The Great Dictator (1940)

Napaloni vind ik juist ontzettend goed neergezet door Jack Oakie. Hij is natuurlijk een persiflage van Benito Mussolini en als je archiefbeelden van die foute meneer bekijkt, dan zie je pas hoe treffend hij in al zijn gekke maniertjes wordt neergezet. Voor de toeschouwer van toen, die veel beter bekend was met Mussolini moet dit ontzettend grappig zijn geweest, nu kunnen wij dit minder goed waarderen. Ook de rivaliteit tussen Hynkel en Napaloni is historisch gezien heel geslaagd, omdat dit in de echter wereld zich ook zo afspeelde (met alle mislukte Italiaanse bezettingen van Ethiopië, Joegoslavië, Albanië en Griekenland).

The Great Dictator was een klassieker die ik echt nog eens moest zijn. Een uniek werk, daar het een stuk maatschappijkritiek bevat dat op een cruciaal moment werd uitgebracht. Ik heb er altijd enorm veel respect voor gehad dat Charlie Chaplin het überhaupt heeft aangedurfd deze film te maken. De verwijzingen naar landen en personen zijn immers zodanig opzichtig, dat het voor de kijker met enige historische kennis geen moeite kost te onderscheiden welke benaming aan welk reëel begrip refereert. In 1940 zal dat zeker niet anders zijn geweest...

De film was voor mij vooral een aaneenschakeling van zeer vermakelijke momenten en scherpe satire. Daarbij moet ik wel opmerken dat ik de scènes met Chaplin als Hitler/Hynkel wel stukken beter vond dan de lotgevallen van Chaplin als Joodse kapper. Het character van Hannah vond ik daarbinnen ook een beetje onnodig en weinigzeggend. Uiteraard, de Joodse kapper speelt uiteindelijk een cruciale rol, maar verder had ik liever een wat kortere film gezien, die zich met name toespitste op Hynkel.

Een tweede minpuntje, dat met name invloed heeft op de scherpte en de kracht van de film, is dat de komedie hier en daar wel echt flink over de top is. Uiteraard, het is een typische Chaplin film, en Chaplin's films gedijen op die overdreven humor. In 'Modern Times' werkt het ook uitstekend, maar bij dit onderwerp had ik toch graag net iets minder slapstick gezien. De film had dan op mij persoonlijk meer indruk gemaakt, schat ik.

Ondanks die genoemde minpunten is The Great Dictator wel een zeer sterke anti-oorlogsfilm. In de slotspeech is het toch vooral Chaplin zelf die spreekt. Prachtig einde van de film, met stip de beste scène ook. Je zou hooguit kunnen opmerken dat Chaplin het er wat dik boven oplegt, maar omdat het hier gaat om de essentie van de film vergeef ik hem dat heel snel. Überhaupt was ik hier wél enigszins geroerd door de emotie die Chaplin's performance tekent. Daarnaast wordt de tekst van deze speech op prachtige wijze gebruikt in een prachtig nummer van Paolo Nutini, Iron Sky.

Al met al een terechte klassieker en een historisch document van waarde. Als film nog niet eens zo heel bijzonder, maar wel als medium van scherpe maatschappijkritiek en als product van een zwarte bladzijde uit de geschiedenis.

3.5* (zit tegen 4* aan).

wat ik wel jammer vind is dat deze 50 euro kost bij bol.com

Ik vind dit de beste Charlie Chaplin film. Het begin is wat traag met die Joodse kapper, maar eens Chaplin als dictator Adenoide Hynkel op het toneel verschijnt is het lachen geblazen! Heel moedig van Chaplin om zo'n film te maken anno 1940, maar ik veronderstel dat hij toen al veilig in Amerika zat (ver weg van Afolf Hitler).

Dit is een kruisbestuiving van verschillende genres. Er zit nog heel wat slapstick in, met gebruik van slagroom, water en scheerschuim. De scène met de wereldbol is pantomime. Tegelijk is het een visionaire politieke satire. Het blijft straf dat dit reeds in 1940 uitkwam.

