M - Eine Stadt Sucht einen Mörder (1931)

En wat is er mis met opa's? Grow up.

Denk dat hij meer op smaak duidt dan leeftijd, aangezien hij over zes jaar ook 50 is.

Van de weeromstuit gaat déze opa nu D.W. Griffith's Intolerance uit 1917 kijken.

Prachtige film naar gebeuren nog steeds actueel, zekerlijk daar waar het gaat om rechtspraak en begrippen als bestraffing, onweerstaanbare drang, gevaar voor de maatschappij enz...
Schitterend (en wat cynisch grappig) hoe in opeenvolgende en afwisselende scènes enerzijds politie, anderzijds de straatcriminelen, druk vergaderend, zich buigen over hetzelfde probleem.
Het verhaal is knap, duidelijk en spannend opgebouwd, het camerawerk expressievol en de hele setting ademt realisme, mysterie en misdaad uit en een figuur als Peter Lorre kan alleen maar schitteren in deze rol.

Een traag, gedetailleerd en afwisselend praterig en zwijgzaam psychologisch misdaaddrama, over een kwetsbaar neergezette seriekindermoordenaar, die werd geportretteerd als een man met demonen (echter het moorden hielp niet om z'n innerlijke conflicten de baas te worden; omdat de politie hem niet op het spoor kwam en de onderwereld in der weg zat, opende deze de jacht op hem. Het gebeuren speelde in een troosteloze arbeiderswijk (ik ben toch blij dat ik niet in die tijd geleefd heb) en de regisseur maakte duidelijk dat de rijken (toen ook al) meer tijd hadden om op hun kinderen te letten. En toch boeide deze productie me minder dan ik gedacht had.

Goeie film waarin een klopjacht wordt opgezet naar een kindermoordenaar. Een vrij simpel verhaal, maar toch boeiend als tijdsdocument (de film is al 85 jaar oud) en vooral vanuit technisch oogpunt. Goed camerawerk en de film zit vol met slimme vondsten. Peter Lorre weet vooral tijdens de finale positief op te vallen. Net geen 4.0 sterren.

Prima film die wat mij betreft eigenlijk bij één scene echt het niveau van de 5* weet te halen, namelijk tijdens de officieuze rechtzaak. Daar bereikt de film een vrijwel uniek hoogtepunt die voor mij de klassiekerstatus van deze film geheel rechtvaardigt, met een als 'M' meesterlijk spelende Peter Lorre. Verder kent het een heel degelijk, maar ietwat vergezocht verhaal, waarin met de rol van de bedelaars als slimme vondst uitblinkt. 3,5*.

Van de eerste tot de laatste seconde beklemmend en ongemakkelijk. Vergeet Metropolis, dit is het meesterwerk van Fritz Lang.

Prima ouderwetse thriller, weinig actie en geweld, en toch zeer spannend en zeer goed geacteerd.

Berlijn is in de greep van een kindermoordenaar van wie elk spoor ontbreekt. De huiszoekingen van de politie zijn zo grondig dat de georganiseerde misdaad niet meer kan functioneren. Daarom besluiten de lijders van misdaadnetwerken zelf achter de moordenaar aan te gaan.

Met M schreef Fritz Lang een stukje filmgeschiedenis. De film mag dan ruim 80 jaar oud zijn, de zoektocht naar de moordenaar is op uiterst moderne manier behandelt. Op zeer filmische wijze is het onderzoek in beeld gebracht. De vingerafdrukken, de vele huiszoekingen, de impact op de maatschappij die de moorden hebben en natuurlijk de moordenaar die uit de handen van de wet en de misdaad tracht te blijven.

Peter Lorre maakt in M zijn grote doorbraak. Op briljante wijze weet hij de geestenzieke kindermoordenaar neer te zetten, met name in de officieuze rechtszaak was een hoogtepunt. Enkele jaren later zou Lorre in Engeland met Hitchcock werken, waarna hij naar Hollywood vertrok. Fritz Lang staat erom bekend dat hij niet bepaald zachtzinnig is met zijn acteurs. Lorre kreeg het dan ook zwaar te verduren, zo werd hij tientalen keren van een trap af geknikkerd en lomp in het rond gesleurd.

