The Elephant Man (1980)

Dit is in ieder geval een film die ik nooit meer zal vergeten en de kern van dit verhaal is natuurlijk tijdloos.

Knappe film, met geweldige Hopkins en Hurt.

Ondanks de redelijk normale uitwerking (zeker voor Lynch' doen maar überhaupt is dit vrij conventioneel) en het menselijke verhaal was dit een film die me redelijk koud liet. En aangezien het middenstuk van bijna een uur vooral draait om de persoon John Merrick wist de film mij daar vaak niet te boeien. Jammer, zeker het begin is sterk. De contrastrijke zwart-witfotografie werkt hier ook en Lynch creërt in een normale wereld een soort van nachtmerrie (maar net niet helemaal). Ook sterk om John Merrick eerst tijdenlang niet volledig te tonen. Maar eens hij begint te praten wordt zijn persoon voor mij minder boeiend. De overgang ging me ook te snel. Hurt is prima maar wist me dus simpelweg niet te raken. Ook Hopkins is fijn onderkoeld, maar allicht weer te onderkoeld. De film eindigt nog wel mooi, maar voor mijn gevoel had er zeker uit dat middenstuk een deel uit gekund. Naar boven afgerond 3,0*.

De film opent met een bijna abstracte aanval door olifanten op een (zwangere) vrouw. Vanuit een rookwolk wordt een baby geboren. Deze surrealistische en symbolische scène zet de toon voor een verhaal vol onheilspellende beelden en emoties.

Met prachtige zwart-witbeelden introduceert Lynch een kermis, waar een freak wordt tentoongesteld – een situatie die de autoriteiten duidelijk te ver gaan. Rook, bromtonen, mystiek: het Londen van Lynch draagt al de kenmerkende elementen van de Black Lodge. Episode 8 is nooit ver weg.

Lynch’s regiestijl is al bijzonder volwassen. Alles is tot in de puntjes onder controle: het spel, de fotografie, de art direction, de pacing en het geluid. Alles bevindt zich op het hoogste niveau.

De film werd genomineerd voor acht Oscars, maar won er geen enkele. Ordinary People ging er met de hoofdprijzen vandoor, in hetzelfde jaar waarin ook Raging Bull meedong.

De film vertelt het bijzondere en soms hartverscheurende verhaal van John Merrick, een indrukwekkende creatie van John Hurt. Voor Lynch is het verder een relatief conventionele vertelling, maar zelfs hier legt hij al verbanden tussen de vervuiling van de industriële revolutie en de duistere kanten van het bestaan.

Door meesterlijk te balanceren tussen drama, thriller en horror, bevestigde Lynch zijn naam als een groot talent.

We kunnen alleen maar benieuwd zijn naar zijn volgende stap…

4,5

Visueel knappe film over een onderwerp wat me erg interesseert.

Goed geacteerd. Uitschieter is misschien wel de vrouw van Dr. Treves. Vond haar ongelofelijk overtuigend in de weinige screentime die ze had. Goede rol uiteraard ook van John Hurt.

John Merrick's verhaal is onwijs interessant en tevens behoorlijk ontroerend. Toch denk ik dat het mij met een andere uitwerking nog meer had kunnen raken. Sommige ontwikkelingen volgen zich wel erg snel op, waardoor het qua emotionele impact soms wat inlevert. Maar bijvoorbeeld ook door de te bombastische muziekkeuze in de scène dat hij door de groep belaagd wordt in zijn kamer.

Daar tegenover staan uiteraard meer dan genoeg geslaagde scènes. Een vertederend portret.

Edit: toch nog een half punt erbij. De film moest duidelijk nog even bezinken. En zowel het bezoek bij de dokter thuis als de eindscene met Adagio for Strings zijn wel echt tear jerkers.

Ik vond 'm niet geweldig. Het acteren van John Hurt vond ik overdreven pathetisch, misschien zo geregisseerd bij gebrek aan mimiek? Maar ook Anthony Hopkins...tsja, ik kan 'm altijd slecht velen, gek genoeg (want sommige rollen vind ik 'm best goed) en hij is hier bijna aarzelend. Qua verhaal zit ik te zoeken naar meer betekenis, een breder doortrekken, dan het oppervlakkig sentimentele verhaaltje, maar ik vang bot. Het einde is een sentimenteel poëtisch loopje nemen met de werkelijkheid en ik kon er geen traan om laten.

De stijl van Lynch schemert enkel lichtjes door in de collage-achtige intermezzo's en sound design. Bijzonder te zien hoe na het (m.i) geniale "eigen" Eraserhead de commercie hier bovenop hem sprong, tot het debacle van Dune hem per film meer terug deed keren naar zijn eigen denken, filmuniversum. En mooi te zien dat eigenlijk pas op het laatst, in Twin Peaks Revisited hij full circle maakt naar de dimensie(s) van Eraserhead. Uiteindelijk was dat zo "anders" dat misschien zonder de uitstapjes van de commerciële (niet "eigen") film, hij z'n wel eigen absurdistischer baanbrekende latere films nooit gemaakt kon hebben..

Nou ja, deze Elephant Man best een beklijvenxd biopic, wat mooie momenten, maar qua filmmaken (en zeker van Lynch) voor mij wel een teleurstelling.