The Square (2017)

Foutje,,moviemeter, ! !

De film The Square komt uit 2008,, !

Die is wel te zien op canvas om 23.45 u

The Square portretteert een curator in een museum voor moderne kunsten in Stockholm. Aan de hand van hoofdpersonage Christian wandelt de kijker mee door de plastic wereld van de kunst en haar "liefhebbers". Christian is een gladde persoon met persoonlijke problemen, die in aparte verhaallijntjes de meer kunstzinnig getinte episoden doorkruisen. Hoewel de film niet voorbij gaat aan de absurditeiten die zich in de wereld van de kunst afspelen, lijkt de film meer een satirisch manifest tegen het politiek correcte gedrag en de dubbele moraal van een bevoordeelde en eigengereide bevolkingsgroep.
De film slingert van de ene episode naar de andere. In beginsel zijn de episoden amusant kijkvoer. Na anderhalf uur is de concentratie wel wat weg. Hoe langer je in de film vertoeft, hoe uitputtender het wordt om iets te voelen bij de episoden die langs trekken. De maatschappijkritische punten die in de episoden worden gemaakt, komen geforceerder over en komen moeizamer binnen. De oorspronkelijkheid van de episoden werd wat mij betreft steeds dunner.
De punten zijn op een bepaald moment wel gemaakt. Als bij een vernissage het in eigendunk gewentelde en bevoorrechte publiek niet eens het fatsoen kan opbrengen om te luisteren naar de korte presentatie van de kok die de hapjes voor het buffet heeft bereid, maar zich massaal naar het buffet begeeft en de arme man aan zijn lot overlaat, is dat eerder een „ach ja, dat weet ik nu wel“-moment dan een unieke inzichtelijke beleving.
Dat neemt niet weg dat bepaalde episoden veel indruk maken. Als kunstenaar Oleg in zijn performance als gorilla een galadiner voor hautaine geldschieters volledig uit de hand laat lopen, is dat genieten. Met name de collectieve afranseling waarop het geïntimideerde publiek Oleg op het einde trakteert is in het kader van de satirische thematiek veelzeggend. Een heerlijk stukje film dat ik tot een paar seconden voor de afloop schaterlachend heb beleefd. Satirisch doel bereikt.
The Square van regisseur Östlund is een opeenstapeling van moreel gepredik. Soms leuk. Soms oervervelend. Soms voor de hand liggend. Het was voor de film beter geweest om in combinatie met dat gepredik ook in te zoomen op de commercie binnen de kunstwereld. Op de merkwaardige criteria die worden gehanteerd om iets tot kunst te verheffen en handelswaarde aan iets toe te kennen en over het eigenbelang dat daarachter schuil gaat. Over de wereld die de mate van appreciatie van de "liefhebber" bepaalt. Satirisch materiaal genoeg.

