Ikiru (1952)

Zoals verwacht audiovisueel erg sterk verouderd, maar desalniettemin heeft Ikiru zeker het een en ander te bieden.

Van te voren heb ik geen omschrijving gelezen, dus ik wist niet dat het meteen zou beginnen in de vorm van de mededeling dat de hoofdpersoon kanker heeft. Aangezien mijn familie niet gevrijwaard is gebleken van die ziekte, is dat iets dat me momenteel raakt. Maagkanker schijnt overigens in Japan vrij veel voor te komen, terwijl in het westen er juist meer gevallen zijn van darmkanker. Het schijnt allemaal met verschillende diëten te maken te hebben. Ik geloof dat men nu er vaak veel meer aan kan doen, maar toen was het blijkbaar een doodvonnis.

De vraag wat dan te doen met je leven is best interessant. Ik zou wellicht ook eerst de bloemetjes flink buiten zetten, wat de hoofdpersoon dan ook doet. Aardig om daarbij te ontdekken dat in die tijd je ook al Pachinko had, iets dat ik tijdens mijn reis in Japan een paar maanden terug veelvuldig ben tegengekomen.

Uiteindelijk weet de hoofdpersoon een manier te vinden om zin van zijn leven te maken, en de wijze daarop maakt me vrij cynisch, want hij is eigenlijk een raamambtenaar die besluit zich dienstbaar aan de samenleving te maken. Maar het moet gezegd worden, mijn cynisme ebt weg als ik zie dat de moeilijkheden toch wat groter zijn dan die van de Nederlandse raamambtenaar (voor zover ik die wereld goed kan inschatten). Zoals dat het eigenlijk taboe is om tegen een hoger geplaatst iemand in te gaan. Of bedreigingen door de Yakuza.

Het tweede gedeelte duurde langer dan ik had verwacht en biedt complete rehabilitatie. Het proces is boeiend om te volgen, maar ook hier proef je de ouderdom van de film, want de wijze waarop - door middel van steeds meer mensen die hem prijzen - voelt naïef en melodramatisch aan. Naar mijn idee zou dit tegenwoordig echt niet meer op zo'n manier uitgewerkt worden.

Tenslotte was het acteerwerk wisselend. Veel zwakke prestaties van bijpersonages, maar Shimura weet z'n rol aardig neer te zetten en maakt dat de film niet compleet door ouderdom instort. Wel met een kanttekening, hij kan bijzonder goed een bijzonder tragisch gezicht opzetten, maar op het moment dan een andere patiënt de symptomen van maagkanker opsomt, zorgt die gelaatsuitdrukking er wel voor dat het tegen de grens van het lachwekkende aanzit. Nog niet erop, maar dicht in de buurt.

Het audiovisuele speelt bij mij altijd een belangrijke rol, en hier is zowel geluid als beeld behoorlijk slecht. Toch nog één mooi shot gezien, bij de zonsopgang waarbij de hoofdpersoon ook opmerkt dat het er mooi uitziet. Het plot weet enigszins te compenseren, maar vertoont dus ook sporen van ouderdom. Jammer, want anders had er misschien meer ingezeten dan 2*.

Heel jammer. 'Ikiru' is een film van een groot regisseur. Een film waar ik erg naar uit keek, maar helaas één die al snel een lange zit bleek te zijn. Mijns inziens hield het allemaal niet zo veel in. Het verhaal is vanaf seconde 1 duidelijk.. vervolgens kijken we mee om te zien hoe Kanji Watanabe z'n nog korte leven een nieuwe impuls zal gaan geven. Ik kon er niet zoveel mee en vond het weinig indrukwekkend.

Na veel lovende recensies had ik echt wat moois verwacht. Ik vond het hoofdpersonage zeer vlak en kon weinig met 'm meeleven. Het tempo wat Kurosawa hanteert doet de film niet veel goeds, net als het laatste deel van de film waar iedereen in het rond zit te discussiëren. Het pakte me niet. Er wordt veel gezegd, maar eigenlijk niks waar ik wat mee kan en niks wat me emotioneel raakt t.o.v. het hoofdpersonage.