M werd gemaakt in een tijd dat men nog niet helemaal gewend was aan filmen met geluid. Zodoende spelen veel figuranten nog behoorlijk expressief en zijn er veel scènes zonder geluidseffecten. Dat was ook om de kosten te drukken, toen moest je namelijk betalen voor een licentie voor het geluid per lengte film. M is een van de allereerste films met een voice-over. Door de voice-over en het feit dat het geluid van het ene naar het andere shot overloopt maakt de film een moderne indruk. De absentie van een soundtrack zorgde, net als later bij Hitchcock's The Birds voor een beklemmende sfeer.

Twee jaar na het verschijnen van de film grepen de Nazis de macht in Duitsland. Tijdens de productie van M probeerden Nazi leden de film te dwarsbomen omdat ze dachten dat het een politieke film betrof (de originele titel was Moordenaars zijn onder ons). Toen bleek dat dat niet het geval was werd de film (net als Lang's eerdere werk) gewaardeerd in Nazi-kringen. Jozef Goebbels zou de film hebben geprezen voor het gebrek aan humanitair sentiment. Toen Lang twee jaar later echter alsnog kritiek op de Nazis verwerkte in Das Testament des Dr. Mabuse en een aanbod van Goebbels om propaganda films te maken afwees, moest hij vluchten.

Met name het einde haakt in op maatschappelijke vraagstukken rond geestenzieke moordenaars. Is het beter om ze preventief uit te roeien of kun je ze niet verantwoordelijk houden voor hun daden omdat ze ziek zijn. Uiteindelijk brengt het de kinderen niet terug en moeten we beter op ze letten... allemaal...

Meesterlijke film met een heerlijke Hitchcockiaanse beeldtaal en tijdloze uitwerking.

M - eine Stadt sucht einen Mörder is de eerste geluidsfilm van Fritz Lang. Hierin experimenteert hij met voice-over en geluiden die niet uit de gefilmde scène zelf kwamen. Terwijl verder muziek juist in de film ontbreekt. En zo een beklemmend sfeer oproepend. Daarnaast gebruikt hij vernieuwend camerawerk vol met experimentele shots, fantastische decors en sfeervolle belichting. Hij laat de beelden vaak voor zich spreken en gebruikt een fluitdeuntje naar Griegs 'Peer Gynt' om op een ijzige manier de nabijheid van de slechte Hans Beckert aan te duiden. Een op ware seriemoordenaar geïnspireerde, kindermoordenaar, prachtig vertolkt door Peter Lorre. Niet alles is even goed geslaagd, zo is men duidelijk niet gewend nog om te acteren met tekst en zijn sommige scenes met vergaderingen en overleggen wel erg langdradig. Alhoewel mijn voorkeur meer uit gaat naar twee van Langs eerdere films is dit wel een zeer verdienstelijk mooie film. Eentje waarbij de kijker aan het einde aan het denken wordt gezet over de onbewuste, verwoestende kracht van de samenleving en over zijn of haar eigen vooringenomenheid.

“I can't help what I do! I can't help it, I can't...”

Een film die al een tijdje op mijn watchlist stond. En M is zeker een intrigerende film met een verhaal dat nu nog steeds relevant is. Knap voor een film uit 1931. Want het laatste gedeelte met het volkstribunaal en het verhaal van Hans Beckert (de fantastisch spelende Peter Lorre) geeft genoeg materiaal voor discussie. In Nederland kennen we TBS, maar in andere landen worden criminelen met zware psychische problemen nog steeds normaal berecht.

Na een sterk begin had ik wel wat moeite om mijn aandacht erbij te houden, en de vele subplotjes en verschillende personages die worden geïntroduceerd zorgen ervoor dat het verhaal wat rommelig wordt. Maar nadat Beckert word ingesloten in een groot gebouw neemt de spanning toe. Met het volkstribunaal als erg sterk einde. Prima klassieker.

