De Aanslag (1986)

Inmiddels al een tijdje uitgelezen, en die mening blijft staan. Er zijn uiteraard wel kleine verschillen, maar volgens mij is het script wel, letterlijk, met het boek ernaast geschreven. Nog nooit zoveel dialogen zó letterlijk horen terugkomen in een verfilming. Mooi dus dat de film ook tevens een hulde aan het boek en Mulisch is.

Ik ken het boek niet, maar vond het verhaal totaal niet boeiend en net als jou de acteer prestaties bijzonder tegenvallen. Vond trouwens ook de dubbele rol van Monique van der Ven ontzettend verwarrend.

Ben er niet zo kapot van. Wel eens eerder gezien, maar ik kon me alleen de opening, de aanslag en nasleep in de oorlog nog enigszins herinneren. Er zal ook nu niet veel meer dan dat blijven hangen. Of het moet de malle voice-over zijn die je bijpraat tijdens de tijdssprongetjes. Dat is een voorleesbeurt.

Kreeg ook het idee dat hij letterlijk passages van het boek aan het opdreunen was. Daar heeft de cast ook wel eens last van. Het komt gauw als stijf en onnatuurlijk over, vooral als emoties hen parten spelen. Van der Lubbe had het beter bij De Dijk kunnen laten. Kleine uitzondering voor Kraaijkamp sr.

Die komt wel een aantal keren sterk uit de hoek. Ook wel een boeiend rolletje. Voor hem is de oorlog nooit afgelopen. Jammer dat zoiets dan weer zo nadrukkelijk aan bod moet komen. Niet echt lekker voor een film als iemand zo dominant is, terwijl het allemaal om het verleden van iemand anders draait.

Niet eens veel last gehad van de speelduur, maar de Lint, zijn dobbelsteen en worsteling zijn ook weer niet imponerend genoeg om het tot een intrigerend geheel te smeden. De muziek en die visuele foefjes maken het er niet bepaald beter op. Het wel en wee van Anton komt al met al iets te stroef over.

Film met een prima verhaal en ook goed geacteerd.

De aanslag vind ik geen goede film.

De film begint wel interessant met de aanslag op een NSB'er. Sterker nog, het begin van de film is zelfs erg sterk. Het is zeer interessant om te zien wat er met Anton in de uren na de aanslag gebeurt en je leeft ook mee met Anton mede door het goede acteerwerk van Marc van Uchelen. Marc weet de emoties die Anton meemaakt na de aanslag goed te vertolken. Helaas zakt de film vanaf het moment dat we overschakelen op de volwassen Anton volledig door het ijs. Het verhaal in deze film is erg slecht en hangt aan veel toevalligheden aan elkaar.

Een opsomming van de toevalligheden:

- toevallig komt Anton in een cel te zitten waar een vrouw zit die ( zo later blijkt ) mede de aanslag heeft gepleegd.

- Als Anton terug gaat naar Haarlem , bezoekt hij ook de straat waar hij vroeger woonde. En hij word meteen herkend door een buurtbewoner die toevallig net naar buiten keek.

- Toevallig komt Anton ook Fake Ploeg tegen bij rellen.

- Toevallig ontmoet Anton een vriendin die sprekend lijkt op de vrouw in de cel.

- Toevallig komt Anton op een begrafenis ook de andere moordenaar van de NSB,er tegen.

- Toevallig komt Anton bij een demonstratie een van de mensen tegen die het lijk hebben
verplaatst. ( wat trouwens ook heel is knap is dat die vrouw Anton nog herkende. De aanslag is ruim 40 jaar geleden. En Anton is van jongetje van twaalf veranderd in een volwassen man. Toch wel knap dat je een kind die je 40 jaar geleden kende. Zomaar even kan herkennen als die een volwassen man is geworden. )

Als nu een van die toevalligheden afzonderlijke in de film aanwezig was hoorde je mij niet zo klagen. Maar het geheel van de toevalligheden maakt het verhaal voor mij toch ongeloofwaardig. Anton ontmoet in de film precies de personen die hij moet ontmoeten voor de antwoorden op de aanslag en dit is toch wel ongeloofwaardig. Het is ook jammer dat Anton in de film nauwelijks zelf op onderzoek uitgaat. De informatie komt hem eigenlijk allemaal aanwaaien.