Sowieso vond ik Kenji Shimura te vol zitten met zelfmedelijden. Het ligt er te dik op allemaal. Vreemd ook om ineens al die vrouwen zo overdreven verdrietig te zien op z'n begrafenis. De film mist een goede balans wat mij betreft. Kurosawa zorgt voor een visueel prima geheel, maar het verhaal wordt op een manier gebracht waardoor ik nergens emotioneel betrokken kon raken bij het hoofdpersonage. Teleurstellend.

With a bad script even a good director can’t possibly make a good film.

Niet dat ik nou een uitgesproken Kurosawa-fan ben, maar met Rashomon en Tengoku to Jigoku leverde hij twee prima films af. Dersu Uzala vond ik eveneens oersaai; daarmee heb ik al mijn Kurosawa-kennis genoemd. Ikiru stond al lang op het lijstje vanwege de status, maar ik ben persoonlijk geen grote fan van langere films in een taal die ik nauwelijks tot helemaal niet spreek. Het vereist een hoge mate van concentratie.

Mijn cijfer maakt wel duidelijk dat ik behoorlijk teleurgesteld in Ikiru ben. Ikiru tracht een aantal, op zichzelf mooie, ideeën te combineren, maar faalt hopeloos in de uitwerking ervan. Het script was hopeloos cliché (hoewel ik stiekem hoop dat de Engelse ondertitelaar hier de schuld van mag krijgen). Of zoals The One Ring het hieronder uitstekend omschrijft:

Waarbij ik de caféscène, in tegenstelling tot TOR, juist tot één van de weinige hoogtepunten vond behoren. Eén van de weinige momenten dat het trage verhaalverloop zorgde voor een sterk staaltje cinema. Daar waar het eerste deel nog enkele mooie shots bevatte, verzandde Ikiru in een saaie, overgeacteerde klucht met een levensfilosofie die uit een gelukskoekje lijkt te komen.

Veel potentie, veel kansen, maar zelden gegrepen. Zonde, want recapitulerend toont Ikiru bij vlagen waar Kurosawa toe in staat is, of kan zijn. De mengelmoes van ideeën (o.a. Tolstoj, Kafka en ik ben niet de eerste die aan It’s a Wonderful Life moest denken) maakt Ikiru vlees, noch vis. Een lange zit wordt het al helemaal als men melodramatisch drie keer zo lang doet over het uitspreken van een simpele zin.

Enfin, genoeg kritiek op het script en de gemaakte verhaallijnkeuzes, maar Ikiru wordt alom geprezen om de audiovisuele schoonheid. Ik vermoed met nadruk op het visuele, want de muziek klonk mij niet noemenswaardig anders dan de doorsnee soundtrack van destijds. Visueel zoals gezegd een aantal mooie shots, ik zou nog de spiegelshot in de bar willen noemen. En uiteraard de schommelscène, maar het mag geen verrassing zijn dat zo’n slotscène na een dergelijke filmbeleving compleet aan kracht inboet. Dit soort momenten waren echter schaars en als je half in slaap aan het vallen bent, is het lastig genieten van de esthetische kwaliteit. Zoals Onderhond terecht opmerkte in zijn recensie is ook de scèneovergang ondermaats:Er is een maximum aan ‘dat hoort nou eenmaal bij die tijd’-marge en dat maximum gaat Ikiru ruimschoots aan voorbij. Deze editing is een katalysator en Ikiru wordt nóg fragmentarischer en nóg minder meeslepend.

Tot slot zou ik het acteerwerk nog eruit willen pikken. Ik weet niet of het de leeftijd van Ikiru is, de Japanse cultuur of dat het gewoon aan mij ligt, maar net zoals de vorige post snapte ik totaal niet wat al die “vrouwen zo overdreven verdrietig […] op z’n begrafenis” kwamen doen. Net zoals deel 2 waarin alle collega’s om de beurt ‘netjes’ (lees: gescript) hun zegje mochten doen. Het is allemaal zo overdreven... Het ontbreekt volledig aan enige vorm van subtiliteit.