Eindelijk werk gemaakt van deze klassieker. Geweldig hoe vanaf het begin af aan de high angle-framing al uitdrukking geeft aan de machteloosheid van burgers en autoriteiten, hoe er gespeeld wordt met geluid en hoe paranoia en wederzijdse verdachtmaking voor verdeeldheid zorgen. Erg bijzonder dat Lang erin slaagde vier jaar na de komst van de talkies een grote klassieker te vervaardigen, terwijl hij ook de regisseur was die (misschien wel) hét meesterwerk van het stille tijdperk maakte. Eén groot punt van nuance: de soms karikaturaal neergezette personages werken (bedoeld óf onbedoeld) vaak op de lachspieren, waardoor de ernstige toon van het narratief (met name aan het begin) soms wat verloren gaat. De zichtbare strubbelingen met de kritieke overgang naar dialoog en verbale expressie zijn snel vergeven.

Ergens aan het begin is een shot te zien van een wel heel karakteristieke elektriciteitspaal - volgens mij heeft Hitch die rechtstreeks naar zijn The Birds geïmporteerd.

Ook een van mijn favorieten

Een kindermoordenaar waart rond in een grote stad. Als het meisje Elsie Beckmann op een dag niet thuiskomt van school breekt er paniek uit. De paniek slaat om in paranoia. Een mooi voorbeeld van die paranoia is de scène waarin dat meisje vrolijk aan komt steppen en aan een oude man vraagt hoe laat het is. De man denkt vriendelijk te zijn en trekt een klokje uit zijn binnenzak, maar op datzelfde moment verschijnt er een of andere kleerkast in een deuropening die het zaakje niet vertrouwt en die ouwe smeerlap wel even mores zal leren. Grappig gedaan trouwens met die verschillende camerastandpunten, waardoor de kleerkast wel twee keer zo groot lijkt (de nette burger die zich boven iedereen verheven voelt) en de oude man juist weer heel klein. "Wat moet u van dat kind?", vraagt de kleerkast wantrouwend aan de man. In het Duits wellicht nog veel komischer: "Was wollen Sie von den Kleine... ?" Steeds meer omstanders bemoeien zich ermee en in luttele seconden is iedereen ervan overtuigd dat dit de kindermoordenaar is die wordt gezocht. Doet me denken aan de hysterie die ontstond ten tijde van de Jack the Ripper-moorden in East End, Londen. Een getuige had verklaard dat zij rond het tijdstip van de moord (30 september, Elizabeth Stride) nabij de plaats delict een verdachte man gezien had die een 'shiny black bag' bij zich droeg. In de dagen daarop werden alle mannen met soortgelijke tassen op straat aangehouden door woedende burgers en aan de tand gevoeld, waarbij het er niet bepaald zachtzinnig aan toeging.

Er hangt iets onheilspellends in M, de nadering van het nazisme? De huizen en gebouwen van de stad lijken doortrokken van angst, schaduwen, overal schaduwen, de lege straten, de enorme overweldigende decors... Wanneer de moeder van Elsie zich zorgen begint te maken omdat haar dochtertje nog niet terug is van school, roept ze haar naam en zie je van bovenaf een leeg trappenhuis, waar je echt duizelig van wordt. Het verbeeldt de wanhoop van de moeder. Later weer, in een etalage, een draaikolk die hypnotiserend werkt. Het Duits Expressionisme is onmiskenbaar in M, maar de film vertoont ook al raakvlakken met de Film Noir. Ik ben wel een liefhebber van het Expressionisme in de film , alles lijkt schots en scheef te staan. M verbindt de stomme film met de geluidsfilm: hier en daar is het wat onbeholpen maar ik hou wel van die lange stiltes tussendoor. Verder oogt de film fris en fruitig (misschien niet zo'n heel handige uitdrukking bij een film over kindermoorden), niet alleen in visuele, maar voornamelijk in narratieve zin. Zoals Metropolis met haar futuristische stadspanorama's belangrijk is gebleken voor het sciencefiction-genre, is M de voorbeeldfilm geweest voor psychologische thrillers als Se7en en The Silence of The Lambs. Daarbij wil ik wel even vermelden dat The Lodger van Hitchcock uit 1927 er eerder was, maar Hitchcock richt zich met The Lodger meer op de vraag: did he do it or not? (er zit in The Lodger een scène waarde schaduw van een kruis over het gezicht van Ivor Novello valt, de geheimzinnige huurder, wat voor tweeërlei uitleg vatbaar is natuurlijk), terwijl M, de titel zegt het al: Eine Stadt Sucht eine Mörder, over de jacht op een (kinder)moordenaar gaat, maar met een einde dat tegen het thema van de vrije wil aanschurkt: "Maar ik kan er toch niets aan doen?"

