Di Jiu Tian Chang (2019)

Vanaf 1 augustus in de bioscoop (September Film Distribution)

De beste filmkronieken verweven een persoonlijk verhaal met een bredere stroom van (vaak) politiek-historische ontwikkelingen. Neem de som van de twee en je hebt het kloppende hart van So Long, My Son, een episch drama dat China vangt en verbeeldt als een kroniek van verstrijkende tijd.

De vertelling begint als de jonge, verlegen Xingxing door zijn vriend Haohao wordt uitgedaagd een duik te nemen in een waterreservoir in een noordelijk gelegen fabrieksstadje. Haohao voert de druk op door zijn kleren vast uit te trekken en zich na wat laatste aansporingen richting het water te spoeden. De camera laat hem vertrekken – we kijken mee over de schouder van Xingxing, die eenzaam achterblijft. De scène eindigt een stuk abrupter dan ze begon, en als we een minuut of tien later terugkeren bij het reservoir is er een ongeluk gebeurd.

verder lezen

Zo dat klinkt origineel!

Mag ik daar het sarcasme zelf bijdenken of ben je in een gulle bui

Ik hoopte dat het bericht duidelijk genoeg was, zodat je het er niet bij hoefde te denken

Geen zorgen.

Hoe lang is een Chinese film? In ieder geval zijn de Chinese films die de laatste tijd in Nederland zijn uitgebracht, zoals Da Xiang Xi di er Zuo (2018) - MovieMeter.nl (230 minuten), Di Qiu Zui Hou De Ye Wan (2018) - MovieMeter.nl (140 minuten) en nu Di Jiu Tian Chang (185 minuten), extreem lang. Dat hoeft niet altijd een probleem te zijn maar dat was het bij deze film wel voor mij…

Je vreest vantevoren al het ergste – een Chinese arthousefilm van 185 minuten – en helaas kwam mijn vrees uit: de film is heel traag en heel saai en dan duren 185 minuten heel, heel lang. Het verhaaltje van de film is heel simpel maar wordt heel verwarrend verteld om het ingewikkeld te doen lijken, mede door het heen en weer gaan in de tijd en het niet duidelijk maken van de familierelaties zodat je de 185 minuten – mede vanwege de verveling – vooral vult met het oplossen van het als puzzel gepresenteerde verhaal. Dat verwarrende maakt de film echter niet spannender, maar alleen maar nog vervelender. Tegen het einde zitten een paar ontroerende momenten – de enige momenten dat de film even interessant wordt – maar dat weegt niet op tegen de verveling die de rest van de film biedt. De scenes zijn op zichzelf beschouwd ook weinig boeiend. Het sterke van de film is ongetwijfeld dat het heel realistisch het China van de jaren ’80 en de impact van het éénkindpolitiek van die tijd weergeeft, hetgeen de film wel even interessant maakte maar – opnieuw – bij lange na niet de 185 minuten rechtvaardigt.

Heb ik al gezegd dat de film een whopping 185 minuten duurt en heel saai is?

Hij maakt hem gewoon

Prachtig. Indringend en aangrijpend. Een familiedrama dat voelt als een saga. De lengte van de film helpt daarbij maar met name de tijdsspanne van de levens die je meemaakt. De achronologische opzet helpt perfect om alles invoelbaar en begrijpelijk te maken. Een bevredigende film waarbij ik bijna naar 4.5* neig.

"Het wordt tijd dat China ook terugkijkt," zegt regisseur Wang ergens in een interview en het zien van zijn briljante film geeft hem groot gelijk. Waar de stad alle oude gebouwen heeft gesloopt, spaart Wang in zijn film éen oude woonkazerne waarin het verleden bewaard is gebleven: de Culturele Revolutie, de een-kind-politiek en de herinneringen aan de tijd dat het enige kind van Yaojun en Liyun nog leefde. Het geheugen van het land en van het individu komen samen in dat ene gebouw dat het verleden heeft overleefd. Prachtig.

De film bestrijkt ruim dertig jaar, maar zou ook zo 1 dag hebben kunnen duren, zo flinterdun zijn de grenzen tussen verleden, heden en toekomst in de visie van Wang. Een van de centrale thema's in de film is 'schuldgevoel', dat altijd zijn bron kent in het verleden, zijn angstige weerslag heeft in het heden en dat zijn schaduw vooruitwerpt op de toekomst. Dat geldt voor een ieder van ons als ook voor een land (China in dit geval). Fijnzinnig weeft Wang verleden, heden en toekomst van twee echtparen doorheen de geschiedenis van China met zijn communistische partij-ideologie waaraan alles en iedereen ondergeschikt is.

Zeker, in het begin van de film is moeilijk te volgen wie wie is en op welk moment in de tijd we ons bevinden, maar de rustige, ingetogen aanpak van Wang geeft ons alle tijd om te wennen aan de personen en de verschillende tijdslagen in de stad en in het vissersdorp waar Yaojun en Liyun zich hebben teruggetrokken na het verlies van hun kind.

Dertig jaar Chinese geschiedenis, twee echtparen in hun werk, hun thuis, de Partij en met familie en kennissen in ruim drie uur op aangrijpende wijze bijeengebracht. Dan verdien je een ereplaats in de filmgeschiedenis.

Zo jammer dat De filosoof - van wie ik de filmbesprekingen meestal erg waardeer - geen klik had met dit meesterwerk. Ik had zijn wijze bespiegelingen graag gelezen.

Haha, dank voor het compliment! Maar inderdaad, ik had geen klik met de film. Misschien had ik die dag niet de juiste mindset voor deze film en had ik er op een andere dag veel meer uit gehaald. Ik ben bang dat we het nooit zullen weten.