Chaplin speelde een dubbelrol. De naamloze kapper is een jan-met-de-pet, of in dit geval een bolhoed, die z'n leventje voort probeert te zetten te midden van de chaos. De Phooey (nonsens, Führer) wordt voorgesteld als een megalomaan, een fantast die geen besef heeft van het kwaad dat hij aanricht. De mooiste nevenrol is voor Henry Daniell als de boosaardige raadgever Garbitsch (Goebbels). Herring (Göhring) wordt als een lompe dikzak neergezet. Leo White, die een kwarteeuw eerder al met Chaplin werkte, heeft een cameo als Hynkels kapper.

De kleding en de sets helpen om de tegenstelling weer te geven tussen de twee milieus. Het statige paleis draait rond de verheerlijking van één persoon. De opschriften in het getto zijn een mengeling van Esperanto en nonsens. Lipharoj (lip-hair) is Esperanto voor snor. Harü, tondadoz en barbvado zijn vervormingen van hair, tondeuse barber. Tomainia komt van ptomaine, een vorm van voedselvergiftiging. Deze naam gaat goed samen met Bacteria (Italië). De nonsenstaal in de toespraken van Hynkel is een commentaar op de werkelijkheid. Ook de echte toespraken waren niet meer dan met overtuiging voorgedragen gibberish.

Paulette Goddard had een expressief gezicht, met opgemaakte ogen die levenskracht uitstraalden. Ze bleek ook een mooie stem te hebben. Als de kranige Hannah nam ze het met een braadpan als wapen op tegen de machinerie van het autoritaire regime. Op het einde van het eerste bedrijf geeft zijn een korte toespraak die de grotere speech van Chaplin voorafschaduwt. Ze heeft ook het laatste woord: "Listen!" Ze heeft een telepathisch contact met de barbier, een symbool voor de verbondenheid tussen mensen van goede wil.

Die redevoering op het einde heeft Chaplin toegevoegd na de Duitse invasie van Frankrijk. Hij spreekt als zichzelf, niet meer als z'n typetje. Deze oproep tot wereldvrede zou later een reden zijn voor de communistenjagers om hem het land uit te zetten. De boodschap bevat een naïef idealisme, maar vandaag zitten we helaas nog steeds met wereldleiders opgescheept die deze eenvoudige boodschap niet begrepen hebben.

Zeer goede film die ik nog nooit had gezien, ondanks dat hij ondertussen al 78 jaar oud is...

Leuke grappen, die ondanks het thema, niet aanstootgevend zijn.

Verbazend dat men in deze film al zoveel wist van het nazi-regime dat Hitler voor ogen had, terwijl men in de reële politieke wereld destijds zweeg in alle talen over Jodenvervolging.

Dat satire ook met een onderwerp als dit kan bewijst Chaplin op een meesterlijk wijze.

Blij dat ik de prent eens heb gezien nu...

Blijft knap. Chaplin vond Hitler maar een grillige kleuter zoals hij hem neerzet, vooral in die scène waarin hij om de tien seconden wat anders wil doen. Altijd lachen ook met dat nepduits. Great Dictator is ook een sterke spotprent op de bekrompen dictator en het opkomend Nazi Duitsland. Die namen alleen al bvb Garbich (garbage) De repressie tegen de Joden was bij het maken van de film al volop aan de gang en goed genoeg gekend, net als de werkkampen die al vanaf 1933 in werking traden; het was voor de mensen niet zo moeilijk om te raden hoe het zou escaleren. De Joodse barbier vond ik een leuk personage; die scène met die munt in de pudding was wel leuk maar ook de openingsscène waarbij Chaplin omgekeerd vliegt met die officier. De film is vooral verhalend maar behoudt ook de heerlijke slapstick die de vroegere Chaplins maakten en eindigt met een boodschap die om menselijkheid en redelijkheid smeekt. Great Dictator was heel de oorlog lang een "verboden film" in europa.

Zeer blij dat ik deze klassieker ook eens in aanschouwing kon nemen. The great dictator verdient alle lof en ik was in de eerste plaats erg verbaasd dat het er visueel allemaal zeer netjes uit zag, revolutionair bijna voor het jaar 1940.

