
L'Année Dernière à Marienbad (1961)
Alternatieve titel: Last Year at Marienbad
Frankrijk / Italië
Drama / Mystery
94 minuten
geregisseerd door Alain Resnais
met Delphine Seyrig, Giorgio Albertazzi en Sacha Pitoëff
In een luxe hotel probeert een vreemdeling een getrouwde vrouw te overtuigen dat zij vorig jaar in Marienbad een affaire hadden. Zij kan zich niets herinneren, maar hij blijft proberen haar over te halen met hem weg te gaan.
Trailer
https://www.youtube.com/watch?v=yc6n2McMAnY
Wanneer je deze, als ook andere ingevoegde media op de site wilt zien, dan moet je hier even toestemming voor geven.
Met het tonen hiervan wordt er mogelijk door een andere partij cookies geplaatst en/of wordt je ip-adres geregistreerd, zonder dat MovieMeter hier invloed op heeft. Lees ons privacybeleid voor meer informatie over hoe MovieMeter met je privacy omgaat.

Tja, een film die ik snel nog een keer moet zien dus wil ik overwegen voor de volle mep te gaan, maar misschien blijft hij nog lang genoeg in mijn hoofd rondspoken om er alvast een half puntje aan toe te voegen. De tijd zal het leren.

Resnais' beelden en Robbe-Grillet's woorden draaien in cirkels om elkaar; zich herhalend als een mantra, een bezweringsformule, een ritueel ; en soms samenvallend. Een schitterend labyrintisch gedicht van beeld en woord, zwevend tussen hoop en melancholie. Trachtend zich te herinneren, dat, wat misschien nooit geweest is, of wat nooit meer dan een droom was.
Hermetisch. Dat is de term die hierboven een paar keer gebruikt wordt om deze film te karakteriseren. Ik zou dat niet zeggen van de film zelf, maar wel dat hij zich afspeelt in een schijnbaar hermetisch afgesloten ruimte. En die hermetische afgeslotenheid geldt ook voor bijna alle personages, die, zich niet of nauwelijks bewegend, haast bevroren, als de standbeelden in de tuin bij het hotel, zich in die ruimte bevinden, en met die ruimte steeds meer samen lijken te vallen.
Eén man wil die ruimte openbreken, die ruimte, dat leven, waarin altijd alles hetzelfde is, waar steeds weer hetzelfde spel wordt gespeeld, met steeds weer dezelfde uitkomst; hoezeer je soms ook denkt dat het déze keer anders zal zijn.
Hij probeert een vrouw te... bewegen tot een herinnering aan een andere realiteit, om samen te ontsnappen aan het leven zoals dat is.
'Waarom wil je mij een ander leven opdringen?'
- 'Het gaat niet om een ander leven, het gaat om jouw leven.'
Of die herinnering werkelijk is, doet er niet toe als het om dat leven gaat. Ook The Master in Paul Thomas Andersons gelijknamige film wist dat je, als dat op het spel staat, het woordje remember kan vervangen door imagine...
De decors en de cinematografie zijn mooi. De muziek van Francis Seyrig is een zeldzaam voorbeeld van hedendaags klassiek in een film, beïnvloed door Olivier Messiaen.
Wat mij tegenstak, was het uitvoerige gebruik van voice-overs. Misschien heeft dat iets te maken met het creëren van vervreemding of zo, maar voor mij leidde het tot al te statische passages waar ik moeilijk mijn gedachten bij kon houden.
Van scenarist Robbe-Grillet heb ik ooit eens de nouveau roman "La Jalousie" proberen te lezen. Ook daarin zat geen traditionele plot; het einde heb ik dan ook niet gehaald.
Zo'n film is immuun tegen kritiek. Als je hem slecht vindt, heb je er niks van begrepen. Typerend is ook dat de uitleg die je achteraf leest, boeiender is dan de film zelf.
Wat mij nog het meeste boeide, was toch dat spelletje met die kaarten of lucifers. Deze variant van nim wordt ook jeu de Marienbad genoemd. Degene die begint, verliest altijd - als zijn tegenstander geen fout maakt. De winnende combinaties zijn 1, 2-2, 3-3, 4-4, 5-5, 1-1-1, 1-2-3, 1-4-5, 2-4-6, 2-5-7, 3-4-7, 3-5-6, 1-1-2-2, 1-1-3-3, 1-1-4-4, 1-1-5-5, 1-2-4-7, 1-2-5-6, 1-3-4-6 en de beginpositie 1-3-5-7. Als je je tegenstander telkens met een van deze combinaties opzadelt, verliest hij altijd.
Wanneer de bekwame speler zelf begint, gokt hij erop dat zij tegenstander een fout zal maken. Absurd genoeg begaat de "onklopbare" speler in één partij een blunder. Er ligt 2-3-6. In plaats van naar de winnende combinatie 1-2-3 te gaan maakt hij er 2-3-5 van, waardoor zijn tegenstander de kans krijgt om zelf naar 1-2-3 te gaan. Deze laat de kans echter liggen en de "onklopbare" speler wint alsnog. Ik vraag me af of iemand deze blunder ooit opgemerkt heeft.
Van scenarist Robbe-Grillet heb ik ooit eens de nouveau roman "La Jalousie" proberen te lezen. Ook daarin zat geen traditionele plot; het einde heb ik dan ook niet gehaald.
Zijn script voor L'année dernière à Marienbad had ik echter wel bewaard, want de verfilming had ik helaas nog nooit gezien. Vorig jaar is dat laatste dan eindelijk gebeurd, en hoewel het me wel even moeite kostte om er "in" te komen werd ik gaandeweg toch geheel en al voor deze film gewonnen. zeker toen de film na ongeveer een uur in intensiteit toenam door de steeds verbetener pogingen van X om A mee te krijgen.
Wie op internet gaat zoeken kan na de eerste paar recensies al gauw een half dozijn verschillende mogelijke interpretaties hebben gelezen, alsof er ergens ónder de oppervlakte van deze film een plotlaag ligt die één-op-één te vertalen is in een éénduidige betekenis, maar het merkwaardige is nu dat ik bij deze film in staat ben om al die "betekenissen" totaal te negeren en me over te geven aan de ongrijpbare voortgang van de scènes, de eindeloze vergezichten van de gangen van het hotel en de paden van het park, de doodse hotelgasten die tesamen een soort levend tableau vormen, en bovenal de droomachtige sfeer.
In theorie zou ik gillend moeten weglopen van deze pretentieuze nieuwe kleren van de keizer, maar in de praktijk vind ik dit een sublieme film die mij als weinig anderen verleidt en bedwelmt.
Een mooi eerbetoon: zie op YouTube Blurs video bij To the end.
Ik had deze film niet eens in kleur willen zien, zo prachtig is de zwart-wit fotografie; het licht komt perfect tot zijn recht. Adembenemend mooi. 0.8* erbij.
Verder natuurlijk een bijzondere, maar voor mij persoonlijk nogal steriele film. Hermetisch dekt de lading inderdaad ook wel. Visueel is het bij wijlen zwierig genoeg om een indringend sfeertje te creëren, al staat de vrij futiele poging tot verhaal die de film doet dat meermaals in de weg. In combinatie met de steeds repetitiever wordende beeldtaal, en de, zoals gezegd, vreselijke muziek, zorgt het ervoor dat de film halverwege al wat begint te stagneren.
Eigenaardig en bij momenten sfeervol, maar niet genoeg om echt wat bij me los te kweken. 2,5*.
Veel klassieke cinema is toch vooral verhalend, of geënt op symboliek en klassieke filosofie. De style over substance films zijn eerder beperkt, al helemaal die waar de "style" factor nog enigszins fris aanvoelt. Niet dat Marienbad nu zo'n blitse film is naar moderne standaarden, maar visueel valt er nog steeds genoeg te beleven.
Erg krachtige zwart-wit fotografie en erg strak camerawerk vormen de basis van deze film. Ook de afwisseling tussen some erg duisteren en erg lichte scenes is boeiend, al moet gezegd dat op het vlak van editing de film nogal hoekig overkomt. Wanneer Resnais aan slo-mo strobe editing doet, is de leeftijd van deze film maar moeilijk te negeren.
Ook de muziek, maar vooral de dialoog voelt wat hoekig aan. De dialogen zijn sowieso al redelijk abstract, maar het is vooral dat aangestipte Frans dat wat tempo en zwierderigheid uit de film haalt. Het voelt bedoeld aan, maar het effect werkt de stijl van de film een beetje tegen.
L'Année Dernière à Marienbad is meer beleving dan plot, voor dat laatste zou ik de film dan ook niet opzetten. Allicht dat er nog wel een idee achtersteekt, maar ik had achteraf niet het gevoel dat dat de film beter zou maken. Zal hier en daar nog wel een review meepikken, maar Marienbad is wat mij betreft een film die het haalt op sfeer en anno 2017 nog steeds wat te melden heeft op dat gebied. Best knap.
3.0*

