King Kong (1933)

Oude avonturen gingen vaak over fictieve ontdekkingsreizen naar de zuidelijke zeeën. Tegenwoordig zouden het verre planeten zijn in plaats van onontdekte eilanden met prehistorische monsters. King Kong onstond uit een nachtmerrie van screenwriter Merian C. Cooper. Als gevechtspiloot tijdens de Eerste Wereldoorlog droomde hij over het bevechten van een monster vanuit vliegtuigen. Door het derde bedrijf in New York te plaatsen wordt het fantastische met het realistische verenigd.

In de eerste twintig minuten is er nogal wat voorafschaduwing: het kleine aapje, de angstige, opwaartse blik van Fay Wray. Zij verschijnt als onbekwame dievegge, al zijn haar kapsel en make-up iets te mooi voor iemand die geen appel kan betalen. Dit was vóór de Hayscode, wat blijkt uit de gewaagde jurk tijdens de fotosessie.

Koning Kong staat voor mannelijkheid. De Empire State Building is een fallus. Het beest vecht niet uit slechtheid, maar om z'n territorium te verdedigen. Jack lijkt op hem. Ook hij is een macho bij wie de zachtaardige kant geleidelijk naar boven komt. Fay Wray werd de scream queen, een zwakke vrouw die gered moet worden, maar ook de schoonheid die de macho verzwakt. De inboorlingen worden als primitieve wilden voorgesteld, zoals meestal in die ouderwetse avonturen.

De technische middelen van toen werden uitgebuit: stop-motion, miniaturen, poppen, schermen met bewegende beelden als decor... De schreeuw van Kong zou een combinatie zijn van het gebrul van een leeuw en een tijger, achterwaarts en vertraagd afgespeeld. Ook al weet je dat je naar een bewegend poppetje zit te kijken, toch ga je meeleven met het misbegrepen wezen.

“Oh no, it wasn't the airplanes. It was beauty killed the beast.”

Knap gemaakte filmklassieker. King Kong ziet er natuurlijk gedateerd uit, en vooral wanneer King Kong zijn intrede doet moet je even je perspectief en verwachtingen bijstellen. Niet erg, want ik vond vooral de scènes op Skull Island zeer vermakelijk, en Fay Wray haalt het maximale uit een wat ondankbare rol. Ook de andere acteurs doen het goed, en het laatste gedeelte in New York (en op de Empire State Building) is natuurlijk iconisch.

Na twintig ouderwetse en rustige minuten gaat de film helemaal los en krijgen we haast non stop actie voorgeschoteld.. Toen ik de film voor het eerst zag was ik echt verrast door het hoge tempo. Eenmaal op het eiland is er geen moment rust. Is de ene dino verslagen, meldt het volgende monster zich aan. Ook bijzonder knap hoe je snel een band met Kong krijgt omdat niet alleen de avonturiers, maar ook hij het flink te verduren heeft met alle belagers. Wat ook op viel is dat de film lekker bruut was. De makers schromen niet een hoge body count voor te schotelen en brengen dit vaak ook goed in beeld. Hie anders is dat in de meeste Hollywood monsterfilms die voor een pg13 gaan...

Eenmaal in New York stijgen het drama en de actie hand over hand naar grote hoogte. Het is echt een geweldig verhaal en de stop motion actie (tot mijn verrassing) enorm overtuigend. De eindscene is niet voor niet nog steeds misschien wel de beroemdste scene uit 120 jaar filmgeschiedenis.

Ik zou deze dolgraag nog eens in de bios willen zien. Wat een fantastisch meesterwerk.

Naar aanleiding van de remake uit 2005 heb ik besloten eens het origineel te zien. Qua verhaal is er weinig verschil – zodat ik qua thematiek en betekenissen weinig toe te voegen heb aan wat ik daar al schreef – al wordt het verhaal in het origineel beknopter verteld waardoor de vaart er goed in blijft. Het origineel benadrukt het thema van Beauty & The Beast met de twist dat “Beauty killed the Beast” omdat de obsessie van het beest voor de schoonheid hem fataal werd. Uiteraard kunnen de special effects van het origineel niet tippen aan die van de remake, maar dat doet weinig af aan het origineel omdat er genoeg expressie zit in de bewegingen van Kong (en ik begrijp dat King Kong in zijn tijd revolutionaire special effects had en daarin een pioniersrol vervult in de filmgeschiedenis). Qua sfeer zit het ook helemaal in orde. Zelfs anno nu weet de film te imponeren.

Wat me nog opviel is dat het verhaal zich (onbewust) bedient van een religieus respect voor de natuur c.q. natuurgoden zoals Kong: de inlanders wisten een harmonie met de natuur en de vreselijke Kong (al dan niet als metafoor voor de seksuele lust) te handhaven door af en toe een meisje te offeren maar hun hele dorp/beschaving wordt vernietigd als de toorn van Kong is opgewekt en later dreigt New York dus onze beschaving te worden vernietigd als we proberen Kong dus de natuur naar onze hand te zetten. De film is behalve een horrorklassieker en een klassieke avonturenfilm zo ook een klassieke rampenfilm waarin men de film ook kan lezen als een metafoor voor de huidige klimaatcrisis: door onze arrogante exploitatie van de natuur hebben we als het ware de wraak van die natuur over ons afgeroepen want de natuur laat zich niet onderwerpen.

