Call Me by Your Name (2017)

Afgezien van het nepgehalte van alles wat zogenaamd Italiaans is aan deze film - want ik geef toe dat dat nogal subjectief is - blijft toch het feit dat de woorden van de titel specifiek en expliciet gericht zijn aan die Amerikaan , en trouwens ook de titel vormen van het Engelstalige boek van Aciman.

Het is ook bijna nooit een goed idee om een letterlijke uitspraak van een hoofdpersoon als titel te gebruiken, of één specifiek gegeven (net zoals Blue is the warmest color een veel slechtere titel is voor die film dan La vie d'Adele). De titel en de sfeer van de film komen niet overeen in mijn beleving.

Ik heb duidelijk een andere smaak dan het gemiddelde filmhuispubliek zoals ook deze film weer bewijst: deze film draait al bijna een half jaar, de zaal zit nog steeds vol bij elke voorstelling en de film krijgt de hoogste waarderingen van dat publiek (maar liefst een gemiddelde van 4,41 uit 5 na 3653 stemmen), maar ik kan helemaal niets met deze film.

De film is zeer langzaam, zowel bij elke scene waarbij je minutenlang naar bv. een gezicht kijkt als qua verhaal want er gebeurt in feite helemaal niets. Het verhaal is simpelweg dat een Amerikaan komt logeren bij een gezin in een vakantiehuis, dat de zoon des huizes en de Amerikaan verliefd worden op elkaar en dat de Amerikaan na een tijdje weer gaat. Verder wordt de film gevuld met hun tijdbestedingen hetgeen vooral lezen en zwemmen is. Dus waar zit je nu eigenlijk 130 (!) minuten naar te kijken? Nou, in feite zit je 130 minuten lang naar twee naakte mannenlichamen te kijken, twee mannen die naar elkaar smachten, twee mannen die tegen elkaar op aan het rijden zijn, etc. Het is in mijn ogen gewoon een veredelde soft homopornofilm. Ik kan me voorstellen dat het als homo prachtig is om te zien (de twee hoofdpersonen zijn denk ik ook twee prachtige mannen), maar ik als hetero kon er niets mee. De mooie homoacceptatie-speech van de vader aan het eind – erop neerkomend dat je je gevoelens niet moet onderdrukken omdat als je dat doet je steeds minder gevoel krijgt en dus minder te bieden hebt in nieuwe relaties en je niet meer intens gelukkig zult worden – kon de film voor mij niet meer redden.

Nu kun je wellicht abstraheren van dat homo-element en in de film gewoon het verhaal van een mooie vakantieliefde zien zodat ook hetero’s van de film kunnen genieten omdat de film hen herinnert aan die ene mooie vakantieliefde die ze zelf als puber op bv. Ibiza hebben beleefd. Maar ook dat vind ik een veel te magere basis om van een goede film te kunnen spreken.

Nu is m.i. de juiste tegenwerping tegen bovenstaande: ja, de film is homo-erotiek maar waarom zou dat geen kunst kunnen zijn? Immers, de film verwijst de hele tijd uitdrukkelijk naar de homo-erotische beelden van de oude Grieken welke beelden wij als de hoogste kunst beschouwen. Waarom zou porno geen kunst kunnen zijn? Deze film is in ieder geval met smaak gemaakte homoporno. Maar ikzelf kon er toch te weinig mee c.q. kon er geen artistieke diepgang in ontdekken.

Wat betreft de filmtitel en de daarmee bedoelde diepgang komt die naar mijn mening te weinig uit de verf. Het idee lijkt te zijn dat liefde geen kwestie is van elkaar hebben maar elkaar willen zijn: Elio en Oliver lijken elkaar ook de betere versie van zichzelf te vinden. Samen met het hele intellectuele sfeertje van de personen in de film doet dat denken aan die homo-erotiek uit de oudheid: bij bv. Socrates lijkt er een uitwisseling te zijn tussen de lelijke, oude Socrates die het mooie, jonge jongenslichaam begeert en de jongen die van Socrates’ wijsheid wil leren waarmee een opstijging kan plaatsvinden van het lichamelijke naar het geestelijke. En vriendschap bij de oude Grieken betekende jezelf in de ander herkennen (de vriend is je alter ego). Maar de intellectualiteit van de film blijft wat steken bij het feit dat ze allemaal vloeiend heel veel vreemde talen spreken en veel boeken lezen…

Dit is toch nooit porno? Je ziet nergens een piemeltje zover ik weet laat staan iets van een penetratie. Beetje kussen en kreunen, vond het op dat vlak allemaal nogal preuts eigenlijk. Verder zit de diepte hem meer in de humaniteit van de relatie en de liefde. Het is niet je eerste liefde op Ibiza (jebus) het is je liefde die niet zo had mogen zijn, het ontdekken van zijn seksualiteit, die hij nog niet helemaal van zichzelf kende of durfde toe te geven. Is dat nog nooit gedaan? vast wel, maar deze wist de beats goed te leggen en met geweldige acteurs.

De intellectualiteit van de film leek mij inderdaad erg nep, De filosoof, en soms zelfs behoorlijk potsierlijk. Het blijft namelijk niet bij een hoogdravend maar opzichtig-oppervlakkig uitpakken met talen, boeken en muziek, we worden zelfs getrakteerd op een overdonderende pseudo-academische uiteenzetting over de etymologie van de abrikoos, en de vondst van een antieke bronzen buste op het strand, die de ene geliefde vasthoudt om de andere de hand te schudden! Nee, dat overtreft voor mij gewoon elke goede smaak.
Diepere uitwerking van de titel (inclusief het thema van het psychisch-obsessieve) had voor mij de film knap kunnen maken, zoals Aciman dat voor een stuk in zijn boek heeft gedaan, maar dat is dus inderdaad in de film niet gebeurd. Die is naar mijn gevoel blijven hangen in het intellectualistisch opblazen van een sentimenteel-romantisch liefdesverhaaltje, dat mij totaal niet heeft overtuigd...

