Mon Oncle (1958)

Roger Thornhill

Dat laatste dus, kon niet weerstaan, hoewel ik de DVD's en Blu-rays (dubbel!) ook heb.

Ik wilde eigenlijk alleen de documentaire over Tati zien, maar ja...

Begrijpelijk, z'n eerste drie films zijn en blijven onweerstaanbaar!

Qua stijl zit deze film dicht bij Playtime, maar het mist net dat ietsje meer om even goed te zijn als Playtime en Les vanaces de monsieur Hulot. Maar er zijn wel momenten die goed werken. Tati blijft genieten door te mikken op het visuele. Geen overbodige decorstukken, weinig dialoog en het lijkt wel alsof we kijken naar de soundtrack. Ik lees hier ook al de link met Keaton en Chaplin. Terecht, want ik moest bij Mon Oncle soms denken aan Modern Times. De film is jammer genoeg niet overal even scherp, maar veel scènes kunnen de film nog wel omhoog trekken. Als deze film je bevalt moet je zeker de andere Hulot-films bekijken.

Kijkers die zich hierdoorheen hebben moeten sleuren, beoordelingen van oubollig, de tand des tijds niet doorstaan... er zijn maar weinig films waarbij ik me zó moeilijk iets kan voorstellen bij zulke bezwaren. Voor alle duidelijkheid, dat ligt natuurlijk helemaal aan mij. Maar al die kleine grapjes die niet met een hamer naar binnen worden geramd (de kraag van meneer Arpels kamerjas die hetzelfde motiefje heeft als het dekje van zijn teckel, de man die achter een trippelende secretaresse aanloopt en daarbij onwillekeurig het ritme van haar hakken volgt, de straatveger die nimmer tot vegen komt omdat er steeds talloze belangrijkere dingen moeten worden besproken, de cafémuziek die onverwachts nog steeds door de telefoon van de fabrieksdirecteur klinkt, en dan nog alle auditieve grapjes: de trippelende voeten van mevrouw Arpel en Georgette op het tuinpad (of van de secretaresse in de fabriek), het zuchten van de bank zodra de zitter opstaat, de stem van de buurvrouw, de geluiden in de hypermoderne keuken, het geluid wanneer de elektrische aansteker die door Hulot uit het autoraam wordt gegooid op het wegdek landt) maken me steeds weer aan het lachen en brengen me in een opperbeste stemming, niet alleen omdat ik zo'n plezier heb maar ook omdat ik weet dat er ooit iemand is geweest die zo'n levensgevoel op celluloid heeft weten te vangen. En als dat niet meer in het tempo van de tegenwoordige tijd gaat is dat des te spijtiger voor die tegenwoordige tijd – wanneer ik zó in een film opga kan ik niet meer denken in termen van achterhaald of modern.

Roger Thornhill Amen

Dat geldt voor mij evenzeer. Hoewel er ongetwijfeld films zijn die de 'tand des tijds' niet helemaal hebben doorstaan, door behandelde thematiek of de staat van het verbeelde technologisch vernuft, heb ik vaak moeite met de uitdrukking 'voor die tijd'. Ik stel mij dan voor dat iemand zegt dat Rembrandt wel aardig schilderde 'voor die tijd', of dat Shakespeare 'voor die tijd' wel leuke stukjes schreef. Natuurlijk heeft het medium film een grote technische ontwikkeling doorgemaakt. Maar centraal staat het verhaal. Een film met gelikte CGI, denderend geluid en een duizelingwekkend tempo is een slechte film als het verhaal niet deugt.

De thematiek van Tati en zijn Hulot is, zo niet tijdloos, tenminste actueel: de goedmoedige mens die in problemen komt met moderne techniek (Mon Oncle) of zelfs letterlijk in de moderniteit verdwaalt (Playtime). Het huis van zuslief in Mon Oncle oogt en oort nog altijd akelig modern, steriel en kil. Ik vrees dat wie deze film te traag of oubollig vindt al het slachtoffer is van de toekomst die Tati schetste en afwees.

