North by Northwest (1959)

Uit deze film moet ik in groepsverband een klein stuk (ca. 10 min) in sequenties ontleden en verder tot in detail analyseren. De eerste indrukken leren mij dat daarvoor vrijwel geen aangenamere film gekozen had kunnen worden Ik ben erg benieuwd, zowel als liefhebber als ook als gelegenheidsanalyticus (mag 'ie in de van Dale )

Staat toch aangeschreven als een der beste, zo niet de beste Hitchcock. The Birds bevalt al goed.

Een leuk verhaal en de film kijkt vlot weg. Het wordt nergens echt superspannend, maar het is naar mijn gevoel ook nergens saai. Alleen het acteerwerk is wat stijf en gedateerd.

Met North by Northwest keerde Hitchcock terug naar de spionagethriller, een genre dat hij vooral in de jaren '30 en '40 beoefende. Deze was minder psychologisch en meer komisch dan z'n recentere werk.

Zoals wel vaker bij de master of suspense draait de plot rond een dubbele achtervolging. Roger O. Thornhill is een ordinaire knul die, onterecht van moord verdacht, op de vlucht slaat voor de politie en om z'n onschuld te bewijzen achter de ware schuldigen aan gaat. Z'n verleden wordt niet diep uitgewerkt, maar we komen te weten dat hij twee keer getrouwd was en dat hij dankzij z'n ervaring in de reclamesector mensen weet te misleiden. Samen met Eve Kendall komt hij tussen twee vuren terecht: enerzijds de spionnen, anderzijds de geheime dienst die er niet voor terugschrikt een individu als Roger of Eve als kanonnenvoer op te offeren.

Een thriller is geen mysterie. Het wordt al vroeg duidelijk dat Eve een dubbelagente is. De spanning zit in de dreiging. De sympathieke hoofdpersonages, met wie je gemakkelijk mee kunt leven, komen in een opeenvolging van benarde situaties terecht. Het lijkt wel een nachtmerrie.

Alle klassieke ingrediënten zijn aanwezig. Dramatische ironie is een plottechniek waarbij de toeschouwer meer weet dan de personages. Leonard (Martin Landau) hoeft dat luciferdoosje slechts om te draaien om de aanwezigheid van Roger te ontdekken. De kijker weet dat, maar hij weet het niet. Eve herkent het doosje aan de initialen R.O.T. Die middeninitiaal is een knipoog naar David O. Selznick, bij wie de O. evenmin voor iets stond.

Elke gebeurtenis heeft een functie in de plot. Wanneer de schurken een beeldje kopen op die veiling, lijkt dat van ondergeschikt belang, maar op die manier wordt de macguffin het verhaal in gesmokkeld - het goeie ouwe cliché van de microfilm die niet in verkeerde handen terecht mag komen. Het pistool met losse flodders wordt afgevuurd door drie verschillende personen om drie verschillende redenen.

Hoewel Hitchcock nooit z'n eigen scripts maakte, zijn ze herkenbaar als "typisch Hitchcock". Hij werkte nauw samen met z'n scenaristen, in dit geval Ernest Lehman. Het uitgangspunt van de nepagent kwam van een verhaal van een Amerikaanse journalist. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben de Britten echt een nepagent gebruikt om Duitse spionnen op een dwaalspoor te brengen. De moord in het VN-gebouw, de afdaling langs de presidentiële reukorganen en het freudiaanse slotbeeld van de trein door de tunnel waren ideetjes van Hitchcock zelf.

Cary Grant was het meest geschikt voor de hoofdrol wegens komische scènes als de dronkenmansrit en de scheerzeepvermomming. Eva Marie Saint speelde de minst geremde van alle Hitchcockblondines. Haar personage neemt deel aan de actie en is dus meer dan een liefdesobject. James Mason vertolkte de rol van gentleman-misdadiger met Brits accent en gevoel voor humor. Karakterkop Leo G. Carroll had de grootvader van Richard Osman kunnen zijn. De cameo is te gemakkelijk, maar dan is er nog het spelletje Cherchez la Flowers. Bess Flowers, koningin der figuranten, komt na vijf minuten in beeld, zittend in de lounge van het Plaza.

