Black Christmas (1974)

Eén van de eerste slashers zo blijkt, en als inspiratie gediend voor al wat later volgde binnen het genre. Het wil daarom niet zeggen dat het subgenre al voldoende verfijnd was, maar de toon werd alvast gezet met een psychopathische maniak die het voornamelijk op jonge studenten heeft gemunt.

Startend vanuit hijg- en dreigtelefoontjes wordt de creepy sfeer al meteen duidelijk. Al hebben menig naïeve studentes er weinig oren naar. Het vervolg is eerder een politioneel onderzoek waar de klemtoon iets té op ligt waardoor het gebeuren rond de psychopaat en het kat-en-muis spelletje wat verloren gaat.

Het komt allemaal niet super in beeld en ook het acteren valt wat tegen, maar deze cultfilm verdient wel alle lof. Prima einde ook zodat het niet te veel afgeraffeld werd.

Na eergisteren de best leuke en vermakelijke Kerst / Horror film "Don't Open Till Christmas (1984)" (met veel moorden en ook wat naaktheid) te hebben gezien, wilde ik vandaag wel eens de moeder van het Slasher genre zien (ook een Kerst / Horror film), namelijk "Black Christmas" van regisseur Bob Clark (vooral bekend van de "Porky's" films). Zo gaf John Carpenter namelijk aan dat hij zijn film "Halloween" uit 1978 in eerste instantie als een vervolg op deze film zag. Oftewel "Black Christmas" is de eerste Slasher in het genre.

"Black Christmas" speelt zich af rond kerstmis in een vrouwelijk studentenhuis, waar de circa tien meiden obscene telefoontjes krijgen van een angstaanjagende hijger die hun ook bedreigt. Wanneer deze begint met het moorden van de meiden en daarbij het eerste slachtoffer vermist raakt, wordt al snel de politie ingeschakeld onder leiding van luitenant Ken Fuller (John Saxon). De dader blijft spoorloos, maar stopt niet met moorden...

Ondanks dat dit de eerste Slasher film is, vond ik het allemaal wat tegenvallen. Er is zeker genoeg sfeer, er heerst ook enige spanning (zeker op het einde) en de opening (inclusief de kerstliedjes) opgenomen vanuit het oogpunt van de slasher die inbreekt in het studentenhuis was ook best aardig, maar het is ook behoorlijk saai en langdradig en het aantal moorden (op één hand te tellen) valt behoorlijk tegen en van een paar moorden zie ook niets. De eerste moord (via wurging op een studentenkamer) vindt plaats na circa 10 minuten en dat is best snel, maar de tweede moord (via een haak op de zolder) vindt pas plaats na circa 40 minuten en dat is veel te lang wachten. Daarna vindt er nog een moord (via doodsteken in bed) plaats na circa 65 minuten en de laatste twee moorden (waaronder de schijnbare dader) worden niet eens meer in beeld gebracht.

Wat ook niet in beeld wordt gebracht is de moordenaar / hijger (die geen kenmerkende wapen- of moordstijl heeft en ook geen iconisch masker of gezicht heeft) die zich op de zolder van het studentenhuis verstopt en vanuit daar de telefoontje pleegt. Je hoort alleen zijn stem als hij zijn obscene telefoontjes pleegt en hij zegt dan o.a.:

"Let me lick your pretty piggy cunt !"
"I'll lick your pretty pig clit. I'm like a tuna farm, baby !"
"Suck on my juicy cock !"

En ook zie je soms een oog van hem als hij zich ergens verstopt heeft. Het meest voor de hand liggende is dat de moordenaar een vriendje is van één van de meiden die zwanger (ze wilt abortus plegen, maar dat wilt het vriendje juist niet en die wilt ook trouwen en stoppen op het conservatorium) blijkt te zijn, maar na het einde (als ze hem gedood heeft) blijkt dat niet het geval en hoor je weer de telefoon overgang waarna de film is afgelopen.

