Judgment at Nuremberg (1961)

Film met enkele zwakke momenten, maar ook met heel wat sterke. Film die niet alleen oordeelt over enkele oorlogsmisdadigers maar ook meningen geeft over het Duitse volk en andere instanties en mogendheden.

Het kan niet anders dan dat de amerikanen deze film bevolken met enkele ronkende namen uit de filmwereld en het moet gezegd dat ze het er allemaal schitterend van afbrengen.

Prima film, die drie uur lang op een boeiende wijze een beeld geeft van de processen van Nürnberg. Erg interessant. De drie uur gaan dan ook vlot voorbij. De scenes met Marlene Dietrich zijn wellicht wat overbodig, maar ook weer niet storend. Goed acteerwerk van de gehele cast, Spencer Tracy steekt er qua acteerwerk wel duidelijk bovenuit. De over en weer aangevoerde argumenten zetten je ook zelf aan het denken. Een zeer boeiend rechtbankdrama.

Indrukwekkende film.

Vooral eigenlijk door de geniale Spencer Tracy, die volledig overtuigt als de rechter die op zoek is naar het juiste oordeel, en daar tegenover Burt Lancaster als de aan zijn eigen daden twijfelende voormalige rechter die in zijn eigen zaal terecht staat. De rest van de cast is ook goedbeschouwd best goed, maar maakt naast de twee hoofdrollen een wat mindere indruk.

Grotendeels prachtige beelden met het kenmerkende contrastrijke zwart-wit van de periode, maar ook wat opvallend lompe camerabewegingen - ongetwijfeld zo bedoeld en daarom juist zo opvallend. Ook het verhaal wordt hier en daar wat lomp aangezet wat op zich met dit onderwerp ook niet heel vreemd is. Het einde is op zich wel moralistisch, maar ook wel juist - iets anders had zeker niet passend geweest.

Wat ik me afvraag is waarom de keuze gemaakt is om gefingeerde personages te gebruiken, terwijl de setting toch onmiskenbaar een historische achtergrond heeft. Wellicht omdat het geheel anders te ingewikkeld was geworden.

Dus namen zijn verzonnen ? Maar de rest is wel op waarheid berust toch ? En sommige verdachten hebben 10 jaar gezeten tot ze vrij kwamen. Andere aantal jaren. Helaas zit er geen een van de 99 verdachten nog vast.

Een ijzersterk, intens, meeslepend en belangwekkend rechtbankdrama (geïnspireerd op werkelijk gevoerde strafprocessen), waarin vier rechters die het beleid van Hitler uitvoerden werden beschuldigd van oorlogsmisdaden. Een verhaal over het belang van verantwoordelijkheid, over recht en onrecht, waarin goed en kwaad zich doorlopend in een grijs gebied bevonden. De topcast speelde op de toppen van z'n kunnen; Maximilian Schell bijvoorbeeld in de rol van de verdediger deed me met z'n geschreeuw bij regelmaat aan de Führer zelf denken.

Mooie, sterke film over Nazi's die tercht moeten staan voor hun daden. De film schijnt licht over 2 kanten, verschillende personen met verschillende reacties.

Ook moeilijk, aangezien ze nu al 100+ zouden moeten zijn.

De grootste verdienste van deze film is het scenario van Abby Mann, die zijn eigen toneelstuk bewerkte. Het geeft een brede, verbazingwekkend objectieve kijk op het Nazi-regime en dwingt een ieder die denkt het morele gelijk hebben zijn mening te herzien. Met welk recht kan een land dat duizenden Duitsers en Japanners doodde met gruwelijke bombardementen hier een oordeel vellen? Zijn rechters uitvoerders van de wet of zijn ze juist het morele kompas van het volk? Kan de Duitse bevolking zich verschuilen achter het excuus dat ze niet wisten ‘dat het zo erg was’?