Seriemoord is niet een verschijnsel van de afgelopen 200 jaar. Het bestaat eigenlijk al sinds er leefgemeenschappen bestaan. Berichtgeving van misdaad in kranten is daarentegen wel iets van de laatste 2 eeuwen. Vlak na de Eerste Wereldoorlog raakte Duitsland overspoeld door seriemoordenaars: Karl Denke, Peter Kürten, Carl Grossmann, Friedrich Shumann en wellicht de beruchtste van dit vijftal: Fritz Haarmann, de Slager van Hannover). Haarmann, slager van beroep, pleegde tussen 1918 en 1924 minstens 24 moorden, en misschien nog wel veel meer. Zijn slachtoffers waren jonge zwervers die hij oppikte van treinstations en mee naar huis nam. Hij vermoordde zijn slachtoffers door hen tijdens de seks hun keel door te bijten. Het gerucht ging dat hij hun vlees verkocht als varkensvlees op de markt, maar dat is nooit bewezen. Haarmann kreeg uiteindelijk de doodstraf en werd in 1925 onthoofd. Het voorkomen van Haarmann had iets tegenstrijdigs. Hij was weliswaar grofgebouwd, maar hij had ook vrouwelijke trekjes en sprak met de klagerige stem van een oude vrouw. Maar zo héél eigenaardig is dat niet, Haarmann was immers homoseksueel. Volgens de politie in Hannover kwam hij over als iemand die geen vlieg kwaad doet, maar tegelijkertijd staat Haarmann te boek als één van de vruchtbaarste seriemoordenaars ooit. Tijdens zijn proces had hij overigens meermaals de lachers op zijn hand: "Hou het kort. Ik wil graag nog de Kerst vieren met moeder in de hemel."

En zo kom ik bij Peter Lorre uit als de kindermoordenaar Hans Beckert. Want wat een briljante zet van Fritz Lang om deze vriendelijk ogende Peter Lorre de rol van kindermoordenaar te laten spelen, met zijn haast kinderlijke voorkomen en zijn grote babyhoofd. Als Lorre in de spiegel kijkt en met twee vingers zijn mondhoeken omlaag trekt, zie je hem denken: Ben ik echt een monster? Ik oog niet als een monster. Beckert is geen monster natuurlijk, hij is een mens van vlees en bloed met net zo'n onopvallend uiterlijk als wie dan ook. En die laatste scènes in een oude jeneverfabriek. Schitterende locatie trouwens om zoiets daar te filmen (Welke jeneverfabriek? De jeneverfabriek van Kunz & Lewy, die op de fles is gegaan... ) Mijn hart ging er sneller van kloppen. Voor een volksrechtbank bekent Beckert ten slotte dat hij de moordenaar is. Zó intens kwetsbaar vertolkt door Peter Lorre, met zijn verkrampte vingers en uitpuilende ogen, het is haast niet te geloven dat dit zielig hoopje mens acht kindermoorden op zijn geweten heeft. "Wie bent u dan wel?", kermt Beckert uit... Een vrouw schreeuwt dat ze hem af moeten maken, dat monster! De letter M op het jasje van Beckert krijgt hier een dubbele betekenis: Murderer of Murdered? Ook de politie wordt enigszins op de hak genomen in M. Aan het begin van de film zie je dat Elsie een drukke straat wil oversteken. Een agent schiet haar te hulp en samen steken ze veilig de straat over. Maar even later, als het meisje wordt meegenomen door de kinderlokker en uiteindelijk vermoord, is de politie in geen velden of wegen te bekennen. "Ach, daar hebben we de Opperklabak!" Humor is mijns inziens van essentieel belang bij dit soort zwaarbeladen thema's. Gelukkig zit er veel humor in de film, zoals het moment dat de inspecteur hoort dat ze de kindermoordenaar hebben en pardoes dat stompje sigaar uit zijn mond valt.