Nee, een apathische film welke ten onder gaat aan de oubollige, fragmentarische cinematografie en bovendien gedragen door een flinterdun moralistisch huis-tuin-en-keuken filosofielesje.

Te zien op het komende filmfestival van Oostende.

Een meesterwerkje! Applaus bij vertoning gisteren op het FFO.

Ik ken Kurosawa vooral van zijn films met samoerai. Avonturenfilms die hij overnam van de westerns om ze daarna terug te geven en het genre te inspireren en te vernieuwen. Ikiru is een heel ander verhaal. Vrij naar een verhaal van Tolstoy, al moet ik ook denken aan Umberto D en It's a wonderful life. Een verhaal vol humor en drama dat best wel boeiend is.

Je ziet de verschillende fases langs komen bij iemand die te horen krijgt dat hij maagkanker heeft. De impact van het nieuws is groot en als kijker ben je helemaal mee, alhoewel de dokter hem als een gewone patiënt bekijkt. Je volgt dit echt vanuit de persoon die het slechte nieuws ontvangt. En dan begint die molen te draaien om het nieuws te verwerken. Daardoor lijkt het voor sommigen misschien wat langdradig, maar is voor mij juist een meerwaarde. Zo merk je ook bij de dokter dat die de vraag aan z'n collega's stelt wat die zouden doen als ze nog maar een half jaar te leven hebben. En ze kunnen er niet op antwoorden.

Het is ook niet evident natuurlijk en ondertussen tikt de tijd verder. Het idee om alles op te doen is ook maar niets. Dan maar gaan feesten? Dat verveelt na een tijd toch ook maar. En de tijd doorbrengen in goed gezelschap? Dat moet het gezelschap ook goed vinden natuurlijk. Zijn zoon en familie luisteren ook niet echt en zien hem enkel als een oude man en niet meer als vader of broer. Tot hij besluit om toch iets te kunnen betekenen. En dat gaat niet over roem of zo. Dat is toch vergankelijk. Hij wil echt iets betekenen.

Iets voorbij de helft van de film krijgen we dan de begrafenis met zowel de collega's, de burgemeester en de familie die dat vooral als een formaliteit beschouwen. Misschien wel hier en daar met wat verdriet, maar meer ook niet. Tot ze met hulp van de sake de puzzelstukjes bij elkaar leggen en het duidelijk wordt wat hij betekend heeft. Daar is tijd voor nodig natuurlijk. Je moet zo'n scène toch wel een tijd laten duren. Het gaat bijna zo ver dat hij niet alleen die speeltuin heeft gerealiseerd, maar ook een schokgolf in de administratie heeft teweeg gebracht. Eens de sake verteerd is, verandert er niets in de bureaucratie. Maar toch zie je nog het effect.

De film is een meesterwerk en Kurosawa zet sterke personages weer. Het is weliswaar een film van de oude stijl. En daarmee wil ik niet zeggen dat je zomaar oude technieken van montage of geluid moet goedkeuren, maar het is gewoon een stijl en sfeer die bij die tijdsgeest hoort. Los van de creativiteit van Kurosawa zelf natuurlijk. Maar ik hou hier wel van. Ietwat neo-noir gecombineerd met de oude Hollywood drama stijl. En toch tijdloos, want ik waande me niet meer dan 60 jaar terug in de tijd. Dit kon zich evengoed nu afspelen. Het verschilt wat met andere films van Kurosawa, zodat het niet onbegrijpelijk is dat sommige mensen dit veel minder (of net beter) vinden dan z'n andere werken.

Toch een kleine teleurstelling na vorige maand het weergaloze High and Low te hebben gezien. Ikiru is eigenlijk niet te vergelijken met dat meesterwerk, behalve dat het ook een hedendaagse film is. Ikiru is een ietwat sentimenteel drama, dat gelukkig wel origineel en ontroerend genoeg is om te blijven boeien, althans de eerste helft. Ik was verrast toen Watanabe ergens halverwege de film al stierf, en de film begon toen een beetje te slepen.

