Marketa Lazarová (1967)

Andrey Rublev (1966) wordt door een hoop users aangehaald, en daar kun je eigenlijk ook niet omheen. Gelukkig doorstaat Marketa Lazarova die vergelijking ook nog. Prachtig geschoten, mooi gespeeld en een indrukwekkende soundtrack. De geluidsband van de dialogen die Belon zo irriteerde is inderdaad een smet, maar de rest is zo indrukwekkend dat ik dat de film graag vergeef. Kijktip, Woland.

4,2*

Staat genoteerd! Staat ook al langer op de agenda, maar bijna drie uur hik ik toch nog een beetje tegenaan. Wellicht binnenkort een keer!

Meesterlijke CINEMA!

Zo af en toe stap ik uit mijn comfort zone. Op basis van de enthousiaste reacties en uitspraken als ‘de beste Tsjechische film allertijden’, had ik deze film op blu ray (Criterion) aangeschaft.

Nu verwachtte ik dat de film best wel zware kost zou zijn en dan is de zondagochtend als mijn hoofd nog leeg is en mijn gemoed rustig, het beste moment om mij hieraan te wagen.

Het is een fragmentarische poëtische vertelling over een roversbende in de vroege middeleeuwen. Er worden een flink aantal personages geïntroduceerd en aangezien ik geen Tsjechisch versta, moet ik het hebben van de Engelse ondertitels. Iets wat veel aandacht wegtrekt bij het beeld. Het kostte me dus wel even om erin te komen.

De fotografie is rauw zwart wit, ruwe koppen, verweerde gebouwen en veel natuur. Grauwe winterlandschappen, modderpoelen en takkenbossen geven de kijker een onbehaaglijk gevoel. Het leven in de middeleeuwen is geen pretje. Denk aan films als Andrei Rublev, It’s hard to be a God.

Maar wat is het toch prachtig en vooral bijzonder in beeld gebracht. De director of photography is autodidact, zo leren we in de extra’s. Hij weet echt een unieke beeldtaal te creëren. Het is echt verbluffend mooi.

(Over de galmende voice over, heb ik niks te klagen. Wellicht heeft Criterion dat opgelost. Vond het erg meevalken.)

Langzaam aan ga je dan ook de personages makkelijker herkennen en valt er toch een mooi verhaal uit de vele poëtische vignettes te destilleren.

Zo blijkt alle lof voor deze film meer dan terecht.

Ik verwacht dat ik de film bij herziening nog beter ga vinden, omdat ik dan ook minder afhankelijk ben van de ondertiteling en ik de personages vanaf het begin goed kan plaatsen.

Voor nu 4,5

Ik heb me ook gewaagd aan Tsjechisch' beste film zo wordt gezegd. Ik zag hem integraal op Youtube met Engelse ondertitels. Het vergt toch wel wat van je en het hield me lang tegen om het ruim twee en een half uur durende film aan te vatten. Ik ben misschien niet zo lyrisch als sommige fanaten hier, maar begrijp wel waarom deze film in de cinefiele wereld zo gelauwerd wordt.

Cinematografisch bijzonder sterk. Erg sfeervol gebracht met het decor dat tot in de puntjes verzorgd is. Een dreigend en uitzichtloze grijze wereld die Middeleeuwen. Mooi verpakt in de sneeuw al dan niet met een roedel wolven eromheen.

Diverse camerastijlen worden gebruikt om het beeldverhaal te brengen. Van close-ups, vergezichten en diverse standpunten. Een soort Middeleeuws epos van rabauwen waarbij ook religie centraal staat: heidenen versus christenen. Ik was niet altijd even goed mee met het verhaal en kon niet elke actie volgen, maar de beelden lieten vaak voor zich spreken. Het deed me qua stijl ook wat denken aan Tarr's Satantango die ik in 2023 voor het eerst zag.

In de herziening en voor de tweede keer in de bios. Dit keer bij Kino op 35mm en dat bleek nogal uniek. Omdat de enige 35 mm kopie die in de wereld beschikbaar is met Engelse ondertitels eigenlijk op een niet uitlenen lijst staat van het Tsjechische filminstituut, maar ze per ongeluk de kopie nadat Kino ernaar vroeg toch naar ze hebben opgestuurd. Normaal is deze film alleen digitaal te zien in de wereld. Ik hou van het leven dat in een 35 mm kopie zit.

Dit keer zat er toch net wat minder in dan de eerste keer (Eye 2015) maar ik heb vooral gelet op het camerawerk dat echt geweldig is. Het gevoel voor gezichten. De getekende oudere mensen versus de onschuld van de jonge mensen waaronder Marketa zelf. En de muziek ook vooral. Die is ook erg bijzonder en zeldzaam mooi.

De film gaat aan de oppervlakte over de poging van de machthebbers het volk te bewegen tot het christendom. Maar er is veel meer strijd. Mysticisme vs realiteit, Twijfel vs zeker weten, zelfbeschikking vs opgelegde regels, oud vs jong, oprecht vs onoprecht. Het verhaal laat het als een sleuteltijd voelen in de Europese beschaving en deed mij toch onwillekeurig nadenken over hoe alles was gelopen als dingen anders waren gegaan. Hoogtepunt is misschien wel het gebed met de beelden van de strijd gecombineerd tegen het einde.

Ik blijf op 4,5.

Fantastische film over paganisme en het christendom in de tijden van de middeleeuwen. Een zeer interessante onderwerp en heel origineel. De film zijn uitstraling is ook heel indrukwekkend. Prachtige beelden die je ziet, de sneeuw in het begin, de wolven, beelden van het bos, etc. Dit is echt wel de hoogtepunt van de film zonder enkele twijfel. Zelden zie je dit soort mooie beelden. Ligt allemaal in mijn straatje dus.

De film laat twee dichotomieën zien. Paganisme en het christendom, onschuld en geweld. Over het algemeen zijn de culturen sterk neergezet en we zien de verschil in die samenlevingen. De film bevat sterk acteerwerk, de actrice van Marketa is heel goed omdat ze in haar rol ingetogen is.

Het speelt zich af in de middeleeuwen en het is dus allemaal heel grof en ruw. Vooral bij het gevecht in het bos was dat goed te zien, ijzersterke scene. Niet alleen waren de kostuums goed gemaakt/uitgekozen, ik kreeg ook nooit het idee dat er iets neps uit zag. Complimenten naar de production team wat dat betreft.

Marketa lazarova is een meesterwerk en eentje die ik niet ga vergeten. Tijd om maar ook de DVD aan te schaffen.