Apur Sansar (1959)

Het laatste deel van de Apu-trilogie is wederom een prachtige film en gaat over Apu als volwassene.

Apu worstelt met het leven. Zijn pogingen om hogerop te komen gaan niet bepaald van een leien dakje. Hij heeft moeite om de huur van zijn armoedige kamertje te betalen en moet gedwongen stoppen met zijn studie.

Apu trouwt nadat hij zijn studie afbreekt vrij plotseling. Maar hij gaat toch erg veel voor zijn vrouw voelen. Dat deel van de film is van een prachtige subtiliteit. Blikken van verstandhouding, opofferingsgezindheid voor de anderen en af en toe subtiele verwijzingen naar lichamelijke liefde.

Nadat het noodlot toe heeft geslagenvlucht Apu in zijn verdriet. En dat duurt lang. Tot het laatste stuk. Als Apu zijn zoon terugziet en in de laatste scene geaccepteerd wordt door zijn zoon weet je dat het goed is. Hij heeft de dood van zijn vrouw een plaats kunnen geven. En daarnaast misschien wel zijn hele leven. Het feit dat hij niet ver op de sociale ladder heeft kunnen stijgen en dat hij zijn familie vroeg verloor. Acceptatie is het sleutelwoord.

Prachtige afsluiting van een fraaie trilogie. Qua verhaalstructuur en filmstijl misschien nog wel meer schatplichtig aan Italiaans neo-realisme dan de eerste twee, maar tegelijk ook heel erg Indiaas. De eerste film Pather Panchali behoort tot het mooiste dat ik ooit zag. De andere twee waren "gewoon" heel erg goed. 4.25*, maar vooralsnog:

4.0*

Ook voor mij nu dan de afsluiting van de prachtige trilogie. Aanvankelijk was ik minder gecharmeerd door de oudere Apu. Het kleine jongetje uit het eerste deel en de adolescent uit het tweede deel hadden op mij meer aantrekkingskracht, de ontdekking van het leven straalde daar meer vanaf. Maar de ontmoeting met Akarna is erg mooi en het ascetische leven naar het einde toe had ook zijn pracht.

Apart trouwens dat je hier het Italiaanse neorealisme benoemt, starbright boy. Hier moest ik ook erg aan denken, alhoewel ik er nauwelijks verstand van heb. Een film als Ladri di Biciclette kwam in mij op.

Voor mij het 'minste' deel uit de serie, maar nog steeds uitermate fascinerend en ontroerend. Wat een pracht van een trilogie en wat een mooie afsluiter.

helemaal mee eens; maar welke edities zijn er van verkrijgbaar?

Apur Sansar is een passend slot voor de briljante trilogie van Satyajit Ray. Al moet ik vermelden dat dit wel het minst goede deel van de drie is. Grootste ontdekking van de film zijn [spoiler[de vrouw van Apu en zijn zoon. Prachige karakters die doen terugdenken aan Pather Panchali. Meer problemen heb ik met Apu in deze film. De acteur vind ik in het eerste deel van deze film nogal storend spelen en als gevolg heb ik weinig gevoel bij hem. Dit wordt voor een deel goedgemaakt in het tweede deel van de film, maar de echte emotionele verbondenheid ontbreekt hierdoor.Als gevolg had ik vooral medelijden met Aparna en konden de emoties van Apu mijn relatief gezien weinig schelen.

Qua verhaal is dit deel ook iets minder pakkend dan de vorige twee delen. Wellicht omdat de herkenbaarheid iets minder was, of omdat ik Apu voor een deel zijn slechte beslissingen uit het verleden kwalijk neem. Een ander minpuntje is dat deze film tot op zekere hoogte als een op zichzelf staande film kan worden gezien. Op de symbolische trein na, straalt Apu weinig uit van de ingrijpende gebeurtenissen uit het verleden.

Afgezien van deze punten is Apur Sansar een waardige afsluiting. Visueel ziet het er weer prachtig uit. En ook complimenten voor de passende muziek die het geheel compleet maakt. Overigens vreemd om een film (trilogie) die jarenlang bovenaan mijn mustsee lijst staat eindelijk te zien. Een 5* waardering zat er helaas niet in, maar de films hebben op mij een zeer goede indruk achtergelaten en kan ik dan ook iedereen aanraden. Hopelijk zal ik ooit de films in bezit krijgen, en zal mijn waardering waarschijnlijk nog meer stijgen.