De openingsbeelden van Saul Bass tonen een raster dat overgaat in iets wat op een kippenfokkerij lijkt, maar dat blijkt een wolkenkrabber met reflectie in de ruiten te zijn. Op verschillende sleutelmomenten ziet iemand iets belangrijks door een raam, of in de reflectie van een tv-scherm. De moderne architectuur in een grootstad wordt getoond. Vogelperspectief komt veel voor, met als uitschieter dat duizelingwekkende shot van het VN-gebouw na de moord. Het lijkt wel een kubistisch schilderij, met die pastelblauwe rotonde. Er zijn geschilderde decors gebruikt. Het huis in de stijl van Frank Lloyd Wright en Mount Rushmore waren constructies op een set. Voor de scène met het sproeivliegtuigje, een stukje pure cinema met weinig dialoog, werden twee verschillende vliegtuigen aangewend en achtergrondprojectie.

De muziek van Bernard Herrmann is opgebouwd rond twee thema's. Het begin, een wervelwind met hemiolen, past bij de grootstedelijke drukte en de nervositeit van de dubbele achtervolging. Het liefdesthema, een dalend pentachord, doet aan Vertigo denken.

De titel verwijst niet naar een bestaande windrichting. Het is een citaat uit Hamlet. Thornhill vliegt met Northwest Airlines naar South Dakota. Een van de werktitels was In a Northwesterly Direction, maar oorspronkelijk zou het traject van New York naar Alaska voeren. Nu reizen ze van New York naar Chicago naar Rapid City. In het Nederlands heet die richting westnoordwest; in het Engels west by north.

Als je zo'n spannend verhaal nuchter en afstandelijk bekijkt, kun je vervelende vragen stellen. Waarom schieten ze de helden niet dood wanneer ze de kans hebben? In dat geval hadden de slechteriken gewonnen, maar het had een flauwe thriller opgeleverd. Zoals Phillip Vandamm al zei: "Rather unsporting, don't you think? Using real bullets!"

Eve wist dat Kaplan niet bestond, en de schurken wisten dat Thornhill op dat kruispunt zou staan, maar de schurken geloofden nog steeds dat Thornhill Kaplan was. Wat Eve precies aan de schurken verteld heeft, komen we nooit te weten.

“Has anyone ever told you that you overplay your various roles rather severely, Mr. Kaplan?”

Na Psycho en Vertigo is het nu de beurt aan Hitchcock's North by Northwest. De film wordt hier aangemerkt als Thriller/Avontuur maar Cary Grant himself heeft ooit gezegd dat hij North by Northwest als een komedie ziet en dat ben ik helemaal met hem eens. De situaties waarin Roger Thornhill belandt zijn soms erg grappig (de "dronken" autoscene, de veilingscene etc.) en als avontuurlijke komedie heb ik zeker genoten.

Als thriller is North by Northwest wat minder geslaagd en echt spannend of meeslepend wordt het nergens. De helikopterscene en het einde bij Mount Rushmore zijn prachtig gefilmd maar op een één of andere manier pakte het mij niet echt. De film ziet er wel schitterend uit en de bekende Hitchcock twist wordt al vroeg uit de doeken gedaan, zodat je voor de rest kan genieten van een spetterende spionagefilm die mij deed denken aan de oude James Bond films. Grant is fantastisch en ook de prachtige Eva Marie Saint was erg sterk als mysterieuze Eve Kendall. James Mason als Vandamm was ook geweldig. Sowieso vond ik het acteren erg sterk en niet zo houterig als ik had verwacht. North by Northwest is een mooi en ingenieus gemaakte avonturenfilm waarbij ook genoeg te lachen valt. Als spionagethriller vond ik het wat minder maar hé, je kan niet alles hebben.

"Something wrong with your eyes?"
- "Yes, they're sensitive to questions."

Hitchcock maakte North by Northwest in de periode dat hij het ene na het andere succes maakte. Tijdens het maken van Vertigo kwam Hitchcock op het idee voor de film en liet hij Ernest Lehman een script schrijven.

De film gaat over Roger Thornhill, werknemer bij een reclamebureau. Op een dag wordt hij ontvoerd door mensen die denken dat hij 'Kaplan' heet en hem willen vermoorden. Hij weet te ontkomen en probeert er achter te komen waarom ze hem moeten hebben. Maar dan komt ook de politie achter hem aan...

Als er tussen 1979 en 1999 een remake gemaakt zou zijn, dan zou de rol van Cary Grant ongetwijfeld door Harrison Ford gespeeld zijn. Grant speelt een sterke hoofdrol en weet ook luchtige humor in de film te brengen met droge opmerkingen en grappige dialogen. Verder waren ook Eva Marie Saint, James Mason, Martin Landau (The X-Files) en Leo G. Carroll van de partij.