Kuck-x Ainsi soit-il

Tati neemt in deze film een beetje afscheid van een tijdperk. Van de openingscredits op bouwborden bij strakke nieuwbouw tot de sloop van de traditionele omgeving van de steriele villa aan het eind: hij laat geen twijfel bestaan over de oprukkende verkilling. Toch is Mon Oncle meer dan een waarschuwing of jammerklacht. Om de smaakloze waan van de vooruitgang kun je maar beter lachen. En op zijn kant gelegd voldoet de vreselijke divan tenminste prima om een ouderwetse roes uit te slapen.
Mon Oncle is het humoristische en ontroerende verhaal van twee werelden, van twee manieren van leven. Dat ze elkaar niet helemaal uit hoeven te sluiten zien we aan het eind, als het toch nog tot een beetje warmte komt tussen vader en zoon. Voor mij zat het meest emotionele moment opnieuw ergens halverwege. Je kunt er van alles in lezen: eerbied voor je omgeving en het verleden, redden wat er te redden valt... Hulot bewandelt het ons intussen bekende paadje tussen restanten van bebouwing. Stoot per ongeluk een steen van het al goeddeels afgebrokkelde muurtje. Hij stopt, draait zich om en bukt om de steen op te rapen en op z'n plek terug te leggen.
En omdat ook deze Tati bij elke kijkbeurt beter wordt: het laatste halfje erbij.

Ja, die scène met die steen die bijna liefdevol wordt teruggelegd op wat er nog rest van dat muurtje –een gebaar waarbij het niet gaat om het uiteindelijke nut (nihil) maar om de zorg waarmee dat gebeurt– was mij ook opgevallen, prachtig moment.

Pas de eerste film van Tati die ik zag, en die is goed bevallen, al vond ik het wel wat te lang duren. Mon Oncle is een aparte mix van de stomme films van Chaplin en Keaton, en Frans absurdisme met een anarchistisch randje.

De setting is bijzonder: een hypermodern huis dat echter niet in alle gemakken voorziet, daarentegen eerder doorgeslagen is in de automatisering, die ook nog eens gepaard gaat met een potje teringherrie. Geluid is sowieso een belangrijke factor- het harde droge geluid van voetstappen, machines, de reutelende fontein, het heeft een vervreemdend effect. Op het typisch Franse dorpspleintje spelen zich typisch Franse taferelen af, maar omdat dat zich in een onverstaanbaar gemompel voltrekt is er nauwelijks chocola van te maken. Op een gegeven moment zat ik 5 minuten te kijken hoe Monsieur Hulot, de straatveger en nog wat figuren dan weer hier en dan weer daar heenlopen, zonder dat ik ook maar een idee had van wat er zich afspeelde.

Los van de originele stijl is Mon Oncle ook een vrolijke schets van kleinburgerlijkheid, met Hulot als antiheld die terugdeinst voor verantwoordelijkheid.

Blijft een leuke film

Satire op de rijke bourgeoisie en het hypermodern gedoe (uit die tijd natuurlijk).

Als de benaming "Auteurisme" verwijst naar een regisseur die vast houdt aan zijn eigen aparte filmstijl, dan komt deze Jacques Tati daar zeker voor in aanmerking.

Origineel, dolgekke situaties, grappig en zeker een must om eens te zien, maar na 2 uren lijkt het mij meer dan voldoende.

IK had het niet beter kunnen verwoorden. Wel absoluut uniek dit stukje kunst.

Deze een paar weken geleden bekeken toen ik mijn Tati blu ray set te voorschijn had gehaald.

Met de films van Tati maakte ik voor het eerst kennis ergens halverwege de jaren '80 op de Belg-Frans, waar ik vaker films op keek, omdat daar toen al veel meer keuze op was, dan op de twee Nederlandse zenders, die we toen nog slechts hadden.

Het voordeel bij deze films was natuurlijk óók dat er nauwelijks in werd gesproken en werd er al wat gezegd, deed het er niet zo veel toe, het ging uiteraard vooral om het visuele en de vele komische situaties en misverstanden.

In dit geval gaat de film om de tegenstelling tussen de ietwat wereldvreemde Hulot, die in een ouderwets, vrolijk dorpje woont, op een uiterst curieus gelegen, maar knusse bovenwoning en zijn zus, die met man en zoontje in een luxe buitenwijk in een hyper modern, doch kil en onpersoonlijk huis is gezeteld.

Wellicht dat Les Vacances... uiteindelijk meer grappen bevat, maar deze film is duidelijk met zijn mooie kleuren visueel veel aantrekkelijker en oogt daardoor ook minder gedateerd.

Typische Tati met heel veel beeldgrappen, vaak overdreven personages en meer sfeer dan een echt verhaal, toch zit er in ieder geval hier nog een soort van lijn in, met een kop en een staart, dit in tegenstelling tot zijn volgende film. Uiteraard is het Tati in rol van Hulot, die zich verbaast over alle moderne vooruitgang en -onbedoeld- alles, wat in zijn handen komt, op zijn onhandige manier de vernieling in helpt.

