze in het ziekenhuis ligt, wordt het sentimenteel. Het zou beter werken met wat minder melige achtergrondmuziek. Zelfs wanneer ze het podium op stapt met haar cello, klinkt er achtergrondmuziek. Het geluid van haar ademhaling en haar voetstappen in die grote zaal zou meer spanning creëren.
Wanneer we Chloë Grace Moretz het celloconcerto van Saint-Saëns zien spelen, horen we eigenlijk de celliste Alisha Bauer. Sterker nog, we zien Alisha Bauer met het hoofd van Moretz erop gemonteerd. Het is jammer dat je niet te zien krijgt dat cello spelen moeilijk is en jarenlang hard werken vergt. We krijgen het misleidende beeld van een natuurtalent dat het allemaal vanzelf kan.
Ikiru (1952)
Alternatieve titel: Doomed
Niet het traditionele Japan wordt hier getoond, maar een verstedelijkte, gemoderniseerde, verwesterde samenleving. De enorme stapel dossiers op de achtergrond van het kantoor is een symptoom van de kafkaiaanse bureaucratie. Watanabe is vervreemd van z’n werk- en leefomgeving. Hij heeft decennialang stempels gezet zonder ooit iets concreets te verwezenlijken; z’n zoon is enkel in de erfenis geïnteresseerd.
De kankerdiagnose is het kantelpunt waarna hij beseft dat hij heeft vergeten te leven (“ikiru”). Tijdens z’n zoektocht naar zingeving leidt “Mefisto” hem door de hel van het uitgaansleven. Daar zit hij met een begrafenisgezicht tussen de feestvierders. Hij benijdt de levenslust van z’n jonge, vrouwelijke collega Toyo, in alle opzichten z’n tegendeel. De grap die zij in het begin vertelt, past bij het thema van zinloos ambtenarenwerk.
Het eerste bedrijf wordt omkaderd door een alwetende verteller, beginnende met een röntgenfoto. In het tweede bedrijf gaan z’n nabestaanden als detectives Watanabe’s laatste maanden reconstrueren. De camera staat vaak stil. Om de ruimte te vergroten is gebruik gemaakt van spiegels, ramen en deuren. Sake en rijstmaaltijden met stokjes worden afgewisseld met verkeerschaos, honkbal en een flipperkast. Rock ‘n’ roll en Afro-Cubaanse jazz contrasteren met het Japanse levenslied. Het is de zoektocht van een kleine man naar het antwoord op een grote levensvraag.
Imaginarium of Doctor Parnassus, The (2009)
Alternatieve titel: The Imaginarium of Dr. Parnassus
In z'n tijd bij Monty Python maakte Terry Gilliam ook al surrealistische animatie. Nu, met de nieuwe computertechnieken, is hij daar veel verder in gegaan, in combinatie met geconstrueerde sets, vaak in miniatuurvorm. Wanneer iemand door de spiegel stapt, komt hij in z'n eigen fantasiewereld terecht. Dit is een verwijzing naar Through the Looking Glass van Lewis Carroll. Er zitten ook gelijkenissen in met Faust, oude volksvertellingen en Griekse en Egyptische mythologie. De Styx wordt bevaren door moderne heiligen als James Dean and Lady Di.
Parnassus is de Griekse berg waar de muzen wonen. Gradus ad Parnassum is een leerprogramma in stappen. Het rondtrekkende gezelschap is een anachronisme. Vaudeville en freakshows waren ruim een eeuw geleden populair, maar toch treden ze in de moderne tijd op. Er zijn wel flashbacks naar een klooster in de middeleeuwen, waarin een fantasievogel rondvliegt, met kleurrijke pluimen als een paradijsvogel.
