Apocalypse Now (1979)

In het kader van klassiekers die ik voor mijn dertigste gezien wil hebben.

Niet minder dan een briljant meesterwerk. Het laat andere oorlogsfilms mijlenver achter zich met gitzwarte ironische humor en een knotsgekke apocalyptische verbeelding van de volstrekte waanzin van oorlogslogica. Ik wist dat er een aantal memorabele scénes in zouden zitten, maar het perfecte visuele spektakel dat er wordt gepresenteerd had ik met de beste wil van de wereld niet kunnen voorspellen. Marlon Brando en Martin Sheen zijn ook echt aan elkaar gewaagd als de twee kanten van dezelfde medaille van beschadigde mannen die psychisch gevormd zijn door het afstompende oorlogsgeweld.

Misschien is de aanklacht tegen het Amerikaanse buitenlandbeleid en zijn afstandelijke oorlogsvoering wel actueler dan ooit tegen de huidige politieke context. Vroeger had je nog grondsoldaten nodig om iets te bewerkstelligen en nu stuur je simpelweg een drone eropaf die massaal burgerslachtoffers maakt.

Ik stelde vast dat ik nog geen recensie had geschreven voor deze film. Maar ik twijfelde nog wel over mijn score, dus leek het me geen slecht idee om de film gewoon opnieuw te bekijken. Vraag was of het mijn gemiddelde score zou behouden, gezien dit toch als een klassieker wordt bestempeld en voor velen de ultieme oorlogsfilm is.

Er is al veel geschreven over deze film. Apocalypse now is in mijn ogen vooral een psychedelische trip van soldaten die gek worden als effect door de oorlog. Alleen lijkt het soms wel dat iedereen van begin tot einde al gek is en ik kan mij niet van het idee ontdoen dat velen van hen tot karikaturen zijn geworden. Dan had ik liever het effect gezien hoe die mannen gek werden. Het effect van de oorlog zie je zo bvb veel beter bij andere oorlogsfilms als Deer Hunter of All Quiet on the Western Front.

Ook naar het einde toe wordt de speech van Kurtz geprezen. Maar dat is ook niet meer dan een hoop filosofische praat. En in tegenstelling tot de fotograaf (Dennis Hopper) ben ik niet in extase over de man z'n woorden. Ik hou ook niet echt van dergelijke filosofische insteken die er te vingerdik op liggen. Had ik ook met 2001: a space oddysey en A clockwork orange. Ik begrijp de insteek wel, maar als de film voor mij gaat denken is de fun er wat af.

Toch eindigen met een positieve noot. Het is een psychedelische trip, als oorlogsfilm zijn er betere gemaakt. Maar de acteurs spelen die 'gekke' rollen best wel goed. En sommige scènes springen er even uit en zijn best wel mooi om zien. Sommige dingen geven mij (misschien wel onbedoeld) een lach op. Dat gedoe met die surfers is best wel lachen.

Apocalypse Now is geen slechte film geworden en ik kan wel begrijpen dat sommigen (velen) hier een klassieker in zien. Mijn lag het niet helemaal, maar er zijn uiteraard slechtere films.

i.m.o. ruim 3 uur waanzin die oorlog heet. Klassieker.

De theatre versie is inderdaad meer al voldoende. De lange versie brengt niets bij.

Na het zien van deze film - 1980? 1981? - was ik als jonge gast echt onder de indruk. Wat een overweldigende prent. 150 min zit je in een andere wereld. Een aantal scenes en quotes uit deze film zijn gewoon subliem ("I love the smell of napalm in the morning, it's the smell of victory. One day this war is going to end."). Fantastische muziek (blending van het geluid van een helicopter en een synth). 1 opmerking: vergeet de redux versie - brengt niks nieuws.

Vandaag heb ik hem weer gezien.
Ik weet niet hoe vaak ik hem al had gezien.
Maar bij mij blijft dit de BESTE FILM die ik ken.( oorlog )

Hij gaat weer even in de kast.
Maar kan haast niet wachten tot ik
hem weer kan zien.

Sean Penn: "The Revenant Is a Masterpiece Reminiscent of Apocalypse Now "

Nou Sean... Je had helemaal gelijk!

