Capharnaüm (2018)

Haha, dat joch heeft wel wat in zijn uitstraling. Wat een mannetje. Die scène met dat kermisbeeld is zo grappig. Temperamentvolle rol van Al Rafeea, en hij draagt bij aan een toon die nog enigszins wegblijft van het melodrama dat in een film met een dergelijk plot haast onvermijdelijk is.

Uiteindelijk zwicht de film daar alsnog wel voor, maar Capharnaüm werkt toch vooral als een aanklacht. Dat vind ik wel aardig nog. Labaki kijkt nog wel met enig begrip naar de ouders, maar er is ook nog iets als eigen verantwoordelijkheid en ergens de grens trekken, en dat is precies wat er gedaan wordt. Het einde met de pasfoto is perfect. 3.5*.

OMG, wat een film! Ik kan mij de tijd niet heugen dat ik nog zo’n beklemmend drama heb gezien. In het commentaar van De filosoof kwam ik de zinsnede een “film over de onderkant van de onderkant” tegen. Een rake typering.
Het is een hartverscheurend verhaal over machteloze ouders, over hun vroegwijze zoontje die wil dat ze om die reden stoppen met kinderen maken en over een kansloze vluchtelinge. Deze rauwe, bewogen film over onvoorstelbare armoede, overlevingsdrang, zorgzaamheid, uitbuiting en aanverwante misstanden heeft diepe indruk op mij gemaakt.

Ik kende Nadine Labaki tot nu toe enkel van twee van haar voorgaande films, het prachtige Sukkar Banat (2007) en het kostelijke Et Maintenant, On Va Où? (2011). Hier overtreft zij zichzelf. Niet alleen het scenario, maar ook de acteerprestaties die zij aan haar deels zeer jonge cast weet te ontlokken zijn verbluffend, net als het camerawerk in de chaotische sloppenwijk.

Gezeten in een comfortabele stoel ben ik door dit dramatische meesterwerk compleet van de sokken geblazen. Het is jaren geleden dat ik mijn top-10 nog eens moest aanpassen. Dat ga ik nu toch maar eens doen.

Op elke school vanaf de kleuterklas verplichte stof....

Er bestaat geen kennis zonder context. Kraamde een groot filosoof dat ooit uit? Zo niet, dan is het hoog tijd. Of niet. Want nu Nadine Labaki ‘Capharnaüm’ heeft ingeblikt, hoeven de woorden eigenlijk niet meer gesproken te worden. De film illustreert de boutade namelijk treffender dan een zin ooit zou kunnen.

Ik bedoel maar: wie zijn rechters om een misdaad te beoordelen? En ook: wie zijn wij, Westerlingen, mannetjes en vrouwtjes die altijd een mening klaar hebben over ditjes en datjes, terwijl de feiten – en vooral de feiten achter de feiten – van een oneindige complexiteit zijn?

‘Capharnaüm’ neemt het publiek mee naar de achterkamers van een ongebreideld kapitalisme. Naar een plek in de wereld waar werk, gezondheid, liefde, enzomeer niet evident zijn. Een plek waar knokken de enige modus vivendi is. Een plek dat een jongentje met hart en ziel bekampt.

Hoe? Door weg te gaan. Naar? Elders. Een elders dat meer van hetzelfde toont: mensen die uitgerangeerd zijn, die niet meetellen, die door anderen gewoonweg opportunistisch worden uitgebuit. Die anderen representeren echter niet Het Kwaad, want wat zijn zij anders dan een zoveelste schakel in een nog groter raderwerk, een systeem dat ons uiteindelijk bedient in onze luiheid en onze indolentie? Een indolentie die we nota bene met man en macht verdedigen. Ten koste van…

Ah, even iets anders – iets anders dat over meer van hetzelfde gaat. Met name: hoe oncomfortabel mag cinema worden? Er zitten met name onverdraaglijke scènes in ‘Capharnaüm’, passages waarin Zain er van langs krijgt of Yonas als het ware wordt mishandeld bij gebrek aan betere mogelijkheden. Deze obligatie misdaad jegens zoiets onschuldig als een kind, beroert het hart. Net als de hele verhaallijn trouwens, die aan een verschroeiend zacht tempo (ideaal, in feite!) op de onafwendbare finale afstevent.

