Obchod na Korze (1965)

Schrijnend, hield het bijna niet droog. Prachtige film over jodenvervolging in een klein Slovaaks dorp. Antonin Brtko, een nukkige timmerman, krijgt een winkel van een oude Joodse vrouw toegewezen in het teken van de arinasation, ofwel, het overnemen van alle Joodse winkels door ariërs. Het eerste uur van de film komt wat langzaam op gang maar als Toni eenmaal een band heeft gekregen met Mevrouw Lautmann en ondanks zijn naiviteit achter de waarheid van de Jodenvervolking komt breekt het drama los. Mooie vervreemdende muziek en een hartverscheurende eindscene. Snif.

Kleine, ingetogen film over de jodenvervolging met mooie rollen van het oude dametje en de wat slappe, door zn vrouw onder de duim gehouden timmerman.
De verschrikkingen van de Holocaust zijn niet in-your-face maar zijn subtiel, maar daardoor des te indringender, aanwezig. Ook de machteloosheid van de Slowaken wordt heel mooi getroffen -het dronken gevloek achter het etalageraam als alle Joden worden verzameld. En de vriendelijke mevrouw Lautmann is in haar argeloosheid ontroerend. Als zij eindelijk doorheeft wat er aan de hand is en "pogrom!" uitroept, gaat dat door merg en been.
Klein meesterwerkje.

Oscar beste buitenlandse film

Mooie film, die alsmaar verdrietiger wordt. Met de opbouw zit het wel erg oke. Obchod na korze is niet zo heel bekend, maar zeer zeker de moeite waard.

IJzersterke film over de Holocaust. Deze film bewijst maar weer eens dat een ingetogen verhaal veel meer effect heeft dan een groots opgezet spektakel.

Waar de film voornamelijk humoristisch begint, verandert dit in het tweede gedeelte (en vooral de laatste 20 minuten) in een zeer aangrijpend drama. Dit is echt zo'n film die je wijst op de krankzinnigheid van oorlog en de deportatie van onschuldigen.

Zeer goed geacteerd door met name de oude dame en de niet al te mentaal sterke mannelijke hoofdrolspeler. Een prachtige scene is degene waar de meubelmaker (Tony) en een fascistisch (aangetrouwd?)familielid over straat lopen en Tony niet goed weet of hij steeds zijn pet voor iedereem moet afnemen.

Een minder bekende productie over de Holocaust, maar zeker één van de betere!

Een goede film, die dit te danken heeft aan de vervreemdende avant-gardemuziek aan de ene kant, en de mysterieuze, bijna ijzingwekkende sfeer in het tweede deel aan de andere. Het begint als een vrij doorsnee-dramafilm over een dorpje en enkele personages waarmee iets staat te gebeuren, maar wordt mettertijd, bijna sluipenderwijs, beklemmender.

Sowieso is het thema erg interessant, namelijk een kijkje in een Slowaaks dorp waar fascistische en anti-joodse sentimenten geleidelijk aan kracht winnen. Slowakije was een zelfstandige, maar Hitler gewillige staat in WOII, en dat valt hier te merken: steeds huldigen de fascisten in de film de zelfstandigheid en vrijheid, maar steeds meer wordt dit ook schrijnender als in één adem daarmee de joden met een vreemde vanzelfsprekendheid hiervan worden uitgesloten.

De film onderscheidt zich van andere films over WOII zodra blijkt dat ook de vrouw van de hoofdpersoon gegrepen wordt door eigenbelang ten koste van de joden uit het dorp. We zien een aantal interessante scenes in huis. Tijdens het laatste halfuur in de winkel hangt er een dermate beklemmende sfeer dat het trekken van een horrorfilm krijgt. Mij schoot dan ook direct de parallel (qua sfeer) te binnen met The Cremator van Juraj Herz (slechts een jaar later gemaakt), die daadwerkelijk het stempel van 'horror' op zich kreeg gedrukt. Het is een op het eerste gezicht vreemde, maar uiteindelijk goed werkende combinatie met het thema van jodenvervolging. Denk dan niet aan bloed en decoupeerzagen, maar eerder aan de sfeer van Hitchcock's Vertigo.

Duidelijk onderdeel ook van de Tsjechoslowaakse New Wave halverwege de jaren '60 en zeer de moeite waard.