De rol van Tony werd wegens de onverwachte dood van Heath Ledger door vier verschillende acteurs gespeeld. Van een nood hebben ze een deugd gemaakt, want een man met vier gezichten past uitstekend bij deze surrealistische omgeving en bij een schijnheilig personage. Christopher Plummer heeft een nieuwe adem gevonden met die rollen van vertwijfelde bejaarden. Lily Cole is een fotomodel met hersenen. Met haar vuurrode haar, bolle wangen en wijde ogen is ze ideaal als inzet voor een weddenschap met de Duivel. Tom Waits speelt graag lugubere rollen, al is zijn Ol' Nick een erg volkse en bijna sympathieke versie van het Kwade Wezen. Paloma Faith is beter bekend als zangeres, maar ze is opgeleid als actrice. Het voelt aan als een droom met gedaanteveranderingen en absurde wendingen, maar dankzij de strijd om de zieltjes zit er ook een spannende intrige in om het allemaal aaneen te hangen.
Immigrant, The (1917)
Hiermee zette Chaplin een hele stap voorwaarts. De intrige was langer en beter uitgewerkt dan in z’n eerste probeersels. Het begint met een visuele misleiding. Je denkt dat hij zeeziek over de reling hangt, maar hij is aan het vissen. Ze hebben een set gebouwd die heen en weer kon schommelen op een centrale as. Het verhaal kent twee gescheiden helften, ter zee en ter land, maar het muntstuk werkt als verbindend motief.
De Zwerver wekt meer sympathie op dan bij z’n eerdere optredens. Hij komt op voor de vernederden en gekrenkten - Edna Purviance - en gaat de strijd aan met de hufterige kelner - Eric Campbell. Met een combinatie van listigheid en gelukkig toeval probeert hij deze laatste te verslaan.
Het is meer dan een opeenvolging van grappen, want er zit ook een sociaal element in. Chaplin kwam zelf als relatief arme immigrant naar de VS. Hier leverde hij een voorsmaakje van wat hij in z’n mars had.
In Cold Blood (1967)
Alternatieve titel: In Koelen Bloede
Truman Capote bedacht een nieuw genre: de faction novel, een mengeling van fact en fiction. Ter voorbereiding sprak hij langdurig met de daders en de speurders. Ook deze bioscoopversie blijft ongewoon dicht bij de realiteit. Het huis is dat waar de echte moorden plaatsvonden, al zou je dat onmogelijk kunnen raden. De foto’s op het bureau zijn van de echte slachtoffers; de ogen op de affiche zijn van de echte daders.
De twee hoofdpersonages hebben met elkaar gemeen dat ze snel rijk willen worden door één grote slag te slaan. Hickock is de meest verachtelijke van de twee, want hij is gewetenloos en verlinkt z’n maat. Hoewel Perry Smith de schoten afvuurt, kan hij enige sympathie opwekken. Hij handelt onder invloed van de andere, toont wel berouw en heeft een moeilijke jeugd gehad. De slachtoffers worden iets te veel voorgesteld als het ideale gezinnetje, zo weggelopen uit een reclamespotje voor ontbijtgranen. John Forsythe (Blake in Dynasty) overtuigt als de ernstige, bekwame rechercheur.
Er wordt afgewisseld tussen het standpunt van de daders, de slachtoffers en de speurders. De link is vaak een matchcut: van een slachtoffer dat zich scheert naar een dader die zich scheert; van Perry op een foto naar Perry in levende lijve enz. De gebeurtenissen worden niet chronologisch afgehandeld. Van de voorbereiding springt het plots naar de gebeurtenissen na de misdaad. Dan springt het terug naar de misdaad zelf, gevolgd door de rechtszaak en de executie. Deze vorm, ACBD, zorgt voor een betere climaxwerking. Enkele flashbacks tonen Perry's problematische jeugd. Voor de spiegel fantaseert hij dat hij een rockster in Las Vegas is. Ontnuchterend is de banaliteit van het kwaad: een gezin uitmoorden voor een peulschil. Ondanks deze gruweldood stellen de slotscènes de zin van de doodstraf in vraag.