Ik heb het boek niet gelezen, ThomasVV, maar die zal zeker meer diepgang hebben. Wat de film wel goed doet is de verliefdheid - het verlangen naar elkaar - uitbeelden en ik vermoed dat de film daarmee ook menig kijker niet onberoerd laat (vooral omdat het kan herinneren aan je eigen eerste liefde), maar in die focus op de lust ontstijgt de film voor mij nauwelijks het doktersromannetje of soft porno. Weliswaar is dit een heel mooie en gevoelige 'porno'-film (en heel soft, Macmanus, zodat er inderdaad geen piemeltjes worden getoond), maar deze film heeft met porno gemeen dat het de lust uitbeeldt. Sommigen hier vergeleken de film met La Vie d'Adèle (2013) - MovieMeter.nl welke vergelijking ik kan volgen want die laatste film ervoer ik ook als soft porno waarbij ik de diepgang niet kon vinden.

Evengoed blijft mijn vraag overeind in hoeverre kunst en erotiek elkaar uitsluiten dan wel insluiten: in de hele geschiedenis zijn werken gemaakt die in hun tijd als pervers en te erotisch in de ban werden gedaan en die we nu als Kunst opvatten. Wellicht heeft ook deze film erotiek tot kunst willen verheffen; sowieso is lust de diepste drijfveer van (bijna) elk mens/dier zodat je je kunt afvragen hoe kunst niet erotisch kan zijn als het goede kunst is. Mijn kwalificatie als homo-erotiek is dan ook zeker niet negatief bedoeld; de term 'soft porno' betekent dan erotiek zonder dat het kunst is. Want ik twijfel of deze film kunst of soft porno is...

Er is een verschil tussen lust uitbeelden en lust opwekken, hé! Het eerste, in al zijn aspecten, levert des te meer kunst op naarmate het meer toevoegt, het tweede des te minder naarmate het minder toevoegt. In die mate wordt het dan... porno...

Je kan Call Me By Your Name inderdaad de Mona Lisa van de films noemen.

Leuke vergelijking, TornadoEF5, maar kun je nog wat verduidelijken wat je precies bedoelt?

Mona Lisa moet in die tijd ook tegelijkertijd kunst en soft porno geweest zijn, maar is vooral een werk dat in hogere kringen zijn faam vergaard heeft, waar Call Me By Your Name een hedendaagse kunst en soft porno is, maar misschien zelfs nog meer in die tijd de dunne lijn tussen lust en voorbeeldigheid weergeeft, en dan opnieuw onder een meer intelligente en meer welvarende kring uit die tijd. Maar uit beide producten straalt inderdaad duidelijk de lust af, maar dan op een meer subtiele manier.

Ik ben geen Mona Lisa-expert maar ik zie niet zo veel lust in het schilderij van Da Vinci: haar glimlach wordt vaak als mysterieus omschreven maar voor zover ik weet niet zozeer als sensueel.

Ik denk dat we beter dicht bij de film zelf kunnen blijven: de film begint met Griekse beeldhouwwerken van blote mannelijke torso's (want de vader van Elio houdt zich daarmee bezig) waarna de 'echte' film verder gaat met de blote mannelijke bovenlichamen van Elio en later Oliver (want het is zomer dus warm en iedereen is geil). Die overeenkomst lijkt me geen toeval: de film lijkt een hedendaagse versie van die Griekse beeldhouwkunst te willen zijn. Nu ben ik ook geen expert qua Griekse beeldhouwkunst of homo-erotiek maar me dunkt dat al die blote mannelijke bovenlichamen, behorende bij mooie jongens, een homo-erotisch tintje heeft. Bij Plato was eros echter een omhoog werkende kracht van het lichamelijke naar het geestelijke (als het de schoonheid van een lichaam is die de liefde zoekt, dan is de zuivere Idee van het schone zonder het lichaam nog begeerlijker), resulterend in de fameuze 'platoonse liefde', en wat ik begrijp van de Griekse beeldhouwkunst is dat de beelden een godsdienstige betekenis hadden als de 'volmaakte' lichamen waarmee zeg maar op platoonse manier het lichamelijke wordt getranscendeerd in het geestelijke (volgens Hegel vormen de Griekse beelden de hoogste kunst als eenheid van lichaam en geest). Het lichaam is bij de Griekse kunst geïdealiseerd: als het 'volmaakte' lichaam is het in wezen een goddelijk lichaam (en doordat het materiaal ervan zoals brons niet vergaat is het ook een eeuwig lichaam, overeenkomend met de onsterfelijkheid van de goden). Nu poogt de film waarschijnlijk iets vergelijkbaars dus een eenheid van geest en lichaam, maar op een manier die niet echt werkt: het idee lijkt te zijn dat die eenheid wordt gevonden doordat twee intellectuele jongens seks hebben of zo... Waar bij de oude Grieken een opstijging plaatsvond van het lichaam naar de geest, vindt er in deze film eerder een afdaling plaats van de geest (boeken lezen) naar het lichaam (lust tot seks)...

Jouw mooie filosofische achtergrondschets toont volgens mij duidelijk hoe de film zijn doel mist, De filosoof: niet zozeer doordat de Platoonse idee wordt gesimplificeerd en zelfs omgedraaid, maar volgens mij vooral doordat de verfilming teveel voorbijgaat aan de psychologische thematiek (cfr. de titel!), Zoals ik al zei, zou die de film voor mij wél interessant hebben kunnen maken.