American Graffiti (1973)

Lucas was ook 18 in 1962, eenmaal 30 ga je dan wel nostalgisch naar je jeugdjaren terugkijken. Ook al is dat maar 10 jaar eerder. Althans, ik herken dat wel.

Mja, meer om te zeggen dat je die 10 jaar in context moet zien. Meer significants gebeurd in die 10 jaren dan in de afgelopen 10 jaar, dus begrijpelijker dat er in 1973 al nostalgisch werd teruggekeken. Maar over 30 jaar ongetwijfeld filmmakers met roze brillen op terugkijkend naar 2007.

Happy Days, the movie

Eén nacht in het leven van vier jongeren die op het punt staan om hun jeugd vaarwel te zeggen. Is me niet echt goed bevallen. Er gebeurt van alles en niks eigenlijk... kleine avontuurtjes door toevallige ontmoetingen, break-ups en herenigingen, kwajongensstreken; terwijl dit allemaal gebeurt, blaat de sixties muziek van een illegale radiozender voortdurend door op de achtergrond. Hadden de jongeren trouwens werkelijk niks anders te doen dan de hele nacht in een auto rond stad te rijden?

De film schetst een nostalgisch beeld van wat het was om jong te zijn in 1962 en verdiende daarmee heel wat lof. George Lucas (zelf afkomstig uit Modesto, Ca) greep hierbij terug naar zijn eigen jeugdherinneringen en ervaringen. Persoonlijk vond ik het maar zus en zo want er waren heel wat oppervlakkige karakters. Enkel de pathetische nerd Toad zorgt nog wat voor humor.Kleine 3*

American Graffiti is George Lucas' nostalgische uitstapje naar de tijd van zijn tienerjaren. We volgen een aantal jongemannen die op het punt staan volwassen te worden. Twee jongens twijfelen of ze de volgende dag het dorp verlaten om te gaan studeren. Wat volgt is een nachtelijk avontuur met heel veel auto's.

Richard Dreyfuss, die later in Jaws zou spelen en voormalig kindacteur en regisseur in spe Ron Howard speelde leuke hoofdrollen. Verder heeft ook Harrison Ford een kleine rol.

De film heeft een heerlijk nostalgisch sfeertje. Mooi geschoten nachtscènes met typerend kleurgebruik, veel glanzende auto's en typerende kleding en kapsels voor die tijd. De soundtrack bestaat volledig uit klassiekers uit die tijd. Ik vind het altijd wel wat hebben die jaren '50/'60 muziek.

De film is in principe plotloos maar door de luchtige humor en het solide script weet de film de aandacht prima vast te houden. De personages zijn gebaseerd op verschillende fases in de jeugd van George Lucas. Zo was hij een nerd met dramatische uitgaanservaringen, een straatracer en ging hij studeren (wat in Amerika een hele verhuizing inhoud). Studio's waren niet echt kapot van Lucas idee om een zestigerjaren-film te maken en dus moest hij het met een klein budget doen. De film is chronologisch opgenomen, veel is ter plekke geïmproviseerd (de scooter-crash en de waterballon bijvoorbeeld) en acteurs als Ford schijnen de helft van de tijd dronken geweest te zijn. Uiteindelijk werd de film een succes en volgde een vervolg en vele andere nostalgische films.

Leuk om een keer gezien te hebben en zeker vermakelijk werkje van Lucas dit.

Als een film plotloos is kan er toch geen sprake zijn van een solide script ?

Wel toch? Tenzij jij solide script vereenzelvigt met plot.

Script kan ook gaan om goede teksten, misschien nog wel belangrijker dan plot.

Ik bedoel dat er niet duidelijk spraken is van een opbouw en climax en dergelijke in het verhaal. Simpelweg een avond uit het leven van een groepje mensen. Het script is wel sterk omdat de dialogen goed zijn geschreven.

"When I went to see George Lucas’s “American Graffiti” that whole world -- a world that now seems incomparably distant and innocent -- was brought back with a rush of feeling that wasn’t so much nostalgia as culture shock. Remembering my high school generation, I can only wonder at how unprepared we were for the loss of innocence that took place in America with the series of hammer blows beginning with the assassination of President Kennedy. The great divide was November 22, 1963, and nothing was ever the same again." -Roger Ebert, 1973

Het is een van de laatste avonden van de zomer, en de jongeren in American Graffiti cruisen: ze rijden wat rond in hun hotrods en thunderbird door het stadje, geconfronteerd met keuzes die je op dat moment zou hebben. Ga ik studeren ver weg, of blijf ik hier? Hoe krijg ik die mooie meid in mijn auto? Hoe kom ik aan drank als minderjarige? Het is niet allemaal Shakespeare, maar voelt wel trouw aan hoe het geweest moet zijn als tiener op dat moment, en op veel manieren, ook hoe ik het mij zelf herinner. Wij liepen begin/midden jaren '90 iedere vrijdagavond (koopavond) als jongeren rondjes door het dorp, voordat ons kroeg en dansstadium aanbrak. Dat bestaat nu niet meer. Eerst stierf het rondlopen, en vervolgens de complete koopavond. Waar het vroeger een komen en gaan van flanerende mensen was, met alle bankjes langs de route bezet, is het nu uitgestorven, constateerde ik met enige weemoed, toen ik weer eens op Texel was. Niet langer gaat men op pad om te zien en gezien te worden, meisjes te ontmoeten, of jongens. Of gewoon wat te hangen en te kletsen. Het was eigenlijk een soort van armetierige versie van wat de Amerikaanse tieners hier doen, maar daar hadden we toen natuurlijk absoluut geen last van.

