Ordet (1955)

Vergeet Enter-Eller niet mee te bestellen

Ik meen mij te herinneren dat Vrees en Beven gaat over het offer van Abraham. Meer precies: de eis van God dat Abraham zijn eigen zoon offert. En over het gegeven dat dit offer, in tegenstelling tot andere (mythische) offers, geen ethisch of maatschappelijk doel heeft, maar zuiver een test van het geloof betreft; een hoogstpersoonlijk gevoelde, op geen enkele manier aan anderen uit te leggen, verplichting aan God.

Ik zie eigenlijk geen specifiek verband met deze film. Maar ik neem graag aan dat ik iets over het hoofd zie, en dat jij het kunt uitleggen?

Voor wat betreft het verband tussen deze film en 'Kierkegaards gedachten over het geloof van zijn tijd' heb je wel een punt, denk ik. Maar de specifieke link met Vrees en Beven vind ik minder overtuigend; Kierkegaards kritiek op het 'reëel bestaande christendom' speelt door zijn hele werk.

Bovendien is de positie van Johannes in de film is toch een slagje anders dan die van Abraham, zoals Kierkegaard die schetst in Vrees en Beven. Johannes zegt - weliswaar tot ergernis van iedereen - vrijuit wat hij op zijn lever heeft, terwijl het probleem van Abraham juist is dat het voor hem onmogelijk is zijn punt aan anderen duidelijk te maken.

Waar Abraham zich toe geroepen voelt, gaat tegen alle ethische en maatschappelijke principes in; in feite is het een regelrechte misdaad. Hij kan dit niet mededelen aan anderen. Wat zou bijvoorbeeld moeder de vrouw ervan vinden? Zou zij hem begrijpen? Als Abraham zijn voornemen zou gaan rondvertellen, zou hij niet alleen als een gek, maar als een gevaarlijke misdadiger beschouwd worden, en worden opgepakt.

Ten slotte wil ik opmerken dat Johannes de silentio in Vrees en Beven niet de rol heeft van een gelovige, maar van een bewonderaar van Abraham, die hij nochtans ten diepste niet kan begrijpen. Ook daarom lijkt mij het verband tussen Johannes in Ordet en Johannes de silentio onwaarschijnlijk.

Stijlvolle Deense film uit de jaren 50 met prachtige, sobere, vaak doordringende beeldcomposities waar ge toch bewonderend naar kijkt ondanks de traag bewegende camera.

Tegenstellingen binnen het geloof en ook de tegenstelling geloof/wetenschap vormen het thema van deze film waarbij de eenvoudigste scènes uitgroeien tot schitterende cinema (het zoeken en roepen naar Johannes, de conversatie tussen het kleine dochterje en oom Johannes, het door vader en zoon gewoon door het raam naar buiten kijken...)

Een heel aparte, logisch en intelligent opgebouwde film.

De volle mep! Van begin tot einde zat ik aan het scherm gekluisterd.

De relatie met Kierkegaard's filosofie zal ik nog eens overdenken.

Om op het laatste terug te komen; de film is voor een groot deel een onderzoek naar het conflict tussen georganiseerde religie en geïnternaliseerd persoonlijk geloof. Kierkegaard was pleitbezorger voor het laatste, en in Johannes vinden we de personificatie van zijn standpunt terug.

Mooie film die vooral in de laatste akte indruk maakt. Vóór dat moment toont Dreyer ons een variant op de eeuwige strijd tussen de lowheels en de highheels, en tovert een nogal fletse verliefdheid op het scherm die de gemoederen toch flink bezighoudt. Maar dan het einde- de glimlach van het kind als ze ziet dat haar oom woord hield- alles komt hier perfect samen en zorgt voor een hoogst bevredigend slot.

klik

Het geloofsdrama.

Bergman en Tarkovksy hebben er ook gemaakt, ik kan er helemaal niks mee. Twee uur lang opgeklopte dramatiek draaiende rond geloof. Wie wat gelooft, wie niet gelooft, wie niet echt meer gelooft, het zijn themas die me al jaren niet meer weten boeien.

Het helpt ook niet dat Dreyer z'n film zo statisch als de pest maakt. Dialogen worden opgedreund, de camera poogt zo min mogelijk de bewegen en de aankleding is uitermate kaal. Het is alsof je naar een low-budget toneelspel zit te kijken, zeker de scenes die zich binnen afspelen.

Enige opwinding naar het einde toe ten spijt is dit een film die mij geen seconde wist te bekoren. Het thema irriteert vooral in plaats van dat het aanspreekt of beklijft, de aankleding is stoicijns saai en het acteerwerk geforceerd. En dan is er nog Preben Lerdorff Rye, die misschien onbedoeld op de lachspieren werkt, maar zowat het meest vreselijke personage ooit neerzet.