Ongeveer drie jaar terug bekeek ik voor het eerst de Redux-versie van Apocalypse Now. Ondanks de mythische status van dit werk was ik niet onder de indruk: ik vond de film vooral veel te lang, en bij vlagen zo surrealistisch en grimmig dat Coppola’s aanklacht juíst niet bij me binnenkwam. Nu, drie jaar later, werd het in het kader van een cursus over de Vietnamoorlog hoog tijd dit werk te herzien. Ik hoopte en vermoedde dat ik nu enthousiaster zou zijn…

En dat bleek. Apocalypse Now verplettert mij nog steeds niet zoals Platoon dat in het verleden deed, maar ze heeft haar connotatie van grote Vietnam-en oorlogsklassieker in ieder geval ruimschoots verdient in mijn eigen filmcatalogus.

De eerste tonen van ‘the End’, een onheilspellende hymne van the Doors, maken direct al duidelijk wat voor soort film dit gaat worden. ‘All the children are insane’, zingt Jim Morrison, waarna we ‘Cap’ Willard, de hoofdpersoon van de film, in een achterkamertje in sSaigon langzaam door zien draaien. Willard wordt opgelapt door twee militaire oversten, die hem op een geheime missie de Vietnamese jungle insturen. Generaal Kurtz (een haast apocalyptische verschijning, gespeeld door ‘Godfather’ Brando) heeft in de hel van Vietnam namelijk het recht in eigen handen genomen, en regeert nu als een soort lokale war lord zijn Amerikaanse als ook Vietnamese marionetten. Willard (Martin Sheen) krijgt een vrij eenvoudige opdracht: spoor Kurtz op en dood hem (met andere woorden, ‘search and destroy’, zoals de Amerikanen zouden zeggen).

Wat volgt is een beklemmende reis door een landschap dat door dood en verderf getekend is. Geen moment laat Francis Ford Coppola twijfel bestaan over zijn motieven: de futiliteit van de oorlog wordt op vrijwel ieder beeld pijnlijk zichtbaar. Hoe verder Willard en zijn mannen de rivier op varen, hoe krankzinniger ze worden van de miserabele toestanden waarin ze belanden. De laatste drie kwartier laten zich dan ook kenmerken door de representatie van menselijke waanzin, op een zo extreme manier dat de kijker bijna zou kunnen vergeten dat deze film op een échte oorlog gebaseerd is.

‘I love the smell of napalm in the morning’, zegt de Amerikaanse luitenant-kolonel Kilgore (Robert Duvall), nadat zijn eenheid met helikopters en bommen een kleine Vietnamese nederzetting met de grond gelijk heeft gemaakt op de luide tonen van ‘The Ride of the Valkyries’ van Wagner. Een even iconische als pijnlijke quote; bombarderen wordt hierdoor een spel, mensenlevens worden een nuance. Het gaat nog een stapje verder wanneer dezelfde … zijn surfbord opeist om in de nog na-rokende golven te kunnen surfen.

Het is een klassieke scene die uitblinkt in absurditeit, en meteen de toon zet voor wat volgen zal. Een boottocht over een in nevelen gehulde rivier culmineert in een nachtmerrie. Een wat vreemde eend in de bijt (volgens mij gaat het hier ook om een apart opgenomen Redux-scene) betreft een bezoek van Willard en zijn mannen aan een Franse plantage. Aan de eettafel ontvouwt zich een zeer interessante dialoog, waarin de Amerikaanse motieven voor de oorlog danig aan de kaak gesteld worden. We springen terug in de tijd en belanden in een dromerige ‘50s-setting, waarin een stel Fransen zegt thuis te zijn, maar verdwaald oogt.