De zwart-witbeelden zijn donker, met het felle contrast van kop- of zaklampen. Sigarettenrook en opwaaiend stof zorgen voor een grauwe toon. Kort voor z’n terechtstelling lijkt de reflectie van regen op Perry’s gezicht op tranen. De groezelige jazzklanken van Quincy Jones versterken de sfeer.
In the Heat of the Night (1967)
Alternatieve titel: De Nacht van Inspecteur Tibbs
Niet zozeer het moordmysterie maakt het verschil, maar wel het acteerduel tussen de twee hoofdrolspelers en het thema van segregatie in het Zuiden. Sidney Poitier speelt de minzame, intelligente Afro-Amerikaan die zich niet op stang laat jagen, behalve die ene keer wanneer hij Endicott een klap terug geeft - die klappen waren trouwens echt. Rod Steiger speelt een bevooroordeelde, kauwgom kauwende zuiderling die geleidelijk tot inkeer komt. De twee groeien naar elkaar toe in ten dele geïmproviseerde dialogen. Op Poitier na spreekt iedereen met een zuiders accent.
Mr. Tibbs wordt meteen slachtoffer van racial profiling wanneer Wood hem arresteert en met "boy" aanspreekt. Afro-Amerikanen in Mississippi kenden een uitzichtloos bestaan. De slavernij was weliswaar afgeschaft, maar de meesten werkten nog steeds als landarbeider of als huisknecht. Sommigen hadden een klein winkeltje of een garage. Helaas kon er om veiligheidsredenen niet in de staat Mississippi gewerkt worden. De opnamen waren grotendeels in Sparta, Illinois, terwijl het verhaal zich afspeelt in Sparta, Mississippi - een plaats die in werkelijkheid op meer dan honderd kilometer van de Mississippirivier ligt.
Het verhaal is een whodunit met alle vaste ingredënten. Ondervragingen en speurwerk worden afgewisseld met een paar actiescènes. Er is een goed afwisseling tussen spanning, humor en sociale thematiek. De bluesy muziek van Quincy Jones en de stem van Ray Charles passen bij de sfeer van het Zuiden.
Indivisibili (2016)
Alternatieve titel: Indivisible
In het echte leven zijn de twee actrices wel een tweeling, maar niet Siamees. Boeiend is dat de twee personages een verschillend karakter hebben. Dasy droomt van onafhankelijkheid en Los Angeles. Violet is veel aanhankelijker en bang van verandering. Hun voornamen zijn afgeleid van Daisy en Violet Hilton, de actrices in Freaks (1932), maar dat was echt een Siamese tweeling.
Ook hier worden de zussen in een soort freakshow uitgebuit. Ze zingen en dansen voor een publiek dat toch vooral de rariteit wil zien. Het speelt zich af in de omgeving van Napels. De liedjes van onder anderen Lorenzo Avitabile zijn in het Napolitaanse dialect. Hun ouders buiten hen uit en jagen het geld erdoor. Dan is er ook nog een soort sekteleider die beweert dat ze geluk brengen. De vraag is of ze aan hun lot kunnen en willen ontsnappen.
Innocents, The (1961)
Deze bewerking van een gotische vertelling van Henry James moet het hebben van een langzaam opgebouwde spanning en een suggestieve sfeer. Het kasteel op het Engelse platteland is een griezelige locatie, met een lange wenteltrap, veel kamertjes met bestofte snuisterijen, demonische beelden en kandelaars. Het verhaal kan op twee manieren geïnterpreteerd worden. Ofwel is er echt iets bovennatuurlijks aan de hand, ofwel is het psychologische horror en vindt het allemaal in de verbeelding van de gouvernante plaats.
