Aparajito (1956)

Tweede deel in de trilogie. Niet zo goed als Pather Panchali, maar absoluut een geweldige film.

De film valt in twee delen uiteen. Apu is in de eerste helft met zijn ouders in een grotere stad beland. De wereld wordt groter. Hij ontdekt nieuwe dingen. In plaats van een paar mensen zwermen er veel mensen om hen heen. Nadat de vader van Apu sterft keren
ze weer terug naar het geboortedorp en gaat Apu als tienjarig leergierig kind voor het eerst naar school.

Het tweede deel begint een aantal jaren later. Apu blijkt een zeer goede leerling te zijn geweest. Hij krijgt daardoor een beurs voor een studie in Calcutta. Echter zijn moeder kan hem niet loslaten, terwijl Apu een poging doet om een eigen leven te beginnen. Het familieberoep is priester. Dus echt goed snappen waarom Apu meer wil doet zijn familie ook niet.

Deze film verbindt het traditie vs. moderniteit aan het opgroeien van een kind. De trein is de verbinding tussen het oude dorpsleven en Apu die een moderne stadsbewoner lijkt te worden. Hij praat zelfs al over buitenland. In mooie shots zien we wederom een stuk leven van Apu. Ook leuk zijn een aantal kleine details in de film. Zoals het Engelse gedrag van het hoofd van de school, Apu die schrikt van een auto en een kamer krijgt met elektrisch licht.

Voorlopig 4.0*, maar een halfje meer zit er bij herziening wellicht ook nog wel in.

Deel twee in de Apu-trilogie is net iets minder dan het eerste deel. Vooral in de eerste helft van de film gebeurt er net iets te weinig, is het een beetje saai, mist het de emotionele lading van deel één. Het wordt interessanter als Apu gaat studeren in Calcutta. De relatie tussen Apu en zijn moeder en de keuzes die hij moet maken (studie vs. familie) geven de tweede helft van de film de kracht die Pather Panchali eigenlijk gedurende de hele film had. Toch weer 4*, ik ben benieuwd naar het laatste deel.

Ondertussen alweer haast twee jaar geleden toen ik het eerste deel uit de trilogie bekeek. Toen was ik uitermate gecharmeerd van de film. Een prachtige vertelling van de jonge jaren van Apu, die zijn jeugd in een klein dorpje doorbrengt. En ook dit tweede deel wist me meer dan eens echt te verwonderen. De manier waarop hier een tijdsbeeld wordt geschept is fenomenaal.

Oude tradities en de verwondering over de grote wereld wisselen elkaar prachtig af. Ik kan nu na bijna twee jaar niet precies zeggen of ik deze prefereer, of het eerste deel. Maar ook deze zal ik hoog beoordelen, misschien nog wel overtuigender dan deel één. Binnenkort deel drie zien!

20e stem! Kan de tip 200 in

Een fraai tweede deel van de Apu-reeks, maar toch een stuk minder dan het eerste.

De sfeertekening van India aan het begin van de 20e eeuw is weer prachtig. Vooral de drukte in het stadje aan de Ganges is mooi, Ray brengt alles prachtig in beeld. De film draait vooral om de moeder-zoonrelatie en deze vond ik goed uitgewerkt. Toch vond ik het verhaal minder interessant en aangrijpend dan dat in Pather Panchali. Ray valt me ook net te vaak in de herhaling, waardoor een aantal gebeurtenis iets te voorspelbaar worden en daardoor minder aangrijpend overkomen.

Al met al toch een hele mooie film, maar wel een puntje lager dan het eerste deel: 3,5*

Daar waar Pather Panchali mij ontroerde dankzij het sublieme samenspel van de familieleden ' die ondanks de weinige woorden die er gewisseld werden, toch een gevoel over wisten te brengen alsof men intens veel van elkaar hield ' is Aparajito een fijn vervolg waarin ik aanvankelijk alleen even moest wennen aan de nieuwe, ' oudere ' Apu in de 2de helft vertolkt door een andere acteur.

Het hectische stadsleven was compleet anders dan de relatieve rust die er in het 1ste deel heerste, gelukkig gedroeg Apu zich niet zomaar als een zonderlinge urbanist maar voelde je als kijker de vele verwonderingen die hij op zijn pad ondervond. Waardoor zijn belevenissen in een magisch perspectief geplaatst werden en de ontberingen die er af en toe wel degelijk waren wat naar de achtergrond werden geduwd.