Het milieu van boeven en bedelaars vertoont gelijkenissen met Die 3 Groschen-oper (1931). Als ze zich zo goed kunnen organiseren en samenwerken, is het de vraag waarom ze marginaal blijven. De simultane zoektocht door politie en schorriemorrie levert wel een spannende wedren op. Afwisselend worden standpunten getoond van speurders, dader en slachtoffers. Peter Lorre kan uitstekend angst weergeven met z'n opengesperde ogen, maar ook ontreddering wanneer hij tijdens het volkstribunaal ineenzakt. Het thema ontoerekensvatbaarheid krijgt argumenten voor en tegen. Voor Gustaf Gründgens was de Schränker een doorbraakrol.

Een ellipsis is wanneer iets niet getoond wordt maar gesuggereerd. De moord op Elsie komt niet in beeld, maar wel de schaduw van de dader en haar achtergebleven bal en ballon. Sommige scènes zijn nog stom, zoals wanneer het geluid van voetstappen ontbreekt. Dankzij het melodietje van Grieg kan de blinde de dader herkennen. Dit laatste hoogtepunt uit de Weimarrepubliek werd gemaakt door Fritz Lang. In tegenstelling tot Gründgens zou hij een paar jaar later z'n geboorteland zou ontvluchten.

Moet deze nog zien .
Als het goed is heeft deze film iets te maken met Fritz Haarman , de kinder moordenaar.

Na gisteren Metropolis te hebben gezien, verbaas ik me over de vooruitgang in 4 jaar tijd in deze film. Wederom van Lang.
Prachtig tijdsbeelds document, volop spanning die me geen minuut verveelde.
Mooi om te zien welke middelen ze destijds hadden om een moord op te lossen, en hoeveel er gerookt werd. Film zou blauw moeten zijn ipv zwart/wit.

Ijzingwekkende film. Begin jaren negentig voor het eerst enkele fragmenten van gezien. Toen al viel mij het zware onderwerp en bijhorende donkere mood op. En de knappe suggestieve beeldtaal van Fritz Lang. Het was ook mijn eerste kennismaking met Peter Lorre en sindsdien ben ik hem ook altijd blijven vereenzelvigen met M. Enkele jaren geleden dan voor het eerst de film helemaal kunnen bekijken en nu ben ik toe aan mijn tweede kijkbeurt.

Ik blijf het een ongelooflijk krachtige film vinden. De gruwel van een kind dat verdwijnt en een stad in paranoia stort, wordt op haast klinische wijze weergegeven door het oog van Fritz Lang. Echt een topvakman die duidelijk gegrond is in het silent tijdperk, dat hij zelf mee vorm gegeven heeft. In deze film wordt heel veel louter visueel verteld, wat artistiek mooi is en tegelijk bijna een docu gevoel geeft. Dat laatste wordt onderstreept door het ontbreken van een soundtrack (zoals dikwijls het geval bij vroege talkies). Alle geluid in de film gaat om dialogen en omgevingsgeluiden, zoals op het forum reeds aangegeven. Nog even vermelden dat cameraman van dienst Fritz Arno Wagner is, die in de jaren '20 aan talloze Duitse expressionistische klassiekers heeft meegewerkt. Ere wie ere toekomt.

Het script, geschreven door Fritz Lang en diens toenmalige echtgenote Thea Von Harbau, bevat verschillende lagen. De horror van een kindermoordenaar is treffend gebracht, naast het ironische verbond tussen de beide kanten van de wet. Het einde van de film is weergaloos - de veroordeling van Lorre door het misdaadsyndicaat - en bevat op zijn beurt diverse lagen waaronder het blootleggen van ongerijmdheden in het gevestigde rechtssysteem en een reflectie over geestesziekte. In het allerlaatste shot van de film wordt nog eens appèl gedaan op de plicht van de kijker (als ouder). Dus zeker ook een film met een boodschap.

Voor mij is dit één van de strafste films van de jaren dertig, zowel visueel (die dolly shots en kikvorsperspectieven) als inhoudelijk, met een Peter Lorre die de rol van zijn leven speelt. 
En een straffe film tout court waarvan de stevige speelduur geen minuut te lang aanvoelt.