Een finale die liefhebbers van een heldere morele tweedeling vermoedelijk onbevredigd achterlaat. Echter, de realiteit verdraagt geen gemakkelijkheidsoplossing. Welk perspectief is in de rechtzaal immers niet te begrijpen – is hun kroost niet het enige afweermiddel dat de ouders hebben tegen de tergende onverschilligheid van de samenleving die hen verdraagt, als parasieten in een pels?

Enfin, woorden. Zinnen. Alinea’s. Over ‘Capharnaüm’, een film die woorden overtollig doet aanvoelen. En toch, toch zijn ze dat niet. Want hoe gaan we daar anders aan beginnen, aan die rechtvaardiger wereld?

(3,5*)

Ik kan hier heel kort over zijn... Een pareltje! De rest is al gezegd...

Het jongetje met de roze sandaaltjes. Inderdaad zeer dramatische film zeer goed gebracht enm een toprol voor Zain Al Rafeea

Hart verscheurende film wat een ellende voor zo een klein menneke....

Een erg sterk drama, wat voor een groot deel te danken is aan de uitmuntende hoofdrolspeler. Kindacteurs komen vaak niet al te overtuigend over, maar daar is hier geen sprake van. Van wat ik begrijp zijn de acteurs allemaal uit de sloppenwijken geplukt en leidden een soortgelijk leven als de rollen die ze speelden (zelfs met soortgelijke gebeurtenissen als in de film, zoals dat zowel de echte ouders als de actrice die de moeder van peuter Yonas speelt ook opgepakt werden wegens illegaliteit gedurende film en in dezelfde gevangenis terechtkwamen als de moeder van Yonas in de film), dus wellicht dat daar een reden aan te voeren valt voor de sterke acteerprestaties.

De film kent zwaar dramatische momenten, maar weet tegelijkertijd flink te ontroeren, met name in het middengedeelte waar de hoofdpersoon alleen is overgelaten en ook nog voor de peuter moet zorgen. De interactie tussen de hoofdpersoon en de peuter is werkelijk zwaar ontroerend en ook ontzettend goed uitgebeeld. Hier heeft de regie flink wat inbreng in gehad, ik heb begrepen dat ze menige scène net zo vaak over hebben gedaan totdat de peuter precies de juiste gelaatsuitdrukking had en het resultaat mag er dan ook wezen.

Visueel heb ik vaak niet te hoge verwachtingen van films uit derde wereldlanden, maar op dat vlak viel de film nog best mee. Het camerawerk is degelijk, er wordt redelijk fraai gekadreerd en sommige scènes zijn ondanks de droefgeestige omgeving nog best mooi, zoals de hoofdpersoon in het reuzenrad. Ook zijn er een paar strakke droneshots die een overzicht van de stad geven.

Het enige duidelijke minpunt(je) aan de film is dat wat mij betreft de hoofdpersoon iets te volwassen overkomt. Dat hij gedachten heeft en uitspraken doet die ik niet zou verwachten van zo'n jong kind, zelfs al heeft zo'n kind al zoveel meegemaakt in zijn korte leven. Dergelijke uitspraken voelen toch een beetje onnatuurlijk aan en geeft mij het gevoel dat het op zo'n moment misschien toch de regisseuse is die via de mond van de hoofdrolspeler spreekt.

Het stoort mij ook weer niet teveel, en gezien het sterke drama, het acteerwerk en de beelden die meevallen kom ik makkelijk op 3,5* uit.

Ik schrik van sommige recensies hier. Een beledigend oordeel uitspreken over de ‘Arabische’ cultuur aan de hand van een film over een van de meest scrhijnende armoedige situaties? Vanuit dat beeld wordt er geconcludeerd dat het macho pedofielen zijn? Nouuu.. ik sta echt perplex!!