De topcast geeft hier steeds vanuit een ander perspectief antwoord en krijgt elk de kans om te schitteren in indrukwekkende, soms hartverscheurende monologen. Richard Widmark en de flamboyante, Oscarwinnende Maximilian Schell zijn voortreffelijk als respectievelijk aanklager en verdediger. Marlène Dietrich – die haar land ontvluchtte en met gevaar voor eigen leven optrad voor de Geallieerde troepen aan het Europese front – is de ideale keus om de stem van het volk te vertegenwoordigen en de woorden ‘Wir haben es nicht gewusst’ uit te spreken, vooral voor veel Duitse kijkers een emotioneel hoogte punt in de film.

Montgomery Clift, die al geruime tijd worstelde met zijn eigen demonen, geeft een briljante tour-de-force weg als een minderbegaafde getuige. Het moment waarop hij de foto van zijn moeder laat zien aan de rechtbank is werkelijk hartverscheurend. Wie wil weten waarom Montgomery Clift nog steeds gezien wordt als één van de grootste acteurs aller tijden, doet er goed aan zijn getuigenis in deze film te zien.

Judy Garland, die ook de nodige persoonlijke problemen had, toont hier opnieuw aan meer te zijn dan een schattig muzikalsterretje, in een subtiele vertolking als een jonge Duitse vrouw die veroordeeld werd wegens een vermeende affaire met een oudere Joodse man. Haar scène leidt tot de dramatische monoloog van Burt Lancaster als beklaagde Nazi-rechter, die tot dan toe volstrekt wezenloos voor zich uit heeft zitten staren. Zijn monoloog leidt het slot van het proces in, waarna de ultieme rechtschapen Amerikaan, de briljante Spencer Tracy in een genuanceerde, geloofwaardige vertolking zoals alleen hij die kon geven, komt tot de slotsummatie.

Dit alles is op schitterende wijze geregisseerd en gefilmd: elk shot een zorgvuldig uitgedachte compositie, waarin de positie van ieder voorwerp, ieder gezicht perfect is uitgedacht. Daarmee is dit ook visueel een fantastische film na te kijken, ook al door de effectieve camerabewegingen waardoor de film nooit vervalt in gefilmd toneel. De manier waarop Kramer door middel van een camerabeweging Maximilian Schell [die een Duitse advocaat speelt] naadloos over laat gaan naar het spreken van Amerikaans is een topstaaltje cinematografie.

Judgment At Nuremberg is een film die je uitdaagt om paradigma’s over de Tweede Wereldoorlog uit de vriezer te halen en ze te plaatsen in het perspectief van een wereldorde waarin machtsmisbruik, corruptie en een onwelwillendheid om genocide te veroordelen en aan te pakken nog steeds aan de orde van de dag te zijn. Maar door het scherpzinnige script, de schitterende cameravoering en de sublieme vertolkingen vliegen de 175 minuten speelduur van deze film voorbij.

De overwinnaars schrijven de geschiedenis. Het is al vaak verteld en ook nu weer zijn het de moreel superieure Amerikanen nota bene - dat waren toch die lui die de atoombommen boven Japan gedropt hebben - die tijdens een proces eens gaan vertellen hoe gruwelijk de misdaden tegen de menselijkheid wel niet waren onder de Nazi's... De processen van Neurenberg vonden niet voor niets plaats in het vrij centraal gelegen Neurenberg. Waar de Nazi's de Fransen schoffeerden in juni 1940 te Compiègne heeft Neurenberg zowat de gelijkaardige symbolische impact. De grootste Nazi-partijdagen vonden er plaats en de stad dankt haar naam aan de beruchte rassenwetten van 1935. Ook Versailles heeft zo zijn dubbele wraakzuchtige symboliek (1871 versus 1919), maar dit terzijde.