Het relaas van twee echtparen, directe familie van elkaar, wiens leven net zozeer getekend wordt door een tragisch ongeluk als door de politiek en sociaal-culturele verandering van hun vaderland China. De volwassenen zijn geboren in het tijdperk van Mao en moeten zich tot hun grote verdriet schikken in een wet die slechts één kind per gezin toestaat.

De meesterlijke regie van Xiaoshuai Wang is voelbaar in de tot in de details uitgedachte camerastandpunten, het uitstekende acteerwerk en het gebruik van die afwisselend ongemakkelijke en rustgevende stiltes die het menselijk leven tekenen. Die stiltes stellen je geduld op de proef, maar het is een sleutelelement in een film waarin zwijgen - en de zwijgcultuur die het 'oude' China typeert - een grote invloed heeft op de levens van de hoofdpersonen. Xiaoshuai Wang vertelt het verhaal niet-chronologisch waardoor de diepere lagen achter de familiegeschiedenis en de bijbehorende emoties zich geleidelijk ontvouwen gedurende een periode van ruim 30 jaar, beginnend in de jaren '80. De make-up is volstrekt overtuigend, maar juist daardoor moet je zeker in het begin regelmatig goed kijken wie nou eigenlijk wie is, maar wie geduld kan opbrengen en bij de les weet te bleven zal zich zeker laten meeslepen door het genuanceerde spel en met een flinke brok in de keel de bioscoopzaal verlaten.

Naar dit familie-eops keek ik toch wel uit. Zeer sterk familiedrama waarbij de éénkindpolitiek een dikke rode draad vormt in het leven van het arbeiderskoppel Yaojun en Liyun. Niet dat ik thuis ben in de Chinese filmmarkt, verre van zelfs, maar deze Wang kende ik niet. Met dit epos zet hij zich toch definitief op de filmkaart. Wat een sterke film! De ruim 180 minuten arthouse schrikken menig misschien af, maar de film wordt knap verteld met diverse sprongen in de tijd. Deze flashbacks vergen wel de nodige aandacht van de kijker, maar het valt best allemaal te volgen. Het brengt ook enige schwung in het verhaal en het geeft de nodige duiding en diepgang aan het plot en de personages. Voorbij de twee uren had ik een klein dipje, maar het laatste half uur maakte ook weer erg veel goed. Regie en montage zitten dus gebeiteld en ook de acteerprestaties zijn op topniveau.

Ik aanzie de film niet zozeer als kritiek op de éénkindpolitiek, maar eerder als een gegeven dat een grote impact kan hebben op een modaal gezin. De snelle economische ontwikkeling naar het China van vandaag is een ander gegeven dat inhakt op het arbeiderskoppel als je de boot mist. Het contrast tussen het platteland en de als paddenstoel oprijzende (moderne) flatgebouwen in de steden is enorm. So long my son is een aangrijpend drama zonder echt melig te worden. Elk moment in het leven van het koppel is een puzzelstukje dat leidt tot een nieuwe gebeurtenis. Bij echt tragische momenten houdt Wang de camera ook ver weg van het gebeuren zodat je het ervaart als toeschouwer (zoals de scènes aan de stuwdam en in het ziekenhuis). Deze aanpak resulteert in een andere soort “betrokkenheid”, maar is daarom niet minder effectief.

Dikke 4,0*, dicht aanleunend bij 4,5*. Eén van de beste films die ik dit jaar al zag.

Gezien in de Filmclub (December 2019) Won Prijzen op de volgende festivals:
Asia Pacific Screen Awards 2019
Berlin International Film Festival 2019
China Film Critics Association Award 2019
Chinese Film Media Awards 2019
Film by the Sea International Film Festival 2019
Golden Rooster Awards 2019
Guangzhou Student Film Festival 2019
Hamilton Behind The Camera Awards 2019
Minsk International Film Festival 2019
Oslo Films from the South Festival 2019
Philadelphia Film Festival 2019
San Sebastián International Film Festival 2019
Toronto International Film Festival 2019
Uruguay International Film Festival 2019

Cinematografisch vakwerk, met een aantal op dat gebied puntgave scènes, maar het gerommel met de chronologie doet wat mij betreft serieus afbreuk aan het geheel.

Sommige potentieel geladen scènes missen hun doel, lijkt mij, als de kijker er pas naderhand achterkomt met wie hij het genoegen had. Tenminste, als het van belang is om die kennis te hebben, om de portee van de betreffende scène te begrijpen.

En in het laatste half uur worden er wel erg nadrukkelijk tranen getrokken, zeg. Het geronk van de voortdurende nationalistische staatspropaganda mag dan flink gerelativeerd worden, maar dat we hier te maken hebben met Uitmuntende Burgers, met een voorbeeldige sociale ethiek en familiezin, wordt meer dan duidelijk gemaakt.

Al is dat misschien wel weer een reële weergave van de Chinese mentaliteit, zoals men zich dat zelf voorstelt.

De vraag is: wie is 'China'? Wie 'kijkt terug', springt heen en weer door de tijd, in deze film? Er ìs niet echt een persoonlijk, subjectief perspectief; de film heeft een 'objectief' standpunt, de sfeer is realistisch. De camera zet ook bij herhaling nadrukkelijk in op die objectiviteit.

Het zal misschien zo zijn dat we naar herinneringen zitten te kijken van die vader, die moeder, en/of dat vriendje, maar de filmische uitbeelding daarvan wordt tenietgedaan door het gekozen 'objectieve' realistische perspectief.

Die a-chronologische vertelwijze is daarom volgens mij een kunstgreep die de film geen goed doet.