Omdat de film zich afspeelt in 1974, was het wel grappig om te zien welke techniek de politie gebruikt om de verdachte op te sporen door de telefoon van het studentenhuis af te luisteren. Dat gebeurde namelijk via een gigantische telefooncentrale, waar één persoon langs alle telefoonlijnen loopt om te kijken vanuit waar de verdachte belt. Zo komt de politie erachter dat de beller waarschijnlijk Bill Graham (degene die belt noemt ook zeer regelmatig de naam Billy) is, maar op het einde (als ze erachter komen dat de verdachte belt vanuit het studentenhuis) stappen ze van die theorie af en verdenken ze iemand anders, te weten Peter (Keir Dullea) die het vriendje is van de zwangere Jess (Olivia Hussey), die dus niet de moordenaar blijkt te zien. Wie de moordenaar uiteindelijk is, kom je dus nooit te weten en ook niet wat zijn motivatie is.

De cast maakt deze film het kijken nog enigszins waard, want buiten de bekende John Saxon (hem vind ik altijd leuk om te zien in films) die dit jaar overleden is, zien we verder nog de bekende actrice Margot Kidder (twee jaar geleden overleden en ze is vooral bekend vanwege haar rol van Lois Lane uit de Superman-reeks uit de jaren 70 en 80 met Christopher Reeve als Superman) als de grof gebekte studente Barb (die astma heeft) die zeker niet op haar mondje is gevallen en een politiesergeant, te weten Nash (Doug McGrath), voor schut zet met het doorgeven van een telefoonnummer, waarbij ze als kengetal "Fellatio" doorgeeft en de politiesergeant niet weet wat fellatio betekent (hij wordt naderhand ook uitgelachen door andere agenten).

Ondanks dat de film zich afspeelt in een vrouwelijk studentenhuis en je in het begin ook best veel meiden ziet (o.a. als de telefoon overgaat), draait het in deze film maar om vier studentes, te weten Barb, Jess, Phyl (Andrea Martin) en Clare (Lynne Griffin) en dat aangevuld met een oudere vrouw, te weten Mrs. Mac (Marian Waldman), die in het studentenhuis overal drank heeft verstopt (o.a. in een boek en in een toilet) en daar stiekem steeds van drinkt.

Normaal zou je ook verwachten dat in een Horror film die vooral draait om meiden, dat je dan ook wat naaktheid ziet (bijvoorbeeld als ze zich gaan omkleden, douchen of met hun vriendje gaan vrijen) en zeker omdat het om een jaren 70 film gaat, maar dat is dus niet het geval en de vriendjes van de meiden zijn vooral ruimdenkend, aardig en hebben geen seksuele lusten (de enige die dat wel heeft is Barb, maar zij heeft juist geen vriendje). Toegegeven vriendje Peter had ze ook niet helemaal op een rijtje en zeker niet toen hij de concertpiano aan het vernielen was.

Al met al vond ik deze moeder van de Slashers tegenvallen en heb ik me er dus ook niet echt mee vermaakt. Sowieso valt het aantal moorden behoorlijk tegen en van een paar moorden zie je dus niets, behalve dat je opeens hun dode lichaam ziet liggen. En verder vond ik het dus ook behoorlijk saai en langdradig. Het enige leuke aan deze film vond ik het zien van John Saxon en Margot Kidder en de laatste is vooral in het begin van de film te zien (ondanks dat ze pas in de circa 65e minuut wordt vermoord), waar ik haar vooral irritant vond. Op naar "Christmas Evil (1980)", welke mijn laatste ouderwetse Kerst / Horror film zal zijn die ik bekijk dit jaar.

Een film met een POV van een stalker, een jongen die een hockeymasker draagt en John Saxon als luitenant. Wat dat betreft is Black Christmas uit 1974 echt de moeder van de slashers. Het is vrij duidelijk waar John Carpenter een paar jaar later de inspiratie vandaan haalde voor zijn Halloween, een film die veelal wordt gezien als de eerste slasher, maar vooral de film was die het subgenre populair maakte. In mijn herinnering was Black Christmas vooral erg serieus qua toon, maar de luchtige momenten vielen ditmaal op. Huisbaas mevrouw Mac heeft een paar geestige scènes en ook de onderonsjes op het politiebureau - met luitenant Saxon, agent Nash en die lachende collega - zijn amusant.