Satyajit Ray regisseert alles weer met kinderlijk gemak, de beelden mogen dan niet zo mooi zijn als in het voorgaande deel ( al zagen de scenes bij de rivier er wel knap uit ), hij slaagt er wel weer in om aan de hand van alleen beelden kortstondig en ingetogen verschrikkingen neer te zetten. Zoals Apu die enthousiast tegen zijn moeder roept dat hij een trein ziet, waarna hij zich plots lijkt te herinneren hoe hij en zijn zus de velden afstruinden toen ze voor de 1ste keer zo `n ding in hun gezichtsveld ontwaardden, waarna zijn moeder dit door lijkt te hebben en hem tegen zich aandrukt. De apotheose is van zo `n zelfde niveau, wanneer moeder en zoon elkaar net mislopen en moeder slechts op wat vuurvliegjes stuit, voordat zij voorgoed haar ogen sluit. Ontroerend mooi. 4*

Aparajito qua verhaal duidelijk een vervolg op Pather Panchali. Qua toon volgt het de weg die in de tweede helft van Pather Panchali werd ingeslagen. De gehele film is een stuk zwaarder en deels ook trager dan het eerste deel.

Maar het geheel is minstens zo effectief. Voor mij is deze film voor een deel een waarschuwing naar jongeren toe. Vergeet namelijk nooit waar je vandaan komt, en blijft respect houden voor je ouders. Besef dat jij voor hen de belangrijkste persoon bent, en dat hun wereld voor een groot deel om jou draait. Helaas vergeet Apu dit. Zijn wereld draait vooral om hem en vergeet daarbij de eenzaamheid van zijn moeder. Wanneer Apu dit beseft, zal dit waarschijnlijk een last op zijn schouders zijn die hij de rest van zijn leven moet dragen. Dit maakt mij ook benieuwd naar het derde deel van de trilogie.

Dit deel bevat ook een aantal prachtige shots, en met name de sleutelscènes zal ik niet snel vergeten. Voor een deel moet de film het hebben van herkenning. Hoewel we hier in een totaal andere wereld leven, blijven bepaalde aspecten overal hetzelfde. Net zoals ma in zowel Nederland als India hetzelfde betekent. Aparajito is niet alleen een hele krachtige film, het is tevens een film die onder andere door zijn centrale boodschap tijdloos is te noemen.

Het vervolg is weer mooi en het 'soap'effect zorgt ervoor dat je van meet af aan al meevoelt met de hoofdpersonages. Bovendien maakt Ray duidelijke verwijzingen naar Pather Panchali. (zoals de hier al eerder gememoreerde trein-scène. Wat ik overigens wel gek vond, want in de scène daarvoor zitten moeder en zoon gezamelijk in de trein, dus waarvoor Apu dan nu nog zo enthousiast reageert? Maar ja, misschien dat ik straks in de parkeergarage ook wel ineens weer enthousiast uitroep: 'kijk! een auto!' ?)

Maar wat tussen haakjes staat mag de pret niet drukken, want in een rustig tempo glijdt de film voorbij met een prima passende soundtrack. We worden ook getrakteerd op fraaie beelden en krijgen een leuk kijkje in het indiase leven.

Wat ik weer een grote plus van de film vind is dat Ray nergens oordeelt; de dingen 'gebeuren' gewoon! Er zit dan ook geen slechterik in de film.

Ik kijk al uit naar 'the world of Apu'....

Blijft toch een apart geval die Satyajit Ray.

Ook hier creëert hij schijnbaar moeiteloos weer een fascinerend en sfeervol portret van zowel de Indiase samenleving als het familieleven. En dit zonder gebruik te maken van bijvoorbeeld visuele pareltjes van shots (op een enkele uitzondering na zoals de ravottende kinderen aan de rivier), een overdreven score of allerlei melodrama.

Zijn grootste kracht is dat hij hierbij puur registrerend te werk zonder ook maar iets van een oordeel te (willen) vormen. Hierdoor blijft het constant boeiend en interessant.

Er valt wel het één en ander op aan te merken, zoals op het acteren en het soms te trage tempo, maar het geheel werkt gewoon. Het verhaal, de ontwikkelingen, de personages, hun emoties, het visuele, ... Nergens echt bijzonder maar tezamen prachtig weergegeven.

Misschien een wat onverdiende score maar ik blijf het, net als zijn voorganger, toch een unieke film vinden. Ik ben benieuwd wat het derde deel, Apur Sansar, brengt.