Prachtige film, niks spectaculairs, aanvankelijk een vier. Maar dan toch al meteen een halfje erbij en wel hierom:

ik kan me niet herinneren ooit zo'n hoofdpersonage gezien te hebben in een film. Zeker geen held, sommigen noemen 'm zelfs naïef, voor mij is hij zelfs ronduit dom. Een wat koppige ezel die een al even eerder domme dan door en door doorslechte vrouw getrouwd heeft. De scène dat ze samen in de kamer gaan slapen is veelzeggend.

Geen kwade gast, maar zeker ook geen goedzak. Zijn afkeer van de "De Wachten" is enkel ingegeven door een slepend geschil over een erfenis met zijn zwager. Zo'n eeuwigdurende familievetes die zo kenmerkend zijn voor kleine (lees "dorps-")gemeenschappen. Edelmoedigheid komt er dan ook helemaal niet bij kijken.
Het is trouwens schrijnend hoe Tono bij Katz, die op het punt staat gedeporteerd te worden, toch nog vooral bekommerd is over zijn toelage en waar die nu vandaan moet blijven komen.
Aandoenlijk zijn ook zijn pogingen om overal tussenuit te blijven, "nergens iets mee te maken wil hebben" en hoe hij langzamerhand de schuld niet langer kan afwentelen.
Het is gewoon een kleine garnaal die geplet wordt in een scharnier van de geschiedenis.

Vervolgens komt dan het verschrikkelijke, tergend lange, briljante einde. Het lijkt wel puur verfilmde Dostojewski: het heen en weer geslingerd worden van het ene gevoel in het andere, het verscheurd worden door zijn eigen gevoelens en dit bladzijden en bladzij%u2026 euh, minuten%u2026 en minutenlang aan één stuk door.

Aan deze verschrikkelijk dag lijkt inderdaad geen einde te komen en dat maakt het allemaal natuurlijk nog eens des te gruwelijker.

En%u2026 elke goede film lijkt wel steeds gepaard te gaan met fantastische muziek. Helpt zeker mee hiervan een parel te maken die moeiteloos de tand des tijds weerstaat.

Weergaloze hoofdrol.

Een rijtje Slowaakse films gezien, maar deze is voorlopig verreweg de beste!

Werkelijk sublieme acteerprestaties van Jozef Króner en Ida Kaminski en vele gedenkwaardige scènes. Mij blijft vooral bij de eerste keer dat Brtko 'zijn' winkel als Arische manager komt vorderen en steeds verlegener en hulpelozer wordt tijdens het contact met Rozalie Lautmann.

Zat eerst aan een 3,5 te denken, maar inderdaad; na de reacties hier gelezen te hebben ben ik het daar eigenlijk wel erg mee eens.

Sowieso een unieke film, die ogenschijnlijk heel simpel is, maar een uiterst subtiele gelaagdheid kent waarvan ik zeker weet dat het me nog lang zal bijstaan.

Die muziek ook ja, uiterst merkwaardig en mooi tegelijk en de eindscene is werkelijk memorabel.

Klein pareltje.

Na het lezen van de bovenstaande commentaren is mijn interesse gewekt. Ik heb de (dure) Criterion release besteld.

Een schitterende film dit, die ik niet snel zal vergeten.

De openingsscene is ontzettend mooi. Er wordt ons een aantal prachtige beelden voorgeschoten, ondersteund door aparte humpapamuziek, waar op de een of andere manier een soort van hypnotiserende werking vanuit gaat. Apart of niet, mooi is het in ieder geval wel.

De twee hoofdrolspelers spelen subliem en bouwen een hele aparte relatie met elkaar op, waarbij Brtko steeds machtelozer wordt. Hij is zeker niet het slimste personage, maar op de een of andere manier kreeg ik toch veel sympathie en op een gegeven moment zelfs medelijden met hem. Zijn constante denken aan zichzelf,wordt uiteindelijk zijn ondergang. En dat levert uiteindelijk zelfs een behoorlijke kippenvelscene op.

Tot het laatste half uur vond ik het een meer dan goede film. Het fantastische laatste half uur zorgt er echter voor dat het een pareltje wordt. Het roept ontzettend veel emotie op, maar daarnaast wordt het allemaal toch op een uiterst subtiele manier gepresenteerd. Het is fascinerend om te zien hoe de film afloopt.