Verder valt op dat Black Christmas veel tijd steekt in diens personages. Door de vele vervolgfilms van series als Halloween en Friday the 13th zijn we inmiddels gewend dat het slachtvee in slashers maar inwisselbare figuren zijn, maar hier zijn de slachtoffers daadwerkelijk personages die we leren kennen. Ze zijn niet allemaal even memorabel, maar we blijven daardoor wel geïnteresseerd. Dat moet ook wel, want om de moordpartijen hoeven we het niet te doen, het zijn er niet veel en ook veelal buiten beeld. Wat dat betreft weet regisseur Clark uitstekend wat je wel en niet moet laten zien, de film is sterk in zijn mysterie. Hij geeft ons leuke personages, goede spanning, een fijne duistere sfeer en een paar voortreffelijke shots. Halloween, Friday the 13th en A Nightmare on Elm Street mogen dan de bekendheid en vervolgen hebben gekregen, geen van hen zou waarschijnlijk hebben bestaan zonder deze zwarte kerst.

4 sterren.

Idd weinig slash, wel creepy.

Ben niet omver geblazen, maar prima vermaak.

Een vroege slasher die alleen al om historische redenen wel de moeite is om een keer te zien. Interessant voor het beeld dat wordt geschetst van een post-hippie samenleving. Zelfbeschikking van de vrouw (recht op abortus, dronkenschap) en het belachelijk maken van de (politie)autoriteit passen in het plaatje. Het valt op dat er geen enkele sterke man meedoet. De politie holt achter de feite, de search party is een lachertje, het vriendje Keir Dullea heeft wat mentale problemen, en dan is er natuurlijk de psychopaat van dienst.

De film is toch vooral een kruising van misdaaddrama en horror. Men doet een poging om een verhaal weer te geven dat dieper gaat dan het steken van scherpe voorwerpen in menselijk vlees. Zeer geslaagde grauwe en creepy sfeer, de titel is op zijn plaats. Na de afhandeling door de politie in de finale vond ik het verrassend dat ze het slachtoffer alleen in huis laten. Misschien stond slachtofferhulp nog niet op punt in die tijd. Ook onbegrijpelijk dat niet het hele huis binnenstebuiten gekeerd wordt, en dat de echte moordenaar nog steeds het spelletje voortspeelt op zolder samen met enkele van z’n slachtoffers. Alweer een vorm van incompetente politie.

Olivia Hussey is als hoofdrol trouwens opvallend gekleed in zwart en geel. Misschien een kleine hommage aan de giallo of een knipoog naar de crimescene waarvan ze deel uitmaakt.

Dit vond ik echt een enge film. Ik was natuurlijk niet echt bang (natuurlijk niet!), maar het was wel heel creepy. Wat mij betreft één van de betere slashers, vooral omdat er een poging gedaan wordt de karakters wat mee te geven en het niet alleen maar om het domme/brute moorden te laten gaan. Nu al zin om deze volgend jaar te herzien.

Voor een lange tijd zat ik even te twijfelen of ik de originele film of toch liever de remake verkoos, maar na deze herziening kan ik de knoop definitief doorhakken. Deze film blijft namelijk gewoon de kroon dragen met dank aan de opvallend ijzingwekkende sfeer en naargeestige aankleding. Het gebeurt me in principe nooit dat een jaren '70 film, laat staan een horrorfilm in het algemeen, me zo in spanning kan laten zitten. De sluipende dreiging, de mysterieuze killer en vooral de kille stilte maken Black Christmas uniek binnen zijn soort. Over het acteerwerk valt het een en ander te zeggen (al blijft Margot Kidder geweldig), maar deze film staat nog altijd als een huis. Wat mij betreft beheerst regisseur Bob Clark zijn sfeer dan ook een aanzienlijk stuk beter dan een John Carpenter of een Wes Craven. Black Christmas zal altijd een absolute favoriet van me blijven.

Black Christmas

Moest echt even in de film komen, want in het begin vond ik het niet heel boeiend. De film had een redelijke opbouw en werd steeds spannender en creepier. Ik vond vooral in het begin die dialogen en de chemie tussen de karakters een beetje apart. Maar zodra er meer meiden worden vermoord, de politie ermee aan de slag gaat en de telefoongesprekken steeds gekker en gekker worden, wordt de film ook beter. Het werd vooral spannend gemaakt door hoe sommige scenes in beeld zijn gebracht en dat het tijdens die scenes doodstil is. Knap gedaan van de regisseur. Verder zie je weinig van de kills zelf, misschien had dat wel wat beter gekund.