Ik heb dikwijls gelachen met deze film. Vooral het eerste deel tijdens WOI vond ik erg leuk om volgen en was zeer amusant. De film voelde aan als slapstick en dit werkte wonderwel. De film houdt niet steeds zijn hoge niveau aan. Nadien zijn het vooral de momenten met Hynkel die indruk maken. De openingsspeech is een geweldige retorische parodie op de echte Hitler. Bewust niet vertaald om te verwijzen naar het gewauwel van een soms doorgedraaide Hitler. Bovendien zijn ook de bewegingen en mimieken vrij accuraat. De film is bijzonder spitsvondig. De dubbelrol van Chaplin is een leuke insteek. De verschillende pseudoniemen van de wereldleiders van toen (of hoe moet ik het verwoorden) zijn gewoonweg briljant. Waarschijnlijk was de oorspronkelijke insteek eerder censuurgerelateerd of vergis ik me hierin? Die kruisjes in plaats van het swastika, Tomainia en Bacteria, de heerlijke Benzini Napolani of Il Dikkie (haha), Herring en Harbitsch, ... Hilarisch, hoe kom je erop?!

Een ander leuk moment beladen met symboliek is wanneer Hynkel speelt met de wereldbol waarbij de ambities en de megalomanie van de führer naar voren komt. Erg mooi en sfeervol gebracht. De eindspeech van Chaplin op het einde is een oprechte (politieke) oproep van Chaplin zelf. Het werd hem wellicht niet door iedereen in dank afgenomen ...

Kortom, zeer aangenaam kijkstuk met de nodige satire en humor. Hier en daar wat plotgaten, maar wie maalt daarom? Terecht een klassieker genoemd na intussen 78 jaar!

This is a story of a period between two World Wars - an interim in which Insanity cut loose, Liberty took a nose dive, and Humanity was kicked around somewhat.

Meesterwerk van Charles Chaplin. The Great Dictator is een satire, maar daarnaast ook een indrukkwekkende film met een belangrijke boodschap. Dat deze film is gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog maakt het allemaal nog indrukwekkender, en de laatste speech van Chaplin zal ik niet snel vergeten. Maar The Great Dictator is ook gewoon een ontzettend grappige film, en de vele woordgrapjes en fysiek humor van Chaplin gaan nooit vervelen.

Feitelijk mijn eerste Charlie Chaplin; ik dacht, laat ik maar eens met zijn naar verluidt beste beginnen. Knappe mengeling van slapstick en satire, met Chaplin in een grappige dubbelrol en voorzien van een prima supporting cast. Vooral Jack Oakie, als een gehaaide concurrent van dictator Hynkel, is hilarisch. Beetje te lang voor een komedie als dit, maar er gebeurt voldoende om de aandacht er bij te houden. Zo is de lange aktiescene waar de film mee opent zeer memorabel, net als de lange eindspeech waar de film mee eindigt.

Eerste Chaplin ervaring.

Vond het om eerlijk te zijn niet helemaal mijn film, maar het is dan ook een stijl die maar een bepaald soort mensen aanspreekt. De zwart/wit stoorde me absoluut niet en vond ik soms zelfs passen in het plaatje, daarnaast zorgt Charles zelf ook wel voor de humor.

Een grappen en grollen geen gebrek, maar het thema schemert wel behoorlijk door soms. Dat maakt de film dus blijkbaar wat beter, want qua humor moet je vooral aan slapstick denken. Vond Goddard ook niet bepaald sterk acteren.

Leuke film die wel gezellig is ondanks het onderwerp. De slapstick is wel leuk, en zorgt ook wel voor wat komische momenten. Voor de rest vond ik dit niet bepaald beter dan de gemiddelde komedie, maar voor die tijd staat het nog steeds goed overeind.

arno74 schreef:

(quote)

Je bedoelt zwart/wit vermoed ik, film noir is iets heel anders .

Je hebt gelijk, aangepast. Dom van me.

lees: in de europese landen die door de Nazi's werden bezet.

Goede satire van chaplin op het nazi regime, hij had een vooruitziende blik , maar toen ik de zin hoorde in de speech aan het begin van de film ( freedom of speech is under attack ) toen dacht ik bij mezelf dat dit net zo goed een beetje op deze moderne tijd zou kunnen slaan , freedom of speech word tenslotten vandaag de dag weer volop aangevallen , tegenstanders noemen het nu hatespeach en proberen zo kritische denkers het zwijgen op te leggen .

