De Vierde Man (1983)

Net het boek gelezen. Verschrikkelijk, nog nooit zo'n langdradige narcistische onzin gelezen. Niet eens fatsoenlijk Nederlands (fotoos, reaksie, atensie), die Reve mag eerst eens leren spellen. Het ergste is ook nog dat Hitchcock's Dial M for Murder in het verhaal genoemd word, een film die ik zoveel liever zou zien dan dat ik dat rot boek zou zitten lezen. Nou goed, binnenkort de film maar eens opzetten, hoop wel dat Verhoeven een hoop creatieve vrijheden heeft genomen. Als de film het boek volgt zijn de poster en de plotomschrijving overigens een beetje misleidend.

In de jaren 70/80 werden zaken soms anders geschreven (niet officieel erkend, maar het gebeurde best veel in bepaalde kringen). Heel gebruikelijk, maar kennelijk weet je dat gegeven je leeftijd niet, geeft niet.

Dat gebeurt anders nu ook nog wel. Schrijven zoals je het zegt. Vooral nu er steeds meer Engels/Amerikaans in onze taal is gekomen.

Mijn vader zei ook zoiets. Hij irriteerde zich er toen ook mateloos aan.

Ik irriteer me er alleen aan dat ik op school wel goed moet spellen, maar gewaardeerde schrijvers dat niet hoeven . Hoewel ik geen fan ben van deze manier van schrijven vind ik wel dat veel stijlfouten en dergelijke gewoon gebruikt moeten mogen worden.

"Ik irriteer me eraan" is overigens ook belabberd Nederlands. En Reve is al een tijdje dood, dus leren spellen zal wel niet meer nodig zijn.

De film richt zich meer op de plot, in het boek is die bijzaak. En er zitten inderdaad flink wat vrijheden van de filmmaker in.

Schrijver Gerard Reve, gespeeld door Jeroen Krabbé, houdt voor een literaire vereniging in Vlissingen een lezing, waar hij tijdens het borrelen de verleidelijke Christine Halslag (!), een rol van Renée Soutendijk, ontmoet. Zij is de penningmeester van de vereniging en heeft voor de succesvolle schrijver een hotelkamer geboekt, maar Gerard herkent het hotel uit een angstvisioen dat hem eerder die dag in de trein plotseling overviel en besluit derhalve de nacht bij Christine door te brengen. Haar huis, dat tevens haar schoonheidssalon is, is een grote vrijstaande villa die vlak aan zee ligt. Het heeft wat weg van House by the Railroad van Edward Hopper uit 1925, die wel vaker van dit soort huizen schilderde. De Vierde Man toont sowieso gelijkenissen met de dromerige, haast onwerkelijke schilderijen van Hopper, waarin dag en nacht in elkaar lijken op te gaan als een versmelting van licht en donker. De villa is versierd met blauwe en roze lichtreclame, op de gevel in roze neonletters het woord SPIN. Een kapotte lichtreclame, zo blijkt wanneer Christine er met haar paraplu tegenaan tikt en er 2 letters aanfloepen: de H en de X (Hex). Nu zien we pas de volledige naam van de schoonheidssalon: SPHINX.

Opent Elle met een kat, De Vierde Man opent fantastisch met een kruisspin die haar web spant over een crucifix waarin ze drie vliegen vangt, een verwijzing naar het komende verhaal. De kruisspin is wel het meest katholieke diertje, vanwege zijn naam natuurlijk en het kruis op haar rug. Gerard Reve rijmde ooit: 'Ieder huisje heeft zijn kruisje en daar heeft men niet van terug. Maar den edele kruisspin draagt zijn kruisje op haar rug.' Schitterende opname trouwens van de spin die pontificaal op het hoofd van Christus gaat zitten. Hulde voor Jan de Bont wiens camerastandpunten weergaloos goed zijn, zoals dat shot van Krabbé in de trein die opzij kijkt naar de moeder en het huilende kind, zo net van onderen gefilmd, waardoor het er veel indrukwekkender uitziet. Dit alles ondersteund door de subtiele, maar dreigende en meeslepende muziek van Loek Dikker. De spin keert telkens terug, maar ook de kleur rood loopt als een rode draad door de film. We zien hem terug in de jurk van Christine, de rozen, het tapijt, de tomatensap, de Bloody Mary... Verhoeven gebruikt vaak vlammend rode openingstitels in zijn films: Total Recall, Flesh + Blood, Keetje Tippel... zo ook De Vierde Man. Rood is zowel de kleur van de liefde als een teken van gevaar, schaamte en woede. Het is de kleur met de krachtigste symboliek.