Ik was aanvankelijk van plan om de drie delen van de Apu-trilogie snel achter elkaar te kijken, maar dat is er bij in geschoten. Er gingen wat maanden overheen voordat ik aan deel 2 begon, zelfs al vond ik Pather Panchali erg goed. Gelukkig kwam alles al weer snel terug toen ik Aparajito aanzetten.

Bijna iedereen hier lijkt het er over eens dat Pather Panchali beter is dan Aparajito. Ik weet niet of ik het daar mee eens ben. Ze zijn minstens gelijkwaardig. Aparajito is zo'n zeldzaam vervolg dat niet aanvoelt als een nieuw deel, maar als een onderdeel van een groter geheel, dat gewoon niet los te bekijken valt. Deel 1 versterkt deel 2, maar ook zeker andersom.

Rays regie is erg mooi. Ik lees hier meerdere malen dat Ray geen bijzondere beelden schept, maar daar ben ik het niet mee eens. Andere regisseurs hebben misschien net dat beetje meer gegeven, maar Ray vind een sterke balans tussen pracht en alledaagsheid. Misschien is die balans zelfs sterker dan bij enige andere regisseur. Ray is geen mooifilmer, maar weet altijd de essentie van een shot te vinden. Als ik klaar ben met deze trilogie wil ik ook zeker ander werk van hem zien.

Ook inhoudelijk is Ray interessant. Opvallend is zijn menselijkheid. Niemand is goed en niemand is slecht, maar altijd overheerst er toch een bepaalde goedheid. Ellende wordt vooral veroorzaakt door omstandigheden en zelfs moreel slechtere keuzes voelen altijd begrijpelijk aan. Films die thema's als generatiekloven en de tegenstelling tussen platteland en stad aankaarten zijn vaak belerend, maar Ray weigert partij te kiezen. Hij laat de dingen zien zoals ze zijn.

Hierdoor wordt het hem wat makkelijker te vergeven dat het tempo soms toch echt veel te laag ligt. Zin in Apur Sansar heb ik dan ook zeker wel. Die gaat vanavond op.

4*

Zoals bij deel 1 opgemerkt zag ik door die lichten van Artificial Eye, eerst deel 2 en toen pas deel 1. Wel aparte beleving wat dat betreft, maar goed.

Minder dan deel 1, maar nog steeds erg goed. De stad levert een mooi, maar ander portret op van een arm gezin die zich probeert te handhaven in een overbevolkte en overwegend arme samenleving.

Ook hier wil ik weer even wat favorieten momenten opsommen (vind ik fijn, zodat ik dat later weer eens terug kan lezen en de film weer boven komt drijven); Op nummer 1 staat de vuurvliegjesscene. Verder vond ik de avontuurtjes van Apu (met als hoogtepunt de apentempel), de (vele eigenlijk) scenes in en om de Ganges en de dood van de vader erg mooi. Ook het einde waarin Apu zijn moeder verliest was erg mooi.

Ik vond het tweede deel (de switch naar adolescentie) wel beduidend minder (maar nog steeds de moeite). De acteur die hier Apu speelt had ik niets mee. Gelukkig wordt er tegen het einde e.e.a. goedgemaakt met een aantal schitterende scenes die ik al noemde. 4 sterren.

Ik wilde niet te lang wachten met het kijken van dit tweede deel van de Apu trilogie en dat is redelijk gelukt, want precies twee weken na Pather Panchali heb ik het vervolg gezien.
Aparajito is een prima vervolg, al moet ik zeggen dat ik de film wel net iets minder vind dan zijn voorganger. Maar het verschil is miniem.

Ik kwam redelijk makkelijk weer in de film en was al snel weer vertrouwd met het familieleven van het gezin, dat erg veel gelijkenissen vertoont met zijn voorganger, al zijn de mensen nu wat ouder en speelt het leven zich voornamelijk in de stad af, in plaats van op het platteland. Apu is in deze film een stukje ouder en moet duidelijk nog veel leren in het leven. Die ontwikkeling is best mooi uitgewerkt door regisseur Ray. Visueel en emotioneel ligt het hoogtepunt duidelijk in het tweede gedeelte van de film. De scène met de vuurvliegjes is bijvoorbeeld echt schitterend om te zien. Verder waren de sterfscènes van de ouders van Apu best ontroerend om te zien.

Het maakt mij tevens nieuwsgierig hoe het met Apu zal vergaan als hij straks echt groot is. Wederom een mooie film dit en ik vermoed dat het bekijken van deel drie niet al te lang op zich zal laten wachten.