Wit en zwart staan symbool voor onschuld tegenover het kwaad dat binnen probeert te dringen. Miss Giddens knipt witte rozen, maar ze staat ook onder een treurwilg. Het jongetje speelt met witte duiven, maar ook met een glibberige schildpad. Het meisje wordt geïntroduceerd als een engelachtig spiegelbeeld in het water, alsof ze in een droom verschijnt. De wind in de witte gordijnen geeft een spookachtig beeld. Er zijn felle contrasten tussen licht en donker. Vaak is het zeer donker, met een beetje kaarslicht. Soms is het gezicht van de gouvernante voor de ene helft donker en voor de andere helft belicht. Diepte en breedte van het scherm zijn volop benut, met deep focus en CinemaScope. Soms overlappen beelden in dissolve, vooral wanneer ze een nachtmerrie heeft met flarden van herinneringen.
Klankeffecten zijn effectief benut: wind, onweer, knarsende scharnieren en een krakende trap. De Fransman Georges Auric zorgde voor symfonische achtergrondmuziek. Tijdens de cruciale scènes waarin een geest verschijnt, zijn daar elektronische klanken aan toegevoegd, wat toen zeer vernieuwend was. Ze lijken te komen "van de andere zijde". Ook het melodietje van de muziekdoos heeft iets spookachtigs.
Deborah Kerr werd soms The English Rose genoemd. Ze was gracieus, en kon haar ogen opensperren om angst uit te drukken. Haar stijl past bij de victoriaanse periode, waarin strenge fatsoensnormen tot verdrongen verlangens en onderbewuste spanningen konden leiden. Het is een ijzingwekkend verhaal met veel symboliek en gelaagdheid.
Insulte, L' (2017)
Alternatieve titel: The Insult
Een klein incident tussen een Libanese christen en een Palestijnse immigrant escaleert tot een nationale crisis. De onderliggende conflicten tussen bevolkingsgroepen, de littekens van het oorlogsverleden en de recentere slachtpartijen komen aan de oppervlakte. Historische incidenten als Zwarte September (1970) en het Bloedbad van Damour (1976) worden aangehaald. Opruiende toespraken en gezwaai met de libanonceder
Je kunt je afvragen op welke uitspraak de titel slaat. Yasser scheldt Toni uit voor stomme lul, maar Toni beledigt vervolgens Yassers hele volk door te roepen dat Sharon hen uit had moeten roeien. Er zijn een paar rare wendingen, zoals het onderhoud met de president, maar er worden belangrijke vragen gesteld over problemen die al decennialang aanslepen, met een voorzichtige poging tot toenadering en begrip in beide richtingen.
Intermezzo (1936)
In haar vroege Zweedse periode had Ingrid Bergman reeds die stralende glimlach en die natuurlijke charme. Ze speelt geen sluwe verleidster, maar een jonge vrouw die zelf worstelt met een dilemma. De titel heeft een dubbele betekenis. Ze spelen een stuk van de Oostenrijkse componist Heinz Provost dat zo heet, maar de twee minnaars zijn ook slechts een intermezzo in elkaars leven. Romantische muziek wordt voorgesteld als een aanzet tot overspel. De moraal is dat de standvastigheid van gezin en studies belangrijker zijn dan de opwinding van een romance en een internationale tournee.
Schaduwen staan symbool voor de donkere kant van de mens, spiegels voor zelfreflectie. Sigarettenrook komt ook veel voor. Op de dvd-versie klinkt de piano vals, een klankprobleem dat wellicht moeilijk op te lossen valt. De Zweedse versie verkies ik boven de Amerikaanse remake, die het verhaal vrij letterlijk volgt maar het middenstuk inkort.
Inuk (2010)
Uitgerekend op de koudste dag van het jaar stuit ik op de Noordpool, meer bepaald Groenland. In de hoofdstad Nuuk is de moderniteit in het dagelijkse leven doorgedrongen. Bij Inuk thuis hebben ze een tv en een koelkast, en hij speelt zelfs in een rockband. Een element uit de traditionele cultuur van de Inuit duikt op wanneer hij tupilaks gaat verkopen - uit been gesneden beeldjes met een mystieke betekenis. De voertaal is Groenlands.