Is Christine daadwerkelijk de Zwarte Weduwe die Gerard denkt dat zij is? Ze lacht voortdurend geheimzinnig: wanneer ze Gerard omhelst en ze van de andere kant wordt gefilmd, wanneer ze voor de diepte-spiegel staat en over haar schouder kijkt, in de auto wanneer ze het gaspedaal hard indrukt. Cultuurcriticus en feministe Camille Paglia zei over de glimlach van de Mona Lisa: 'What is Mona Lisa thinking? Nothing, of course. Her blankness is her menace and our fear.' Op een avond maken Gerard en Christine een strandwandeling. Gerard heeft zijn zinnen gezet op Herman, het vriendje van Christine, een jonge adonis in een rode zwemslip, en hoort haar over hem uit. Wanneer ze even op het zand gaan zitten en Gerard haar omhelst merkt hij dat ze op een glasscherf ligt. Stomverbaasd vraagt hij of ze dat niet heeft gevoeld? Christine zegt dat ze een ongevoelig plekje heeft op haar rug. Een plausibele verklaring, maar voor Gerard het keiharde bewijs dat ze een heks is. Ergens in de film draagt Christine een zwartsatijnen kimono met op de rug, in goud borduursel, een enorme draak. Paul Verhoeven hanteert in De Vierde Man dezelfde symboliek als de Duitse kunstenaar Franz von Stuck, die ook gefascineerd was door fatale vrouwen. Een geweldig kunstenaar die na zijn dood in de vergetelheid raakte en pas in de jaren '60 van de vorige eeuw weer erkenning kreeg. De Sphinx uit 1901 is een mooi voorbeeld van die symboliek, maar welke misschien nog treffender is: het doek Die Sünde uit 1893 waarop een donkerharige vrouw te zien is die je raadselachtig aankijkt met om haar naakte lijf gedrapeerd een reusachtige slang. Een boa die ze als boa draagt, als het ware. Het is Stucks meest bekende en beruchte schilderij; een 19e-eeuwse gruwelversie van de Mona Lisa.

In een droom droomt Gerard dat hij bij Christine in bed ligt en wakker wordt van haar handen die hem strelen. Een droom in een droom dus. Maar dan pakt Christine een schaar van tussen de lakens en knipt in één beweging zijn penis door. Altijd gedacht dat de schaar een uitvinding was van Leonardo da Vinci, maar het waren dus de Egyptenaren, maar dat terzijde. De schaar is hier, net als de ijspriem in Basic Instinct, een fallussymbool en wordt hier, bizar genoeg, tegen zichzelf gebruikt. De merknaam van Christine's eigen cosmeticalijn is ook nog eens 'Delilah', naar het bekende Bijbelverhaal 'Simson en Delila': Zodra Simson in haar schoot in slaap was gevallen liet ze een van de Filistijnen binnenkomen, en in diens bijzijn schoor ze Simons zeven haarvlechten af. Daardoor week zijn kracht en zo maakte zij hem weerloos. Alles wijst er voor Gerard op dat Christine een serpent is, maar wat hij niet wil zien of waar hij blind voor is, is dat Christine eigenlijk een en al goedheid is: Gerard mag bij haar overnachten, ze bedrijft gewillig de liefde met hem, brengt hem ontbijt op bed, geeft hem kleren, wast en knipt zijn haar en betaalt hem zelfs meer honorarium uit dan was afgesproken. Wanneer Gerard ontwaakt uit zijn nachtmerrie is daar Christine die hem troostend toefluistert: 'Kom maar bij mij, dan hoef je nergens meer bang voor te zijn.' En wanneer Christine zijn haar wast merkt Gerard gelukzalig op: 'Gezegende handen heb je, Christine.' en 'Volgens mij kan jij door handoplegging mensen genezen.'

