
Metropolis (1927)
Alternatieve titel: The Complete Metropolis
Duitsland
Sciencefiction / Drama
153 minuten / 80 minuten (Giorgio Moroder-versie) / 145 minuten (gerestaureerde versie)
geregisseerd door Fritz Lang
met Alfred Abel, Brigitte Helm en Gustav Fröhlich
Het jaar 2027: de mensheid is opgedeeld in een denkende en een werkende klasse en de zoon van een kapitalist ontdekt in welke slechte omstandigheden de arbeiders werken. Hij wordt verliefd op de charismatische Maria, die bij de arbeiders tegen het gebruik van geweld predikt. Het leiderschap van Maria is echter een bedreiging voor de rijke klasse, en ze besluiten de wetenschapper Rotwang in te schakelen om een robot te ontwikkelen die er hetzelfde uitziet als Maria, om zo haar plaats in te kunnen nemen.
Trailer
https://www.youtube.com/watch?v=7PFNr-1svDk
Wanneer je deze, als ook andere ingevoegde media op de site wilt zien, dan moet je hier even toestemming voor geven.
Met het tonen hiervan wordt er mogelijk door een andere partij cookies geplaatst en/of wordt je ip-adres geregistreerd, zonder dat MovieMeter hier invloed op heeft. Lees ons privacybeleid voor meer informatie over hoe MovieMeter met je privacy omgaat.
Links
Zoek naar deze film op dvd/blu-ray op AmazonIMDb (8,3 / 159692)trailer (YouTube)boek (BoekMeter)Meesterlijk!
Vooraf dacht ik waar begin ik aan, een film van bijna 100 jaar geleden.
Maar ik ben verrast, zeker de ideen toekomst gedachtes en bijbelse geschiedenis. Een complete film met duidelijke boodschappen, die tussen de 2 vreselijke oorlogen in zat.
Ook het aantal figuranten verbaasde me, ontzettend veel kinderen ook.
Wat wel altijd in mijn achterhoofd zit bij films uit deze tijd, ze zijn er allemaal niet meer op misschien een kind na.
Film heeft me niet verveeld, nu op naar de jaren 30. M Ein Stadt sucht ein Morderer

Ook vandaag ogen de decors bijvoorbeeld als indrukwekkende schilderijtjes die een ode brengen aan sciencefiction op zich, doen ze nog steeds futuristisch aan en valt het haast niet te bevatten hoe men sommige details anno 1927 voor elkaar heeft gekregen (zwevende monorails?). Maar niet alleen de techno spreekt fantasie, het bovengrondse paradijs -waar de rijken leven- is fantastisch mooi verbeeldt en pietje de dood wordt in se nog mooier voorgesteld dan die uit Ingmar Bergman's klassieker een dertigtal jaartjes later. Laat me ook de prachtige 'shift change' niet vergeten, de voorstelling van Maria en de algemene choreografie in de fabriek met als hoogtepunt de werkman die letterlijk zwoegt met de tijd.
Het is dat soort symboliek en betekenis dat de prent uiteindelijk -en ook helaas- een tijdloze kracht meegeeft. Bijna honderd jaar later zijn we nog steeds de wereld die Metropolis in die tijd al hekelde, en met de dag erger wordt. Slaafse handen die eigenlijk ondergronds leven, volledig ten bate en meer dan ooit onder controle van een kleine elite (en ja een computer is ook een machine). In die zin is de talrijk geroemde slotsom 'the mediator between head and hands must be the heart' dan in feite een beetje te mak en doet het de film en zijn (veel) meer zeggende onderlaag ergens onrecht aan. Wat niet wegneemt dat we nog altijd over een ijkpunt in de filmgeschiedenis spreken, en een onvergetelijk staaltje blockbustermateriaal.
Interessanter wellicht is hoe de film de essentie van de moderniteit verbeeldt zoals uiteengezet in De film als modern fenomeen - MovieMeter.nl: de stad van de toekomst van het jaar 2000 is één grote machine geworden – de kindverslindende Moloch uit de Bijbel – met de arbeiders gereduceerd tot slaven van de machines en daarmee tot gedeïndividualiseerde en ontzielde robotten. Tegelijkertijd worden de arbeiders verleid door een robot – “de mens van de toekomst” – die zich juist als mens (als Maria) voordoet, waarmee wordt verwezen naar onze actuele toekomst waarin de grenzen tussen mens en robot vervagen. Het is met name met betrekking tot deze moderne bureaucratie en robotisering dat de film zijn aansprekende boodschap behoudt: vergeet het hart niet in de machinatie en samenspel van arbeid en intellect.