De scene waarin Hulot zijn neefje verblijdt met een simpel fluitje en een kartonnen trekpopje, wat het ventje doet lachen van plezier, is er één die mij nog het meest zal bij blijven.

Een acht, ofwel vier sterren.

Een flinke tegenvaller. Wat een irritante film. Het hielp waarschijnlijk niet dat ik de Duitse nagesynchroniseerde versie zag.

De film volgt een net verhuisd rijk gezin en broer/zwager Monsieur Hulot die erg verschilt qua karakter. Dan volgt er een hoop drama met het over de top luxe huis waar Lynch wellicht qua sfeer en deurbel is geïnspireerd met Lost Highway (1997).

Monsieur Hulot viel wat tegen, al was zijn Escher huis leuk en was hij vermakelijker dan die irritante familie. Het huis had mooie ogen op het laatst met de nieuwsgierige mensen als pupillen. Leuke auto's passeren langzaam. Ook zijn er af en toe mooie typisch Franse sfeerbeelden te zien. De muziek paste hier goed bij maar was oppervlakkig.

Verder een hoop herrie zonder punchline. Jacques Tati is als regisseur en acteur veel beter en grappiger in Les Vacances de Monsieur Hulot (1953).

Niet mijn ding.

En dat is wel spijtig, want Mon Oncle is best modern gemaakt. De felle kleuren en decors springen in het oog, met de futuristische villa als hoogtepunt. Op dat vlak is het alleen maar genieten. Men brengt het bovendien keurig in beeld.

Alleen stopt het daar. Inhoudelijk vind ik de film allesbehalve interessant en qua humor heb ik op mijn tanden moeten bijten. De maniertjes van Jacques Tati of het theatrale van al de rest: het deed me niets. Als apathische kijkervaring kan dit wel tellen. Ik had er betere hoop op, helaas.

2

Nog eens geprobeerd... Vind het bijna een genre op zichzelf dit, héél netjes verzorgd en erg braaf.

Echter... je moet wel een gigantische innerlijke rust hebben om dit helemaal uit te zitten, ik moest nog 20 minuten, en toen was mijn grens toch weer bereikt. 'Les vacances' is een stuk beter te doen.

Blijft voor mij de beste Tati-film (hoewel ik ze geen van alle (meer) echt geweldig vind). Visueel wel mooi gemaakt maar te lange speelduur. Een leuk begin en slot met de hondjes verder traag en uitvoerig.
Het eerste deel heeft veel leuke momenten daarna ook nog wel, vis/hond, hypocriet gedoe fontein, groenteboer/weegschaal, in keuken met kan/glas, cafébezoek, molt plant/waterleiding/hek, door hond opgesloten in garage, fabricagefout moet worden gedumpt.

Over de oude en nieuwe tijd. Het is meer een kritiekfilm dan een komedie. Vrouw is de broer van Hulot en diens man zet Hulot aan het werk en ze koppelt Hulot aan de buurvrouw. Het zoontje is gelukkiger met zijn oom en vormt daarom een bedreiging voor de vader. Op de fabriek bakt hij er niks van en zijn zwager stuurt hem naar een ander gebied zodat hij zo zijn zoon weer terugheeft

Zodra ze met de party beginnen gaat het hard achteruit

Op een van mijn avondommetjes kom ik langs een strakke tuin (met vijver, tegelpaden en stijlvol bedoelde verlichting) die me altijd aan deze film doet denken. Het strakke huis waar de tuin bij hoort heeft op de bovenste verdieping twee ronde ramen. Ik kan niet wachten tot ik achter die ramen ooit...

Blij toe dat het met mijn innerlijke rust kennelijk wel snor zit. Soms heb ik gewoon behoefte aan een dosis Tati. Vannacht deze voor de tigste keer bekeken, en wat een genot weer. Van het aanstekelijke, o zo gemoedelijk Franse melodietje (dat de hele dag nog door mijn gedachten deunt) tot en met het moment dat de vader snapt dat hij beter als zijn zwager kan worden in plaats van andersom.

Een zeer herkenbare beleving voor mij, keer op keer.

Probaat anti-stress middel.

Aan een weg waar ik vaak langskom staat een chique huis met een beeldhouwwerk dat boven de hoge heg uitsteekt. Dat heet bij ons natuurlijk het "Tati-huis".