Prima film! Zeer inspirerende speech! Ik denk dat het een iconische film is in z'n soort.

Uitstekende film over een kapper die gewond raakt tijdens de eerste wereldoorlog en leidt aan geheugenverlies. Deze satirische film had destijds niet actueler kunnen zijn, maar heeft 80 jaar later niets aan kracht ingeboet. De scenes met de dictator zijn treffend en grappig. De scene waarin hij speelt met de wereldbol is iconisch en de eindspeech is sterk. Niet Chaplin's beste film, maar wel zijn bekendste.

Zeer goed! Goed verhaal en een mooie afsluiting. Tussentijds is het soms grappig en sommige scenes juist niet. Maar dat heeft ook met de tijdsgeest van doen.

Tachtig jaar The Great Dictator: fout bleek in werkelijkheid nog veel fouter | NU - Het laatste nieuws het eerst op NU.nl

Ik zal 'm ook binnenkort eens een keer bekijken.

Nog niet eerder gezien, tussen hoop en vrees of het me ging bevallen, want wat was dit nu precies, echter waren alle twijfels voor niets. Uitermate vermaakt met deze kolderieke persiflage, en ook nog met een verdraait goede boodschap.

De toon wordt heerlijk gezet met de anonieme barbier als totale kluns in een overtuigend decor betreffende de Eerste Wereldoorlog. De toon qua humor wordt ook meteen gezet. Dit gaat één grote spot vertoning, worden zoveel is duidelijk. En een humoristische ook nog. Beginfase zeker twee keer bijna de slappe lach te pakken ondanks de ontstellende contradictie dat de Duitse Joden gedurende WO1 nog goed genoeg waren om te sterven voor landsbelang om vervolgens gedurende jaren '30 Persona non grata te worden en slachtoffer van vervolging.

Het verhaal vervolgt zich met Hinkle. Men zal amper kennis van geschiedenis hoeven hebben om de gelijkenis te herkennen met Hitler. En niet alleen Hitler krijgt er van langs, tevens de Duitse taal, alswel zijn volgelingen en zijn zogenaamde visie waarin hij een beeld van blonde Ariërs in zijn Herrenvolk nastreeft maar dikke Göring, manke Goebbels en Hitler zelf ver van dat beeld verwijdert blijven. Chaplin weet daarna op schertsende wijze de misstanden qua getto's en vervolging perfect te duiden en dat terwijl de helft nog niet eens duidelijk was. Veel moest nog gebeuren of het eerste daglicht zien. Toch zag hij kennelijk duidelijk wat er stond te gebeuren met figuren als Hitler en Mussolini. Mussolini wordt tevens op bruut ordinaire en hilarische wijze neergezet. Het getwist over het niet aanvalsverdrag slaat denk ik weer eerder op het niet aanvalsverdrag met Stalin, vooral gezien wat Garbitsch Hinkle op een gegeven moment adviseert.

The Great Dictator valt geenszins tegen en is bijzonder humoristisch. Waar ik vooral erg van onder de indruk ben is dat de film tijdloos aanvoelt, ondanks de ouderwetse slap stick voelt de film dankzij zijn vlotte en directe stijl nergens aan als film van 80 jaar oud. Dit wordt allen kracht bij gezet door Chaplins eindspeech over hebzucht en de instelling van de mens, een speech die nog altijd actueel is en van toepassing kan zijn op deze tijd. De wens om de mens te helpen en hoop op betere tijden voelt naïef aan maar goed wie droomt er niet eens zo nu en dan over hoe het zou kunnen zijn in een betere wereld...?

Heil Hynkel!