Ik heb altijd een fascinatie voor musea gehad. Niet dat ik er vaak kom (als ouder van een tienerdochter zijn er andere prioriteiten qua tijdsbedeling) maar af en toe en dan kom ik er binnen, bekijk ik de werken en dan denk ik : is dit nu kunst ? Dat is ook wat de film mij vertelt. Het speelt zich grotendeels af in een museum, er is de opstart naar een expositie (The square) en er worden vragen gesteld. Veel vragen.
We beginnen met de voor de hand liggende want het zit in de titel. Het vierkant op het plein (beide woorden vertaald als Square) dat staat voor gelijkheid en hulp. Maar het hoofdpersonage Christian (artistiek leider) doet net het omgekeerde. Hij helpt niet. Hij helpt het kind niet en dan is het te laat. Weliswaar helpt hij in het begin de in nood verkerende vrouw maar het is tegen hem gekeerd. De situatie was fake en zijn GSM werd gestolen. Is dit de reden voor zijn apathie. Of is het de menselijke natuur ?
Bedelaars. Ze maken deel uit van een promo video clip dat de maatschappij zal choqueren. De bedelaars zijn volop aanwezig maar worden ook niet geholpen. De persoon die geld inzamelt met de vraag : wil je een mensen leven redden ? krijgt geen respons. Maar als Christian uiteindelijk wel een bedelaar wil helpen, krijgt hij een kieskeurige (geen ui op mijn ciabatta) waarop de reactie van Christian cynisch is. Later moet een bedelaar hem helpen in het shoppingcentra maar of dat goed afloopt, weten we niet.
Zijn de mensen te vertrouwen ? Ook deze vraag wordt in het museum gesteld (met de twee ingangen van vertrouwen/wantrouwen) maar in de film geen antwoord.
Communicatie van kunst. Zet een handtas in een museum en is het dan kunst ? Wanneer een kunstwerk door een poetshulp wordt beschadigd, is er geen vuiltje aan de lucht. We gaan dit opnieuw namaken. Zo geklaard. Is kunst dan zo uniform, zo gemakkelijk, zo vluchtig ?
Vrije meningsuiting. Heeft die promo video clip een reden van bestaan ? Of is er een grens ? Mag men zeggen wat men wil ? Of neem je als hoofd van een instituut verantwoordelijkheid en wordt je verweten van vrije meningsuiting te beperken ? Zoals het briefje van Christian met die beschuldiging van diefstal dat in elke brievenbus (ongeacht waar of niet) wordt gedropt. Om die ene schuldige te vinden.
Zijn macht en arrogantie onderdeel van het kunst milieu ? Volgens de Amerikaanse journaliste wel. Zijn ze ongenaakbaar ?
Ook is de film bij momenten visueel opmerkelijk en doordacht. Het vierkant. Ook in de framing bv de trappen het appartement van boven gezien, het schilderij in het huis van Christian, etc. Veel scenes zonder een contre champs (tegenshots), geen totaal beeld. We zien niet de andere kant. In de auto bv als ze de brief gaan posten, de man met het Tourette syndroom die een interview verstoord, komt niet in beeld (iemand pleit voor verdraagzaamheid), enz.
Veel vragen maar voor mij is de grootste vraag de scene waarin een etentje wordt ingeleid door een performance dat niet duidelijk is of het spel of ernst is tot het uit de hand loopt. Hulp wordt slechts geboden op het eind, dan een kettingreactie dat overgaat in geweld. Wat is het doel van die performance ? Is het een opgezet spel tot het einde ? Of is dit een surrealistisch moment over hoe wij naar onze mede mens kijken (of niet kijken) ? Maar de scene is een doodlopend straatje. Er wordt geen conclusie gemaakt, niet op terug gekomen, niet beantwoord. Veel vragen, geen antwoorden. Zoals de kunstwerken in het museum. We interpreteren, we lezen de visie van de kunstenaar maar het is maar één gezichtspunt. De film voelt dan ook een beetje fragmentarisch aan, alsof al die scenes kunstwerken zijn waarin wij als kijker louter onze interpretatie kunnen geven. Een eensluidend antwoord bestaat niet. Ondersteund door die aparte score (toon van speelsheid) zindert de film na als een reflectie op kunst, op maatschappij en op mens zijn.

Onbegrijpelijk en jammer dat deze geweldige en intelligente film nu opgevolgd is door het platvloerse en uitgesproken domme 'Triangle of Sadness'.

De (voormalig) chief van het museum en "the square" zou het overigens wel met jou eens kunnen zijn;).

Knap "vervolg" met meer directe komedie en blockbuster-tinten dan deze the square maar nog steeds gebruikmakend van langere, trage scènes in positieve zin, en zelfs acteertrucjes in positieve zin.

Misschien nogal sterk uitgedrukt, maar ik volg deze reactie eigenlijk wel: ik vond Triangle of Sadness wel burlesker, maar véél minder rijk en subtiel dan The Square.

Na het zien van de poster, dacht ik dat deze film een Kung Fu film zou zijn. Niks bleek minder waar. Wel van genoten. Ik denk dat ik niet ieder motief er uit heb gevist. Binnenkort maar eens opnieuw bekijken zonder dat ik op het Kung Fu gevecht zit te wachten. Ik zet hem nu op een dikke ruim voldoende met potentie om vier sterren te worden. 3,5*

Bijzonder saaie en lange zit, heel moeilijk om er m'n aandacht bij te houden. Gelukkig kan ik me hier helemaal aansluiten bij de commentaar van Noodless; anders riskeerde ik nog een uur denkwerk om ook maar iets zinnigs te kunnen schrijven.

Met NB zowat de minst romantische of erotische seksscène die ik ooit zag.

Nog twee puntjes:

De scene met de na-aper is wel heel bijzonder. Maar ik zat dan meteen met de vraag of dat geen bestaande sketch van een komiek was, die door de filmmakers er gewoon bijgegooid is ?

Nog erger dan de film: m'n dvd-aankopen zijn voor een groot deel gebaseerd op de cijfers en commentaren van een aantal mensen hier op MoMe. Zo weet ik bijvoorbeeld met zekerheid dat wanneer Onderhond een film de grond inboort, ik 'm goed vind - en vice versa. Horror: hier geeft hij evenveel * als mij...

In The Square fileert Ruben Östlund op geraffineerde wijze de pretentieuze kunstwereld. Maar wanneer je uitzoomt, zit de film eigenlijk vol met absurdistische kritiek op de Westerse samenleving. Dat zit bijvoorbeeld verpakt in een intense chimpansee-sketch met een grandioze Terry Notary - een van de meest onvergetelijke scenes die ik in tijden ervaren heb. Al die losstaande zijverhalen gaan The Square jammergenoeg ietwat tegen zitten. Het is allemaal iets te langdradig; het punt is gemaakt. Zonde, want zo loop je het risico de kijker het vierkante gat te wijzen.

3,5 * Oncomfortabele satire