Een leuke Tati met een diepere boodschap. Je hoeft niet rijk en welgesteld te zijn om gelukkig te zijn. Rijkdom en welzijn hangen niet samen. Zo ervaart de kleine Gérard het ook. Financieel hoeft hij zich geen zorgen te maken. Zijn vader is een rijke industrieel en hij woont in een futuristische villa. Hij mist echter liefde en zorgzaamheid van zijn ouders. Zijn vader heeft amper tijd voor hem en zijn moeder is te beschermend waardoor hij zich amper mag bewegen.

Zijn geluk en vrijheid vindt hij bij zijn oom. Zijn oom die op een klein appartementje leeft, maar gelukkig in het leven staat. Vrij van geest en vooroordelen ook.

Het klinkt allemaal wat melancholisch, maar dat is het allerminst. De dialogen zijn ondergeschikt. Visueel daarentegen is de film erg leuk. Levendig, speels en humoristisch. Onderhuids is de film daarmee maatschappijkritisch. De personages zijn eerder wat karikaturaal, maar zetten het visuele wel kracht bij. Bij momenten scherp en gevat al werd die lijn niet altijd doorgetrokken.

Dit begon fantastisch, met die hondjes. Dat gebouw waar oncle woont was ook erg gaaf, maar verder begon het over-gestileerde me wat tegen te staan. Heb 'm niet afgekeken, nog niet, zou ook zomaar een lange zit kunnen worden... De vakantie van meneer Hulot, in veel minder schreeuwerige grijstinten, vond ik een stuk toffer. Misschien moet ik het beeld op zwart-wit zetten...?

Goed. Tati bouwt zijn film op drie pijlers : modernisering, upper class en industrialisatie. Deze drie leiden tot kilheid, vervreemding, emotieloos bestaan. De familie Arpel zijn de verpersoonlijking van zijn 3 pijlers. Het zoontje krijgt een locomotief van zijn vader maar kijkt er niet naar om, zoontje krijgt een papieren clown van Hulot die hij meteen leuk vindt. Misschien ietwat simplistisch maar het punt is gemaakt. Tati neemt het op voor de 'roots' van Frankrijk via zijn personage Mr Hulot die zich niet thuis voelt in de moderne villa, fabriek, rijkdom en gadgets. Mr Hulot is dan weer de verpersoonlijking van het authentieke charmante Frankrijk. Hij woont in een typisch Frans quartier met het pleintje, de bistro, de markt, etc. Sound design is geniaal met dezelfde contrasten nl mechanische geluiden bij de plastiekfabriek of de villa, een Frans riedeltje wanneer we in de quartier zijn (de wijn en kaas komen ons al tegemoet). Mon oncle heeft kwaliteiten maar ook zwaktes, vind ik. Zeer fragmentarisch door de structuur van sketches en situaties die zich herhalen (de straatveger die nooit veegt, het fontein dat alleen aan gaat bij bezoek) werken op den duur vermoeiend. Nog meer contrasten vb echtpaar gaat avondje uit met een kil klassiek viool muziek en die geld aanneemt tgo de eerst ruziënde en later verbroederende volksmensen op de paardenkar die geen geld willen. Tati blijft dus op diezelfde nagel kloppen : authentiek is echt, emotie / modern is afstandelijk.

Maar de conclusie lijkt toch dat er hoop is dat de emotie wint. Vader en zoon worden immers verenigd ten koste van Mr Hulot weliswaar.

Mon oncle is een waarschuwing over de vooruitgang van technologie die de warmte en gezelligheid van tradities inpalmt. Maar is die niet gedateerd ? Anno 2024 is het duidelijk dat technologie alles zal bepalen. Met Artificial Intelligence is er een evolutie bezig die niet meer te stoppen valt. Mon oncle is niet meer relevant, enkel een anekdote uit 1958. De geschiedenis heeft de angel uit Mon oncle gehaald.

Ik heb dan nog 1 vraag : Het meisje dat naast Mr Hulot woont en blijkt te verouderen tot dame op het einde. Wat zou dat betekenen . Misschien eens vragen aan Chat GPT ...

Net als Playtime is dit behoorlijk schatplichtig aan Chaplin, met name Modern Times, maar het modernisme van de jaren '50 en '60 geven deze films van Tati wel iets extra's.

Daarnaast is er nog een andere dimensie. Enerzijds zijn de humor en authenticiteit op het oubollige af, anderzijds is de manier van filmen nogal experimenteel door de afwezigheid van een echt lopend verhaal en de nadruk op beeld- en geluidsvondsten. Kenmerkend vind ik de gesprekken in de futuristische tuin, die eigenlijk meer als achtergrondgeluid dienen.

Een aparte combinatie, die al kijkende tot wisselende resultaten leidt, maar als geheel wel een originele indruk achterlaat.