Eindelijk ook het laatste deel bekeken en weer genoten.

Prachtige muziek en een heerlijk voortkabbelend verhaal. In tegenstelling tot Co Jackso vond ik de volwassen Apu volstrekt niet storend. Ik vond het juist knap hoe subtiel deze volwassen Apu vooral ook in gedragingen leek op de kind-Apu, zoals bij het wakker worden (het zich uitrekken!).

Mooiste deel van de film is inderdaad als Apu en Aparna gaan samenwonen en langzamerhand elkaar gaan waarderen en liefhebben!

Mooi en van evenhoog niveau als de andere twee delen van de trilogie.

Toch wel een tegenvaller, deze World of Apu. Pather Panchali was invloedrijker, maar ik had toch vaak de indruk dat dit gezien werd als het hoogtepunt van de trilogie. Persoonlijk vind ik het een dieptepunt en moet ik zelfs bekennen maar net op een voldoende uit te komen.

En dat terwijl ik maar één echt probleem heb met de film: de casting van Soumitra Chatterjee in de hoofdrol. Hij is gewoon een ontzettend slechte acteur. Je ziet hem gewoon acteren, bijna iedere zin komt geforceerd over en alle gezichtsuitdrukking lijken bedacht. Dat is natuurlijk al vervelend genoeg omdat meer dan in de vorige twee delen Apu hier de film draagt, maar nog erger is dat die Chatterjee ook nog eens een vreselijk onsympathieke uitstraling heeft. Dat past nog enigzins bij de arrogante fase waar Apu in doorgaat, maar zelfs op het einde, als Apu zijn kind in de armen sluit, zie ik geen oprecht acteerwerk. Het kwam nep over, als een man die oprecht doet en het niet is. Vreselijk.

Buiten dat om kan ik Apur Sansar nog wel zien werken met een goede hoofdacteur, al moet ik ook zeggen dat er toch wel een stijlbreuk lijkt te zijn met de eerdere twee delen. Pather Panchali en Aparajito zijn eigenlijk niet los van elkaar te zien. Apur Sansar staat wat meer op zichzelf. Zowel qua verhaallijn als stilistisch. Het is allemaal net iets meer op effect gefilmd, wat nadrukkelijker. Het verhaal lijkt minder vrij en realistisch, maar maakt soms een geschreven indruk. Momenten als het plotselingen huwelijk en hoe Apu dit aanneemt voelen niet werkelijk aan, net zoals zijn isolatie tegen het einde. Als hij door het bos trekt en uiteindelijk zijn boek weggooit is het realisme compleet verloren, we zitten in een mythologische wereld. Jammer en ik zie het nut niet in van dit soort grote gebaren zo laat nog in een serie.

Het had echter mooi kunnen zijn. Acceptatie van erge dingen in het leven heeft altijd centraal gestaan in de trilogie. Dat was de kracht van veel personages uit de vorige delen, zoals Apu's ouders. Zij wisten dat het leven zwaar is, maar gingen toch altijd door zonder zich te laten breken. Aan het einde van de cyclus mag ook Apu zich voegen tot de mensen met zo'n levensvisie, maar het deed me niet zoveel, door de slechte casting van de hoofdpersoon.

Het is niet alleen maar bittere ellende met deze film gelukkig. Er zitten zeker enkele mooie en oprechte scènes in. Wat dit echter net boven een onvoldoende uittrekt zijn de momenten met Sharmila Tagore. Deze actrice heeft een bijzondere energie en de romantische scènes tussen haar en Apu zijn wonderschoon. Voor ongeveer een half uur leeft de film helemaal op. Niet op een vergelijkbare manier als in de vorige Apufilms, maar op een meer romantische, sprookjesachtige manier. Helaas gaat Tagore's personage al vrij snel dood en wordt de ziel uit de film getrokken. Eeuwig zonde.

Ach, gelukkig blijven de beelden en muziek mooi. Toch is het jammer dat zo'n sterke trilogie met zo'n domper moest eindigen. Had ik niet zien aankomenn.
3*

Ruim een jaar nadat ik de eerste en de tweede film uit de Apu trilogie heb mogen aanschouwen, heb ik de trilogie dan toch nog af weten te ronden.