Als dit je niet raakt heb je wel een heel zwart hart. Het is de harde realiteit voor vele vluchtelingen, tegenwoordig nog, waar de media dit soort beelden verbergt of misplaatst. De corruptie, misdaden en misbruik zijn een groot probleem en ze hebben het leventje van Zain zwaar aangetast. In elk opzicht zie je aan hem dat hij er elke dag onderdoor gaat. Er is totaal geen medeleven van omstanders in die omgeving en het lijkt wel alsof iedereen er misantropisch is geboren. Tegenspoed na tegenspoed.. op een gegeven moment wordt het je te veel en daarom is het niet aan te raden voor de zwakkere van geest.

Het is niet een tranentrekker maar zeker wel een film die je laat realiseren hoe goed je het hebt en tegelijkertijd hoe afgrijselijk het leven kan zijn voor de bevolking die haast niets te besteden heeft. Een film die je met een zwaar beladen gevoel achterlaat. Want hoe vaak heb je jezelf betrapt tijdens de film; “oh nee toch”,.... “dat meeen je niet”,....”pfff”,..... horen zeggen. Terwijl je weet dat het toch afloopt tot een catastrofe.

En voor alle imbecielen die zo geshockeerd reageren dat er een politiek motief in dit verhaal zit... no shit? Is overbevolking in arme landen niet al een algemeen bekend verhaal? Dan is geboortebeperking (anti conceptie) geen slechte optie. Bovendien is een schreeuw om hulp niet overdreven. De Westerse landen mogen inplaats van alleen olie innen (dat afkomstig is van die landen!!), ook eens hulpinstanties inzetten en die zogenaamde ‘VN’ mag eens de corruptie bestrijden. Nu ik toch vingers aan het wijzen ben, de Midden Oosterse landen moeten eens een bond beginnen met elkaar en een budget opstellen om hulpeloze (prioriteit; jongeren) van onderkomen te voorzien. Wapenhandel gaat miljoenen naar uit maar onderdak en leefgeld voor de wezen en daklozen? Onbekend!

Deze film heeft mij in ieder geval geinspireerd om in de toekomst vrijwilligerswerk te doen in opvangtehuizen in ontwikkelingslanden, om toch iets van hoop in ogen te zien schitteren!

Misantropische armoedeporno en dan ook nog de advocaat van het jongetje spelen.

Prachtig!! Fantastisch geacteerd, briljante screenplay/screenwrite, prachtige edit, en zo kan ik wel doorgaan. Niet geforceerd "cheesy" emoties willen opdringen aan de kijkers, maar sober; je mag er zelf van maken wat je wilt, wat het voor jou is. Tuurlijk is wat je ziet -op enkele momenten na- niet om te lachen, maar je wordt ook niet gepushd om te huilen (zoals in "zielige" hollywood scenes met zielige "vreselijk mooie maar tegelijkertijd dramatisch/trieste" muziek). Geen overdreven emotionele sturing door Labaki. Wat mij betreft is zij (Nadine) de grootste film-maaktster, sociologe / cultureel filosofe van dit moment!! Ik heb nog geen film van haar gezien, die ik niet geweldig vond. Wauw!

Cannes bait.

Misschien deze term ook maar de wereld in helpen. Want Cannes heeft wel wat met dit soort films. Het is mits goed gemaakt ook helemaal niet zo erg om wat maatschappelijke thema's te hebben. Enige nadeel is dat het daardoor net zo min verrast als bij films die we als Oscar bait zouden betitelen.

Laat ik positief blijven want dit is helemaal geen slechte film. We volgen op het oog een wat vervelend kind maar al snel blijken zijn ouders de ware verschrikkelijken, die ouders blijken door sociale perikelen ook niet helemaal gekozen te hebben voor zo een bestaan en zo is er genoeg nuance te ontdekken. Het jongetje komt nadat zijn zusje is uitgehuwelijkt terecht bij een vluchteling met baby. De baby is een geweldige acteur overigens. Maar al snel gebeurt hier ook een hoop onrecht en voelen we flink mee met het jongetje en de vluchteling.