Maar ondanks de ongeloofwaardigheden had de film nog gewoon een voldoende van mij kunnen krijgen. Het basis idee is van de film is goed bedacht. Een man van wie zijn leven getekend is door een traumatische gebeurtenis in zijn jeugd. Vooral interessant is dan ook om de diepere gevoelens van Anton te zien. In de film krijgen we wel een paar van die momenten te zien. Maar er zijn te weinig van die scènes in de film. In de film word van hak op de tak gesprongen. We krijgen de ene onthulling na de andere te zien over de aanslag zonder dat we naar mijn mening voldoende zien wat die onthullingen met Anton doen. Ik vind dat de film diepgang mist.

Waar ik de film helaas ook bijna geen punten voor kan geven is het acteerwerk. Want dat is in deze film erg slecht. Derek de Lint als Anton Steenwijk acteert erg slecht. We krijgen in de film niet zo heel veel scènes te zien waar de gevoelens van de volwassen Anton tot uiting komen. Maar als die scènes er zijn, zijn ze niet erg goed door het slechte acteerwerk. Het is ook meer voorlezen van tekst wat Derek doet in plaats van acteren. Dan deed de toen onervaren Marc van Uchelen als de jonge Anton Steenwijk het een stuk beter. Marc weet als enige nog wel een goede prestatie neer te zetten. Maar van de rest van de cast kan je dat niet zeggen. Het acteerwerk in deze film is erg ondermaats.

Wat wel goed is in deze film is het camera werk. Ik vond de manier van filmen toch wel goed gedaan. Dat laatste shot van de film vond ik prachtig gedaan. Ik ben niet over de film te spreken, maar wel over het eind wat erg mooi gedaan is. De muziek van Jurriaan Andriessen vond ik goed. De muziek zorgde voor een goede sfeer in de film.

Al met al vind ik de aanslag een slechte film. Maar niet de laagste score voor deze film vanwege het goede begin,goed camera werk en goede muziek.

1,5 ster voor deze film.

Me eens aan deze gewaagd, maar het was toch niet echt m'n ding. De film kon me maar matig boeien. De film kwam nogal langdradig over en duurde toch wel te lang naar m'n gedacht.

Het acteerwerk was goed en het zag er wel authentiek uit.

'k hoef de film niet meer terug te zien.

"Overal was het al dag maar hier was het nacht, neen meer dan nacht."

De eerste Nederlandse film die ooit een Oscar heeft gewonnen (de oscar voor beste Niet-Amerikaanse film). En terecht als je het mij vraagt want ik vind het een erg goede film. Ik heb het boek nog niet echt gelezen maar volgens mij volgt de film het boek redelijk letterlijk. Gerard Soeteman die wel eens met Paul Verhoeven werkt heeft het script geschreven dus veranderingen ten opzichte van het boek kunnen alleen maar een positieve toevoeging zijn. Hoewel de film op sommige momenten wat trager word en niet altijd even goed gespeeld is vond ik het een sterke film.

Ik vond met name het eerste gedeelte met de jonge Steenwijk erg goed. Ook erg goed geacteerd door de kleine Marc van Uchelen die het eigenlijk iets beter doet dan Derek de Lint die de grote Steenwijk speelt.

Apart dat hij is gedistribueerd door de beroemde Cannon-groep die in de 80s een heleboel cult(b)film classics heeft gemaakt.

Toch wel een petje af voor Rademakers. Ik vond de cinematografie en de effecten erg sterk en de soundtrack was erg goed en paste erg goed bij de film. Jammer dat ik hem niet in betere kwaliteit kon vinden.

Tot nu toe een van de beste nederlandse films die ik heb gezien.

