It's a Wonderful Life (1946)

En verder met de top 250, mede mogelijk gemaakt door de zender ONS, met deze It's A Wonderfull Life en daarmee een film die onlosmakelijk aan kerst verbonden is en in die zin een feelgood kerstfilm optimaforma. Dat James Stewart erin speelt neem ik maar even voor lief.

En als we het dan toch over de dubieuze punten gaan hebben zijn dat toch wel het brave imago en de reeds genoemde James Stewart. Wat het imago betreft moeten we de leeftijd en tijdsbeeld van de film niet vergeten, wat Stewart betreft is er geen kruid gewassen tegen dat clowneske gedrag en dat hole, boerse, knauwerige en tenenkrommende accent van de man, verschrikkelijk, maar er zit verbetering in gedurende het tweede deel van de film. Maar gelukkig is het de nostalgie, de zwart wit stijl en de feel good boodschap die snel terrein wint. Ook al vind ik de aanloop met het vroege leven van George wel wat lang duren en had ik toch al sneller 'De Engel' in actie verwacht. Maar de film maakt toch zeker indruk met zijn besneeuwde straten, gebeden voor iedereen en het beeld dat langzaam rond George ontwikkelt.

Want George ontwikkelt zich in een redelijk gezapig tempo als rots in de branding voor velen, het rustpunt om op terug te vallen en initiator van veel goede dingen. Het is uiteraard allemaal een beetje cliché rond de feel good kerel die met iedereen het beste voor heeft, geliefd is, alles met een beetje humor aanpakt maar vooral een voorbeeld is betreffende het leven rond plannen hebben maar dat dingen toch altijd anders uitpakken. Hoe luid die frase ook alweer...? 'Man plans, God laughs...?' Nou, dat dus. Maar het is toch vooral de tweede fase van de film, wanneer het hele zootje lijkt in te storten na het verdwenen geld, dat de film in een interessant soort versnelling raakt. Want na alle luchtigheid en humor in het begin stijgt de barometer plotseling op aangrijpende wijze, lijkt George het behoorlijk kwijt en kijk ik ademloos toe hoe hij zich thuis gedraagt tegenover vrouw en kinderen. De spanning stijgt op dramatische wijze zoveel is duidelijk, hilarisch daarentegen is dan weer de bekendmaking van 'de engel' en de pruimende toehoorder die van schrik van zijn stoel valt. Werkelijk kostelijk!

Afijn, de afloop mag duidelijk zijn want anders zou het niet de reeds benoemde kerstfilm in optimaforma zijn, het komt natuurlijk allemaal goed en doet dat in de ultieme feel good stemming met samenhorigheid waar verschillende kijkers vast een traantje weg zullen pinken. Prima in mijn ogen, met best wel een goede boodschap om niet bij de pakken neer te gaan zitten en het leven te omhelzen, maar ik heb toch liever een beetje serieuzere film. Desellniettemin een prima voldoende wat mij betreft.

George Bailey is een man die altijd zijn eigen dromen opzij heeft gezet om anderen te helpen. Op Kerstavond, nadat zijn levenswerk in gevaar is gekomen en hij op de rand van wanhoop staat, overweegt hij zelfmoord. Een engel genaamd Clarence verschijnt en laat George zien hoe het leven van de mensen in zijn stad eruit zou hebben gezien als hij nooit had bestaan. Hierdoor beseft George hoeveel hij heeft betekend voor anderen en krijgt hij een nieuw perspectief op zijn leven.

Frank Capra's "It's a Wonderful Life" wordt beschouwd als een tijdloze klassieker die ontroert door zijn universele boodschap over de waarde van het leven. Het is beslist een film met een sterke emotionele impact, hij balanceert donkere thema's met optimisme en slaagt erin een inspirerende boodschap over gemeenschap, liefde en zelfopoffering over te brengen. Hoewel vertolkingen bij mij soms wat geforceerd overkwamen, is het een mooie kerstfilm met een symbool van hoop en veerkracht.

Het is alweer een jaar of vijftien geleden dat ik deze voor het laatst zag. De film heeft nog altijd niets aan kracht ingeboet. Dit is nog steeds zo'n beetje de ultieme feelgood-film voor tijdens de feestdagen. De soort van variant op A Christmas Carol mag dan wel mierzoet zijn, waar de film zich in onderscheidt is in een soort pure onschuld. De christelijke ondertoon is dan wel overduidelijk aanwezig, maar het is vooral ook een verhaal met universele herkenbaarheid. De meeste mensen zullen in hun leven immers net als George Bailey niet precies zijn uitgekomen waar ze toen ze jonger waren misschien van droomden.

De meer theatrale manier van acteren is altijd even wennen in films van die tijd, maar verder is dit een bijzonder vlotte film waarin op een meeslepende leven George Bailey zijn leven tot aan die ene kerstavond wordt getoond. Waar de film af en toe wat simplistisch over kan komen voelt Bailey helemaal als een echt persoon. En dat welbekende einde is nog altijd zo ongelofelijk iconisch in al zijn zoetsappigheid. De boodschap die er van uitgaat is zo krachtig.

Ja, hier hoef ik niet lang over uit te weiden. 5 volle sterren. Een meesterwerk. Werkelijk alles en iedereen speelt geweldig. Man voelt zich diep ongelukkig omdat hij de hooggespannen verwachtingen - voornamelijk door zichzelf opgelegd- niet kan waarmaken, en raakt hierdoor in een identiteitscrisis. Op een dusdanige wijze dat hij zichzelf verliest, en in een diepe depressie terecht komt, en totaal in paniek besluit om zijn leven te beëindigen.

Dan wordt er van hogerhand ingegrepen vanuit de Hemel. En wordt een zwoegende aspirantengel, die op zoek is naar zijn eeuwige engelenstatus naar de Aarde gestuurd, om hem de spiegel voor te houden, en hem de consequenties laat zien, als hij inderdaad zijn leven zou teruggeven aan diegene - God - die hem dat geschonken heeft. Dit gebeurt op een onorthodoxe, maar sublieme wijze. Nadat hij in een odyssee naar zijn eigen identiteit tot de conclusie komt, wat voor sombere loop de geschiedenis voor zijn umwelt zou zijn als hij inderdaad zijn plan had doorgezet.

Voor mij een meesterwerk, die ik om de paar jaar moet zien, en die me tot tranen toe roert. Diepe dank voor deze parel.