Het script van deze film is geïnspireerd op de werkelijke processen van Neurenberg. De gehele film speelt zich zowat af in de rechtbank. Het doet me denken - hoewel met een andere invalshoek - met het vier jaar eerdere meesterwerk '12 angry men'. Beide films zijn doorspekt van sterke tot briljante dialogen en redevoeringen. Gedurende drie uren lang krijg je een intrigerend steekspel in naam van de wet, waarbij het recht, de waarheid en de geschiedenis genuanceerd of anders geïnterpreteerd wordt naargelang langs welke kant je staat. Je krijgt een fijne uiteenzetting van het leven tijdens het Naziregime van burgers en de terechtgestelde rechterlijke functionarissen. Motieven en beweegredenen worden uiteengezet, enerzijds door de vlotte Rolfe, maar eveneens tijdens de verklaringen van Janning zelf waarbij hij de rol van Hitler eerder zag als middel in plaats van een doel in naam van de liefde voor het Duitse vaderland.

De film bevat geen greintje sensatie en is met veel zorg gebracht. De bijeengebrachte cast is er eentje om U tegen te zeggen en allen kweten ze zich uitstekend van hun taak. De acteerprestaties zijn ijzersterk en ook technisch ziet het er allemaal prima uit. Zo draait de camera bij de getuigenis van Peterson 180° rond om tijdens het gesprek een blik te krijgen op de mimiek van beide protagonisten. De korte waarnemingen die je krijgt van een plat gebombardeerd Neurenberg en Berlijn zijn prachtig. Ook de Bühne waar Hitler zijn toespraken hield in Neurenberg kwam even tot leven toen rechter Dan Haywood er voorbij wandelde. En tot slot wil ik ook het mooie voorbeeld aanhalen toen de video van de Endlösung werd getoond en afwisselend de blikken en afschuw van de aanwezigen werd geprojecteerd. Ook voor mezelf blijven dit hallucinante beelden. Wanneer ze nog eens ondersteund worden met letterlijk naakte cijfers, dan hakt dat keer op keer op je in.

Daarnaast wordt deze film meer dan terecht de wereld ingeprezen door zijn genuanceerde zo objectief mogelijke kijk. Duitsland wil zijn verleden begraven en werken aan een herstel. De geallieerden daarentegen wensen de moord op meer dan 6 miljoen Joden niet zomaar te bedekken met de mantel der liefde. De behandeling van de schuldvraag is subliem en blijft de hele film lang als het zwaard van Damocles boven de rechtszaal hangen. De schuldvraag én verantwoordelijkheid(szin) wordt op een boeiende manier opengetrokken (van de 4 aanwezige rechters tot de Duitse bevolking over de hypocrisie/verantwoordelijkheid van de gehele wereld) en laat de kijker mee nadenken om dit moeilijke morele evenwicht. Want ook de wereld keek toe en bleef toekijken van aan de zijlijn toen de Nazi's in 1933 aan de macht kwamen. Drie uren duurt deze film en geen seconde heeft hij me verveeld. Deze film zou verplichte studiekost moeten zijn op alle scholen! Dikke en verdiende 5,0* en hij krijgt een plaatsje in mijn top 10!

Alle pro's van deze film zijn reeds belicht dus die kan ik even skippen. Wat toch nog het vermelden waard is, is het feit dat men in deze Hollywood(!)productie ook de andere kant van de geschiedenis heeft belicht; waaronder de aanvankelijke bewondering van Churchill voor Hitler (in 1938), de gruweldaden van de Amerikanen in Hiroshima en Nagasaki (als winnaars van de oorlog) en niet te vergeten het profijt dat bepaalde Amerikaanse industrie haalde uit haar banden met het Derde Rijk. Ik zie het vandaag de dag niet zo gauw gebeuren dat in een mainstream filmproductie op dergelijke manier zelfkritisch omgegaan wordt met recente geschiedenis.

Zeker een straffe film, maar ook wel een lange zit, waarvoor je je tijd moet nemen om het allemaal tot zijn recht te laten komen. De inhoudelijke onderbouw van de film, met alle standpunten die langskomen, is zodanig rijk, dat je nadien ook nog één en ander moet kunnen laten bezinken.