Tot dat moment vond ik het een goede film met een aantal mooie scenes. Wat te doen als je te horen krijgt dat je nog maar 6 maanden te leven hebt? Eerst een avond doorzakken en geld verbrassen leek me een logische keus. Maar dat houd je niet vol, zeker niet met zijn prognose. Daarna gaat Watanabe op zoek naar jeugd en levensplezier, iets waar zijn jonge collega van lijkt over te lopen. Is deze eerst nog aangenaam verrast door de omzwaai van Watanabe, al snel raakt ze verveeld. De scene dat hij haar smeekt om nog een avond uit te gaan, en zij uit schuldgevoel toestemt was een van de beste scenes. Ik vond dat sowieso het sterkste en meest schrijnende stuk van de film, omdat het zo realistisch was- natuurlijk zit zo'n meisje niet te wachten om haar avonden door te brengen met haar aardige, maar saaie, veel oudere chef, maar Watanabe voelde kennelijk iets wat op geluk leek in haar gezelschap.

Dan besluit Watanabe het over een andere boeg te gooien, en zijn positie te gebruiken om een park te realiseren. En zijn we dus getuige van zijn begrafenis. Hier haakte ik een beetje af eerlijk gezegd, zijn collega's die onder het genot van een hoop drank hun zegje doen over de overledene. Iemand merkte op dat dat erg Japans is, hoe er na je dood over je wordt gesproken- misschien is dat zo, maar de film werd er niet beter op.

Audiovisueel is hij niet zo sterk al zijn er wel een aantal mooie shots, maar daar kan ik me meestal wel overheen zetten bij oude films. Toch vond ik de film soms ouder overkomen dan hij was en dat is natuurlijk geen goed teken.

Een oude man in de sneeuw op een schommel die met gebroken stem een liedje zingt: probeer het dan maar eens droog te houden. Akira Kurosawa maakte meer dan samoerai-films. Deze ingehouden en verstilde schets van de laatste avond-etappe van een aan kanker leidende eenzame ambtenaar speelt in het moderne Tokyo van 1952. Geestig, ontroerend en confronterend, zowel yin als yang.

Een film met twee gezichten. Enerzijds een mooi, maar ook droevig portret van een ‘doorsnee’ man die tegen het einde van zijn leven nog betekenisvol wil zijn. Anderzijds vormt dit schijnbaar een mooie aanleiding om het ambtelijk apparaat er eens flink van langs te geven. De conclusie is in ieder geval dat het nalatenschap van Watanabe binnen no time weer vergeten lijkt te zijn. Sterk geportretteerd door Shimura, de verrassende keuze om halverwege van vertelperspectief te wisselen en een aantal iconische scenes trekken deze film naar een hoger niveau. Toch heb ik voor mijn gevoel inmiddels wel sterkere Kurosawa’s gezien.

Herzien in het kader van een herwaardering van mijn top 10. Ikiru gaat daar wel uitvallen, maar blijft wel in de top 100 hangen.

Gelet op de talrijke loftuitingen en hoge scores niet helemaal de film, die ik verwachtte. De ontwikkelingen in het verhaal —of beter het gebrek daaraan met name in het middengedeelte— rechtvaardigen niet de lange speelduur. Daar komt bij dat protagonist Takashi Shimura onder vrijwel alle omstandigheden dezelfde mimiek vertoont.

Mijn derde Kurosawa, een meer dan degelijke regisseur maar naar mijn smaak geen absolute topper.

Mijn vierde Kurosawa en deze film van hem bevalt mij tot nu toe het minst. Visueel gezien valt er weinig te genieten. Dat is echter nog niet zo erg. Het probleem is met name dat het verhaal geen moment echt weet aan te grijpen. De verhaalstructuur is vanaf het begin nogal voorspelbaar, het begint al met een voice-over die een groot deel van het plot uit de doeken doet. De vertolking van het hoofdpersonage mist bovendien overtuiging. Shimura weet zijn rol niet erg overtuigend te brengen en volstaat veelal met het hanteren van dezelfde (trieste) gezichtsuitdrukking. Na het overlijden van Watanabe, volgt een zeer langgerekt gedeelte waarin iedereen nog eens - zonder enige overtuiging - zijn zegje over de hoofdpersoon mag doen. Erg langdradig, na een toch al niet al te boeiend eerste gedeelte. Het ontbreekt de film met name aan overtuigingskracht en daardoor wordt het een te lange zit.