Overal ziet Gerard voortekenen en wordt hij geplaagd door onheilspellende visioenen. 'Zie ik dingen die er helemaal niet zijn.' zegt hij nog tijdens de lezing. Een Maria-achtige vrouw in een blauwe jas die hem aanwijzingen geeft, een pistool dat gewoon een sleutel blijkt te zijn (de sleutel verwijst overigens naar Spellbound van Hitchcock, de spin is een wenk naar Als In Een Donkere Spiegel van Bergman) en afschuwelijke beelden van een bloederig uitgestoken oog, een verwijzing naar een Bijbeltekst uit Matteüs: Brengt je oog je op de verkeerde weg, ruk het dan uit en werp het weg... In de trein naar Vlissingen valt de zigzaggende schaduw van de Moerdijkbrug als een spinnenweb over het gezicht van Gerard heen. Een erg mooie scene vind ik dat, omdat het de paranoïde geest van Gerard en zijn waandenkbeelden goed verbeeldt. Gerard weet dat hij een zonde begaat door Christine te verleiden alleen om haar vriend af te kunnen pakken. Als hij met Christine de liefde bedrijft en zijn hoogtepunt bereikt roept hij het opmerkelijke zinnetje uit: 'Door Maria tot Jezus!' Gerard wil Christine niet, maar haar vriend Herman. Zijn schuldgevoel over dit bedrog wordt hem fataal. Hij veroordeelt zichzelf tot de dood. Hij is gevangen in zijn eigen web van bedrog en begeerte, hij is zelf de Zwarte Weduwe die hij vreest.

Apart, volgens Moviemeter is de speelduur 92 minuten.
Ik heb hier een DVD met een speelduur van 98 minuten.
Op YouTube staat een versie van 102 minuten en volgens IMDb is dat ook de speelduur.
Overigens zijn alle versies in verschrikkelijk slechte kwaliteit, wat een manier om met je filmerfgoed om te gaan... Hebben Nederlandse filmdistributeurs nooit van Bluray of restauraties gehoord? (Naja dat is niet helemaal waar want Spoorloos en Amsterdamned zijn wel gewoon in HD te vinden)

“De Vierde Man” was de laatste Nederlandse film die Paul Verhoeven maakte voor zijn Hollywood-avontuur en bevat alle typische Verhoeven-elementen in grote mate en levert een schitterende zwartkomische psychologische thriller op die zijn gelijke niet kent. Jeroen Krabbé schittert in zijn beste rol ooit, die van Gerard Reve (de schrijver van het boek waarop de film is gebaseerd), een biseksuele schrijver die geteisterd wordt door bizarre nachtmerries en dagdromen die zijn dood voorspellen. Wanneer hij na een spreekbeurt in Vlissingen in contact komt Christine Halslag [Renée Soutendijk], een koele, sexy blondine die hem de hele tijd heeft gefilmd, brengen ze de nacht samen door. Maar naar mate hij langer bij Christine blijft, beginnen zijn nachtmerries erg op de werkelijkheid te lijken en vreest hij werkelijk voor zijn leven... maar wanneer hij een foto ziet van Christines vriend Herman [Thom Hoffman], raakt hij volledig in de ban van Herman en besluit Gerard dat hij hem ‘moet hebben, koste wat kost!’