Het is geen toeval dat ik bij deze scene, ondanks de kracht die schuilt in deze historische toevoeging, toch even mijn aandacht verloor. De speelduur van Apocalypse Now is tegelijk haar kracht en haar zwakte. De ene kijker zal hier meer moeite mee hebben dan de ander; ikzelf kan me ook herinneren dat ik bij de eerste kijkbeurt meer met de duur worstelde dan toen ik de film van de week herzag. Ook het reeds genoemde surrealistische aspect van de film-met name zichtbaar in het slotstuk- speelde me parten. Waar Platoon de grens van menselijkheid opzocht, ging Apocalypse Now daar ruim overheen. Platoon raakte me daardoor enorm, terwijl Apocalypse Now zodanig cultisch aandeed dat ze me niet genoeg bij de strot wist te pakken.

Desalniettemin is Apocalypse Now uniek in zijn soort; de waanzin van oorlog wordt verpersoonlijkt in dit vrij tijdloze meesterwerk van ‘movie brat’ Coppola.

4* (was 2*)

“We train young men to drop fire on people, but their commanders won't allow them to write "fuck" on their airplanes because it's obscene!”

Waanzinnige film. Ik weet niet hoe Coppola het allemaal voor elkaar heeft gekregen met alle tegenslagen die hij tijdens het filmen te verwerken kreeg, maar Apocalypse Now is een regelrecht meesterwerk die er werkelijk schitterend uitziet. De waanzin van de oorlog is nog nooit zo indringend op film vastgelegd en je voelt de gekte van de personages per minuut toenemen. Het lijkt wel of de acteurs zelf ook langzaam gek zijn geworden tijdens het filmen.

De film laveert moeiteloos tussen de verschrikkingen van de oorlog en de heerlijke gitzwarte humor. Vooral Robert Duvall en zijn personage Kolonel Kilgore zal ik niet snel meer vergeten. Zijn passie voor surfen terwijl de oorlog in volle gang is, is waanzinnig, hilarisch, absurd en very disturbing. “I love the smell of napalm in the morning.”... Meesterlijk. De tocht door de jungle naar Kolonel Kurtz (de manische Brando) is ook interessant, alhoewel ik hier wel begon te voelen dat ik de 202 minuten durende versie aan het kijken was. Maar door de regie, de acteurs en de prachtige cinematografie blijft het boeien. Sheen, Fishburne, Hall, Bottoms etc. allemaal leveren ze een magistrale acteerprestatie. Dat Sheen een hartaanval heeft gehad tijdens het filmen wil ik best geloven. Apocalypse Now is cinema op zijn best en mooist. Een masterclass van Coppola.

De Redux-versie gezien en ik begrijp nu waarom mijn oudere broer mij deze film aanraadde. Een film met nogal wat gruwelijke momenten die je tot denken aanzet. Het is totaal niet raar als je met een ernstige trauma thuiskomt na een lange tijd in zo'n hel te hebben geleefd. Geweldig initiatief van Coppola.

Francis Ford Coppola wil game op basis van Apocalypse Now maken

Ik voorzie enig tegengesputter

Is een game gebaseerd op een film ooit goed geweest? Doe het niet Francis, al zul je de filmliefhebbers er vast niet mee hebben. Mij althans niet.

De niet-officiele verfilming van Monkey Island 1 & 2 was succesvol. (Pirates of the Carribean)


Daarnaast deed Angry Birds het niet slecht. En de Silent Hill verfilming was eigenlijk best oke.

Dat is andersom horizons, dit is een game gebaseerd op een film

Oh, ook goed!

Indiana Jones & The Last Crusade van LucasArts was goed (de opvolger Fate of Atlantis nog beter en had gewoon vierde film kunnen worden). Alien: Isolatation vrij recent. Star Wars kent enkele goede video games.

Apocalypse Now, een film die ik bij heel wat gebruikers zien staan heb in hun top 10. In de mijne zal deze niet zo snel terecht komen of het moet zijn bij een volgende herkijk, maar ik vrees ervoor.