0.5*

[quote]Mattson schreef:

[quote]Ferdydurke schreef:

Ik weet persoonlijk weinig over filosofie en theologie. Maar ik zag zo net een quote van Stanley Hauerwas (een Amerikaanse theoloog) over de filosofie van Kierkegaard. Ik moest gelijk denken aan de discussie hierboven(i.e. over de relatie tussen Ordet en Kierkegaard). Nou ja, hier komt de quote:

What must be acknowledged, Kierkegaard argues, is from any human point of view, Christianity is and must be a form of madness. It is so because only through a consciousness of sin can one come to the one who can save. Accordingly, Christianity must display itself as madness in order that the qualitative infinite emphasis may fall upon the fact that only consciousness of sin is the way of entrance. Indeed, this is the kind of consciousness that is the exact opposite of the kind of awareness that Christendom sponsors, namely the attitude which expresses admiration for Jesus. Such a form of consciousness is a fraud and self-defeats, but is one common to Christendom. It is so because in Christendom Christ is exalted to confirm our self deceptions, the deepest deception being that we do not have to lose our lives to be a disciple of Jesus

Denk je niet dat dit ook een samenvatting had kunnen zijn van Ordet's thema? De film gaat misschien niet in op het begrip 'zonde', maar ik geloof dat de film wel over de relatie tussen Christendom en de Rede gaat en over het idee dat je je leven moet verliezen om het te kunnen winnen.

Nou goed, ik vond het in ieder geval een van de mooiste films die ik ooit gezien heb. De hele film lijkt wel een waanzinnige paradox te zijn. Allereerst weet je de afloop al aan het begin van de film. En toch, het moment dat Inge opstaat en zegt 'nu zullen we leven' kwam als een schok voor mij. Ze leek zo dood! Ten tweede weet je dat ze zal verrijzen, maar desalniettemin werd ik, tot tranen toe, volledig meegenomen in de rouw van de familie.

In de film hebben alle mensen (d.w.z. 'van gezond verstand') zo hun twijfels over de wederopstanding. De predikant van het dorp gelooft zelfs niet meer in wonderen. De doctor is, geloof ik, ronduit atheïst. Ze twijfelen stuk voor stuk en zijn bang dat het geloof van de ander sterker is dan hun eigen geloof (overigens verliezen ze daarbij nooit hun menselijkheid en mijn liefde voor ze). In hun twijfel worstelen ze allemaal met het probleem van het kwaad: This great evil, where's it come from?

Maar omdat ik als kijker al dondersgoed weet hoe de film gaat aflopen, wou ik telkens het verhaal inlopen om de karakters te vertellen: 'toe, ga nu toch geloven. Leg je trots toch neer. Wonderen bestaan! Ze staat gewoon op als jullie het maar geloven!' Dit was een vreemde ervaring, aangezien ik zelf, in het echte leven, veel grotere twijfels over het geloof heb dan de karakters in de film! De film nam mij, in andere woorden, zo mee dat ik dingen begon te roepen die ik normaalgesproken nauwelijks kan geloven. Ik vond het prachtig!

Ik vond de vroegere versie net een tikkeltje beter , en het blijven mooie films.

Intrigerende Deense film over religie, geloven en niet geloven. Stijlvolle film die erg sober geschoten is, maar erg veel karakter uitstraalt met de mooie beeldcomposities. De tegenstelling tot geloven, fanatiek geloven en gewoonweg niet geloven komen vaak terug. Johannes wordt als gek bestempeld door zijn vreemde doordringende uitspraken, maar zijn woorden komen wel uit dezelfde bijbel als de andere gelovigen.

Daar wordt een filosofische component aan toegevoegd waar het tot inzicht komen van zijn eigen bestaan en die van God centraal staat. Geen eenvoudige film en het vergt wel wat van de kijker. Desondanks zeker het bekijken waard.

Ik hou gerust van ouwe Hollywoodfilms uit de eerste helft van vorige eeuw. Of van de Europese films jaren '50 en '60. Maar Ordet staat mij als film zeer ver af. Ik mist helemaal de charme van deze film. Een film vol symboliek waar ik helaas niet veel mee ben, alhoewel ik zelf katholiek ben opgevoed. Af en toe mooie beelden, maar ik zie jammer genoeg niet de schoonheid die ik hier in veel recensies zie. De stijl doet me wat denken aan Bergman, wiens films ik ook altijd met dubbel gevoel bekijk. Waarschijnlijk belangrijk in die tijd, maar ik kan er niet veel mee.

Vredens Dag vond ik erg goed. La Passion de Jean d'Arc vond ik absoluut fantastisch. Maar hier kan ik eigenlijk niets mee. Acteerwerk enzo was nog wel best redelijk, behalve van die zoon die denkt dat ie Jesus is ofzoiets.

Te veel geloofsonzin. Doe mij maar wat satanisme erbij in, dan wordt het een stuk interessanter.