De grote ommekeer komt er wanneer Inuk noordwaarts gestuurd wordt, naar Uummannaq. Daar leert hij de traditionele leefwijze kennen met jacht en visvangst. Dierenrechtenactivisten zullen minder enthousiast zijn over wat er met een zeehond gebeurt. Het levert mooie beelden op met ijsvlakten, besneeuwde bergen en een schuchtere zon die de polaire vrieslucht probeert te doorbreken. Een mooi moment is wanneer een husky zich gapend uitrekt. Het verhaaltje wordt wat sentimenteel, maar de helwitte omgeving en de authentieke cultuur maken dat goed. En nu is het tijd om de radiator wat hoger te zetten.
Invasion of the Body Snatchers (1978)
Dit is de beste versie van Jack Finney's scifiroman. De sfeer van paranoia wordt opgeroepen met wankele en subjectieve cameravoering, met duisternis en geschreeuw. Een vondst zijn die beelden doorheen een gebarsten voorruit. De toonclusters van jazzpianist Denny Zeitlin dragen bij aan de paniekstemming.
Het gevoel dat je niet meer weet wie je kunt vertrouwen, paste bij de Koude Oorlog. Het idee dat iemand vervangen kan worden door een buitenaardse dubbelganger, spreekt nog steeds tot de verbeelding. Het is de aanleiding voor grapjes, speculaties en samenzweringstheorieën. De mooiste rollen zijn voor Donald Sutherland en de volwassen Veronica Cartwright.
Isha Ovedet (2018)
Alternatieve titel: Working Woman
Het is een realistische voorstelling van het dilemma van een carrièrevrouw in Jeruzalem. De man die haar kansen biedt in de vastgoedsector, vertoont grensoverschrijdend gedrag. Het is een vorm van machtsmisbruik die veel voorkomt. Het sluit aan bij de boodschap van #Metoo. De onbekende hoofdrolspeelster doet het zeer goed. Wat ik miste, was aandacht voor de omgeving. Het speelt zich af in Jeruzalem, maar je krijgt niets te zien van de historische of religieuze gebouwen. Het draait vooral om de boodschap en de spanning tussen de twee hoofdpersonages.
Island in the Sun (1957)
Palmbomen, steeldrums, de zoetgevooisde stem van Harry Belafonte, en Dorothy Dandridge die de limbo danst... Er heerst een zomers, Caraïbisch sfeertje op het fictieve eiland Santa Marta - in werkelijkheid Barbados en Grenada. De locatie is paradijselijk, maar de intriges zijn dat allerminst. Het is gebaseerd op een roman van Alec Waugh, de oudere broer van Evelyn. Politiek, misdaad en romantiek zitten erin verwerkt.
In een verkiezingsduel heeft één kandidaat (Belafonte) radicale, revolutionaire opvattingen. Z'n tegenstrever Maxwell Fleury (James Mason) vertegenwoordigt de conservatieve, kolonialistische strekking. Diens minderwaardigheidscomplex en pathologische jaloezie drijven hem tot een passionele moord. John Williams speelt opnieuw de politiedetective, die graag verwijst naar Dostojevski's Misdaad en Straf.
Voor de romantiek zorgen drie relaties: een blanke man met een zwarte vrouw, een zwarte man met een blanke vrouw, en het derde geval is ingewikkeld. Die interraciale relaties waren in 1957 controversieel. In sommige zuidelijke steden werd hij niet vertoond, en Joan Fontaine zou een doodsbedreiging ontvangen hebben van de Ku Klux Klan. Vandaag is het een boeiend kijkstuk met goede acteurs, al zitten er misschien iets te veel thema's in om op twee uur tijd grondig uit te werken.
It Follows (2014)
Goede horror moet het niet hebben van een snelle opeenvolging van jump scares, maar van een zorgvuldig opgebouwde sfeer. Er zijn stille momenten met getsjirp van krekels. De elektronische muziek is traag en atmosferisch, geïnspireerd door synthesizerklanken uit de jaren '80. Geklop op een deur en elektronisch slagwerk staan voor toenemende dreiging.