Net als veel andere films van Hitchcock behandeld de film het thema identiteitsverwisseling. De film deed me denken aan Blow Out van Brian De Palma en Frantic van Roman Polanski, ookal zijn dat eigenlijk geen Wrong Man-films. Qua spionage intriges een beetje een voorloper van James Bond. Ik vind het altijd wel leuk van die Kuifje-achtige taferelen. Er waren overigens een aantal scènes die haast letterlijk in Kuifje albums voorkomen: wanneer Thornhill de afdruk van een potlood op een kladblokje gebruikt om een adres te achterhalen (Kuifje komt hier ook op in Kuifje en de Krab met de Gulden Scharen) en als Thornhil door het raam ontsnapt en van vensterbank naar vensterbank klautert (Kuifje doet dit ook in Kuifje in Amerika). Ook had het Afrikaanse beeldje wel wat weg van de fetisj uit Het Gebroken Oor. De Kuifje-albums zijn weliswaar ouder dan de film, maar ik geloof dat er in de jaren '50 veel hertekend is voor de kleurenversies en het is een feit dat Hergë een groot bewonderaar was van Hitchcock.

De film is erg degelijk opgenomen. Bij vlagen kwam het zelfs erg modern over, al waren er natuurlijk wel veel heerlijke maté-painting shots en heeft Hitchcock veel in de studio gefilmd. Het kleurgebruik was af en toe ook een beetje gedateerd, het leek haast alsof Gary Grant een leverziekte had zo geel zag hij. De openingstitels waren hier ook weer erg mooi gemaakt door Saul Bass.

Wederom componeert Bernard Herrmann een legendarische soundtrack voor Hitchcock. Het hoofdthema is heerlijke klassieke Hollywood-muziek. De muziek maakt de film ook tijdloos en voelt op bepaalde momenten erg John Williams-achtig aan (maar dat komt natuurlijk omdat Herrmann een inspiratie was voor Williams).

Helemaal aan het begin, als de eindcredits net zijn afgelopen heeft Hitchcock zijn cameo als een man die een taxi mist. Het Wrong-man thema komt weer voor in de film. Een knap blondje. Het beeldje met de microfilms als MacGuffin. Kortom weer typisch Hitchcock.

Op het gebied van Avontuur had ik een iets meeslependere film verwacht, maar toch was het zeker een vermakelijke zit. Het verhaal hield me de hele tijd geboeid en aan het einde werd het zelfs best spannend. De scènes met Mount Rushmore zijn natuurlijk iconisch. Een echte aanrader en zeker een van de meest vermakelijke Hitchcock-films.

Wow, wat een heerlijk plaatje, deze film. Alsof je in een oude Life magazine ligt te bladeren. Elk shot is prachtig. En zalig gedateerd. En dan bedoel ik vooral de relatieve onnozelheid van het verhaaltje (microfilms in een beeldje!) en het feit dat zelfs de booswichten nog best relatief charmant waren. Nergens neem je het verhaal echt au sérieux (dat lijkt Hitchcock zelf ook niet te doen) en als je een eyecatcher hebt als Eve Marie Saint dan kan er werkelijk niet veel mis lopen. Toch heerlijke scènes met die onsterfelijke in het korenveld als toppunt, natuurlijk en dan vooral de aanloop: het uitstappen, het wachten… het kijken… Prachtige, grafische beelden ook bij de Rushmoreprofielen… Heerlijk slot nog met die kinderlijk opzichtige dubbelzinnigheid van de trein die die de tunnel in duikt. Zo maken ze ze niet meer.

Cary Grant, wat hou ik van deze man. Ik heb waarschijnlijk 80,90% van zijn films gezien en dit vind ik de zonder twijfel een van de leukste.(hij heeft zoveel leuke films.. bringing up baby bv)
Als in het moet omschrijven, grant charme meets bond.
Die scene waar ze hem dronken voeren en in een auto plaatsen,hilarisch erg mooie avonturen film. 5 welverdiende sterren.

Mag er zeker wezen deze film. Ben deze toevallig tegengekomen via de BBC. Maar heb delen ervan gezien, was stoofvlees aan het maken. . Zo'n interieur wil ik ook wel en die kledij allemaal heel mooi.