Volgens mij is The Great Dictator de eerste Charlie Chaplin film die ik heb bekeken, op wat korte filmpjes na die ik vroeger nog wel eens op tv zag. Geen idee waarom, want zijn humor was altijd best vermakelijk. Deze film vind ik overigens niet overdreven grappig. Hier en daar een geestig momentje of wat flauwe slapstick als Chaplin die door een stoel zakt. De kracht van The Great Dictator zit 'm in de parodie op de Nazi top waar Hitler, Goering en Goebbels en hun Italiaanse vriend Mussolini op een intelligente wijze voor schut worden gezet. Als je beseft dat deze film er al was voordat WO II echt los ging, dan mag je dat wel heel knap getimed vinden, met het inzicht op wat kort daarna ging komen. Het is een sterke politieke satire. De tirades van Chaplin zijn erg treffend, net als hoe hij probeert om zijn plannen door te drijven. De eindspeech is er eentje die je nog steeds actueel zou kunnen noemen.

Maar puur als film valt er nog wel wat aan te merken. Ik vind de speelduur van twee uur te lang, half uurtje korter had de film goed gedaan. Diverse scènes en sketches duren echt te lang en hadden veel meer kracht gehad in een kortere versie. Op een gegeven moment kreeg ik dat gevoel dat ik het allemaal wel had gezien, zo op drie kwart van de film. Toch is het sterk genoeg voor een dikke voldoende. Zeker met de entree van Napaloni kwam er weer wat schwung in het geheel. Ik denk dat ik Chaplin zijn Modern Times ook maar eens een keertje wil gaan kijken en dan vind ik het wel weer even voldoende.

3,5*

Nu de ambtstermijn van de 45 st President van USA erop zit, leek het me passend bij wijze van zijn afscheid om nog eens The GD boven te halen. De film is een mix van geniale komische momenten (bv het eerste kwartier is perfect) en verbluffende inventieve scenes (het poëtische ‘wereldbol’ scene natuurlijk, geldt als één van de mooiste scenes in filmgeschiedenis voor mij – maar ook de eerste speech van de dictator Hynkel (Chaplin) waar de micro’s buigen onder zo veel verbaal geweld). Maar helaas ook een zwak nevenplot van de kapper (ook Chaplin) met een te sentimenteel en cliché matig liefdes verhaal en er zijn ook wat flauwe momenten van onwetendheid versus machtsmisbruik waarin koekenpannen de hoofdrol spelen. Het remt de politieke farce, het ontkracht de impact van een politiek statement. Dan is er de speech van Chaplin op het einde, een must voor alle leiders maar toch is het vele maal in dovemans oren gevallen. Van Hitler (die toch 5 jaar verder kon gaan met alle gruwelen van dien) naar de vele figuren die in de loop van de geschiedenis van dicht of van ver de stempel dictator toebedeeld kregen (Nicolae Ceausescu, Ferdinand Marcos, Pol Pot, Papa doc en nog veel meer) tot misschien wel in het Witte Huis van vorige week met de bestorming van Capitol Hill als gevolg. Een voorbeeld van hoe cinema (kunst) toch niet de wereld kan veranderen.

Hem, zijn hofhouding en zijn vriendje Mussolini ridiculiseren en wegzetten als infantiele idioten? De persiflage is bij tijd en wijle magistraal, maar ook een beetje van dik hout zaagt men planken.

En de eenvoudige, beetje schlemielige burgermannetje, het type dat Chaplin altijd met zoveel verve wist te spelen maar een of ander manier nu niet geloofwaardig uit de verf komt, daar tegenover zetten als de overwinnaar met de koekenpan?

Hoe graag hadden we de wereld gezien zoals Chaplin op het einde vlammend betoogt.

Uiteindelijk was Hitler niet om te lachen. Een misplaatste film.

Een duale film, en in veel opzichten. Chaplin's grootste succes, maar ook een film waar hijzelf achteraf niet erg blij mee was. Een slapstick, een scherpe veroordeling van het fascisme, maar niet om te lachen. Geniaal in de vooruitziende blik, maar ook naief in het gebrek daaraan. Geniale scenes, maar ook af en toe te flauw voor woorden - al is dat wellicht ook iets persoonlijks wat iedereen anders ziet. De wereldbol wordt vaak genoemd aan de ene kant, het kanon is voor mij het andere uiterste. Hynkel vind ik eerlijk gezegd niet zo heel sterk getroffen, maar Benzino Napaloni - die naam alleen al, en een perfecte karikatuur.