Zo’n stomme film is wennen – het is moeilijk om aldoor je aandacht erbij te houden omdat je alleen maar aldoor de filmmuziek hoort en die muziek me ook een beetje op mijn zenuwen werkte (waarbij die muziek opvallenderwijs niet modernistisch maar 19de eeuws is maar wel erg aanwezig) – maar de film boeit omdat het rijk is aan interessante en actuele thema’s en omdat het er (nog steeds) fascinerend uitziet. Dat laatste zowel qua futurisme (dat aan Blade Runner doet denken) als qua expressionisme (de expressieve, grote gebaren en opvallende make-up dat de figuren in de film karikaturaal maakt welke stijl doet denken aan de kubistische en expressionistische kunst van die tijd). Het is moeilijk zo’n oude film een cijfer te geven maar het is zonder meer een – invloedrijk – kunstwerk en eenvoudig te begrijpen dat deze film een cultfilm en klassieker is geworden.
Na lange tijd toch maar deze film eens bekeken. Geen idee wat het zou worden. Meer dan 2 uur stomme film is wel lang, maar Chaplin bvb ligt me dan weer wel. Kijken en oordelen dus.
Ik moet zeggen dat ik visueel wel onder de indruk was. De 2 miljoen dollar (zeker voor die tijd) is zeker gebruikt als je ziet naar de grootse decors en de massa figuranten. Daardoor krijg je echt het beeld van een Metropolis. De sfeer zit er wel in. Helaas - en hier zullen veel mensen mij misschien tegenspreken - is er weinig aandacht besteed aan mimiek. Zeker voor een stomme film zou je verwachten dat daar veel meer naar gekeken werd. Alles was praktisch een massaspektakel met overdonderende muziek en decors. En dan is 2 uur en meer, veel te lang voor een film als dit.
Ik heb niet echt genoten van deze film, al vond ik de decors wel mooi en had ik toch af en toe nog even een moment dat ik terug hoop kreeg dat het zou beteren. Maar helaas zal het nooit echt mijn film zijn, ondanks de historische en invloedrijke waarde voor de filmwereld. Dat zal ik zeker niet ontkennen, maar als ik er niet van kan genieten, ben ik daar niet echt veel mee natuurlijk.
Fritz Lang maakte in 1927 deze grootse film die als troef vooral kan uitpakken met dat visionaire. Een visie op de toekomst en daarom ook van belang op de filmwereld. Maar tegelijk zie je ook wel dat een idee alleen niet sterk genoeg is. Ik zag kort hiervoor de films The Kid (Charles Chaplin) en The General (Buster Keaton) die uiteindelijk toch ouder zijn maar visueel veel beter overkomen. Het acteerwerk in Metropolis lijkt wel 10 jaar ouder. In het zelfde jaar dat The Jazz Singer met geluid uitpakt blijft Metropolis duidelijk hangen. Dat kan geen kwaad, zie maar naar Chaplin die er lang over deed om naar geluid te gaan. Maar ga wel mee met uw tijd. Metropolis mag dan wel belangrijk zijn, als film is dit niet echt genieten. Als toekomstbeeld komt een Modern Times uit 1936 dan een heel pak frisser over, toch maar 9 jaar later gemaakt.
Voor zo'n menselijk verhaal blijven alle personages daarnaast ook veel te veel archetypen. Alleen Fredersen Sr. weet te boeien, maar dat komt meer door het genuanceerde spel van een sterke Abel dan door het script van Von Harbou en Lang. Helm is vooral indrukwekkend als Maschinenmensch, en Klein-Rogge en Rasp doen zoals altijd voortreffelijk dienst als slechterikken. Maar ze hebben allemaal nogal wat te verbloemen met hun acteerwerk.