4,0*

Part two uit de zogenaamde Apu-trilogie, over ene Apu die in het eerste deel eigenlijk een beetje naar de achtergrond verdween door de mikmak aan andere personages. Satyajit Ray brengt met Aparajito eindelijk een vleugje diepgang door een conflict bloot te leggen tussen generaties, de plattelandscultuur en de stad. En ditmaal niet via allerlei losse anekdotes maar één fatsoenlijk uitgewerkte tragiek omtrent een treurende moeder en haar ambtieuze zoon die zowat zijn wortels lijkt te zijn vergeten. Het is wel andere koek dan de zoveelste gestolen appel uit de vorige Apu.

Des te jammer dat ik het hier vooral heb over het laatste half uur, waardoor er toch nog door een serieuze portie random situaties en randfiguren dient geworsteld te worden. Dieptepunt is een overacterende halfgare collega-priester die spastische aanvallen krijgt wanneer hij predikt.

En ik zal wel een cultuurbarbaar zijn, maar wat de meerwaarde is van 5 minuten zitten kijken naar een Apu die blijkbaar graag aapjes voedert ontgaat me volledig. Schattig, dat wel (hij zal heimwee hebben naar de bossen ofzo). Maar voor de rest vrij weinigzeggend en oppervlakkig, tekenend voor de trend die zich in de eerste helft van de film vastbijt. 'Wij zijn nu wel verhuisd maar nog altijd arm en vatbaar voor ziekte' is zo ongeveer de kern van het verhaal, aangelengd met prietpraatjes van binnenvallende personages die zeuren dat ze ook arm zijn.

Aparajito maakt veel goed door te balanceren in schoonheid (inhoudelijk dan) en dat maakt het meteen de beste van de drie, maar meer dan een matige filmervaring moet u niet verwachten. Satyajit Ray had beter 1 versie gemaakt voor het amateurtheater.

2,5*

Iets beter dan het eerste deel.

Ook net iets korter, maar vooral iets minder dwingend dramatisch. Er is nog steeds genoeg tijd en ruimte voor het zware drama. Ouders gaan dood enzo, de armoede weegt nog steeds en nog meer van dat soort typische dramatische beslommeringen die dit soort films voorstuwen.

Maar ik vond hier ook iets meer rust inzitten. Ray toont zich ook een iets betere regisseur en weet er wat meer "slice of life" scenes in te steken, zonder dat die daarom steeds weer een dramatisch doel dienen. Dan maakt de film een stuk makkelijker te behappen.

Visueel is het er ook net iets beter op geworden, al word ik er nog steeds niet warm van. De muziek blijft mij wat te schel en qua acteerwerk is het vooral doorsnee. Voeling met personages was er nog steeds niet, gelukkig dat er ditmaal wel net iets meer scenes waren die het draaglijk maakten. Al blijven het verder films die me maar weinig kunnen boeien.

1.5*

Een prima kandidaat voor het lijstje beste sequels ooit wat mij betreft, maar na een eerste kijkbeurt moet Aparajito vooralsnog echt in Pather Panchali zijn meerdere erkennen. Maar dat is niet zo beschamend, gezien de meesterwerk status van zijn voorganger. Bizar dat voor OH hierboven sinds 2011 geen enkel bericht was geschreven, bij zo'n gerenommeerde trilogie. Gelijk Apur Sansar erin.

Vond dit wel een treffende film voor een rond getal als mijn 4000ste stem. De tweede helft duidelijk interessanter dan de eerste helft van de film, al kent die een aantal iconische beelden, zoals de spreeuwen (of zijn het raven)zwerm na de dood van papa en de aapjes in de tempel. De tweede helft kenmerkt toch wel meer het eigen en sterke karakter van Ray als verteller van diep menselijke gevoelens, ervaringen, vreugde en leed.

Deze trilogie omgekeerd aangevat. Deel III zag ik even terug en nu had ik niet door dat ik deel II vóór deel I aan het bekijken was. Niet erg op zich want de films kunnen gerust losgaan elkaar gezien worden. Vooral filmisch fijne film met veel zorg voor de omstandigheden en het decor.

Een film over kansen grijpen en het leren loslaten. Over de grote culturele verschillen tussen stad en platteland. Fijn ook om ondergedompeld te worden in de Indiase cultuur. Verder een aantal fijne scènes als die met de vuurvliegjes, de scènes aan de Ganges, de apen …