Apur Sansar voelt voor mij vooral aan als een overbodig deel waarbij we weer bloot worden gesteld aan een hoop leed. De film voelt overbodig aan, omdat geen van de hoofdrolspelers die in de 2 eerdere films hun opwachting maakten hier present zijn, waardoor het geheel gelijk aan authenticiteit in moet leveren. Daarbij schiet deze film vooral op dramatisch vlak schromelijk tekort. De dood van familieleden woog simpelweg veel zwaarder dan de dood van een vrouw, die toevallig je vrouw was maar waar je nauwelijks een geschiedenis mee gedeeld had. Ik bestempelde haar dood zelfs als een soort van gimmick. Funest voor wat voor een soort van medeleven dan ook.

Gelukkig weet de film nergens te vervelen en is hij voorzien van mooi camerawerk en dito muziek ( alhoewel ook niet zo fraai als in de 2 vorige delen ) waardoor ik nog een mild oordeel kan vellen over deze film. Het einde van de film vond ik uiteindelijk ook nog goed te doen. Alhoewel het aanvankelijke egocentrisme van Apu om zijn zoon niet onder ogen te hoeven komen ook weinig sympathie van mijn kant deed opleveren. 3*

Binnen een maand heb ik dan uiteindelijk alle drie de delen uit de Apu trilogie mogen aanschouwen. Helaas wordt het trappetje naar beneden voortgezet . Daardoor is dit derde en laatste deel ook duidelijk de minste van de drie, al is het gelukkig nog steeds geen slechte film.

Waar het tweede deel echt aanvoelde als een vervolg, daar had ik dit met deze film veel minder. Apu wordt wederom door een andere acteur gespeeld, maar verder zijn er ook maar weinig of geen aanknopingspunten met het vorige deel. Ik had deze keer wat meer moeite om mee te leven met het hoofdpersonage, mede ook door het feit dat ik hem niet altijd even sympathiek vond overkomen. Daarnaast zijn de overige personages ook een stukje minder interessant, dan die ik de voorgaande films.

Gelukkig weet Ray ook in deze film af en toe mooie plaatjes te schieten, waardoor er voor de filmliefhebber zeker nog wel wat te genieten valt. Ook de muziek is erg mooi en past goed bij deze film. Toch is het grote verschil met de voorgaande films, dat deze film bij mij eigenlijk geen emoties op wist te roepen. Satyajit Ray is echter een filmmaker die wel wist hoe je de camera moest gebruiken, want hij heeft een erg mooie stijl, die je in alle drie de films die ik tot nu toe van hem zag wel terugziet. Al met al een degelijke afsluiter van de trilogie dit.

3,0*

Pather Panchali is wat mij betreft een van de mooiste films ooit. Aparajito is een goede film (ongeveer gelijkwaardig aan deze film op de meeste momenten) met enkele uitzonderlijke scenes (stuk of 4), die zo mooi zijn dat ze het niveau van Pather halen. Dat is hier helaas niet zo. Heb weinig echt indrukwekkende scenes gezien, hoewel het als geheel zeker de moeite waard is. Wel jammer dat de kwaliteitslijn dus wat naar beneden afbuigt. Misschien zat er ook wel net even teveel tijd tussen de eerste twee (die ik op dezelfde dag zag) en deze.

Film wist me het eerste half uur namelijk wat moeilijk terug in het verhaal te slepen. Slecht is het zeker niet, maar erg bijzonder vond ik de lastige (financiele) situatie van Apu niet. Hij maakte zich er niet al te druk om, dus waarom zou ik dat wel doen. Het zwaartepunt ligt in het midden. De liefde die ontstaat voor zijn vrouw. Minimalistisch mooi. Ray gelooft, misschien wel goed vanuit zijn culturele erfgoed, dat een liefde kan groeien. Des te wranger was het dat hier bruut en ook wel onverwacht voor mij een einde aan gemaakt werd. Het wordt Apu de gehele trilogie al moeilijk gemaakt door het noodlot dat toeslaat in de dood van zijn geliefden. Met dit verlies heeft hij het het moeilijkst en hij verliest zichzelf er bijna in. Het is altijd lastig om emoties bij de kijker over te brengen, naar Ray lukt dat blijkbaar moeiteloos. Je voelt de innerlijke schreeuw van Apu op het moment dat hij het nieuws hoort. Je snap het wegkwijnen van hem, alsof het iemand betreft die jezelf hebt verloren. En je vergeeft hem de 5 jaar afwezigheid dan ook gemakkelijker dan zijn eigen zoon.