Tot slot heeft de film een interessante en een wat postmoderne verdubbeling: de film gaat over het maken van een film (vergelijk bv. de laatste film van Tarantino) waarbij bv. de romantiek die in de film moest om het publiek te behagen op de filmset ontstaat en centraal komt te staan in de film die wij zien. De film is zo ook nog een liefdesverhaal waarbij twee mannen (Jack en Kong) strijden om Ann en uiteindelijk Kong verliest, welke uitkomst ongetwijfeld het publiek zal hebben behaagd…

Leuk avontuur.

Ik verkies wel de remake uit 2005, puur omdat ik daar ook echt in volledige spanning zat. Hier kwam die eigenlijk pas in het tweede deel, maar de gehele film is dan ook eigenlijk opvallend boeiend. Zo zie je maar dat stop-motion ook vroeger leuk was.

Zo spectaculair als de 2005 is het (zoals verwacht) bij lange na niet, maar deze is op sommige stukken nog heel leuk eigenlijk. Vooral eenmaal het avontuur een beetje op gang komt gaat de film in een hoog tempo aan je neus voorbij.

Stop-motion is erg grappig. Heel serieus kan je de grappig kijkende aap niet nemen, maar het heeft toch wel een bepaald soort charme hier. Het zorgt er ook voor dat ze de grote dino's en andere beesten wel neer kunnen zetten ermee.

Voor de rest is het cameragebruik opvallend statisch, zeker omdat het wel flink los gaat bij aap op gebouw. Het zorgt er wel voor dat het avontuur niet heel intens, maar vooral vermakelijk gebracht is uiteindelijk. En dat is hier wel goed genoeg.

Acteerwerk is niet heel bijzonder. Dat geschreeuw ging me wel een beetje in de weg zitten op een gegeven moment. Maar het is vooral de actie die hier dan centraal staat, en dat is dan ook het element dat het best geslaagd is.

Erg leuke actie en avontuur, zeker voor die tijd. Heb je goed vermaakt, en bovendien duurt de film precies lang genoeg om te blijven boeien. Lekker tempo, kom ik weinig tegen in films uit de jaren 30.

Een wereldberoemde film. In 1933 was de film meteen al zeer succesvol en dat is zo gebleven. Toen de film uitkwam bracht hij in het eerste weekend maar liefst 90.000 dollar op. Dat bedrag klinkt belachelijk laag, maar in 1933 was het een recordbedrag.
Een klassieker dus. Skull Island, de blonde schone met de afsgrijselijke gil en natuurlijk de scènes met de grote aap in New York. Het beeld van de grote gorilla bovenop het Empire State Building met in zijn hand de blonde schone, zal een ieder wel bekend zijn.
De stop-motion effecten die King Kong tot leven brengen, ogen hedentendage uiteraard gedateerd, maar konden mij ook nu nog bekoren. De aap beweegt wat houterig en zijn gelaatsuitdrukkingen zien er wat onbeholpen uit, maar het geduldige vakwerk zie je er goed aan af. De aap is dan wel niet heel angstaanjegend meer, maar hij fascineert absoluut en pakte me heel retrocharmant in.
De film zelf is erg prettig kijkbaar. Een avonturenfilm met spannende settings, vraatzuchtige dinosauriërs, prima personages en een behoorlijk tempo. Het tempo verbaasde me echt. De film kent maar weinig rustmomenten. Hectiek, rumoer en chaos beheersen de film.
Ik heb de film ooit eerder als jochie bekeken. Toen zag ik een spannende avonturenfilm. Die zie ik nog steeds. Toch zie ik daarnaast bij deze volwassen schouwing iets meer dan een onschuldige spannende avonturenfilm.
King Kong gaat stevig te keer en maakt behoorlijk wat slachtoffers. Kong is geen mensvriendelijke aap. In de film is hij het monster. Zeker gezien door een kinderbril. Maar ja, als je de film met volwassen ogen bekijkt dan wordt duidelijk dat de aap niet het enige monster is.
Het personage dat King Kong ten koste van vele slachtoffers doelbewust van zijn eiland haalt om hem in New York tentoon te stellen en daarbij heel gemakkelijk een eeuwenoude en evenwichtige cultuur vernietigt, is vele malen monsterlijker dan King Kong. De grote trotse aap wordt door deze rijke arrogante blanke koning uit zijn koninkrijk verbannen, aan de ketting gelegd en tot bron van vermaak gereduceerd ten behoeve van geldelijk gewin.
Na afloop vroeg ik mij af of de maker dit arrogante gedrag in deze film serieus aan de kaak stelt of juist helemaal niet. Misschien hield de samenleving zich immers wel helemaal niet bezig met deze vragen. Misschien vond men op koloniale leest geschoeide arrogantie nog heel gewoon en zag het publiek in de jaren 30 het monsterlijke aspect er helemaal niet van in.
Maar goed. Ik dwaal af. Ondanks deze overpeinzing beleefde ik aan het weerzien met King Kong veel plezier. Het is nog steeds een fijne film.