Dit is een visueel meesterwerk waarin droom en werkelijkheid op sommige momenten naadloos in elkaar overlopen, waardoor het zowel voor Gerard als voor de kijker soms moeilijk is om zeker te weten wat een droom is en wat de werkelijkheid is. Krabbé is buitengewoon intens, Soutendijk is de ultieme koele blondine, maar slaagt er ook in om Christine in haar meest kwetsbare momenten geloofwaardig te houden, bijvoorbeeld wanneer Christine en Gerard gaan zwemmen in de zee. Verhoeven strooit met hints, maar maakt nooit expliciet duidelijk of Christine nu werkelijk een Zwarte Weduwe is in wiens web Gerard is vast komen te zitten. Thom Hoffman zet ook een topprestatie neer, in een zeer gewaagde rol die niet alleen vereist dat hij naakt aan een Christuskruis hangt, maar waarin hij en Jeroen ook gepassioneerd met elkaar zoenen. Het zijn beelden die op je netvlies gebrand blijven en ook bijna 35 jaar later nog steeds kunnen shockeren. De bijrollen van Dolf de Vries en vooral die van Geert de Jong (vooral bekend uit Schatjes) zijn zeer effectief. Dit is een thriller van een Nederlandse regisseur op het top van zijn kunnen, een film die het verdient om door een nieuwe generatie filmmakers en filmliefhebbers te worden ontdekt.

Veel (?) films staan op moviemeter staan met de Pal speed up tijd. De juiste duur is 102 minuten, op basis van 24p. De producent van deze film, Rob Houwer, is lastig als het gaat om rereleases van zijn films op Blu ray. De uitgave van Anchor Bay uit de USA is van zeer behoorlijke kwaliteit.

Een tijdje terug moest ik De Vierde Man van Gerard Reve lezen voor mijn boekenlijst. Ik vond het een waardeloos boek. Puur Reve die zijn seksleven etaleert en oeverloze overpeinzingen en dat ook nog eens in vermoeiende fonetische spelling geschreven. Ik was dan ook terughoudend om Verhoeven's verfilming te bekijken, maar het moest nu eenmaal want ik wilde toch alle films van Verhoeven eens gezien hebben. Nu ben ik toch erg blij dat ik de film heb gezien.

Gerard Reve geeft een lezing in Vlissingen, omdat het te laat is om terug naar huis te gaan overnacht hij bij de penningmeester van de boekenclub. Hij besluit een tijdje bij haar te blijven, maar dan ontdekt hij dat haar vorige drie geliefde allemaal zijn overleden. Omdat hij zich aangetrokken voelt door haar vriend blijft hij. Tiereliere lier wie is nummer vier?

Zowel in het boek als in de film vind ik het personage Gerard Reve maar een pervers en arrogant persoon (niet dat de schrijver perse ook zo is). Zo heeft Jeroen Krabbé hem dan ook vertolkt, knap gedaan. Vreemde keuze om in de verfilming het personage ook Reve te laten eigenlijk, zeker gezien de grote verschillen tussen het boek en de film. Renée Soutendijk speelde ook goed. Wel waren veel dialogen erg geforceerd, maar dat is nu eenmaal als je films in je moedertaal kijkt denk ik.

Waar het boek slechts een sfeervolle droomscène had zit deze verfilming vol van de surrealistische visioenen. Daarnaast bevat de film heerlijke Hitchcockiaanse Suspense. Later zou Verhoeven in Amerika verder borduren op de Thriller-elementen van De Vierde Man in Basic Instinct, helaas liet hij de symboliek en het surrealisme daar achterwegen.

Als Katholiek was ik bijzonder gecharmeerd door de geweldige religieuze symboliek van Verhoeven. De vele verwijzingen naar de maagd Maria bijvoorbeeld. Omdat zijn vorige films erg slecht werden ontvangen door critici wilde Verhoeven een serieuzere film maken. Een occulte thriller met religieuze symboliek. Samen met Gerard Soeteman koos hij het boek van Reve als basis. Verhoeven liet zich voor de film inspireren door de visuele stijl van Alfred Hitchcock, het surrealisme van Luis Buñuel en de religieuze symboliek van Ingmar Bergman. In Nederland werd de film door critici inderdaad beter ontvangen dan Spetters, maar dat lieten de bezoekerscijfers niet zien. Wel is het in Amerika een cult-film geworden, geen wonder dat Verhoeven even later internationaal doorbrak.