Zeer sterke klassieker waarbij een stad gegijzeld wordt door een kindermoordenaar. Bloedstollend al is het eerste kwartier wanneer het kleine meisje Elsie door de moordenaar wordt aangesproken en meegelokt. Meesterlijk werden die momenten in scène gezet met de schaduw van de man op het reclameportaal en ook later wanneer de ballon als stille getuige wegvliegt.

Ook het decor met zijn smalle nauwe straatjes en kelders speelt een belangrijke rol in de film om te duiden hoe verbonden, maar eigenlijk hoe geïndividualiseerd de samenleving ook kan zijn. Moorden en ontvoeren kan vrijwel ongestraft en haast in alle anonimiteit. Justitie en gerecht kunnen met hun beperkte middelen amper het amateurisme overstijgen.

Verder interessant is de paranoïa die heerst in de stad. Vrijwel elke man die goed- of kwaadschiks een kind aanspreekt, is meteen verdacht. Als je het aan de menigte overliet, werd het proces onmiddellijk voltrokken. Ook de moordenaar vertolkt door Peter Lorre is meesterlijk en niet zomaar als uiterst duivels te bestempelen. Lang speelt hiermee op de moraal en het gevoel van de mensen.

Technisch tenslotte ook erg knap van lang waarbij hij speelt met de belichting, de camerastandpunten en met het geluid. Ik dacht eerst dat er iets scheelde aan de band, maar na even had ik door dat het Lang zelf was om op die manier nuances te leggen in hetgeen te zien werd.

Solide.

De tweede aanraking met regisseur Lang, en voorlopig ook weer de laatste omdat zijn andere films nog niet op mijn radar zijn verschenen. Maar Lang staat als regisseur uit de jaren 20 en 30 nu hoog in mijn boekje. Zeker na het zien van zijn epische film Metropolis.

M is natuurlijk niet te vergelijken met Metropolis, want het zijn compleet verschillende films. Ik prefereer wel Metropolis over M. Maar eerlijk gezegd, als het niet in mijn achterhoofd zat dat Lang beide films regisseerde, had ik de hand van Lang er niet meteen in herkend.

Het eerste kwartier is wel gelijk het beste stukje van de film. Een koude-rillingen sequentie is het zeker. De stille look van de film, het solide camerawerk en natuurlijk dat deuntje van Lorre zorgen ervoor dat het best een memorabel kwartier is, en altijd een goede opening in dit soort films. Het grote voordeel van M hierbij is dat de opening ook echt goed weet te werken.

Na het eerste kwartier neemt de film wat tempo af, maar houdt niet op met intrigeren. Een leuk concept ook, het meehelpen van de criminelen. Moordenaar Lorre zelf is ook zeker een aparte verschijning, qua uitstraling ook subliem uitgevoerd door Lorre, die helaas soms wel iets te veel overgaat in over-acting.

Ik ben blij dat de film, buiten Lorre op sommige momenten, niet ten onder gaat in irritante, overacterende karakters. Daardoor blijft de film wat kouder en realistischer dan bij bijvoorbeeld genregenoten uit hetzelfde tijdperk. Het zorgt er tevens voor dat de film behoorlijk blijft intrigeren.

Jammer dat de film, opnieuw buiten Lorre om, geen memorabele karakters kent. De criminelen zijn erg onopvallend en ik haal de functies en doelen van een hoop personages te makkelijk door elkaar. Voornamelijk omdat eigenlijk geen enkel karakter een beetje diepgang heeft. Soms wordt niet eens de naam genoemd geloof ik.

De toon blijft altijd wat stil, en alhoewel dit misschien niet meteen de bedoeling was, maakt het de film er wel specialer op. De sfeer werkt er echt een stuk beter mee. Pas helemaal in de laatste sequentie in de "rechtbank" verliest de film zijn intrigerende sfeer. Tevens ook jammer dat daar echt de irritante vormen van over-acting naar voren komen. Zo maakt de zenuwinzinking van Lorre totaal geen indruk op me.

Maar wel een solide film dit. Goed uitgevoerd, sterke sfeer hier en daar. Ik mis wat meer intrigerende karakters en wat meer diepgang, en een betere finale. Al bij al een best verdiende plek in de top 250.