Trage pan shots en tracking shots passen bij het thema van langzaam naderend gevaar. Door het gebruik van een groothoeklens lijken figuren op de voorgrond groter, terwijl er toch veel achtergrond te zien is, een beetje als in een bolle spiegel. Bekeken worden staat centraal, beginnend met die twee buurjongetjes die Jay bespieden van achter een struik. Vaak wordt er door een ruit gefilmd of in een spiegel. Het water van het zwembad, het meer en de waterkraan kan symbool staan voor dromen. Het geheel voelt aan als één grote nachtmerrie. Dat Jay op blote voeten rondloopt zonder dat ze vuil worden, versterkt deze gedachte.
Maika Monroe gebruikt spastische bewegingen en verwrongen lichaamshoudingen. Haar opgetrokken schouders varraden een innerlijke spanning. Jay komt sociaal en levenslustig over, maar ze is ook een onzekere tiener die pillen slikt.
De rode bal als symbool voor gevaar doorbreekt de traagheid. Het meest lugubere beeld komt vroeg: het meisje met het achterovergebroken been. Was zij de eerste poging van Jeff (alias Hugh) om de vloek door te geven? De enige echte jump scare is wanneer de achterkant van die kast opengebroken wordt, waarna Jay naar haar zus kijkt als in een spiegel. Verder zit het griezelige vooral in details, zoals die grassprietjes op Jays knie, die lijken op snijwondjes ten gevolge van automutilatie.
Op het bordes spelen de tieners het kaartspelletje Old Maid. Dit is een variant van zwartepieten of piekenzot jagen, waarbij je de slechte kaart door moet geven aan iemand anders, net als het kwaad hier. De zus let niet goed op, want ze zou twee identieke kaarten kunnen afwerpen. Het meisje op de fiets zou Jay kunnen zijn.
Het kwaad vertoont zich in verschillende gedaanten, onder andere de Old Maid, een reus van 2.27 m en de wellicht overleden vader, die eerder op foto's te zien is. Zo gevaarlijk is het niet eens, want je kunt gemakkelijk wegvluchten. Het einde is dubbelzinnig. Drie verklaringen zijn mogelijk: ze hebben het monster gedood in het zwembad, Paul heeft het doorgegeven aan een prostituee of ze hebben besloten het om beurten aan elkaar door te geven. In het laatste geval zouden ze in de slotscène achtervolgd worden door die man op de achtergrond.
Dankzij de symboliek, de sfeerschepping en de meerlagigheid is dit een recent hoogtepunt in het horrorgenre.
It Happened One Night (1934)
Claudette Colbert was een opvallende verschijning met bolle wangen, een kapsel met zijdelingse krullen, en donkere make-up om haar mond en wenkbrauwen te accentueren. Ze speelt Ellie, een rijkeluisdochter die rebelleert tegen het ouderlijke gezag en uit haar gouden kooi wil breken. Ze is belangrijk genoeg voor artikels in de boulevardpers. Op haar mondje is ze niet gevallen.
Clark Gable speelt de goed geklede vrijgezel met het gepommadeerde haar, de potloodsnor en het spottende glimlachje. Ironisch genoeg beweert deze journalist dat hij zich enkel voor Ellie interesseert met het oog op een primeur. Algauw wordt echter duidelijk dat hij voor haar valt, en dat ook de muren van Jericho zullen vallen. Tussen de twee onderling is er een soort battle of the sexes gaande, met de liftscène als hoogtepunt. Zodra er een bedreiging is van buitenaf, gaan ze echter samenwerken, bijvoorbeeld met het rollenspel van een ruziënd echtpaar. Wanneer Shapeley haar herkent op die krantenfoto, geeft Gable een imitatie ten beste van een gangster in de trant van Little Caesar (1931).