Misschien moet ik Reve toch nog maar een kans geven. Uit zijn boek haalde ik verwijzingen naar de Mariaverering niet echt, maar zijn opvatting in de film over fantasie en het katholicisme kan ik me (als Katholieke romanticus) zeker vinden. Ik vind persoonlijk ook dat andere christelijke stromingen, zoals bijvoorbeeld het Calvinisme, te zakelijk zijn en buiten het evangelie voor weinig openstaan. Bijvoorbeeld niet voor kunst of occulte Thrillers...

De Vierde Man is een heus cinematografisch meesterwerk van eigen bodem. Met name de surrealistische visioen waren briljant en zeer stilistisch geschoten door Jan De Bont met gebruik van haast onmogelijke overgangen. De muziek van Loek Dikker hielp de naargeestige sfeer ook enorm.

Het homo-erotische had van mij niet zo gehoeven, maar daarbuiten is deze film me bijzonder goed bevallen. Naargeestige Hitchcockiaanse spanning in het Nederland van de jaren '80 met surrealistische verwijzingen naar de dood en de maagd Maria.

Ik lees hierboven over dialogen die erg geforceerd waren , grappig die gedachte kwam ook bij mij op bij het kijken naar deze film , iets wat ik trouwens wel vaker heb met nederlandse films ( zeker de oudere )
nou stoor ik me daar niet zo aan ik heb het min of meer geaccepteerd als iets wat er blijkbaar nou eenmaal bij hoort .
De film zelf kon me niet echt bekoren het blijft voortdurend vaag en ook op het laatst krijg je niet echt duidelijkheid , al kan van een vooropgezet plan nooit sprake zijn want zulk soort moorden zijn niet te plannen .
buiten dat is de surrealistische sfeer die gecreeerd word niet echt iets wat mij ligt

Aardige film maar toch wat anti-climactisch. Echt spannend is het ook nergens dus om het een thriller te noemen is eigenlijk onzin. Wel boeiend genoeg om af te kijken.

Interessant detail is dat er expres veel symboliek in is gestopt omdat critici dat destijds altijd geweldig vonden en Verhoeven's vorige, rauw-realistische film af hadden gekraakt. En bij deze film werd het ook bejubeld. Toch is het niet een film geworden die nergens op slaat, de symboliek is ook vrij simpel en treffend. Anderzijds blijft het een vage film omdat nooit duidelijk wordt hoe het zit.

In scenarist Soeteman's woorden (kan het Engelstalige interview helaas niet meer terugvinden): "he wanted to fuck the critics, and he succeeded". De critici die het geweldig vonden zijn een beetje in hun hemd gezet. In de ogen van Verhoeven was het misschien meer een niemendalletje, een verfilming van een flinterdun boekenweekgeschenk. Na deze film zocht hij zijn heil in Hollywood.

Mooi gefilmd, alleen de namaak-Hoffman na het ongeluk is wel heel nep. Ik vind de film ook te kort, eigenlijk had er nog wel een wat geraffineerder einde aangesponnen mogen worden. Zo kun je je afvragen of er nog geknipte stukjes film door Christine verstopt zijn.

Deze film was ook vooral in de VS een arthouse-succes. Voor wie eens wat anders wil zeker de moeite, wat meer arty en wat minder expliciet dan Basic Instinct (die ik zelf evengoed beter vind, blijkbaar hou ik meer van rechttoe rechtaan).

Niet mijn discussie, maar Carice van Houten vind ik een erg ijdele maar ook ongeinspireerde actrice, die een en al futloosheid en gemakzucht uitstraalt. Luister en huiver bijvoorbeeld naar haar luie stemmenwerk voor de game Heavy Rain, of gaap bij haar saaie rol in Game Of Thrones, totaal niet hekserig, sexy of wat dan ook, gewoon helemaal niks.