Dreigend ja, ik zag er namelijk helemaal geen dromerige film over herinneringen in zoals het kennelijk bedoeld was, ook geen moment stilgestaan bij Kubrick, terwijl dat achteraf best in your face is, ik zag het meer als een soort literaire variant van Hotel California, het vagevuur, vol levende doden. Wellicht dat ik die theorie bij een volgende kijkbeurt uit het raam sodemieter, maar het zal wel weer een paar jaar duren vermoed ik.

Ik blijf het wel frappant vinden dat de aankondiging dan slechts in 1080p is, maar dat doet men wel meer. Ik wil deze wel weer eens herzien, een 4k versie is daar een mooie aanleiding voor, al betwijfel ik of de film ook in 4k beschikbaar komt, ook al is hij in die resolutie gescand na restauratie.
Misschien zaal 1 van Eye?
Mijn waardering van de film ligt echter elders. Visueel en technisch vond ik de film wel erg sterk. Haast subliem zelfs. Elk shot van de gangen, muren en plafonds leidden tot schilderachtige kunstwerkjes van pracht en praal. Ook de fijne camerahantering en trage beeldcomposities zorgden ervoor dat dit maximaal tot zijn recht kwam. Ook in de buitenlucht werd deze visuele lijn doorgetrokken. Auditief werd ik er niet wild van, toch niet wanneer de orgelmuziek na een tijdje eerder vervelend was dan versterkend.