Ellies vader is overbeschermend, maar tegen het einde zal hij milder worden. Er is ook wat aandacht voor de armoede van het gewone volk ten tijde van de Grote Depressie. De redacteur met z'n jachtige spreekstijl had evengoed in His Girl Friday (1940) kunnen zitten.
De speelse stemming van twee personages op reis wordt goed weergegeven. Uiteraard is het onderweg zijn belangrijker dan de bestemming. Drie dagen en drie nachten reizen ze in noordwaartse richting langs de oostkust, al is daar weinig van te merken, want het is opgenomen langs de westkust. Het succes van deze screwballkomedie is te danken aan de charmante stijl van de twee hoofdrolspelers, de gevatte dialogen van Robert Riskin, het vlotte tempo en het goede evenwicht tussen humor en romantiek.
It's a Free World... (2007)
Dit is een confrontatie met de onopgesmukte werkelijkheid. Angie werkt voor een Londens bedrijf dat gastarbeiders recruteert uit Polen. Wanneer haar seksistische baas haar ontslaat, besluit ze zelf een gelijkaardig bedrijfje op te starten. Dat is niet vanzelfsprekend voor een alleenstaande vrouw met een probleemkind.
Angie wekt sympathie op, al zou je haar willen waarschuwen zich niet met die zaken in te laten. Het lijkt dweilen met de kraan open. Ze stelt zich hard op tegen de arbeiders, maar uit enkele scènes blijkt dat ze zich toch om hen bekommert.
Kierston Wareing zet een sterke rol neer. Aangezien ze van Essex is, hoeft ze haar accent weinig of niet te veranderen.
It's a Mad Mad Mad Mad World (1963)
Alternatieve titel: It's a Mad, Mad, Mad, Mad World
Stanley Kramer durfde het nog aan om een grootschalige, doldwaze en schaamteloze komedie te maken. De nadruk ligt op de fysieke grappen, waaraan maar liefst zestig stuntmannen hun diensten verleenden. Ruim twee en een half uur lang word je overspoeld door een snelle opeenvolging van grappen. Het is niet altijd de meest verfijnde humor, maar er zijn toch heel wat kostelijke momenten.
De gekke openingscredits van Saul Bass zetten meteen de toon. Acteursnamen spelen haasje-over, alsof ze twisten over wie de grootste ster is. Geslaagde grappen zijn de dialoog over hoe ze het geld zullen verdelen, het oorlogsvliegtuigje dat ingehaald wordt door de auto's eronder, de zoektocht naar de openlijk zichtbare grote W, en de apotheose waarin ze allemaal tegelijk op die brandweerladder gaan staan. Als de kemphanen samenwerken, kunnen ze allemaal een mooi bedrag opstrijken, maar dan krijg je geen goede komedie. Gedreven door hebzucht en egoïsme steken ze elkaar stokken in de wielen. Via crosscutting wordt heen en weer gesprongen van de ene naar de andere rat in de race, met een opeenvolging van gekke voertuigen. Het is de fabel van de haas en de schildpad: degenen met de snelste voertuigen begaan de grootste blunders.
De personages zijn typetjes: de bazige schoonmoeder, de nationalistische Brit... De onstuimige Melville zou ik niet als tandarts willen. Het enige personage dat wat dieper uitgebouwd is, is Culpeper (Spencer Tracy). Bitter gestemd over het schamele pensioentje dat hem te wachten staat, doet hij een poging om de anderen te slim af te zijn. Heel wat door de wol geverfde komieken zijn aanwezig, met als uitschieters Spencer Tracy, Ethel Merman en Phil Silvers. Daarnaast zijn er verschillende cameo's van meer en minder bekende komieken.
De première moet een hele belevenis geweest zijn. Het was in Cinerama, met een zeer breed, gebogen scherm. Tijdens de pauze werden fictieve radioberichten van de politie uitgezonden tot in de toiletten. Technische effecten zijn gedateerd; soms zie je dat het voertuig stilstaat in een studio voor een scherm, maar dat knullige kan de pret niet bederven. Deze komedie slaagt in haar betrachting: mensen aan het lachen brengen.