Het is makkelijk om American Graffiti af te doen als een onbeduidend coming of age filmpje, ‘een groep jongeren die de hele nacht wat rondrijden, groepjes vormen en dan weer uit elkaar gaan. Veel meer is het niet.’, zoals Onderhond schrijft. Daarmee doe je op zijn zachtst gezegd de film tekort, of harder, heb je misschien niet goed begrepen wat Lucas hier mijns inziens probeert te doen. Voor mij is American Graffiti niet alleen een ingevoelde coming-of-age film, maar bovenal een met nostalgie doordrenkt tijdsdocument, een hoofdstuk van de Amerikaanse jongerencultuur op een specifiek moment in de geschiedenis, vlak voor zoals Ebert hierboven aangeeft de maatschappij volledig zou veranderen. Vietnam, counterculture, hippies... Een 'verlies van onschuld', zoals hij dat zag.

De auto’s en muziek in American Graffiti zijn niet alleen belangrijk, maar een integraal onderdeel. Waar normaal gesproken muziek gemaakt wordt om het drama te versterken, draait Lucas dat hier om: de muziek is er altijd, maar wanneer er iets gebeurt, maakt hij bij voorkeur gebruik van stilte en geluidseffecten. Het valt amper op, maar werkt uitstekend. Ook de goedkopere film (techniscope ipv cinemascope) is mij niet opgevallen. Vanaf het eerste shot van Mel's Drive-in vond ik American Graffiti een fijne look hebben, en het verbaasde me daardoor niet helemaal de naam van grootheid Haskell Wexler kort daarna voorbij te zien komen als visual consultant. Jaren later zou Fincher toegeven dat American Graffiti de grootste inspiratiebron was voor de look van Fight Club.

Nochtans was Universal niet echt tevreden en wisten ze van meet af aan niet goed wat ze met de film aan moesten. Lucas had wat extra budget los weten te peuteren toen Francis Ford Coppola aan boord kwam, die later zijn waarde andermaal zou bewijzen toen hij wist te voorkomen dat Universal de film op zou knippen voor een tv release. Graffiti werd echter een enorm succes aan de box office en leverde Lucas miljoenen op, waarvan een deel gereserveerd werd voor een project waar hij al een tijdje aan dacht, een soort space-opera. Counterfactuals hebben beperkt nut, maar het had natuurlijk heel anders kunnen lopen. Dan was Harrisson Ford de timmerman gebleven die hij was op het moment van filmen (hij gaf weinig om acteren of zijn rol in deze film op dat moment). Dan had niemand geweten wat een wookie was. Aan de andere kant, dan hadden we ook geen Jar Jar gehad.

Leuk is dat we naast Ford, andere namen zien die daarna bekend zouden worden: Richard Dreyfuss, Ron Howard, Paul Lemat en Cindy Williams. Hoewel American Graffiti fictie is, is er wel degelijk een autobiografisch element aanwezig: de karakters Curt Henderson, John Milner and Terry "The Toad" Fields representeren Lucas zelf, in verschillende stadia van zijn jeugd. Onbegrijpelijk trouwens, dat er maar 2 jaar verschil zit tussen deze Dreyfuss en zijn Matt Hooper karakter in Jaws.

American Graffiti blijkt achteraf een onuitwisbaar stempel gedrukt te hebben op de coming-of-age film, waarbij Linklaters Dazed and Confused (1993) terecht vaak genoemd wordt. Voor ons Nederlanders is het wellicht moeilijker om Graffiti op waarde te schatten zoals iemand als Eberts dat deed, omdat we de tijd zelf en de periode erna niet mee hebben gemaakt. Toch denk ik dat het voor velen van ons niet persé moeilijk hoeft te zijn, om ons in die jongeren te verplaatsen. Boys will be boys, and girls will…well... Ik laat het antwoord daarop wijselijk aan iemand anders.

Een onderschatte film dus, wat mij betreft, die meer toont dan de oppervlakte doet vermoeden.

4*

“Jesus, what a night!”

Sterke film. American Graffiti geeft een mooi inkijkje in een andere tijd, maar het voelt tegelijkertijd ook erg vertrouwd aan. Nog een laatste avond samen met je vrienden of met je vriendin van de middelbare school doorbrengen, voordat je allemaal de weide wereld intrekt en (naar alle waarschijnlijkheid) elkaar uit het oog verliest. Of in ieder geval elkaar een stuk minder gaat zien.