Goede film : Tracey zet heel goed de rechter neer die een moreel oordeel moet vellen over de verdachten

terwijl hijzelf ook onder druk word gezet vanwege de politieke situatie die op dat moment speelde .

Burt Lancaster speelt goed de ex rechter die als enige verdachte nog wroeging heeft over zijn daden terwijl de anderen zich het liefst verschuilen achter hun plichten of zelfs nog trots zijn op hun daden .

Omdat de gerechtelijke nazi macht hier in de beklaagde bank zaten had ik nog wel enige verwijzing naar Freisler verwacht ( tenslotte was hij , al was het maar als voorbeeld , toch de meest beruchte en misdadige rechter in het nazi regime ) ik weet dat hij al dood was aan het eind van de oorlog maar toch .

Prachtige film waarin een tribunaal zich buigt over de verantwoordelijkheid van een aantal Duitse rechters tijdens het nazi-regime. Een rechtbankdrama dat hier met veel waardigheid geregisseerd wordt Stanley Kramer. Een aantal ontroerende en aangrijpende scenes. Door de lange dialogen en monologen (die overigens sterk geschreven zijn), krijgen de acteurs ieder hun kans en het acteerwerk is dan ook uitmuntend.

Judgment at Nuremberg

Fantastische film rond de ‘Neurenberg trials’. Regisseur Stanley Kramer neemt rustig de tijd om de personages te introduceren, en ook de rechtszaak wordt gedetailleerd en in zijn geheel getoond. De rechtszaak toont aan dat ook aan Duitse zijde niet alles zo zwart-wit was en dat er veel mensen waren die niet van alle verschrikkingen op de hoogte waren, of werden gedwongen om voor het Duitse Rijk te vechten.

Het karakter dat Burt Lancaster speelt is hier een duidelijk voorbeeld van. De vier rechters behoren duidelijk niet tot de groep mensen die gedwongen werden om achter Hitler aan te lopen, maar zo'n karakter als dr. Ernst Janning laat wel op mooie wijze zien hoe je als rechtvaardige rechter toch helemaal kan worden meegesleurd in de beslissingen van Hitler. Spencer Tracy, Widmark, Dietrich, Garland en Schell zijn echt op weergaloos, en de toespraken maken indruk. Complimenten voor het vlijmscherpe script, dat de verschillende standpunten goed belicht en laat zien dat de opkomst van Hitler verschillende schuldigen/verantwoordelijken heeft. Ook aan de goede kant.

Stond al lang op mijn lijstje maarja zwart/wit, jaren '60. Dat lijkt nooit zo aantrekkelijk om te gaan kijken maar na 5 minuten zat ik er al in en de 3 uur is voorbij gevlogen. Je hebt echt niet het idee dat je naar een oude film kijkt. De acteerprestaties waren zeer overtuigend.

Goede rol ook van de verdediging die tot het laatste moment op overtuigende wijze de acties van de nazi's probeert goed te praten. Zo zie je maar als je goed kunt praten en een inspiratie bent kun je iedereen overhalen tot het plegen van misdaden tegen de menselijkheid. Zolang je ze overtuigt dat het een hoger doel dient en in het belang is van iedereen.

Zoals op het einde al werd gezegd, het was makkelijk geweest als al die oorlogsmisdadigers gestoorde monsters waren geweest maar er zaten hoog opgeleide rechters tussen met daarvoor een normaal leven en een hoog aanzien.

Tegelijkertijd ook heel erg beangstigend, want door deze film zie je dat zoiets gewoon weer kan gebeuren. Als je de hedendaagse reacties leest die op internet wordt gepost, de haat tegen bijv buitenlanders/vluchtelingen en hoe luchtig er op sommige sites wordt gereageerd als er een boot met vluchtelingen zinkt en vrouwen en kinderen verdrinken dan zie je dat de mens nog steeds tot alles in staat is wanneer zijn stabiele leven wordt bedreigd.

Wel interessante film, maar zo en zo lang. 3 uur. Pfff.

