2001: A Space Odyssey (1968)

Ik heb zaterdag 1 (één) voorstelling gezien (er waren er 2)

Zeer indrukwekkend om 2001 eens op het grote doek te zien, misschien ga ik nog wel een keer deze zomer. Trouwens deze tekst prijkt op het scherm bij binnentreden zaal: "De film bestaat uit twee delen. Er is een pauze na 1 uur 27 minuten. Beide delen beginnen met een "overture"*

* in het Frans/ Nederlands zou dat dus ouverture moeten zijn

Iig ben je dus bijna 3 uur kwijt met de voorstelling en de late voorstellingen kunnen lastig zijn voor provincialen die van het het OV afhankelijk zijn, zoals ik zelf heb ondervonden.

Voor de rest: GAAT DAT ZIEN!

Ik ga 11 juli in de middag (mede ook om de ov-reden die jij noemt), heb hoge verwachtingen voor evt. herwaardering

Wilde ik eerst ook doen maar kwam er achter dat ze afgelopen zaterdagmiddag éénmalig Barry Lyndon (1975) vertoonden in het kader van Scorsese kiest | EYE - eyefilm.nl en die kon ik niet laten schieten. Dus maar de twee beste films van Kubrick op één dag gepland

(Overigens is Eye's 2K scan van Barry Lyndon niet slecht maar wel voor verbetering vatbaar voor een evt. toekomstige remaster)

Een film uit 1968, het is bijna ongelofelijk. Deze ga ik maar eens herzien heeft een verpletterende indruk achtergelaten (vooral op visueel gebied) maar ik geloof niet dat ik het al helemaal vat. Voor nu 4* wat makkelijk nog een 5* kan worden.

In de zomervakantie ook zeker even een bezoekje aan EYE wagen om deze op het grote doek te bekijken

Dít is cinema. Heb het gevoel dat ik de film nu pas echt gezien heb.

Gisteren in Eye de 70 mm versie gezien. Verbijsterend, hoe die film na een kleine 50 jaar nog altijd staat als een huis. Vrijwel elk shot is posterwaardig.

Als tiener, voornamelijk geïnteresseerd in monsterfilms en explosies, zag ik deze film voor het eerst en ben waarschijnlijk tig keer in slaap gevallen. Het zou één van de beste films aller tijden moeten zijn, maar ik zag vooral een vage klotefilm, zo traag als dikke stront door een nauwe trechter.

Vele jaren later sleepte mijn collega - groot fan van de film - me onlangs mee naar een 70MM vertoning bij EYE in Amsterdam. En net zoals films die je in het verleden goed vond ineens kunnen tegenvallen, daar kunnen films die je vroeger niets vond je plots erg bevallen. Want 2001: A Space Odyssey blijft mijn inziens enorm traag, maar ditmaal kwamen de beelden van de 'dansende ruimteschepen' beter over. Het had een bijna hypnotiserend effect. En hoe oud de film ook is, de film ziet er werkelijk práchtig uit en voelt op opvallend weinig vlakken gedateerd; iets wat je met een scifi uit de jaren 60 wel zou verwachten. Sterker nog, sommige special effects en sequenties zien er beter uit dan wat we tegenwoordig met CGI te zien krijgen. De ingenieuze cameratrucjes en het oog voor detail laten in deze film vooral zien hoe geniaal de perfectionist Kubrick op visueel vlak was.

Alsnog heb ik de gewoonte om op zoek te gaan naar een begrijpbaar narratief. 2001: A Space Odyssey bestaat uit drie delen en elk deel heeft wel iets van een plot, maar Kubrick serveert geen hapklare brokken. Het meest rechtlijnige onderdeel - Bowman en Poole en de supercomputer HAL - is dan ook mijn favoriet. Met opvallend weinig middelen - en geluid - weet Kubrick dit segment retespannend te krijgen. In het allerlaatste deel slaat Kubrick weer de andere kant op en is het duidelijk waarom de film destijds door liefhebbers van acid tof gevonden werd. Dat was voor mij een paar stappen te ver en dat segment (met landschappen met een goedkoop kleur-effectje erover) duurde me allemaal ook te lang. Maar het gedeelte met HAL is ijzersterk. 2001: A Space Odyssey is beeldschoon en voor een deel erg interessant, maar je moet er even geduld voor hebben. In mijn geval zo'n vijftien jaar.

4 sterren.

Dat is ook weer duidelijk , leuke recensie en dat zet mij weer aan het denken om de film misschien ook een keer op te zetten, ik plaats hem sowieso even in mijn lijst!

Lees vooral niet het boek voordat je de film kijkt.

Haha hoe herkenbaar. Zag de film voor het eerst als puber met wat vrienden, in de bioscoop nogwel, maar we konben ee niks mee. Vonden er echt niks aan. Maar een paar jaar later bij herziening was dat totasl anders en inmiddels is dit uitgegroeid tot een van mijn favoriete films. Totaal unieke visuele ervaring.

Mooie ervaring om hem in 70mm te bekijken. Raad het iedereen aan. Jammer van de 15 minuten pauze. Voordeel was wel dat ik een ander plekje kon kiezen omdat een, notabene, echtpaar van middelbare leeftijd schijnbaar moeite had om niet te praten tijdens de film.

Dit is 50 jaar oud?! Ongelooflijk. Het puts current CGI sf movies to shame! Alleen al hoe het beginhoofdstuk zonder CGI gemaakt is, wonderbaarlijk. En dan de rest...zo gedetailleerd en bovenal geloofwaardig, en met special effects die nu ook "wow" zouden opleveren laat staan een halve eeuw geleden, fantastisch.