Uiteindelijk kan ik me nog best vinden in de kritiek van weleer, dat de film onder die waanzinnige en briljante vormgeving (want man, wat is het ontwerp geweldig, en de montage en het camerawerk subliem) toch bijzonder weinig inhoud waarborgt, behalve een ietwat naïef en weeïg plotje. Als ik dan één van de sciencefictionfilms van Lang moet kiezen, dan toch absoluut het veel coolere Frau im Mond van twee jaar later.
Nee niet echt mijn ding .
Visueel ziet Metropolis er erg knap uit. De futuristische bovengrondse wereld met zijn moderne hoogbouw ziet er prima uit. Inhoudelijk was het plot niet te bijzonder, maar technisch maakt de film veel goed, net zoals de achterliggende boodschap ook erg intrigerend is.
De acteerprestaties zijn wat overacting, maar dat is niet abnormaal te noemen in een stomme film waarbij je met louter je expressies het publiek duidelijk moest maken wat je aan het doen bent. Al bij al een sterke film die je als cinefiel gezien moet hebben. Een nipte 4,0* wat mij betreft.
Het heeft me veels te lang geduurd voordat ik Metropolis zag. Zo'n monumentale film als deze mag natuurlijk wel door elke filmfan gezien worden. En het was ook zeker geen teleurstelling, wellicht tot nu toe 1 van de beste stille films die ik heb gezien.
Al vanaf de eerste minuten werd ik overrompeld door effecten die hun tijd toch echt een stuk voorbij gaan. De stad, de settings, het concept. Alles is opvallend groots en effectief neergezet, en waarvan ik dacht dat het een moeizame 145 minuten gingen worden, werden uiteindelijk een erg vlotte 145 minuten.
Het bombast van de muziek is misschien wel wat te veel, maar ik kan een deel kwijtschelden omdat de beelden vaak niet onderdoen aan de bombastische soundtrack. Zeer epische sets, grootse beelden en groots in beeld gebracht. Regisseur Lang heeft er duidelijk veel werk van gemaakt.
De film kakt eigenlijk nergens echt in. Er gebeurd veel, en vooral in het begin en slotfase wordt dit met een behoorlijke noodvaart gebracht. Tijdens de slotfase voelde ik ook weer een beetje spanning, en dat voel ik niet zo vaak meer bij stille films. Sterker nog, het is maar 1x eerder voorgekomen, bij Battleship Potemkin.
Wel jammer dat enkele rollen zo overdreven worden neergezet, maar dat hoort er dan wel weer een beetje bij. Maar hier valt het wat meer op, omdat sommige rollen gewoon normaal functioneren. En dat lopen er van die jokers bij zoals Fröhlich. Ik kan het verhaal er niet serieuzer om nemen.
Maar de film zit goed in elkaar, op vele elementen. De finale was oprecht erg gaaf, en de gehele uitwerking van de film doet een hoop respect bij mij opborrelen voor Lang. Ben blij dat er nog wel stille films zijn die me weer eens echt weten te intrigeren.
Uiteindelijk zijn het de gigantische sets (zowel boven als onder het aardoppervlak), de massascènes van bijvoorbeeld de als zombies in- en uitstromende arbeiders, en de nog altijd indrukwekkende explosies en elektriciteits- en water-FX die deze film z'n terechte reputatie als één van de meest iconische produkties ooit hebben bezorgd, en het aantal films dat im- of expliciet schatplichtig is aan Metropolis zal niet meer te tellen zijn. Ook weer een prachtige muziekscore van Gottfried Huppertz, en Fritz Rasp is heerlijk creepy als "Der Schmale" (de man die Freder moet schaduwen). Een overdadig en megalomaan bouwwerk op een goedkoop fundamentje van onvoldragen socialistische ideeën, maar door de expertise van de bouwmeester kan ik me probleemloos concentreren op de architectuur als een feest voor de ogen. Zoals de New Yorker in 1978 over deze film zei: "It goes too far and always gets away with it."
Als besluit luidt het dat het hart de moderator is tussen de hersenen en de handen.
Zonder meer voor zijn tijd een meesterwerk. De expressionistisch massascènes doen hallucinant aan en niet alleen die. Het beeld van de ondergrondse mens en de macht van bovenuit vormen een onbehaaglijk futuristisch beeld. Het zijn visuele hoogstandjes die de opzet van de film sterk onderlijnen.