Pather Panchali (1955)

Damn daar was ik graag bij geweest.....

schitterende film, waarvan ik vermoed dat hij bij repeated viewings inderdaad nog wel eens zou kunnen stijgen, aan de uitstekende recensies op pagina 1 heb ik verder weinig toe te voegen op dit moment. Ik hoop dat Criterion deze films ooit uitbrengt!

Film die helemaal in mijn straatje ligt. Observerende film van gewone mensen die gewone dingen meemaken en met het juiste tempo waardoor de film nergens verveelt. Dat is boeiend en als geheel ook een mooi inkijkje in het leven van arme Indiërs. Daarnaast ook goed gespeeld zonder overdreven melodramatiek. En het oudje stal de show. Ook merk je dat de regisseur vol leuke en goede ideeën zat. Vooral dat shot dat weerspiegelt in het water is geweldig. In alles is dit een film die de afgelopen 10 jaar gemaakt had kunnen zijn, maar dit is een product uit de jaren 50. Bijzonder. Ik kan hier eigenlijk niks negatiefs over zeggen, enkel dat de film me de volle speelduur niet echt helemaal greep. Daarom geen absolute topscore maar 4,0*.

Nu herzien, en zoals verzocht door mijzelf 4,5 jaar geleden (toen was ik hier pas twee maandjes) in een prachtige Criterion transfer, hersteld door L'Immagine Ritrovata in Bologna. Wat een helden.

Treurig dat er tussen die twee berichten van mij waar zo'n lange tijd tussen zit, maar één berichtje is verschenen. Deze film verdient beduidend meer aandacht dan dat.

De 9/10 gaat naar 9,4... Een meesterwerk.

Het verhaal is misschien niet zo bijzonder, een vrij typisch melodrama met honger en ziekte, maar Pather Panchali ziet er schitterend uit en is prachtig muzikaal omlijst. Ik geef niet zo veel om sitar muziek (ik ken hooguit wat westerse songs met sitar en die skip ik meestal) maar hier komt het toch mooi samen. Ook die trommels en monotone fluitjes kon ik waarderen trouwens. Thematisch behoorlijk verwant aan Mother India, maar dit is toch wel een klasse beter.

Niet mijn ding.

Wie Indië en Bollywood vernoemd wordt door de betere filmfan steeds naar de films van Satyajit Ray verwezen. Hét ijkpunt van de Indische klassieke cinema. Na de laatste jaren toch wat Indisch werk gezien te hebben, deze klassieker ook maar eens een kans gegeven.

De link met het Italiaanse neo-realisme werd al meerdere keren gemaakt, ik kan die goed volgen. De focus op een arm gezinnetje dat te kampen heeft met een moeilijk leven. Veel tragiek, aangedikt drama en weinig ademruimte voor de kleinere momenten. Het is mijn ding niet zo.

Net zo met deze film. Een verloren mooi geschoten scene ten spijt wist deze film mij compleet niet te raken. Personages die me helemaal niks deden, muziek die vaak wat te schel doorklinkt en een opeenstapeling van dramatische scenes die na verloop van tijd vooral gingen vervelen. Dit soort cinema is nooit echt mijn ding geweest, maar ik lijk er met de jaren allergischer voor te worden.

1.0*

Ooit werd ik met een zorgvuldig geselecteerd groepje vrienden Nederlands kampioen pubquiz. Ooit had ik Pather Panchali (hoog) in mijn top tien. En ik hou van muziek, met nu en dan audiofiele neigingen; dus ik ken Norah Jones.

Hoe is het in vredesnaam mogelijk, triviagek als ik ben, om er nu pas achter te komen dat Norah Jones de dochter is van Ravi Shankar!?

En het toeval is nog groter, want eerder vanavond keek ik even wat ik gemist had bij label Mercury KX en daar kwam ik een album tegen van Anoushka Shankar, die het eerste nummer met Norah Jones zong. Minder toevallig dan ik aanvankelijk dacht...

Deze klassieker, me al jaren geleden aangeraden door John Milton die hier ook de helft van de meest recente berichten heeft geschreven, dan toch eindelijk eens bekeken. En zo enthousiast als John Milton ben ik bepaald niet, al is dit gelukkig wél een heel ander soort film dan de meeste Indiase films die ik gezien heb. Pather Panchali schurkt veel meer tegen het (Italiaanse) neorealisme aan, met een intiem portret van het lief en leed van een arm gezin in India. Maar hoewel het zeker wel interessant is om een inkijkje te krijgen in het Indiase platteland van 70 jaar geleden, vond ik het ook weer niet heel boeiend. De rondscharrelende kinderen, het kleine leed, de armoede, de manier waarop de familie het hoofd boven water probeert te houden, het wordt fraai en ingetogen gefilmd maar het wist me niet echt bij de lurven te grijpen. Ook omdat ik de personages toch wat vlak vond. Ooit zal ik de vervolgen ook nog wel eens gaan kijken, maar voorlopig nog even niet.

Het heeft lang geduurd eerdat ik deze klassieker zag. En dat is maar goed ook want vroeger had ik weinig op met dit soort traag sociaal drama over een straatarm Indisch gezin.

Tegenwoordig heb ik meer geduld voor en interesse in dit soort films. We volgen het straatarme gezin en zien de moeder worstelen met de opvoeding van haar twee kinderen en de immer afwezige vader. Ik heb ook het idee dat er in 65 jaar tijd weinig veranderd is, afgezien van dat elk arm gezin nu over een tv en internet beschikt en zo dagelijks geconfronteerd wordt met de rijkdom van anderen. Geen vooruitgang als je het mij vraagt.

De film schets verder een bijzonder beeld en komt zeer authentiek over. Het ziet er ook prachtig uit op blu ray. Het eind is hartverscheurend.

Blij dat ik zo lang gewacht heb en blij dat ik m nu wel gezien heb. Op naar de andere twee delen uit de Apu triologie van Criterion.

4*

Eerste en beste deel van de trilogie. Mooi maar tegelijk schrijnend portret van een kansarmoede ergens op het Indiase platteland. Sfeervol en cinematografisch sterk ondersteund met een passende lokale soundtrack.

Op zich gebeurt er niet zo heel veel, maar het gevoel en het doel van de film zit goed. Armoede en honger, de wil om te overleven komt goed tot uiting. Geen dramaporno of te sentimenteel, maar net genoeg om indruk te maken.

Prima personages, maar dat omaatje kwam er inderdaad het best uit met die karakteristieke kop zonder tanden, maar met een blik om alles gezien te hebben. Oprechte film waarbij alle personages sereen overkomen met hun kwaliteiten en gebreken. Geen meesterwerk wat mij betreft, maar zeker meer dan degelijk.