
The Cook, the Thief, His Wife & Her Lover (1989)
Verenigd Koninkrijk / Frankrijk
Komedie / Drama
124 minuten
geregisseerd door Peter Greenaway
met Helen Mirren, Richard Bohringer en Michael Gambon
Elke avond bezoekt de barbaarse leider van een criminele bende Albert Spica in gezelschap van zijn vrouw Georgina en een stel handlangers het luxueuze restaurant Le Hollandaise, waarvan hij mede-eigenaar is. Als Georgina op een avond in het restaurant een boekhandelaar ontmoet die zo anders is dan de vraatzuchtige, racistische bruut die haar echtgenoot is, voelt ze zich onmiddellijk tot hem aangetrokken. Er ontstaat een hartstochtelijke relatie waarbij de minnaars elkaar elke avond op een andere plek in het restaurant gepassioneerd liefhebben. De kok is hun helper, en medeplichtige, die telkens voor een veilige plek zorgt waar zij de liefde kunnen bedrijven. Hun romance wordt echter ontdekt. Spica en zijn handlangers nemen op een gruwelijke manier wraak, maar dit is nog kinderspel vergeleken bij hetgeen Georgina haar man voorschotelt.
De geweldige decors, kleding (Gaultier) en muziek (Michael Nyman) en een grootse rol van Michael Gambon...zo'n beetje de hele film ordinair, grof, vulgair, scheldend en vretend.
Toneelachtige sets, maar dan gigantischer dan je ze ooit in een theater zult krijgen.
Ook de rest van de cast is geweldig met ook nog een mooi rolletje voor Ian Dury.
Meesterwerk!
De film valt met de deur in huis en toont een hoop geschreeuw en drukdoenerij van Michael Gambon. Maar naast die opvallende figuur is het contrast eens zo groot van de stilzwijgende schrijver en de vrouw van de restauranteigenaar. Dit in samenwerking met de prachtige kleuren en de meezwepende muziek, zorgen voor mooi uitgekiemde beelden die je fascinerend laten kijken. De simpele setting die richting theater/dogmafilm neigt, past als gegoten in de richting die Greenaway met de film uit wil.
Is de film geweldig? Ja. Is hij perfect? Nee. Daarvoor is het begin iets te ongenuanceerd denk ik en kan ik me niet helemaal vinden in het einde. Maar gaandeweg de film heb ik wel met enorm veel plezier gekeken. Dit is echte cinema met in de eerste plaats complimenten voor de regisseur. Het plaatje past hier heel goed.
YouTube - The cook, the thief, his wife and her lover

Dikke 4,5*
De vormgeving en sfeer zijn in ieder geval vrij uniek te noemen, beetje Jeunet avant-la-lettle. Vooral dat stuk waar ze naakt in die wagen met dat verrotte vlees staan is heerlijk smerig. Kwa decors en belichting dan weer wat aan de sobere, theatrale kant naar mijn smaak, bijna een soort kostuumdrama zonder de kostuums, met Joachim Beuckelaer (= schilder) achtige plaatjes van baroque keukens en kleurrijke, grote hoeveelheden voedsel dat er bijna te mooi uit ziet om op te eten. Ja vreemde film die ik na anderhalf uur toch wel een beetje zat was en daarmee net iets te lang duurt, maar origineel en tot de verbeelding sprekend genoeg voor een voldoende. Super einde ook. (3*)
Restaurant, keuken, toiletten, elk met hun eigen kleur wat weer terugkomt in de kleding. Nymans muziek is niet alleen aanstekelijk, maar ook een sturende factor, zeker bij de scène overgangetjes. Bijzonder, maar wat er zoal gaande is in dit bizarre theater wil bij mij niet helemaal aanslaan.
Het valt en staat een beetje met wat je van de dief vindt. Iemand die zich in verfijnde kringen graag als een connaisseur presenteert, maar zich ondertussen gedraagt als een onuitstaanbare, lompe en perverse boer. Het klinkt vermakelijk, maar veel van zijn geblaf werkt me vooral op de zenuwen.
Idem voor het kattengejank van de kleine sopraan. Het ligt me niet allemaal, al gaat het wel beter draaien wanneer de liaison aan het licht komt en het meer en meer ontaardt. Wat dat betreft heeft het ook een slotstuk in huis dat je gezien moet hebben. In dit kader verplichte kost, zeg maar.