Mooie, interessante film, aan de lange kant maar bleef me toch boeien. Zeker ook door een aantal Fellini-achtige extravaganties, althans scènes die ik niet uit begin jaren 50 Japan had verwacht.

Niet het traditionele Japan wordt hier getoond, maar een verstedelijkte, gemoderniseerde, verwesterde samenleving. De enorme stapel dossiers op de achtergrond van het kantoor is een symptoom van de kafkaiaanse bureaucratie. Watanabe is vervreemd van z’n werk- en leefomgeving. Hij heeft decennialang stempels gezet zonder ooit iets concreets te verwezenlijken; z’n zoon is enkel in de erfenis geïnteresseerd.

De kankerdiagnose is het kantelpunt waarna hij beseft dat hij heeft vergeten te leven (“ikiru”). Tijdens z’n zoektocht naar zingeving leidt “Mefisto” hem door de hel van het uitgaansleven. Daar zit hij met een begrafenisgezicht tussen de feestvierders. Hij benijdt de levenslust van z’n jonge, vrouwelijke collega Toyo, in alle opzichten z’n tegendeel. De grap die zij in het begin vertelt, past bij het thema van zinloos ambtenarenwerk.

Het eerste bedrijf wordt omkaderd door een alwetende verteller, beginnende met een röntgenfoto. In het tweede bedrijf gaan z’n nabestaanden als detectives Watanabe’s laatste maanden reconstrueren. De camera staat vaak stil. Om de ruimte te vergroten is gebruik gemaakt van spiegels, ramen en deuren. Sake en rijstmaaltijden met stokjes worden afgewisseld met verkeerschaos, honkbal en een flipperkast. Rock ‘n’ roll en Afro-Cubaanse jazz contrasteren met het Japanse levenslied. Het is de zoektocht van een kleine man naar het antwoord op een grote levensvraag.

Ikiru is een interessante film die vooral aanslaat om zijn intrigerend concept waarbij een oude man gedwongen wordt na te denken over zijn leven wanneer hij geconfronteerd wordt met kanker. Het is een herkenbaar gegeven wanneer je als sterveling terugblikt op je leven en je de dingen die je al dan niet hebt gerealiseerd overschouwt. Wanneer Kanji dezelfde oefening bij zichzelf doet merkt hij op dat te weinig heeft geleefd en het motto "we werken om te leven" heeft omgedraaid.

Verder is het ook interessant om zicht te krijgen op zijn baantje als kantoorklerk. De bureaucratie druipt er vanaf en wanneer hij er niet is, loopt de ketting mank. Het overloos gezwetst over wie nu welke vraag moet behandelen of verantwoordelijk is ,is misschien iets dat we zelf ook al hebben meegemaakt als we aan een loket staan. Zo komt het speelveldje voor de kinderen er maar niet door een administratief kluwen. Kanji maakt er uiteindelijk zijn hoofddoel van.

De film is een zoektocht naar de zin van het leven, maar dit zware thema wordt gelukkig vrij luchtig gebracht. De typische elementen passeren de revue zoals het proeven van een losbandig liederlijk leven, al maakt dat al gauw plaats door (te nauw) op te trekken met een voormalige vrouwelijke collega. Grootste ergernis was toch wel de zielige pathetische blik die medelijden en zelfbeklag moest opwekken.

De film is tijdloos en doet ook jezelf nadenken om de dingen in het leven. In dat opzicht uitermate geslaagde film met een duidelijke boodschap. Tragisch en luchtig tegelijk. Zwevend tussen 3,5* en 4,0*. Mooi!