Film weer eens gezien voor de zoveelste keer. Blijf boeiend en briljant.

Judgment at Nuremberg is enorm fascinerend. Het juridisch spel in de rechtbank wordt heel scherp gespeeld. De gruwelen van het Nazi tijdperk daarbij zo vernuftig verdedigen, daar ga je echt over nadenken. Het acteerwerk is dik in orde en de dialogen in de rechtbank houden je aan de buis gekluisterd. Voor de afwisseling is het goed dat er ook aandacht is voor andere zaken, anders zouden de ruim drie uur wel wat eentonig worden. Maar het zijn vooral de momenten in het proces dat de emoties hoog oplopen, die de film naar een hoger plan trekken.

Een film die bij voorbaat de interesse genoot omdat het een top 250 film is en ook nog over de oorlog gaat, wat zou er mis kunnen gaan...? Het mag duidelijk zijn dat ik blij was met de uitzending op de BBC en de mogelijkheid om deze film te zien, maar de topper die ik hiervan verwacht had werd het toch niet helemaal.

Het mag duidelijk zijn dat men met deze film in de nasleep zit van de processen, want de kopstukken zijn al geweest en is het de beurt aan de kleinere vissen in de vijver. Op zich geen probleem vooral vanwege de intentie die men heeft met deze film. Hoofdrolspelers in dit geval de correcte en gewetensvolle Judge Haywood, de vurige Hans Rolfe die zijn clientele verdedigd, en de met wroeging kampende en aangeklaagde Ernst Jannink. Deze drie, goed neergezet door Tracy, Schell en Lancaster, zijn de drie cornerstones die in die zin de verschillende kanten van het verhaal belichten. Interessante is sowieso de menselijke kant die aan het verhaal gegeven wordt, iets dat met de kopstukken niet gelukt was, maar wel met de laag eronder. Alhoewel, vergis je ook niet in een gemiddelde rechter in die tijd, neem bijvoorbeeld Roland Freisler die helaas sneuvelde tijdens een bombardement op Berlijn in '45, anders had deze man ook zonder twijfel terecht gestaan en waarschijnlijk aan de hoogste boom gebungeld. Daarmee is dan ook automatisch de vraag hoe onschuldig de vier beklaagden zijn. Zouden die veel anders zijn dan Freisler? Desalniettemin schept Judgement At Neurenberg het dubbele beeld dat bij Duitsland in de oorlog hoort. Het beeld van uitermate intelligente en smaakvolle mensen die ook goede dingen deden en van hun kinderen en ouders hielden. Ondanks wat er allemaal gebeurd is zijn het toch ook maar gewoon mensen, was het voor velen een kwestie van overleven, anders konden ze zelf in de rij gaan staan.

En zo wordt er van deze complexe materie een verhaal gemaakt waarin de rechter zoekende is wat rechtvaardig zou zijn maar ook waar de waarheid ligt. Andermaal interessant het gesprek met de huishoudster hoe het geweest moet zijn om in Nazi-Duitsland te leven. Wat wist men? Had men zich kunnen verzetten, en hoe dan? Fraai de beelden van Judge Haywood die het stemmige Zeppelinfeld bezoekt met de echo van de bijeenkomsten die nog nagalmen. Samen met de vurig verdedigende Hans Rolfe die predikt voor een nieuw begin en vergevingsgezindheid blijkt het toch een uitermate ingewikkelde zaak die niet echt partij kiest of teveel ingekleurd is. De archiefbeelden van de kampen hakken er dan wel weer ontzettend in om je toch weer in alle afschuwelijkheid te realiseren wat er eigenlijk allemaal gebeurd is temidden van deze zogenaamd onwetende mensen. Ben je onschuldig als je niet ingrijpt? Waar ligt het midden? Waar ligt de waarheid? Is men zelf zo huiverig om alles in het juiste perspectief te plaatsen omtrent machtsmisbruik, genocide, onderdrukking en corruptie en naar gelang te straffen?