En waar de openingsscene van de film ontzettend mooi is, daar is de eindscene werkelijk waar helemaal fantastisch. Echt een van de mooiste eindscènes die ik ooit in een film gezien heb en ik ken er toch behoorlijk wat.

Een Tjechoslowaakse parel en een dikke aanrader dit.

4,5* dik

Ik weet niet waarom, maar ik moest sterk denken aan forrest gump in oorlog ,met een zeer tragiek afloop!

De jodenvervolging door de ogen van de gewone man. Het idee is uitstekend alleen de uitwerking laat hier en daar te wensen over. Eigenlijk werd ik door The Shop on Main Street alleen in het middenstuk echt geraakt. De momenten waarop de nieuwe winkeleigenaar en de Joodse vrouw die hij moet vervangen elkaar leren kennen, zijn met afstand de mooiste scenes. Het zijn ook de momenten waarom hoofdrolspeler Brtko het best tot zijn recht.

Helaas haalt de film dat niveau in het begin en aan het einde niet. Dan is het vooral Jozef Kroner die als die dommige Brtko flink doorslaat in zijn acteerwerk. Vooral de momenten waarop hij zichzelf totaal verliest, waren ronduit matig geacteerd. Het is doodzonde voor The Shop on Main Street, zeker als je terugdenkt aan dat mooie middenstuk, die vreemde maar geslaagde soundtrack, het prima camerawerk en natuurlijk die prachtige allerlaatste scene.

top film

Begint ietwat moeizaam, maar het laatste halfuur is fantastisch. Prachtige uitwerking van de Jodenvervolging op microniveau. Erg sterk uitgewerkt op het laatst waar de bevreemdende muziek een steeds belangrijkere rol krijgt en vooral de droomsequenties in het oog springen. 4*

Heel moeilijk voor mij om over deze film een oordeel te geven. De laatste twintig minuten die als ik de reacties zo lees je met een brok in je keel in de keel achter zou moeten laten vond ik juist de minste van dit verder zonder meer goede drama over een stukje holocaust geschiedenis. Dat ligt vooral aan de straalbezopen Brtko die met zijn geschreeuw mij behoorlijk de keel uit begon te hangen. Dit had best wat anders gekund. Lautmann deed het voor mij een stuk beter, hoewel ze in die kast wel erg snel aan haar einde kwam terwijl ze daar toch niet lang heeft ingezeten. Niet helemaal geloofwaardig vond ik. Het sterkste van de film vond ik daarom ook niet de scènes met de twee hoofdpersonen, maar meer nog het beeld dat in deze film werd gegeven dat als het erop aan kwam iedereen voor zijn eigen hachje koos en daarin zover doorging dat men bereid is de deportatie van de joden zelf voor te bereiden in plaats dat men dat overliet aan de S.S. Ja, de joden in Nederland in zoverre zij de oorlog overleeft hadden konden daar over meepraten. Wij Nederlanders waren in de oorlog niks moediger dan die Slovaken die in de oorlog vooral toch bekend stonden als collaborateurs van Nazi-Duitsland.
Wat in deze film vooral een pluim verdient is de schitterende onheilspellende soundtrack die op werkelijk sublieme wijze het naderende onheil aankondigde. Ook dit lied Oyfn Oyvn Zitst A Meydl dat uit de grammofoon klonk en meegezongen werd door weduwe Lautmann en mij diep wist te raken mag niet onvermeld blijven.
Opvallend trouwens dat zo veel joden Duits klinkende namen hebben. Lautmann, Rozenzweig, Katz, Weinstein etc. Moet toch een geschiedenis hebben.

3,5*

Dat heeft het inderdaad. De Ashkenazische Joden (Duitsland, Oost-Europa) gebruikten nooit achternamen. De Duitse achternamen kwamen door een misinterpretatie van de Oostenrijkse-Hongaarse wet in 1787. Het Oostenrijkse-Hongaarse rijk was het eerste land in Europa die Joden verplichtten een permanente achternaam te nemen. Ze kregen een Duitse naam.