Tijdens de opening credits wordt al duidelijk dat dit een speciale film wordt wanneer de naam van de costume designer prominent in beeld komt. Normaal wordt diens naam gereserveerd bij de aftiteling, ergens tussen de vierde cameraman en de broodjesverantwoordelijke. Het betreft hier dan ook niet zomaar een naam, maar een naam als een klok: Jean Paul Gaultier. Mijn kennis op het vlak van mode zou ik miniem durven noemen, maar als die naam al bij mij een belletje doet rinkelen ga ik ervan uit dat we hier met een befaamd ontwerper te maken hebben. Dat zo iemand de kostuums verzorgt, is dan ook symbolisch voor de aandacht die aan het uiterlijk van de film wordt gegeven.
The Cook,... speelt zich af op slechts een paar locaties, maar die locaties zijn allemaal tot in de puntjes afgewerkt en rijk aan details. Met geweldige, lang aangehouden tracking shots verplaatst Greenaway de actie tussen de grauwe keuken vol zwoegende figuranten, de helwitte toiletten, en het exuberante restaurant. In het restaurant kom je ogen te kort om alle details te bekijken: een felrode kleur domineert de hele locatie, maar verder trekken planten, kandelaars, excentriek uitgedoste klanten en butlers en vooral het gigantische 'Banquet of the Officers', een schilderij van Frans Hals, de aandacht. Niet alleen hebben de locaties hun eigen stijl, ook de soundtrack is heel verschillend. In de keuken is het de jonge keukenhulp die met zijn zang voor een aparte sfeer zorgt, op de andere locaties levert Michael Nyman uitstekend werk met een soundtrack die perfect aansluit bij de visuele weelde.
Het restaurant waarvan sprake behoort toe aan Albert Spica, de dief uit de titel. Spica is een gewelddadige, boertige maffiosi die door het intimideren van mensen en door zich te omringen met een bende hielenlikkers constant de aandacht naar zich toe trekt. Hij ratelt de hele tijd door, valt mensen lastig als hij daar zin in heeft en duldt geen tegenspraak. Spica wordt perfect geportretteerd door Michael Gambon, die absoluut een pluim verdient voor zijn prestatie. Spica's grootste slachtoffer is zijn vrouw Georgina (Helen Mirren), wiens leven enkel maar bestaat uit naast haar man zitten en fysiek en verbaal vernederd worden. Tenminste, tot ze in het restaurant oogcontact maakt met Richard. Richard is het complete contrast van Spica: hij is zwijgzaam, intelligent en geeft Georgina de aandacht die ze mist. Ze beginnen een affaire onder Spica's neus, die door zijn egocentrisme daar niets van merkt. Wanneer het toch misgaat, breekt de hel los.
Vanaf het eerste moment had de film me in z'n greep met z'n toneelachtige acteerwerk, sterke soundtrack en perfect afgewerkte locaties. Na een goeie drie kwartier begon het echter wat in te zakken, ook omdat er weinig evolutie in het verhaal zat. Na het uitkomen van het overspel schakelt de film weer een versnelling hoger en is het weer genieten, om af te sluiten met een geweldige finale die nog even gaat nazinderen. Jammer van het slepende middenstuk dus, maar verder valt er genoeg te genieten. 3.75* eigenlijk, ik hou het voorlopig op een hele dikke 3.5*. Voor wie geïnteresseerd is in aparte cinema wel absoluut een must-see.
En hij is me zeker goed bevallen. Ik heb altijd wel wat met die heerlijke Britse accentjes, en ook hier klinkt het weer als muziek in de oren wanneer er lustig op los gescheld wordt door voornamelijk Gambon. Geweldige acteerprestatie, ontzettende klootzak, maar wel een uiterst komische. Meerdere malen echt moeten lachen om zijn hufterige gedrag en foute grapjes. Overige acteurs doen het gewoon aardig, enkel wat irritatie om die rol van het kind met dat grijze haar (of wat het ook was) en haar vervelende gezang.