Als je warme gevoelens koestert voor je middelbare schooltijd, dan zal Graffiti als een nostalgische trip aanvoelen. Gewoon lekker rondrijden met je vrienden, bekvechten met je vriendin, meisjes versieren, alcohol drinken, niet te veel nadenken over je toekomst etc. Je kent het wel, het makkelijke leven. Maar dan gesitueerd in de jaren 60 met schitterende auto's en aanstekelijke muziek. En dan heb ik misschien wel de grootste kracht van Graffiti nog niet genoemd. De cinematografie en gewoonweg de look van de film is waanzinnig mooi.

Een klassieker volgens velen, maar mij kon de film alvast niet bekoren. Er gebeurt veel en tegelijkertijd ook weer niet (al zal hun leven na die nacht nooit meer hetzelfde zijn, zo leert de zware epiloog ons). Achteraf gelezen dat hier ook een vervolgfilm van gemaakt werd, maar die raakte blijkbaar minder bekend. Voor mij hoefde overigens ook niet...

American Graffiti schetst ongetwijfeld een aardig tijdsbeeld, maar daarmee houdt het ook wel op. Een film waarin van alles en eigenlijk ook niks gebeurt. We zien enkele tieners een beetje rondjes rijden door de stad en er gebeurt eigenlijk niet zo heel veel interessants, ook de diverse personages komen niet heel denderend uit de verf. De soundtrack is wel best aardig en geeft, samen met de klassieke auto's, wat extra vorm aan de tijdsgeest waarin het zich afspeelt. In dit genre zijn echter wel beduidend betere films te vinden (waaronder het latere Dazed and Confused). Deze film deed mij vrij weinig.

Vijf Oscarnominaties, ik had geen idee. Dit is ook wel een erg fijne film en het is overduidelijk waar Dazed and Confused zijn inspiratie heeft opgedaan, maar het is toch een beetje krom omdat Dazed toch wel de betere film is wat mij betreft. American Graffiti weet zijn boodschap misschien wat transparanter over te brengen en heeft de aangename hitsoundtrack, maar Dazed heeft wat minder de overduidelijk zwakkere momenten zoals dat rare gevecht als John Terry te hulp schiet, of de sterke manier waarop Steve en Laurie op het einde weer bij elkaar komen.

Dat laatste moment doet ook een beetje afbreuk aan het bitterzoete einde, maar gelukkig ook weer niet al te veel. Daarvoor raakt ook American Graffiti te veel de juiste snaar met een magische laatste avond voor al die jongens en meisjes aan een nieuw hoofdstuk in hun leven beginnen. En ook dit is een film vol angst en verlangens en een die je uiteindelijk met een wat somber nostalgisch gevoel achterlaat. Al klinkt dat misschien wat zwaarder dan het is, want de aanpak is veelal luchtig met veel humor, waar de film overigens nooit mee wegloopt.

Heb ook erg van de cast genoten. Ford en Howard zijn dan misschien de meest opvallende namen onder de acteurs, maar beiden hebben nog redelijk kleine rollen. Ik vond vooral Dreyfuss en Le Mat mooie personages neerzetten. Le Mat mag ook een mooi onwaarschijnlijk duo vormen met Phillips als de 12-jarige Carol, erg leuk in een karaktervolle rol.

De boel had wel moeten eindigen met dat mooie shot vanuit de lucht van de witte auto van de mysterieuze blondine. Van die teksten die je laten lezen wat er na gebeurtenissen in de film met iedereen is gebeurd zijn toch altijd een beetje onbeholpen. Een ruime 3.5*.

Nog steeds, ook na 5x nog erg vermakelijk.
Maar Dazed and Confused is duidelijk mijn favoriet, aangezien de films veel raakvlakken met elkaar hebben.

Ik was best benieuwd naar één van de eerste films van George Lucas. American graffiti kent een geweldige sfeersetting van de golden sixties (en fifties) met zijn prachtige bolides in een decor van veel kleur, glitter en glamour. Ook de evergreens zijn erg catchy waardoor je dat decennium zou wil induiken en mee wil profiteren van het onbezorgde studentenleven in die periode. Maar de sfeerbepaling gaat verder met de drive in, de diensters op rolschaatsen, fancy kapsels en kledij ... de nostalgie druipt er van af.

American graffiti is een aangename feel good movie van twee studerende jongens die bij wijze van afscheid de bloemetjes nog eens buiten zetten. De personages zijn boeiend en hoewel het verhaal niet zo heel veel voorstelt, is het een aangenaam kijkstuk. De jonge Harrison Ford kent een leuk bijrolletje, maar vooral de nerd Terry steelt de show. American graffiti was een waar succes destijds, gelukkig maar zo denk je achteraf zodat we later van Lucas' epos konden (en nog steeds kunnen) genieten.

Ook de humor werd best gesmaakt. Alleen de aftiteling vond ik wat vreemd met die overlijdensberichten. Toch wel een "domper" op het losse leuke gevoel dat ik eraan overhield.