De film weet vaak de juiste snaren te raken. Het is dan ook een goed effectief drama. Het blijft een film waar Cannes prat op gaat. Visueel is het niet lelijk. Camera blijft veel op kind hoogte maar het blijft allemaal functioneel zonder echt te exileren.

Prima film binnen dit genre, maar 8,5 op IMDb en hier ook zo een hoog cijfer, pfoe en sommige horror films die net zo prima gemaakt zijn die moeten vechten voor een voldoende...

3.5 sterren.

Ik zie opeens op Icheckmovies dat ik mijn IMDb top 250 niet compleet meer heb, kon even niet bedenken welkom titel erbij gekomen zou zijn.

Deze dus, op 120.

De film is zeker niet vlekkeloos; ook ik heb er wel wat op aan te merken. Zo vind ik de constructie met de rechtszaak wat te gekunsteld. Maar poverty porn of (nauwelijks) verhulde politieke ambities? Ik interpreteerde het niet zo. Het heeft me in elk geval niet gehinderd in het waarderen van de film.

In de eerste plaats sta ik versteld van de performances die Labaki uit haar niet professionele acteurs heeft weten te halen, fenomenaal. En dit levert echt prachtige (inderdaad, soms schrijnende) scenes op. Binnenkort Caramel ook maar eens opzetten, die ligt al een paar jaar klaar.

4*

En niet te vergeten het hilarische Et Maintenant, On Va Où? (2011)

Capharnaüm is een sterke film waarbij het dramagehalte de hoogte wordt ingejaagd door de miserabele omstandigheden waarin de kleine Zain zich moet staande houden. Qua sfeer en setting deed de film me sterk denken aan andere - in dit geval Indiase krottenwijken - soortgelijke films als Slumdog Millionaire (2008) of Lion (2016). De uitzichtloze armoede en onverschilligheid van diens ouders zet Zain ertoe aan zijn ouders aan te klagen omdat ze hem op de wereld hebben gezet. Het is een schrijnend uitgangspunt dat de kern is van de film. Via flashbacks gaat het een aantal keer heen en terug.

Vooral de sfeer in de straten en de leefomstandigheden thuis werden erg knap in beeld gebracht. Ook de jonge acteur Zain Al Rafeea deed het meer dan uitstekend waardoor het hele gebeuren een redelijke impact op je hebben. Vooral ook de uithuwelijking van zijn minderjarig zusje was hard. Het gehuil en gesmeek om toch maar niet weg te moeten gaan sneed door merg en been. Armoedeporno volgens sommigen, want er was ook nog het verhaal van de niet te benijden illegale vrouw en kind. Tja, misschien wel, maar het is wel de bittere realiteit voor vele kinderen in ontwikkelingslanden, zeker in de grote metropolen.

De rechtbankscène vond ik vrij beperkt al was ik wel fel onder de indruk van de motieven van de ouders die zich van geen schuld of kwaad bewust waren. En toch ben ik geneigd enige nuancering te hanteren - los van het feit dat ik dergelijke taferelen verwerpelijk vind. In bepaalde culturen en in bepaalde (armere) middens (?) is het niet ongewoon dat kinderen handelswaar zijn of mee moeten ploeteren met de rest van het gezin om geld in het laatje te krijgen. Het is een dagdagelijkse uitzichtloze strijd. Knappe film die nog wel eventjes zal blijven hangen ...

Prachtige film vol pijnlijke momenten die nauwelijks te bekijken zijn.
Doet je wel even je leven van alledag relativeren.

Ben het verder wel eens met de meeste berichten hier, ondanks de nogal merkwaardige vergelijkingen (Oliver Twist?)
Moest zelf vooral denken aan Pixote: A Lei do Mais Fraco (1981)

Ik begrijp waarom deze film zoveel aanzien geniet. De hoofdrolspelers in deze film zitten aan de grond, lager kan je echt niet meer vallen (of geduwd worden). In vergelijking met deze film hebben personages in andere sociale drama's echt een luxeleven.
De sfeer van de straten in een Arabische sloppenwijk wordt op deze manier tot in de huiskamer gebracht.