Prachtige film. 5 sterren.

Voorspelbaar, ouderwets, simpel, slecht acteerwerk etc. De mummy uit dit verhaal oordeelde ook zo! haha

Uitleg voor de 5 sterren? Niet nodig, film spreekt voor zich. Zo subtiel als een mooie roos. Laag na laag zorgt voor diepgang in uw hart. Wanneer keek u voor het laatst goed naar een bloem?

- Akira Kurosawa

p.s. als we over tijdverspilling hebben.. hebben we niks beters te doen hier? haha

Kurosawa en kanker

Ikiru was nog zo één van die lange films van Akira Kurosawa die ik nog op mijn to-see lijst had staan. De Japanse cineast is en blijft één van mijn favoriete regisseurs maar zijn oeuvre leent zich niet voor elk moment van de dag. Het jaar 2020 zal de geschiedenis ingaan als een jaar waarin ik menig film heb gezien (ik denk zo'n derde meer dan mijn normale gebruik) en mijn to-see lijst is nu kleiner dan ooit. Hoog tijd dus om nog eens één van die lange epistels te tackelen.

De keuze viel dus op Ikiru en in de situering van het oeuvre van Kurosawa is dit wel wat een vreemde eend in de bijt. Ikiru is namelijk de enige film tussen Drunken Angel (1948) en Red Beard (1965) die niet met Toshiro Mifune is gemaakt. Dat is niet erg aangezien Takashi Shimura als Kanji Watanabe een meer dan degelijke acteur is. Ik ben wel wat op het verkeerde been gezet doordat hij er als een Charlie Chaplin lookalike uitziet op de poster maar in de film is hij dat gelukkig niet. Kurosawa heeft al wel eens vaker de kaart van de maatschappijkritiek getrokken en doet dat hier op een bepaalde manier opnieuw. De film is ruwweg opgedeeld in 3 segmenten nadat Watanabe te weten komt dat hij niet meer lang te leven heeft. In het eerste deel vlucht hij na de initiële schok weg in het nachtleven. Het wordt een roes van alcohol en veel geld die wel bekend zal voorkomen bij eenieder die al eens een serieus stapje in het leven heeft gezet. Daarna leert hij één van zijn collega's beter kennen en doordat hij gecharmeerd raakt door haar liefde voor het leven, besluit hij om toch nog iets positiefs te doen met de tijd die hem nog rest. Het is in de karakterontwikkeling die Kurosawa zijn hoofdpersonage laat doormaken dat de echte kracht van de film zit.

En dan komt het nieuws dat hij gestorven is toch nog net iets onverwachter binnen dan ik me initieel had voorgesteld. Het derde segment lijkt dan ook wat een stijlbreuk te zijn doordat het nu vooral de collega's op de wakedienst zijn die het hoge woord voeren. Veel speculatie (en ook veel alcohol) resulteren uiteindelijk in de algemene consensus dat het leven bovenal geleefd moet worden en dat ze zich een voorbeeld gaan stellen aan wat Watanabe met zijn laatste maanden heeft gedaan. Dat blijkt in de praktijk echter niet zo eenvoudig te zijn en we zijn terug bij af.. Een film uit 1952 maar anno 2020 nog altijd zo herkenbaar en het is dat wat ik altijd zo interessant vind aan het oeuvre van Kurosawa, hij weet toch erg vaak de juiste snaar te raken. Tel daar dan ook nog eens een uitstekende Takashi Shimura bij en je zit gewoon met een indrukwekkende film. Hij weet die perfecte balans tussen tragikomisch te maken en dat shot van Watanabe al zingend op een schommel in de sneeuw.. Je zou het zo willen inkaderen.

Toch is ook niet alles perfect te noemen. Het tweede segment met Toyo had misschien iets korter gemogen en ook de talloze loftuitingen van de collega's nemen hun tijd maar er staat zoveel ander moois tegenover dat ik het eigenlijk bijna de minpunten al vergeten ben. Vrijelijk geïnspireerd op De Dood van Iwan Iljitsj door Tolstoy, een boek dat ook al geruime tijd ongelezen op mijn boekenkast ligt.. Dat moet ook maar eens veranderen.