Qua setting, decors en ook puur visueel is het werkelijk genieten. De manier waarop alles in het restaurant voorzien is van tuttige, typisch Britse serviezen en decoraties, de manier waarop elke aparte kamer zijn eigen kleurenfilter/belichting lijkt te hebben, de achterlijke maar komische kapsels, en zo kun je nog wel even doorgaan met het opsommen van alle geweldige details in de film. Je merkt aan alles dat er veel aandacht aan is besteed. Soundtrack vond ik verder ook sterk en vooral erg passend bij het sfeertje wat de film uitstraalt.
Toch hou ik het voorlopig op een ruime 4,0* denk ik, omdat ik het bij vooral de aanloop naar het einde toe een tikkeltje langdradig vind worden zo nu en dan. Het einde zelf was echter wel tamelijk geniaal gelukkig. 4,0*.
Zo'n film die zoveel ideeën en details heeft dat je je ogen uitkijkt. Het gebruik van licht, de fantastische decors, de aankleding, het is allemaal dik aangezet, maar erg mooi. Om nog maar te zwijgen over de muziek. En in die overdadigheid (dat jongenssopraantje!) past ook overdadig acteren, zoals Gambon hier doet. Mirren heb ik ook nooit zo fijn gezien als in deze heerlijke, smerige film.
Erg van deze film genoten.
4.0*, dik
Een film die ver was weggezakt en waar mijn verwachtingen dus ook iets lager lagen. Geheel onterecht zo blijkt. Deze Greenaway heeft de tijd perfect overleefd.
Visueel blijft dit een uitstekende film, met veel leuke details. De kostuums die wisselen tussen ruimtes, de rijkelijk aangeklede decors en de camera die in rechte lijn de acteurs constant op de hielen zit. Het mag dan wat theatraal ogen, het is visueel in ieder geval nooit saai.
Ook de soundtrack is méér dan naar behoren en Gambon/Mirren zorgen voor een geweldig staaltje acteerwerk. Vooral Gambon valt op, met z'n vuilgebekte dialogen en vreselijk accent, maar Mirren is toch minstens even cruciaal als tegengewicht.
Dit alles bouwt op naar een geweldige climax. Lekker grotesque en smerig filmpje dit, dat nog steeds best fris en uniek aanvoelt.
4.5* en een uitgebreide review
tot een aparte kijkervaring .
Toch is dit niet echt mijn cup of tea , het is net allemaal te bizar naar mijn smaak .
De film oogt wel wat statisch; het aantal decors is beperkt. Verder voelt het wat aan de lange kant; op een gegeven moment gaat het getreiter van Gambon ook vervelen, waardoor mijn aandacht wat wegslipte en ik naar 3* neig. Het einde is wel erg sterk en luguber waardoor ik uiteindelijk er toch een halfje bij doe. 3,5* dus.
Deze film houdt het midden tussen een pompeus theaterstuk en een bizarre nachtmerrie. Meng daar nog een scheut gitzwarte humor doorheen, en je hebt een schouwspel dat mijlenver verwijderd is van het vertrouwde Hollywoodwerk.
Peter Greenaway neemt klaarblijkelijk geen genoegen met half werk of compromissen. De over-the-top scheldtirades van Michael Gambon vliegen je om de oren, van minuut één tot aan de aftiteling. Voor de rest onthoud ik vooral de kille, nare sfeer: het bewijs dat de 80s ook een duister kantje hadden. Vooral de decors blinken uit in ongezelligheid.
Deze film geeft me een heel erg onbehagelijk gevoel. Mission accomplished, veronderstel ik dan. 3.5*
Uiteindelijk is het echter niet het Cronenbergiaanse veld van aangesneden thema's, maar het vormelijke aspect dat het meest aanspreekt. Het is even wennen aan de groteske operastemmen, maar dan komt er snel meer schwung in en vinden ook de instrumentale leidmotiefjes subtiel hun weg. Verder zijn de rode tinten brengers van sfeer en betekenis, tekenende toonzetters in een decor dat optimaal benut kan worden door de sierlijke tracking shots. De cast is dan weer weinig memorabel, al zal het iconische geleuter van de Ier Gambon me zonder meer bijblijven. Dat de film net te lang is, en in het tweede uur iets van haar magie verliest, doet me twijfelen aan vier volle sterren.