Het verhaal is klassiek en ook al had ik in het begin niet een idee hoe het ging ontwikkelen (ook nooit veel over de film gelezen), er zat zeker een solide goeie lijn in. De spanning kwam er vooral mooi in door het gebruik van danwel gebrek aan geluid. De keiharde klassieke muziek om het gebeuren importantie te geven vond ik soms wat overtrokken, maar wel noodzakelijk om de keuze aan woordeloosheid te ondervangen, en als contrast met later. Want de spanning kwam er goed in, in de HAL-sequentie, toen er behalve een schrille achtergrondtoon helemaal niks te horen was, oja behalve de ademhaling (die later weer een zo belangrijke rol ging spelen, erg mooi gedaan).

De keuze om weinig woorden te besteden aan het plot, maar de kijker het te laten doen met beeld en muziek, is een moedig en respectvolle keuze van Kubrick. M.i. blijft het net op het randje; aan het einde blijf je met evenveel vraagtekens als je duidelijke antwoorden vermoedt. Je ziet het verhaal rondgebreit worden, maar kan er nét niet bij hóe dan wel. Dat is best wel meesterschap, om nét zo op dat randje te balanceren. Iets wat idd destijds geen massapubliek verzekerd zal hebben maar wel een onsterfelijke cultstatus.

Cinematografie...ik moet denken aan een opmerking hierboven; dat elk shot een ingelijst schilderij kan zijn. inderdaad. Het is bij vlagen duizelingwekkend wat voor prachtig gecomposeerde beelden Kubrick laat zien. Duizelingwekkend is ook de (voor)laatste sequentie door de sterrenpoort (zoals ik het zag). Begrijpelijk, voor eind jaren 60, waar de psychedelica hoogtij vierde en ik vond het een zalige belevenis om me op 70mm daarin mee te laten reizen, geweldig. De gekleurde visies op aarde leken wat cheesy, maar Kubrick leek me hier toch iets te willen zeggen; als een ET hier zou komen, met wat voor ogen zou die onze planeet zien? Ligt dat dan aan de ware kleur van onze planeet of aan het gekleurde oog van de aanschouwer?

Geweldige film, zijn tijd ver ver ver vooruit, en ik heb zelden een SF gezien waar ik die term meer gepast vind. Qua kunde en inhoud snap ik de tijdloosheid en reputatie als beste film ooit (discutabel natuurlijk maar goed), en het blijkt maar dat films niet steeds beter en beter worden? Kubrick toont in deze film, meer dan in z'n andere werken, een indrukwekkend meesterschap.

Oja; waarom geen 5* dan? Nou, ik vond de muziek bij vlagen nogal overtrokken, gaf bijna het gevoel dat het leegte in beeld verhulde ipv diepte toevoegde, en er waren een aantal wetenschappelijke puntjes waar ik mijn vraagtekens bij had wat betreft realisme.
Hmm..dat eerste punt valt te neutraliseren door z'n contrasterende nut voor de latere stilte...en die 2e is best wel neuzelig...Hmmm.

Eindelijk dan gezien. Op de lange lijst van films die ik nog wil zien was dit toch een soort van heilige graal voor mij. Uiteindelijk is de film niet eens zo'n puzzelstukje als ik had verwacht, maar door die reputatie werd het wel een leukere kijkervaring voor mij, en liep ik toch vaak wel heel geconcentreerd te kijken, zoekend naar betekenis. Die is er natuurlijk nog wel echt, maar ik heb wel complexer gezien. Het is uiteindelijk toch ook wel vooral een film die op je gevoel inspeelt. Mijn favoriete scènes waren eigenlijk gelijk al die in het begin met de aapmensen, een schoolvoorbeeld van op een visuele manier je verhaal vertellen. Ik vind de klassieke muziek niet altijd werken in scènes (behalve op een poëtische manier), maar die geven in dit deel van de film wat belangrijke gebeurtenissen voor de mens wat gepast extra gewicht.

En wat ziet de film er onwerkelijk mooi uit vaak. De art direction en het gebruik van kleuren, de cinematografie. Zo'n klassieker van een match cut als overgang naar het tweede hoofdstuk, of (tussen ook wel kitsch en een voor de film op zich ook best typisch te langgerekte scène in) die prachtige en griezelige reflectie van Bowman als hij zijn letterlijk en figuurlijke kosmische trip ondergaat. Ieder frame is de moeite waard en die dockingscène en jogscène zijn ook echt wat speciaals.

Het enige wat zwakkere hoofdstuk is dat met de tussenlanding op het ruimtestation op de maan. Dan ziet alles er ineens een stuk meer gedateerd uit met komisch verouderde technologie en mode, en vallen even ook wat minder spelende acteurs op, die ook nog eens niet al te boeiende personages spelen. In dit deel van de film is het ook veruit het meest voelbaar dat de film is gemaakt middenin de Koude Oorlog. Dit hele hoofdstuk zal wel noodzakelijk zijn om het een en ander duidelijker te maken, maar dat had op een betere manier gekund denk ik.

Gelukkig slaat de film snel weer een interessante richting in met het gedeelte aan boord van het ruimteschip op weg naar Jupiter. Dit is het meest ijzige deel van de film, met een voorname rol voor de perfect ingesproken Hal, koud en warm tegelijk. De moorden die hij pleegt zijn echt ijzingwekkend, maar zijn eigen "dood" wekt toch medelijden op later in de film. Erg veel kille stiltes ook door het achterwege blijven van muziek. Alles voelt zo deprimerend leeg en eenzaam. De kosmische trip als Jupiter wordt bereikt vond ik dus wel wat aan de lange kant, soms te kitsch en op een geven moment niet eens zo heel abstract meer. Het slotakkoord is gedurfd maar ook wel een beetje een tegenvaller. Maar ik ben wel blij dat er nog genoeg mystiek overblijft. 4.0* voor nu.