4*

Betere Kurosawa.

Eindelijk eens een film van de beste man die vanuit mijn kant wel boven de middelmaat scoort. Van Ikiru was ik me al langer bewust, maar ik had er gewoon niet zo'n zin in om deze zelf op te zoeken. Onlangs deel uitgemaakt van een stream waarbij ze twee Kurosawafilms streamde, en dan wordt het wel makkelijk.

Ikiru is anders dan de andere Kurosawafilms die ik tot nu toe heb gezien, want die andere twee waren actiefilms. Ikiru is een puur drama, die eerst even op gang moet komen. Eenmaal de stoom begint te blazen krijg je een sterke film voor de kiezen, met enkele weergaloze scenes. De film wordt ook goed vooruit geholpen door Shimura. Soms trekt hij iets te veel gezichten, maar in het algemeen is het een zeer sterke rol.

De film boeit voor een groot deel wel, voornamelijk tijdens het middenstuk. Shimura speelt een interessant personage die zeer boeiend is om te volgen. Enkele scenes zoals een scene met een piano zijn zeer sterk en bewogen me plots uit het niets bijna tot tranen. Dat had ik niet snel verwacht, maar de rauwe emoties komen sterk naar voren en Kurosawa weet hier optimaal gebruik van te maken.

Verdrietige film verder, die waarschijnlijk niet als feelgoodfilm bedoelt is. Kurosawa weet het gevoel van verdriet goed over te brengen wat tot veel mooie momenten weet te leiden. Vrolijk word je er niet van, maar je raakt er wel van onder de indruk. Dit gaat allemaal gecombineerd met sterk camerawerk en mooie stilering. Het maakt van de film een compleet en keurig geheel.

Naarmate we de laatste 40 minuten ingaan keert de film doordat Shimura plots sterft. De film wordt plots totaal niet interessant meer, en ondanks dat er nog wel enkele sterke scenes tussen zitten verdrinkt de film zichzelf in sentiment en de nieuwe invalshoek weet gewoon niet te boeien. Hierdoor weet Ikiru gewoon niet heel erg bevredigend te eindigen, maar dat neemt niet weg dat deze film enkele serieus sterke momenten had tijdens het middenstuk. Voor een groot deel erg geboeid gekeken, en Ikiru herstelt mijn vertrouwen weer een beetje in Kurosawa.

Schitterende film. Maar bijna had het laatste halfuur me opnieuw richting quotering '3 en 1/2' gestuurd. Want dat laatste half uur (de begrafenis ceremonie) is alweer een taai stuk met veel dialoog, veel overdreven emotie, theatraal en lang uitgesponnen. Het is die stijl van Kurosawa die me niet ligt. Daardoor eindigen het gros van zijn werken zoals zoals seven samoerai, high and low en dodeskaden op een 3 en 1/2. Maar dus niet Ikiru. Wat voorafgaat aan dat halfuur (toch nog een volle 2 uur dus) is formidabele cinema.
Het tonen van bureaucratie bv (de route van de klachtenbehandeling waar alle ambtenaren doorschuiven naar de volgende zodat ze terug op het begin uitkomen - een perfecte gevisualiseerde circelbeweging), de stapels dossiers op de bureaus, het monotoon ritme, de nijd van collega's, etc
Het humaan plot : een speeltuin bouwen voor de burgers om industrialisering tegen te gaan (in Hollywood ongetwijfeld een dikke smartlap met happy end én Sandra Bullock in de hoofdrol) wordt zo sec uitgerold, een onzichtbaar David tegen Goliath verhaal. Ook is het een stevig maatschappij kritiek waar de overheid niet de belangen van de burgers behaagt maar de individuele belangen van de ambtenaren (verbazend universeel dus dit).
Het personage van Shimura : de scene in de kliniek, met die bezoeker die als voorbode van onheil de codetaal van de dokters uitlegt – hoe erger het wordt, hoe dichter de camera komt alsof Shimura gevangen zit – prachtig !
Wanneer hij na het nieuws over straat loopt, alles is stil (de geluidsband uitgezet en plots dendert een vrachtwagen voorbij, de geluidsband terug vol open alsof Shimura plots terug ontwaakt van zijn slecht nieuws, terug bij bewustzijn is na de verdoving van het onvermijdelijke ...
Zijn avonturen met het meisje : er is al die plotse verandering van toon van barstende vrolijkheid naar intens verdriet in een scene maar ook de scene waar ze in een resto zitten en op de achtergrond een soort feest van meisjes maar zij zitten daar, vol verdriet, die tegenstelling die Kurosawa zoekt - magnifiek.
Ik heb het woord 'magistraal' nog niet gebruikt. En met reden. Want we moeten nog naar de slotscene. Shimura op de schommel, in de sneeuw 's avonds, zingend. Daar komt alles bij elkaar. De eenzaamheid van het personage, zijn gewonnen strijd, de middelvinger naar de bureaucratie, de aanvaarding van zijn lot ... alle fasen die we die 2 en een half uur hebben doorgelopen komen gebald en in volle emotie op ons af. Magistraal !
Ikiru is volbloed cinema, overweldigend in beeld en visie maar star in vertelling en emotie. In Ikiru wint het eerste deel en dat is meteen een overwinning voor de cinema.