Bij Verhoeven valt als contast gewoon een zekere levenslust en passie op, je zou hem bijna maniakaal kunnen noemen, maar hij heeft tenminste begeestering. Verhoeven is goed in shockeren maar heeft ook een boodschap, een groot visueel talent en kan het uiterste uit zijn cast halen. Hij heeft een ster gemaakt van Sharon Stone en eerder van Renee Soutendijk. Verder een intelligent man met een obsessie voor het Christendom, die veel interessants te melden heeft en duidelijk niet past in het oerhollandse milieu van de middelmaat. Wat mij betreft mag Verhoeven in de top 10 van grootste Nederlanders van de 20e eeuw.

Buitengewone film van Paul Verhoeven : psychologisch, zwoel, erotisch, surrealistisch...die lang, heel lang op het netvlies blijft plakken.
Het verhaal van de betweterige maar angstige en door de dood geobsedeerde schrijver wordt heel expressief en visueel krachtig gebracht. De sterke scènes, van rustige romantiek tot horrorachtige visioenen volgen elkaar in een goed onderhouden tempo op en boeien zonder uitzondering. Heel bijzonder zijn ook deze waar het geloof centraal staat (Maria, het kruisbeeld...)
Jeroen Krabbé zet een schitterende act neer en Renée Soutendijk zit goed in haar rol van mysterieuze vrouw.

Uitstekende film over een schrijver die een relatie begint met een vrouw die hij ontmoet op een lezing. Een mysterieus verhaal dat zich langzaam ontvouwt en vol staat van de symboliek. Er wordt leuk gespeelt met fantasie en werkelijkheid en dat levert een aantal prima scenes op. Jeroen Krabbé en Renée Soutendijk zijn beiden goed gecast.

Reve gebruikte de zogenaamde Socialistische Spelling. Het is uiteraard even wennen maar deze gold destijds als vrij vooruitstrevend. Het is bovendien echt iets anders dan fonetisch neerschrijven (wat Remco Campert bijv. doet in Het Leven is Vurrukkulluk), waar ik me ook aan stoor). Spellingswijzes zijn nou eenmaal door de jaren heen verandert. Reve was behoorlijk fanatiek en rigide als het op zijn schrijversschap aankwam, ik vind het dus onhandig om zijn spelling zo af te doen.

Het verschil tussen het boek en de film vind ik trouwens opmerkelijk. Ik vond Verhoevens film niet altijd van evenveel smaak getuigen en vaak pijnlijk direct; “Wat een lekker ding, die moet ik hebben al wordt het m’n dood.” Een enkel blikje op de foto was bij die scene al voldoende geweest. Ik vind Reve’s stijl dan weer wel erg prettig en ik vind de gedachtenwereld mooi omschreven en een fijn rauw randje hebben.

Aan de andere kant vind ik de ontwikkeling en het verhaal vele malen beter in de film dan in het boek. Reve schrijft zelf al tegen het einde in de gedachtenwereld van zijn hoofdpersoon dat het plot zelfs te matig is voor een artistieke Italiaanse film. Dat doet Verhoeven echt beter; bovendien geeft hij veel meer ruimte voor de thema’s van mythe, geloof en paranoia. Notabene enkele van Reve’s grote thema’s die van invloed zijn op de hoofdpersoon maar beter in de film zitten.

Het is dus een merkwaardig geval; het boek en de film van De Vierde Man. Je hebt volkomen gelijk dat het tijd wordt voor een goede blu-ray release van de film, ik zou hem graag herzien en hopen dat ik minder over de platte dialogen val. Helaas brengen Nederlandse distributeurs zelden blu-ray uit; de markt is niet echt aangeslagen hier. Gelukkig doen de Amerikanen dat beter met Criterion die Spoorloos heeft uitgebracht en Blue Underground die recent Amsterdamned en De Lift hebben opgepoetst. De Vierde Man geld gelukkig in Engeland/Amerika als een cult-klassieker die veel op lijstjes voorkomt. Wie weet krijgen we hem dus nog eens ooit goed te zien (Arrow Video schijnt nogal open te staan voor suggesties de laatste tijd en volgens mij liggen de rechten van deze film in Nederland te verstoffen).

De rechten liggen bij Rob Houwer, die vraagt er al jaren de hoofdprijs voor. Vandaar ook geen Turks Fruit en Soldaat van Oranje....

