Zwartboek (2006)

Integendeel.

Erg interessant verhaal maar ik ben lichtelijk teleurgesteld. Het begin van de film loopt niet lekker. Het duurt een tijd voor ik het gevoel heb dat ik in de tweede wereldoorlog zit. De muziek helpt ook niet.

Daarnaast vond ik veel van de Nederlandse acteurs ook niet overtuigend. Carice van Houten doet het wel prima, al lijkt ze ook even in te moeten komen.

Het einde van de film bevat goede scènes uit het einde van de tweede wereldoorlog, die Paul Verhoeven ook nog vaag moet hebben meegemaakt.

Paul Verhoeven heeft de Tweede Wereldoorlog niet vaag meegemaakt. Op 3 maart 1945 (hij was toen bijna 7) heeft het bombardement van Den Haag diepe indruk op hem gemaakt. Heeft ook grote invloed gehad op zijn (filmers)leven.

Dat wist ik niet. Toch is er een verschil in beleving en bewustzijn tussen een (bijna) zeven jarig jongetje en een volwassene. Dat bedoelde ik te zeggen.

Hij heeft de lijken zien liggen. Het heeft voor altijd indruk op hem gemaakt. Ook omdat hij bang was dat zijn ouders waren omgekomen.

indrukwekkende film

Carice van Houten is camerageniek en lijkt het licht op te zuigen in een voor de rest grauwe omgeving. Ze speelt een complexe rol als infiltrante die verschillende maskers op moet zetten en uitwendig glimlacht terwijl ze van binnen walging voelt. Ook zingen gaat de actrice uitstekend af. Voor Paul Verhoeven was het een terugkeer naar Nederland, wat hij benadrukt met een knipoog naar Turks Fruit (1973). Achter op de fiets tilde Monique van de Ven op dezelfde manier haar benen op.

Voedselbedelingen, bombardementen, uniformen, onderduikers en moffenhoeren geven een vrij realistisch beeld van deze periode, maar het is toch vooral een spannende thriller. Van de nazi's wordt een beeld geschetst dat ze naar buiten toe orde en discipline handhaafden, maar binnenskamers braspartijen hielden. Het zijn niet de goede geallieerden tegen de slechte nazi's. Grof geweld, willekeur en onrecht kwamen ook tijdens de repressie voor. Müntze is een sympathieke Duitser, terwijl er maar liefst drie verraders zijn die Rachel ten onrechte vertrouwde: een politieman, een notaris en een verzetslid. Kantelpunten zijn het ontmaskeren van de drie verraders en de herkenning van Franken aan het litteken onder z'n rechteroog. Het begint en eindigt in Israël zoveel jaar later. Kort voor het einde is er een matchcut van het Hollands Diep naar de Dode Zee. Nog een belangrijke scène met water is de vluchtpoging in de Biesbos.

De titel kan symbolisch duiden op een zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis, maar letterlijk verwijst hij naar het zwarte aantekenboekje van notaris Smaal. Na z'n dood steelt Rachel steelt dit uit z'n binnenzak om haar onschuld te kunnen bewijzen. Nog een terugkerend motief is de chocolade die Amerikaanse soldaten meebrachten. Wegens de oorlogsschaarste was die in Nederland vrijwel onverkrijgbaar. Deze chocolade redt Rachels leven wanneer ze na een inspuiting met insuline haar bloedglucosespiegel omhoog moet krijgen. Haar troeven zijn moed, vindingrijkheid en de bereidheid om tot het uiterste te gaan.

Bij vlagen lachwekkend, maar zeker vermakelijk.

Heb ‘m destijds wel in de bioscoop gezien, maar wist me er nagenoeg niets meer van te herinneren. Prima film wel. Iets aan de lange kant misschien, de eerste anderhalf uur vond ik eigenlijk wel echt het sterkst, daarna worden de verwikkelingen een beetje te hak op de tak en rommelig. Op zich een interessant plot, maar misschien met net een twistje teveel.

Voor het grootste deel is dit natuurlijk een on-Nederlandse film in zijn opzet en algehele niveau (tja sorry, heb nog altijd niet vaak een goede Nederlandse film gezien), maar wel met hier en daar een Paul Verhoeven-knipoog, doordat alles net wat grover is, zoals bijvoorbeeld de dood van de notaris met die lekker expliciete hoofdwond, het frivole naakt en hier daar een beetje de Hollandse knulligheid (bij die scène op de kade dat ze van Gein doden is het heel even of je in een Dick Maas-film beland bent).

Carice weet de hele film toch wel eigenhandig naar een hoger plan te tillen. Denk wel de beste rol die ze ooit speelde, en ze is prachtig om te zien.

Kleine 4*