Het enige waar ik mij aan stoorde is de volwassenheid waarmee Zein het tegen z'n ouders op neemt. Die hele aanklacht - en het hele gedeelte in de gevangenis - leek me daardoor niet realistisch. Als de jongen werkelijk 12 jaar zou zijn, dan zou hij zichzelf wellicht verliezen in z'n naïviteit en alles maar laten begaan met het gedacht dat het wel goed zou komen.

Soms dreigt de film ook een tikkeltje langdradig te worden. Wanneer Zein voor Rahil op Yonas let, dan had er wel wat meer vaart mogen in zitten.
Ook Kakkerlakman - die zorgt voor de enige komische nooit in deze film - voelt overbodig aan. Ik zat later in de film nog te wachten tot z'n rol duidelijk zou worden, maar helaas, hij keert niet meer terug.


3,0*

Capharnaum gaat over veel dingen die hier al langs gekomen zijn niet. Kapitalisme bijvoorbeeld, of geboortebeperking. Het gaat over leven zonder de 'juiste papieren' en specifiek over een kind dat, mede hierdoor, geen kind kan zijn. Op de achtergrond daarvan staat een maatschappij (of wereld) zonder sociale zekerheid voor allen. De term 'poverty porn' die eerder in dit topic langskwam was bij mij blijven hangen maar ik vind dat een gevaarlijke typering en ook niet helemaal fair. Omdat dit geen filmisch verwijt is kan de regisseur zich er eigenlijk niet tegen verdedigen. Het aankaarten van sociale problemen als zodanig is in ieder geval een gangbare en brede kunststroming, waardoor ik de vergelijking met bijvoorbeeld Dickens of Victor Hugo helemaal niet zo vreemd vind, en meer recent iemand als Ken Loach. Vergeleken met hen steekt Capharnaum narratief wel vrij schraal af. Het grootste deel van de film kent een vooral registrerend karakter, extra benadrukt door de chaotische cameravoering. Het is de rechtszaak die alles in een breder kader moet plaatsen maar dit stuk van de film is (hoewel narratief wat uitgekookter) juist inhoudelijk het minst geloofwaardig. De hoofdrol van Zain is prima en ook Rahil wordt zeer overtuigend neergezet. Verder is het altijd fijn om dit soort niet-Westerse leefomgevingen in film weergegeven te zien, hoewel Labaki er in mijn ogen niet alles uithaalt. Overwegend overheersen toch de positieve punten en is het geen misse film voor de kerstnacht.

Ik haalde er toch wel een duidelijke aanklacht uit tegen een veel te ver doorgeschoten kapitalistisch en liberaal systeem. Het verhaal van het jongetje is daarvan slechts een van de vele uitwassen, net als het belang van de 'juiste papieren'. Zie jij dat heel anders, eRCee?

De film gaat vrij concreet over de problematiek van bestaansonzekerheid en het niet garanderen van mensenrechten aan iedereen, zonder dat er echt politieke of economische structuren worden blootgelegd of aangekaart. In de praktijk is er bij deze thema's wel een associatie met kapitalisme en liberalisme, maar daar gaat deze film volgens mij niet over, je ziet daar in elk geval niks van. Dat zijn dingen die we er zelf aan ophangen. (Kapitalisme plus liberalisme met een adequaat sociaal vangnet kan gewoon samengaan, als je maar wil.)

Ja, daar kan ik mij wel in vinden. Maar ik vind het dan iets verder gaan dan slechts een associatie. Het is allemaal te sterk met elkaar verweven, om het nog los van elkaar te zien. Systemen en politieke keuzes vereisen zoiets geks als 'juiste papieren' en geven perverse prikkels. De problemen die jij aankaart zijn niet op zichzelf staand, maar uitwassen van het op een bepaalde manier inrichten van een maatschappij.

Dat vind ik ook wel, alleen niet dat dit nu spreekt uit deze specifieke film.

Prachtige film met een duidelijke boodschap.
Hulde voor het jongetje in de hoofdrol.