De Redux-versie is wat mij betreft toch wat aan de lange kant. Ik vond sommige scènes uitermate saai. Vooral eigenlijk dat filosofisch gezever of wat het ook mocht voorstellen van kolonel Kurtz. Ook de dinerscène was niet direct voor mij weggelegd. Wat wel echt ongelooflijk is, is hoe deze film er zo modern uitziet. Ik ben echt onder de indruk want deze film ziet er helemaal niet oud uit. Dat komt waarschijnlijk vooral door de omgeving van Vietnam, maar toch. Ook mooie shots van de natuur, een zonsondergang tussen 2 kliffen, en ga zo maar door. Misschien had ik er teveel van verwacht want Vietnam-films lijken me over het algemeen minder te interesseren dan bijvoorbeeld een film als The Pianist, Fury, Inglorious Bastards of een Hacksaw Ridge. Sommige nummers van de soundtrack waren wel geinig zoals "Satisfaction" dat een mooie scène opleverde.

Ik wil nu eindelijk eens deze beroemde New Hollywood-film eens gaan zien. Alleen welke versie kan ik het beste kijken, de normale of de redux?

Ik zou zeggen normale, ik vond de Redux wel erg lang duren, en de plantage scène voegt in mijn herinnering weinig toe.

+1 voor (eerst) de normale versie

+2. Ik ben begonnen met de Redux versie, en de toegevoegde waarde is nihil. En het is een erg lange zit. Wel de moeite waard uiteraard.

Bedankt voor het advies. Zal kijken of ik eerst de normale versie eens kan vinden

Redux heeft zeker wel toevoeging.

Ik vraag mij af in welke mate, is zeker 10 jaar geleden dat ik die versie heb gezien. Heb onlangs een Bluray steelbook aangeschaft met beide cuts en ben nu wel geneigd om de Redux versie weer eens te bekijken.

Ik zou sowieso voor de redux gaan.

Coppola’s vrouw Eleanor hield tijdens de productie van deze film een videodagboek bij, aangevuld met audio-fragmenten die ze stiekem opnam tijdens gesprekken met haar man. Francis verklaarde zichzelf voor gek, was er van overtuigd dat hij een afschuwelijke film aan het maken was en kreeg te maken met de ene na de andere tegenslag. Hij zorgde zelf voor de financiering en liep dus enorm veel risico, zeker toen hij gedwongen was om zijn eigen vermogen – dat hij te danken had aan The Godfather en The Godfather II – te investeren in deze geplaagde productie. Dit is allemaal vastgelegd in de documentaire “Hearts Of Darkness: A Filmmaker’s Apocalypse”, samen met “Burden Of Dreams” [over de waanzinnige productie van “Fitzcarraldo”] en “Lost In La Mancha” [over de mislukte pogingen van Terry Gilliam om een Don Quichote te verfilmen] de boeiendste documentaire over het filmproces. Een greep uit de problemen: Coppola besloot zijn aanvankelijke hoofdrolspeler Harvey Keitel te ontslaan, zijn opvolger Martin Sheen kreeg een zware hartaanval kort nadat hij een uiterst emotionele scène had gespeeld [shots van deze scène zien we wanneer Sheen een spiegel kapot slaat en stomdronken met bebloede hand op de grond tegen zijn bed zit], de Filipijnse helicopterpiloten werden tijdens opnames weggeroepen omdat ze de strijd moesten aangaan tegen rebellen. En dan was er nog Marlon Brando, die 1 miljoen per week kreeg voor een periode van 3 weken. Hij had Coppola belooft af te vallen en het boek ‘Heart Of Darkness’ van Joseph Conrad, waarop het scenario van Apocalypse Now is gebaseerd, te lezen. Brando was echter nog dikker geworden en bleek het boek helemaal niet te hebben gelezen. Bovendien stelde Brando allerlei vragen over de motivatie van zijn karakter waarop Coppola geen antwoord had. Ten einde raad heeft hij Brando en Sheen uren achtereen laten improviseren in de (wan)hoop dat er iets bruikbaars uit zou komen.