Herzien en wat me vooral opvalt: de manier waarop met het eigen volk afgerekend wordt, al 20 jaar na de oorlog. De Slowaken worden afgeschilderd als een slap en opportunistisch volk. Volgens mij zijn we er in Nederland nog altijd niet aan toe, aan zo'n film.

Brtko is een geweldig personage, een schitterend geschreven rol. Niet principes of een sterk rechtvaardigheidsgevoel zijn zijn drijfveren, zijn doen en laten komen voort uit domheid en koppigheid. En toch....

Denk dat alleen Skammen van Bergman eenzelfde perfecte psychologische kijk geeft op het gedrag van mensen in oorlogstijd. Toch geen absolute topscore, daarvoor komt de film te langzaam op gang en zijn veel personages toch ook te zwart-wit. Kleine kanttekeningen bij een schitterende film.

The Shop on Main Street Blu-ray

Tijd voor mij om hem ook eens te gaan kijken dan maar dit jaar, denk ik.

Shit! Net een dure Criterion aangeschaft!

Fijn nieuws. Een van de leukste labels op aarde, dat Second Run.

Dat is wel klote ja! Steeds weer van die films waarvan je denkt..nee, die komt niet op blu; dat gaat niet gebeuren! En dan, pats boem.

Hebben ze hem prachtig gerestaureerd voegen ze niet het originele audiospoor toe

wuuuut? nagesynchroniseerd?! waarom zouden ze dat in 's hemelsnaam doen?! Dan heb ik nog liever mijn criterion dvdpinda

Kádar en Klos klinkt als de naam van een komisch duo, maar het waren twee ernstige regisseurs die zeventien jaar lang samenwerkten. Jan Kádar was een Hongaarse jood die z'n familie verloor in Auschwitz.

Het speelt zich af in 1942 in Sabinov, een klein stadje in Slovakije. Jozef Kroner speelt geen verzetsheld of collaborateur, maar een gewone knul die het liefste met z'n hondje rondwandelt. Z'n broer heult wel met de bezetter, zodat hij mooiere kleren voor z'n vrouw kan kopen en beter eten uit kan delen. Ida Kamínska speelt de bejaarde winkelierster die in Tóno een plaatsvervanger voor haar gesneuvelde zoon ziet. Lange tijd lijkt ze niet te begrijpen wat er gaande is, totdat ze het woord pogrom uitspreekt, waaruit blijkt dat ze het heel goed begrijpt.

Het gewone leven van destijds wordt weergegeven, met de eenvoudige kleren, de sobere interieurs en de koekoeksklok. Volksmuziek en straatbandjes komen erin voor, maar in de muziek van Zdeněk Liška zit ook moderne invloed van Béla Bartók. De camerabewegingen benadrukken de beklemmende sfeer, het morele dilemma van de protagonist, z'n zweten, z'n dronkenschap en het besef van z'n persoonlijke nietigheid.

Erg sterk.

Ik maakte met dat dronken geschreeuw wat niet niet op leek te houden toen de film een kwartiertje bezig was enige zorgen, maar ik werd daarna toch erg gegrepen door de karakters.

Dit is dus onzin (zei hij zes jaar later). En staat ook niet meer in de link, daar is de fout verbeterd.

Wellicht de meest succesvolle film uit de Tsjechoslowaakse new wave. Deze film won zelfs de oscar voor beste niet-engelstalige film. Al is het om twee redenen ook niet per see een film uit die hoek. Het is hel erg een Slowaakse film (en geen Tsjechische) en de regisseurs waren een stuk ouder dan de jonge honden uit de new wave en al een tijdje bezig als duo.

Deze schitterende film stelt relevante vragen over schuld en verantwoordelijkheid en houdt Slowaken die deze film zagen (en het in 1965 veelal hadden meegemaakt) een bikkelharde en confronterende spiegel voor. De allermooiste scene zit in het midden van de film, nog voor de heftige gebeurtenissen en is de kleine scene waarin mevrouw Lautman (gespeeld door een Pools-Joodse actrice en regisseusse die al debuteerde toen ze vijf jaar was) de plaat met het favoriete lied van haar overleden man vindt. Die gevoelens zijn de waarheid.

Daarbij nog briljante muziek die de film enorm veel extra's geeft. Deze componist (Zdeněk Liška) is me al vaker opgevallen. Een van de hele groten.