De film zelf is er niet minder om! Zelden gaf een titel van een film zo toepasselijk Dit is namelijk een opsomming van de vier hoofdpersonen van deze merkwaardige maar intrigerende rolprent.En meer is het, als je het goed bekijkt, ook niet! Hoef ook niet want met zo'n uitvoering blijf je kijken!
Vanaf de tweede minuut is het al raak; Albert Spica, 'The Thief' uit de titel mishandelt een wanbetaler. Vervolgens is daar; 'The Cook' monsieur Richard, de chef-kok van het restaurant ‘Le Hollandaise’ en waar Spica elke avond komt eten. Dan over naar 'His Wife' Georgina (een schitterende Helen Mirren) Die walgt van haar man tot ze plots een intellectueel in het restaurant ziet. Wat ons tot 'The Lover' brengt.
Het verhaal is in negen delen opgedeeld. Afspelend in een weelderig rood restaurant, witter-dan-wit toiletten of in de diep-groene keuken. Waarbij eveneens de kleding wisselt als de personages van ruimte naar ruimte lopen. Seks en eten in oogstrelende kleurenfilters, barokke taferelen (Klapstuk is de prachtige wandschildering 'Banquet of the Officers' in het restaurant, van de hand van de Hollandse meester Frans Hals) en hypnotiserende muziek van Michael Nyman. Alles is om door een ringetje te halen.
De film is een zeer bijzondere kijkervaring, Een zwarte komedie, een luguber sprookje en een bizar liefdesdrama over perversie en waar kannibalisme en pure schoonheid met elkaar worden gecombineerd. Op een inventieve wijze gefilmd, het is duidelijk een kenmerk van Peter Greenaway zijn werk en het draagt ook in grote mate bij aan de kracht van deze film. En met zo'n heerlijk schokkend eindtafereel blijft dit gewoon een pareltje van een film.
Maarrrrr het voorgaande blijkt dus zwaar onterecht want The Cook, The Thief, His Wife & Her Lover blijkt supergenietbaar. De film ziet er allereerst prachtig uit, veel mensen noemen het lijken op een theaterstuk maar ik vond het eerder een bewegend schilderij, met stillevens van kippen en hamlappen, een secuur kleurgebruik en een van links naar rechts pannende camera- heel erg geconstrueerd maar het werkt als een tierelier. Verder zijn de acteurs erg goed. Vrijwel alles wordt op enige afstand gefilmd, wat voor acteurs niet makkelijk is, maar zowel Gambon als Mirren zijn voortreffelijk- met name Gambon speelt toch wel ontzettend geloofwaardig een botte hork, die moet toch veel lol hebben beleefd. De Franse kok was wat karikaturaal maar ook prima, en de minnaar houdt zich ook staande in de enige wat ingetogen rol. Ook een niet onverdienstelijke bijrol voor Tim Roth. Dan de barokke sets en aankleding die, met de uitzinnige kostuums van Gaultier, voor een unieke sfeer zorgen die ik nog het best kan omschrijven als burlesque. En dan nog de muziek van Nyman die zeker niet onvermeld mag blijven.
Een van de meest verrassende filmervaringen van de laatste tijd. Toch maar meer gaan kijken van Greenaway.
De camera lijkt doorheen de muren te rijden van de ene naar de andere kamer. Elke locatie heeft haar eigen dominante kleur. Het restaurant is rood in combinatie met zwart en wit, ook in de achtergrond op het schilderij van Frans Hals. In de keuken komt daar groen bij. Zelfs de gerechten zijn rood en groen: groene asperges, groene- en rodekool, een opengesneden watermeloen. Wanneer Helen Mirren van het restaurant naar de badkamer gaat, veranderen haar kleren van rood naar wit, om te symboliseren dat ze aan de invloedssfeer van haar echtgenoot ontsnapt. De kostuums zijn ontworpen door Jean-Paul Gaultier. Michael Nyman schreef muziek met welluidende akkoorden en een knapenstem - die eenmaal geplaybackt wordt door een bejaarde vrouw.
De ontknoping vertoont gelijkenissen met Titus Andronicus van Shakespeare. Een voorafschaduwing is wanneer Michael Gambon zegt dat hij haar minnaar op zal eten. Hij bedoelde het metaforisch. Het is een verfijnd portret van een cultuur die ten onder gaat aan perversiteit en zedeloosheid.