In “Apocalypse Now” krijgt Captain Ben Willard [Martin Sheen] een geheime opdracht om Colonel Kurtz [Marlon Brando] te liquideren. Hiervoor moet hij per boot over de Nung River door vijandig gebied in Vietnam naar Cambodja reizen. Zijn bemanning bestaat uit de kapitein Chief Phillips [Albert Hall], kok “Chef” Hick [Frederic Forrest], topsurfer Lance Johnson [Timothy Bottoms] en tiener Tyrone “Clean” Miller [een piepjonge Laurence Fishburne], die echter niets weten over de missie. Tijdens hun reis over de rivier hebben ze aantal surrealistische ontmoetingen, waaronder die met een helikopterbrigade onder leiding van de doorgeslagen Lieutenant-Colonel Bill Kilgore [een geniale Robert Duvall] die de beroemde woorden ‘I love the smell of napalm in the morning’ uitspreekt en een verpletterende indruk achter laat. En dan is er nog de volledig uit de hand lopende show die drie Playmates geven voor enkele honderden opgefokte Amerikaanse soldaten.

Apocalypse Now is een opeenvolging van waanzinnige, bizarre gebeurtenissen. Timothy Bottoms erkende dat er flink wat drugs werden gebruikt op de set en dat is te merken aan de vertolkingen, maar het versterkt het gevoel dat we een blik krijgen in een wereld waarin de waanzin de boventoon voert. De hele film was een waanzinnige onderneming vanaf het begin, gezien de keuze om de film volledig op locatie in de Filipijnen op te nemen! De acteurs zochten de grenzen van hun kunnen op, Coppola filmt onmogelijke scènes, enkele gigantische explosies bijvoorbeeld, maar ook de extreem laag overvliegende helicopters. Vittoria Storaro versterkt het hallucinerende aspect met zijn Oscarwinnende camerawerk, dat resulteerde in prachtig belichte shots, die nog heel lang in je hoofd zullen blijven spoken. Walter Murch, Mark Berger, Richard Beggs en Nat Boxer wonnen ook een Oscar voor het oorverdovende, maar zeer effectieve geluid .Coppola en scenarist John Milius kregen – net als Robert Duvall – een Oscarnominatie voor hun werk. Dit is geen gemakkelijke film, hij ligt erg zwaar op de hand en zal niet naar ieders smaak zijn. Maar het is een film waarin de makers hun hart en ziel bloot hebben gegeven en zichzelf hebben weggecijferd om je als kijker een achtbaanrit te bezorgen die je niet onberoerd zal laten. De film open met de klanken van “The End” van The Doors, een lied dat perfect de stemming van deze film weergeeft en die je na het zien van deze film voortaan zal doen denken aan de onvergetelijke, schokkende finale van dit meesterwerk. Niks geen CGI, dit is ‘The Real Deal’ en daar kan geen CGI-geweld tegenop!

“The Horror...The Horror”

Hoewel ik grote interesse heb in Geschiedenis in het algemeen, heb ik de Vietnamoorlog nooit echt een bijzonder interessant conflict gevonden. Toch zijn er wel een hoop erg sterke oorlogsfilms over deze oorlog gemaakt. The Deer Hunter van Michael Cimino, Platoon van Oliver Stone en Full Metal Jacket van Stanley Kubrick, om er enkele te noemen. Van alle Vietnam-films is Apocalypse Now van Francis Ford Coppola het hoogst gewaardeerd.

Als Captain Willard net terug is van een missie krijgt hij een geheime opdracht. Hij moet de krankzinnig geworden Colonel Kurtz zien te vermoorden. Wat volgt is een reis op de Nùng rivier waarin Willard en zijn metgezellen de meest bizarre en gestoorde kant van de oorlog te zien krijgen.

Joseph Conrad's boek Heart of Darkness lag als basis voor het script van Apocalypse Now. Coppola veranderde de locatie van Congo naar Vietnam en verving Belgisch kolonialisme met Amerikaans Interventionisme. Hoewel er heel veel wijzigingen in het verhaal zijn aangebracht zijn veel dialogen letterlijk uit het boek overgenomen.