It's a Wonderful Life (1946)
Alternatieve titel: Mens, Durf te Leven
Aangezien het net Pasen geweest is, leek het mij de ideale periode om deze Kerstklassieker van onder het stof te halen. Er wordt een sfeer in opgeroepen van de goeie ouwe tijd, toen alles nog knus en gezellig was en elke Kerst wit. Er zit een boodschap in van solidariteit en naastenliefde, wat indruist tegen de ideologie van het Amerikaanse kapitalisme. Het verhaal is schatplichtig aan A Christmas Carol van Charles Dickens. Die engel is een soort Ghost of Christmas Past; de inhalige Potter lijkt op Scrooge.
De opbouw is slim, met de omkadering vanuit de hemel en de inlassing van het verleden en een hypothetische scène. Een terugkerend motief is dat George iemand uit het water redt - eerst z'n broer, later de engel. Wanneer George op bezoek gaat bij Potter, intimideert deze hem door hem op een lagere stoel plaats te laten nemen en door hem een sigaar toe te steken, terwijl hij dat duidelijk niet gewend is. Het dorp is één grote set met nepgevels en -straten. Ze hebben ook een nieuw type nepsneeuw gecreëerd. De dansvloer die openschuift boven een zwembad, bestond echt.
James Stewart is nooit de stoere, ongenaakbare held, maar wel een gewone knul met wie je gemakkelijk mee kunt leven. George twijfelt, maar heeft wel het lef om voor z'n idealen te strijden. Donna Reed speelt de ideale echtgenote met de glimlach, maar in de hypothetische scène is ze ook even te zien als mensenschuwe ouwe vrijster. Toen ze een steen door een ruit moest gooien, wilden ze trucage gebruiken, maar ze gooide gewoon raak. Twee interessante nevenpersonages zijn de politieman Bert en de taxichauffeur Ernie. Bij Sesamstraat hebben ze die voornamen gejat. Deze mengeling van humor, romantiek en een optimistische levensvisie werkt nog steeds aanstekelijk.
Italian Job, The (1969)
Deze kraakkomedie volgt het driedelige patroon van planning, uitvoering en problemen achteraf, doorspekt met Britse humor. Michael Caine maakte van z'n Cockneyaccent z'n handelsmerk. Het zinnetje "You're only supposed to blow the bloody doors off!" werd door Rob Brydon geïmiteerd in The Trip (2010). De overval op een geldtransport wordt verteld uit het standpunt van de "sympathieke" Britse misdadigers. In Italië zitten zij tussen twee vuren, want ze hebben zowel de politie als de maffia tegen zich. Er zit al wat Brexitmentaliteit in, want stelen van een Italiaanse bank wordt voorgesteld als goed voor de Britse economie. Een minpunt zijn de seksistische grapjes in de eerste helft, maar dat zijn er gelukkig niet te veel.
Liefhebbers van auto's uit die periode kunnen hun hart ophalen aan een Aston Martin, twee Jaguars en vooral drie Mini's in de kleuren van de Union Jack. De primaire kleuren van die kleine wagentjes geven er iets knulligs en kwajongensachtigs aan. Het hoogtepunt is de lange achtervolging over daken en bergpassen. Het camerawerk, met kranen en helikopters, is meer dan in orde.
Het open einde is letterlijk en figuurlijk een cliffhanger. Ook "hang on" kun je dubbel interpreteren. De voor de hand liggende ontknoping zou zijn dat ze overleven door de tank leeg te laten lopen, maar dat het goud in het ravijn valt. Onderweg hebben ze een hoop onkosten gemaakt, met die vernielde auto's en zo. De conclusie is dat een veilige kantoorjob een snellere manier is om geld te verdienen.