Het is een oprechte film, die naast inzicht in een bepaalde cultuur, vooral dichtbij de personages waar het omdraait blijft. De cyclus is dan ook mooi rond. Waren er nu nog maar sequels, omdat de makers vinden dat ze echt nog wat te vertellen hebben en nog niet klaar zijn met het verhaal, in plaats van enkel uit winstbejag.

Geestig trouwens dat sommigen hier net als ik aan Ladri di Biciclette van de Sica moesten denken. Deze film schijnt (samen met een onderhoud met Renoir) een van de belangrijkste redenen te zijn geweest dat Ray is gaan regisseren. Het is dan ook een soort Neo Realisme op zijn Indisch.

Nu op zoek naar meer. Opvallend dat er zo weinig te krijgen is van de beste man. 4 sterren voor deze film.

Voor wie überhaupt geïnteresseert is in hekkensluiters van belabberde trilogieën -of er simpelweg meer in ziet dan mijn nederige zelf- is Apur Sansar de aanfluiting waar u op wacht (of niet).

Het Indisch-neorealistische drieluik omtrent een arme Apu maakt zijn cirkel rond door hem de volwassen wereld te laten betreden waar ideologieën plaats moeten maken voor verantwoordelijkheid. Helaas moeten finesse en logica daarbij ook plaatsmaken voor het betere plamuurwerk, waarbij de zelfingenomen drang naar artistieke vrijheid van Apu irritante hoogtes reikt. Hij voelt zich duidelijk te goed voor gewone arbeid, vindt zijn eigen leven dusdanig interessant dat hij daar zijn eerste novel aan wijdt en masturbeert zichzelf praktisch bij het opdissen van poëtische teksten. Hoe we met zo'n egaal uitgewerkte en vooral zelfvoldane protagonist moeten meeleven is me een raadsel.

De prent start al meteen met een draai van 180 graden waar Apu in alle gemak zijn studies stopzet. Wie de vorige film zag weet dat ie desnoods zijn moeder zowat laat stikken voor zijn educatie, nu voldoet een simpele 'het geld is op'. De bijgesponnen love interest heeft zelfs komediegehalte: Apu gaat met zijn vriend mee naar een uithuwelijking en plots wordt de bruidegom tureluur, waarop Apu dan maar als eerste keus wordt aangedrongen om diens plaats in te nemen. Als dat geen sterk staaltje weddingcrashen is. Misschien dat het in de Indische cultuur allemaal geen al te implausibel scenario betreft, maar het moet toch weer lukken dat Apu zoiets tegenkomt.

Bovendien veronderstelt men dat we dan na 20 minuutjes karakterbinding met 3-tal intieme momenten (waaronder een uit de stationsroman gegrepen 'ik hol de trein nog even achterna'-scene) helemaal geloven dat er zich toch een grote liefde heeft gevormd. Wat er zich heeft gevormd is in elk geval een grote vloeibare in mijn neorealistisch toilet na het zien van deze ongein.

En daar waren geen 3 delen voor nodig.


1*

Apu Trilogy: Criterion vs Artifical Eye vs deze?

De Criterion, met grote afstand. Heb de box hier in de kast staan en de films zijn weergaloos goed hersteld, wereld van verschil met alle vorige uitgaven.

Dankje. Alleen heb ik nog geen idee of ik het wat vind en de fikse investering tov de 15-20e voor die oude versie...zal die echt zo onaanzienlijk zijn?

The ae is ook prima. Alleen moet je uitkijken dat de labels goed geplakt zijn op de dvd's ( zie mijn bericht bij deel1).

Kijk en vergelijk zelf! Het verschil in kwaliteit met voorgaande edities is enorm kan ik je verzekeren, Criterion heeft kosten noch moeite bespaard om de restauratie voor elkaar te krijgen. Maar het is vooraf moeilijk te bepalen of de films gaan bevallen natuurlijk. Je zou kunnen wachten op de jaarlijkse 50% off aanbieding op Criterions bij Amazon of Barnes & Noble, zo heb ik de box zelf ook aangeschaft. Die van Amazon is volgens mij aanstaande.

Ik vond deze afsluiting toch wel erg goed, had geen problemen met de hoofdrolspeler die kennelijk slecht overkwam op sommigen. Het was weer genieten van de mooie lome sfeer die als bij donderslag omslaat als (weer) het noodlot toeslaat. Prima muzikale ondersteuning wederom die meer opviel dan in deel 2 - wat ook aan mij kan liggen- en een mooi passend einde: de problemen zijn zeker nog niet voorbij voor Apu maar een moment van geluk is hem gegund.