Mijn achtste Kurosawa maar pas zijn tweede zonder samoerai of historische achtergrond. Het Japan van na de oorlog ken ik vooral uit films van Ozu, toch wel de chroniqueur van die tijd, maar Kurosawa doet een behoorlijke duit in het zakje. Zowel visueel als qua inhoud.

Ondanks de hoge waardering stond deze film niet direct op mijn lijstje. Hoewel ik deze wel al een tijdje op dvd bezit in zo'n box wilde ik eigenlijk eerst wat andere boxen van hem bekijken. Maar nu de Britse kopie Living draait in de bioscoop toch maar snel eerst Ikiru zelf bekeken. Ik ken deze film als Ikiru, zonder te weten wat dat woord betekent. In de Engelse ondertiteling stond "living" wat ik dan wel geinig vond, dat die nieuwe film gewoon een vertaalde titel ook heeft.

De film bestaat uit twee delen waarvan het eerste het langste duurt, het beste is en sowieso steeds beter wordt. Er gebrut ook enorm veel met een hoog tempo. Visueel ook enkele leuke ideeën zoals dat shot door die slingerende kralen of dat meisje tussen die twee bussen. Sowieso al die avondscènes van club naar bar naar ander nachtelijk vertier is enorm vermakelijk om te zien en soms zelfs ontroerend.De hoofdpersoon raakt me soms wel (met dat lied), soms echter vind ik hem te zwaar acteren. Net iets te stil, net iets te veel en vaak voorover gebogen lopen. Zo wordt hij meer een karikatuur om de inhoud en thema's van de film te onderschrijven dan daadwerkelijk een mens. Inhoudelijk ook boeiend over bureaucratie en de plek van de mens in de moderne samenleving, al vind ik Ozu daar net wat sterker. Maar dat stukje aan het begin waar iemand van het kastje naar de muur wordt gestuurd is wel enorm grappig.

Ja, dat tweede deel van de film zakt wel weg uiteindelijk, het tempo gaat naar beneden en ondanks enkele mooie scènes en beelden (op het speelveldje) is dit deel visueel minder boeiend en duurt de film net te lang. Maar op basis van al het goede wel 4,0*.

Erg saai, dat is wel de samenvatting. Ikiru is verouderd, langdradig en niet bepaald meeslepend. Ik kan wel wat met het thema van iemand die alles uit het leven wil halen bij het slechte nieuws van maagkanker, maar deze uitwerking komt nooit echt van de grond. De hoofdpersoon is gewoon ook echt een mummie en zijn leven echt saai. De mensen om hem heen brengen nog wel eens wat leven in de brouwerij, maar deed de film niet doen kantelen. Helaas.