Judgement At Neurenburg slaagt erin de grootste misdaad van de mens als de gedachtenkronkel, een enigma, voor te leggen zoals die werkelijk was. Toch had ik iets anders verwacht, wat kan ik niet zo goed omschrijven. Wellicht toch iets meer zoals de serie rond Robert Jackson en Göring. Iets meer sjeu, spektakel en vuurwerk misschien, Judgement At Neurenberg is daarentegen een beetje aan de droge kant, uiteraard ook aan de lange kant en had ik hier iets meer van verwacht vanwege de hoge waarderingen en de plaats in de top 250. Mogelijk speelde het gebrek aan Nederlandse ondertiteling me parten met al dat ingewikkelde rechtspraak. Maar goed wat niet is gaat waarschijnlijk nog wel komen, want graag zou ik deze film op termijn nog aan mijn collectie toevoegen waarop er ongetwijfeld een herkijk gaat volgen met opwaardering.

Enigszins verrassend rechtbankdrama met oorlogsachtergrond. Ik had eigenlijk niet meteen verwacht dat ik het een goede film zou vinden, zeker niet toen ik 186 minuten aan speelminuten zag staan. Ondanks dat de film zeker niet zolang had hoeven duren, worden de minuten meer dan aardig opgevuld. Dankzij bijzonder sterke rollen van Tracy en Schell wordt het verhaal eigenlijk altijd wel interessant gehouden. De verhalen buiten de rechtbank zijn logisch te verklaren, maar de bijrol van Dietrich had echt geschrapt moeten worden. Alleen maar lange opvulling vol met oninteressant clichématig gebrabbel, had is me een raadsel waarom men dit zo kan waarderen. Echt spannend of intens is Judgment at Nuremberg niet, maar ik was verrast door de sterke, geëmotioneerde bijrollen van Garland en Clift. Uiteraard komt een film vanuit 1962 met het nodige theater, maar ik vond de acteerprestaties niettemin verfrissend oprecht. Ik hield uiteindelijk geen wow-gevoel aan het geheel over, maar ik heb de volledige speelduur van 3 uur lang geboeid gekeken. Het hielp ook dat ik weinig kennis had over de daadwerkelijke Neurenberg-processen, dus dat hielp goed mee.

Was deze film voor het publiek van 1961 al te lang, of begrepen genoeg mensen wat er in 1948 op het spel stond? Ja, hij duurt lang, maar hij is toch steeds de moeite waard vanwege het onderwerp, de sobere filmstijl (op een paar dramatische zoom-ins na), de afwezigheid van emotionerende muziek en de sterke vertolkingen van, wel, het is eenvoudig om er een paar namen uit te lichten, maar eigenlijk is iedereen hier geweldig. Bovendien wordt goed duidelijk gemaakt dat het hier niet alleen om de schuldvraag ging maar dat de uitkomst van het proces ook beïnvloed zou kunnen worden door randzaken: het argument van de verdediging dat de rechters juist erger wilden voorkomen, de vraag hoe veel de gewone Duitse burger wist of had kúnnen weten of eigenlijk had móéten weten, de vermeende vaderlandsliefde van de gehoorzame bureaucraten, de verantwoordelijkheid van de rest van de wereld (USSR, het Vaticaan, Churchill, de USA zelf) omdat Hitler werd gedoogd of zelfs geholpen, en (vanwege de crisis die buiten de deuren van de rechtszaal in volle gang is) de mogelijke naoorlogse rol van Duitsland als buffer tegen de USSR. Het samenspel van dit alles levert in mijn ogen een genuanceerde en indringende film op met een strekking die z'n drie uur speelduur meer dan rechtvaardigt.

De jaren rond 1960 waren toch echt wel een hoogtepunt voor Hollywood op het gebied van reflectieve en literaire cinema. Waar zijn de 12 Angry Men, Paths of Glory en Judgment at Nuremberg van onze tijd? En het lijkt zo nodig. Wishful thinking.