Apocalypse Now zou aanvankelijk door George Lucas – de geestelijk vader van het Star Wars-universum - geregisseerd worden. Lucas en Coppola (als producent) waren van plan om de film op te nemen in Zuid-Vietnam terwijl de oorlog nog aan de gang was. Geen enkele studio durfde echter dit risicovolle project te financieren. Coppola ging aan de slag met The Godfather en dat werd een succes waardoor het project weer kans kreeg. Lucas was inmiddels echter druk bezig met Star Wars, waardoor Coppola de rol van regisseur zelf op zich moest nemen. Aanvankelijk zouden de opnames 6 weken in beslag nemen, uiteindelijk werden dit 16 maanden met nog eens 3 jaar voor de montage van de film. De opnames in de Filipijnen waren niet zonder problemen. Conflicten met acteurs, Sheen die een hartaanval kreeg, Filipijnse piloten die werden opgeroepen om het tegen rebellen op te nemen en Brando die een belachelijk hoog loon eiste waren slechts enkele van de vele tegenslagen.

De film is meesterlijk opgenomen. Coppola doet onmogelijke dingen. Het is er allemaal: helikopteraanvallen, explosies, grote constructies. De cinematografie was magnifiek en het kleurgebruik in veel van de beelden was ook ongelofelijk sfeervol, briljant gebruik gemaakt van schaduw en licht. Waar het in Star Wars een originele keuze was om een orkestrale soundtrack te gebruiken in plaats van het voor Sciencefiction voor de hand liggende elektronische, is het hier precies omgekeerd. In plaats van epische militaire muziek bestaat de soundtrack van Apocalyps Now uit muziek van The Doors, flarden van inheemse Vietnamese muziek en elektronische muziek van Carmine en Francis Ford Coppola. Briljant hoe het geluid van helikopters is verwerkt tussen de moog-synthesizers. Het gebruik van Wagner tijdens de helikopteraanval - wat overigens echt gedaan werd in de oorlog, de theorie was dat omdat het Hitler's favoriete muziek was het iedereen agressief zou maken – lijkt zelfs een soort aanklacht van Coppola op het feit dat er vaak heroïsche muziek is te horen in oorlogsfilms.

Af en toe werd de film voor mij iets te absurd. Die Kilgore met z’n surfplank bijvoorbeeld. Maar verder zorgde het surrealisme naarmate Willard hoger op de rivier komt juist wel een prettig vervreemdend effect. De extra scènes van de Redux-versie vond ik echt wat toevoegen. De scène op de Franse plantage voegt een hele nieuwe dimensie toe aan de film die in vrijwel alle Vietnam-films ontbreekt. Namelijk dat Vietnam oorspronkelijk een Franse kolonie is en dat de enige reden dat de Amerikanen er zijn is omdat ze willen voorkomen dat het land communistisch wordt. De kritiek op het Amerikaanse beleid uit de mond van de Fransoos en de rustige kalme sfeer in het koloniale gebied bood een prettige afwisseling tussen het geweld door. Sowieso vind ik langere versies altijd prettig, een film heeft eerder gebreken omdat hij te kort is dan omdat hij te lang is.

Een kritiekpunt vind ik wel dat er niet echt sprake is van een conflict tussen Willard en Kurtz. Ik zou graag gezien hebben hoe Kurtz Willard probeert te beïnvloeden en hoe Willard omgaat met de mannen van Kurtz. Nu lijkt het alsof iedereen Willards opdracht accepteert en Kurtz vermoord wil worden (wat uiteindelijk ook zo is). Nu begrijp ik dat Brando zijn tekst niet wilde leren en Coppala Brando en Sheen uren lang samen heeft gefilmd in de hoop dat er wat goeds uit kwam. Dat bedenkende is het einde toch nog erg meningsvol en geslaagd geworden.

Martin Sheen speelde een sterke rol als Willard. Ook de voice-over (ingesproken door Joe Estevez) was sterk gedaan en gaf de film een boekachtige vertelstructuur. Marlon Brando is natuurlijk een sterke method-actor, ook al is hij dan zo’n enorme lastpost. Verder waren er dan ook nog onder andere Robert Duvall, Harrison Ford en een piepjonge Laurence Fishburne.

Uiteindelijk is ook Apocalyps Now weer een meesterwerk dat New Hollywood heeft voortgebracht. Opvallend is hoe modern de film overkomt en hoe hij in geen enkel opzicht gedateerd is. De combinatie van het anti-oorlogssentiment, de cinematografische perfectie, de originele invalshoek en de literaire oorsprong maken Apocalyps Now tot een bijzonder boeiende en intrigerende film.