Dit is zeker eentje die ik vaker rond kerst ga kijken.

3,5 sterren.

Ligt het nou aan mij of had de politie echt allang dat hele huis moeten doorzoeken? Ondertussen kan die idioot op zolder waar onderhand twee lijken zijn vrolijk zijn gang gaan.

'Black Christmas' Gets 4K Re-release from American Genre Film Archive - variety.com

Black Christmas (1974), Black Christmas (2006) en Black Christmas (2019)

De 1974 heeft een soort cultstatus, maar waarom wordt me dus echt absoluut niet duidelijk. De film is nergens eng, er zit zo ongeveer niks in qua jumpscares, en de sfeer is ook maar heel af en toe wat eng. Dan het volstrekt achterhaalde gedoe met het tracen van de telefoonlijn (nee, zo werkte dat toen ook echt niet). En nog dat het einde enorm voorspelbaar is, en dan alsnog ongerijmd in twijfel getrokken wordt. Tsja, er zal altijd wel iemand bezorgd zijn over monsters onder haar bed, in die orde grootte is het. Qua vermeende woke content loopt deze versie overigens voor die tijd redelijk in de pas met de 2019; het baas in eigen buik was toen tenslotte een nog vrij nieuwe verworvenheid - te absurd voor woorden dat er nu, vijftig jaar later, nog steeds mensen zijn die dat niet willen of kunnen accepteren. En de film? verreweg het engste, het meest angstaanjagende er aan is het oorverdovende geknaag van de tand des tijds. Volstrekt achterhaald, ik vond het een saaie zeurfilm zonder aansprekend beeld, zonder verhaal, zonder spanning en met nul punten voor de soundtrack.

De 2006 kleurt dan een heel stuk meer tussen de lijntjes van wat we tegenwoordig van dit genre verwachten - elke paar minuten een jumpscare, af en toe enge, onsmakelijke gore of geestige beelden, listig gebruik van het concept dat wat je niet ziet enger is dan wat bruut in beeld komt - maar in tegenstelling tot 1974 wordt er veel duidelijker geïmpliceerd wat er dan precies niet te zien is. Maar ook irritant gedoe met flashbacks en een irritante en veel te aanwezige soundtrack. In plaats van Margot Kidder deze keer MEW en Michelle Trachtenberg als beoogde final girls, maar nog steeds geen behoorlijk plot. Alweer, er zal vast iemand zijn die het allemaal heel eng vindt, maar ook hier blijft dat wat onbegrijpelijk.

2019 dan. Eindelijk eens een beetje een normale slasher met alle verplichte cliches die er bij dat genre horen. Net als de vorige niet zozeer een remake als een re-imagining, een nieuw concept waarbij wat elementen uit de vorige versies terugkomen. Al is dat wellicht niet meer dan een plastic zakje en een zolder of een verwijzing naar de kat. Je kan je afvragen of in beide gevallen niet beter gewoon een losstaande film gemaakt had kunnen worden, maar gelukkig niet, want vandaar dit vergelijk. Voor dit deel valt dan vooral op dat er als eerste een behoorlijk motief en verhaal in de film zit, al heeft dat wellicht als grootste verdienste dat het de antiwokebrigade eens een stevige trap tegen de schenen geeft. En daarnaast wint Imogen Poots het met gemak van haar voorgangsters, zijn de production values op een heel ander niveau, klopt de soundtrack bijna en zijn de beelden veel frisser, beter getimed en beter geedit - en het feeërieke einde van Elwes vond ik ook best fraai gevonden. Jammer aan de andere kant dat de ontknoping zo uitleggerig is - wie opgelet had wist allang wat er nog even drie keer voor je herkauwd wordt. Er is schijnbaar ook nog een extended cut van 111 minuten, wellicht dat die op dat vlak beter is. Van de drie films in ieder geval de enige waarvan ik het gevoel krijg dat het een heel goede film had kunnen zijn.

In de korte samenvatting:

1974: een krappe 2*

2006: 2.5*

2019: 3*