Naar verluidt besloot Chaplin de film te maken na het zien van Triumf des Willens - en kon hij daar smakelijk om lachen. Wellicht speelt ook dat een rol in waarom hij er achteraf anders over ging denken. Hoe dan ook, de invloed op de scenes waarin Hynkel zijn toespraken houdt is in ieder geval goed duidelijk.

Dit is Chaplins commercieel succesvolste film en dat is terecht want het is een geniale en rijke film die zowel grappig als inhoudelijk relevant is doordat het de waanzin van de oorlog en de banaliteit van het kwaad laat zien. Nota bene de slapstick die Chaplin zo beroemd maakte is in deze film niet altijd zo sterk uitgevoerd als in z’n andere films, maar dat weerhoudt de film er niet van aldoor grappig te zijn: soms hilarisch maar ook vaak subtiel en tegelijk ernstig zoals de klok die 5 voor 12 aanwijst en de vele verwijzingen in de Engelse taal naar de kwaadaardigheid achter het fascistische theater zoals het dubbele kruis (‘double cross’ betekent bedrog) dat voor het hakenkruis en Garbitch (‘garbage’) die voor Goebbels staat. Chaplin doet de heetgebakerde Hitler met z’n in mijn ogen wat homofiele maniertjes goed na en contrasteert die op een grappige wijze met de joviale en dominante Mussolini (Napaloni) als de typische Italiaanse macho.

Ook het plot is briljant en berust in de kern op de grap die de film al maakt voordat hij begint: “Any similarities between Chancellor Hynkel and the Jewish Barber are purely co-incidental.” Je verwacht de standaardzin dat elke gelijkenis met bestaande gebeurtenissen en personen op toeval berust, maar Hynkel berust natuurlijk op Hitler en ook de gebeurtenissen verwijzen naar de realiteit hetgeen de film niet ontkent: daar wordt niet alleen een grap van gemaakt (ook in de zin dat Chaplin, die in de film zowel de Joodse kapper in de vorm van z’n Tramp-type als de dictator speelt, sowieso al wat op Hitler lijkt met z’n snor zodat veel Amerikanen Hitler kennen als de dictator die op Charlie Chaplin lijkt), maar het feit dat Chaplin beide hoofdrollen in de film speelt wordt in het verhaal gebruikt om een menselijke draai in contrast met het tirannieke te geven, resulterend in de beroemde slotspeech waarin wordt opgeroepen tot menselijkheid en daarmee democratie, vrijheid en samenwerking in plaats van haat, kilheid en autoriteit.

PS. Chaplin maakte de film nog voordat WO II uitbrak en zou spijt hebben gehad een komedie te hebben gemaakt van wat een gitzwarte bladzijde in de geschiedenis van de mensheid zou blijken, maar met het publiek dat de film juist wist te waarderen in WO II denk ik dat het een film is die gemaakt moest worden omdat zijn boodschap van gedeelde humaniteit in plaats van oorlog en dictatuur toen en nog steeds belangrijk is. Er is zelfs een frappante overeenkomst met de huidige actualiteit waarbij het niet moeilijk is om Poetin te herkennen in Hynkel en opnieuw een komiek (Zelensky) zijn tegenspeler is die humaniteit hoog houdt tegenover het cynische geweld.

Een klassieker die eindelijk een kijkbeurt krijgt. Deze komedie is niet altijd even grappig, maar heeft wel een aantal hilarische scènes en vooral humor in details. Verbazing alom dat dit de eerste film is waar Chaplin ook als acteur spreekt want tot nu toe had ik alleen stomme films van hem gezien. Midden jaren 30 moest hij ook toegeven dat de stille film voorbij was. Chaplin kon zich geen pratende Tramp voorstellen tot hij het idee kreeg voor The Great Dictator. Als Hitler kon hij er heftig op los praten, terwijl als Tramp min of meer kon blijven zwijgen. In deze film kon hij de klucht met de pantomime verenigen. Tegelijk geeft Chaplin hier ook maatschappijkritiek met een sterke slotscène waar hij als Hitler tot het volk spreekt. Daarna krijgt Paulette Goddard ( toen zijn vriendin ) een mooi dromerig slotakkoord. 7/10