Werkelijk? Maar dan wordt hij toch ook niet rijk? Als z’n films niet beschikbaar zijn krijgt hij er ook geen geld voor. Wat is die situatie precies?

Hij heeft geld genoeg en verwacht dat er ooit een partij langskomt die wel de hoofdprijs betaalt. Waarschijnlijk hoopt hij het langer uit te houden dan Verhoeven...

Precies, en ondertussen is homevideo al over z'n hoogtepunt. De prijs die hij in zijn hoofd heeft krijgt hij er sowieso niet meer voor.

Bovendien stelde hij in het verleden nogal vreemde / narcistische voorwaarden. Die Indies collectie is pure zelf bevlekking bv, zowel de hoezen als bijbehorende boekjes gaan alleen over Houwer.

Earth heeft al vaker contact gehad met Houwer betreffende blu-ray releases, hij kan vast meer vertellen.

Een week of 3 voor het laatst contact gezocht. Geen reactie. Verhoeven heeft in deze niets te zeggen, het zijn zijn rechten niet. Ook heeft Verhoeven hier geen zin meer in. In het verleden heeft hij nog weleens bemiddeld tussen documakers en Houwer als het ging om het vertonen van stukjes uit de films van Verhoeven.

Is het zo extreem? Dus als een buitenlandse partij een marktcomform bod doet hoeven we er niet vanuit te gaan dat Houwer daar mee akkoord gaat?

Houwer gaat letterlijk met niets akkoord is mijn stellige indruk.

Daar kan ik me iets bij voorstellen. Heb in het verleden nog voor hem gewerkt.

Voor een nieuwe uitgave moet sowieso teruggegrepen worden naar de originele negatieven. Hij heeft vast geen zin om het zelf te doen en wil ze waarschijnlijk ook niet uit handen geven. Daarbij zal elke uitgever enkel de Verhoeven films willen hebben (en misschien de Kleine Blonde Dood), dat zal m ook steken.

Eindelijk gezien. Voor een Verhoeven is dit niet zo sterk maar vergeleken met een Elle, een topper van jewelste.

Als eurotrash mystery tussendoortje is de film bijzonder amicaal wanneer een gestoorde schrijver zijn paranoia belichaamd ziet worden in de gedaante van Soutendijk, een zwarte weduwe maar die woont niet in nl, dus een kruisspin. Ze heeft het lichaam van een jongetje, helaas wel met borsten . Maar daar valt wel omheen te werken. Na wat speurwerk komt de doerak erachter dat de eerdere lovers van de spin ten prooi zijn gevallen aan ... onder andere een leeuw (?). Fijne scene was dat zeg. Ook Ursel stierf mooi.

Flink wat homo-erotiek te bespeuren, ook wat dampend hetero-erotiek werk in sjieke settings, gelardeerd met quasi-literaire handelingen door dolkomische personages. Terwijl het toch niet zoveel meer is dan een typische foute oer-hollandse pulpthriller uit een tijdperk die helaas achter ons ligt. Maar dat is de ouwe knakker in me die dat zegt.

Fijne film toch wel. Had hem al wel eens eerder gezien en kon me vooral het einde van Hoffman nog voor de geest halen, viel me nu op dat die scène wel erg nep was. Wat verder opvalt is het mooie camerawerk van De Bont, de goeie performance van Krabbé en het overdadige gebruik van al dan niet religieuze symboliek. Of het de bedoeling was weet ik niet maar ik vond het wel humor, vooral die appelschil als aureool. Ken weinig filmmakers die met dergelijke scenes wegkomen, maar Verhoeven neemt zichzelf duidelijk niet al te serieus en dat scheelt.

Toch een puntje van kritiek, de film is zo goed als spanningsloos. Zo doet Krabbé de eerste grote ontdekking (ze is al 3 keer getrouwd geweest!) als de zwarte weduwe nota bene van huis is. Beetje dronken wat filmpjes afdraaien, dat had toch beter gekund. Ook de tweede grote ontdekking (ze zijn alledrie dood!) in de graftombe was wat flauw.