Sterke oorlogsfilm, een van de betere van Nederlandse bodem, maar na het sterke begin lukt het niet om deze kwaliteit tot het einde toe vast te houden. Film had voor mij dus wel wat korter mogen zijn. Acteerwerk over de hele linie dik voldoende/goed. 7/10

Ik herinner me nog dat ik in school De Aanslag, of toch een stuk ervan heb gelezen. Denkelijk een stuk (bespreking van een scène of zo) want veel kon ik me niet meer herinneren van het verhaal. Enkel de scène bij de Duitse politie na de aanslag zelf. Tijd dus om de film een keer te zien.

Dit bevalt me alvast veel beter dan die andere Nederlandse oorlogsfilm: Soldaat van Oranje. De Aanslag heeft een meer internationaal allure. En leeft op basis van een goed verhaal dankzij Mullish, een goede duidelijk maar toch boeiende verfilming en sterk acteerwerk. Wat het mist aan creativiteit, maakt het goed met het verhaal en de intrige van de puzzelstukjes die doorheen de film stuk voor stuk op hun plaats vallen.

Vlaanderen en Nederland zijn altijd verschillende filmlanden geweest. Deze De Aanslag bevalt me eigenlijk wel. Geen wonder dat hiervoor een Oscar ontvangen werd.

Het verhaal is goed, maar helaas vind ik de verfilming ervan minder geslaagd.

Mooi verhaal over een jongen die een aanslag mee maakt in de oorlog en dit beheerst zijn hele leven. Ik vond het boek een tikje beter maar de film is zeker niet slecht.

Winnaar van een Gouden Kalf, een Golden Globe en een Academy Award voor beste [buitenlandse] film. Dit is een film die enorme indruk op me maakte, mogelijk omdat het een film is die ik voor het eerst zag toen ik nog een tiener was. Maar ook in 2017 staat deze film nog als een huis en is het absoluut één van de beste Nederlandse films die er ooit is gemaakt. Het is de bekroning van de imposante carrière van Fons Rademakers, die eerder al prijzen in de wacht had gesleept met “Makkers staakt uw wild geraas” en “Max Havelaar” en wiens films “Het Mes”, “Als Twee Druppels Water” (de verfilming van De Donkere Kamer van Damocles van WF Hermans) en “Mira” elk genomineerd waren voor een Gouden Palm op het filmfestival van Cannes. Dit is de verfilming van het gelijknamige boek van Harry Mulisch uit 1982, een complexe vertelling die Fons Rademakers voor de haast onmogelijke opdracht stelde om meerdere van de meest ingrijpende gebeurtenissen uit de vaderlandse geschiedenis van de 20e eeuw te reconstrueren. Bovendien fungeerden die reconstructies slechts als de achtergrond waartegen zich het intrigerende verhaal afspeelt en waarin niet de gebeurtenissen maar de karakters centraal staan.

Op een avond in januari 1945 in Haarlem wordt de ‘foute’ Fake Ploeg geliquideerd vlakbij het huis van de familie Steenwijk. De jonge Anton [Marc van Ughelen] ziet even later dat hun buurman meneer Korteweg [Wim de Haas] en diens dochter Karin [Hiske van der Linden] het lichaam van Fake Ploeg verplaatsen en het voor het huis van de Steenwijks leggen! Zijn oudere broer Peter [Casper de Boer] stormt woedend naar buiten, maar de Duitsers zijn hem voor. Zij steken hun huis in brand en arresteren de hele familie Steenwijk, waarvan iedereen wordt geliquideerd behalve de dan 12-jarige Anton. Hij brengt de nacht door in een donkere cel met een mysterieuze, gewonde vrouw en een dag later reist hij af naar Amsterdam waar zijn oom [Krijn ter Braak] zich over hem ontfermt. De film springt vervolgens naar 1952, wanneer de dan medicijnen studerende Anton voor het eerst terugkeert naar de plaats waar zijn huis stond. Daar ontmoet hij zijn oude buurvrouw mevrouw Beumer, die hem iets meer duidelijkheid geeft over wat er precies gebeurde op die noodlottige avond in 1945. Gedurende zijn verdere leven heeft Anton een reeks toevallige ontmoetingen met personen die een sleutelrol speelden bij de aanslag en hoewel hij zichzelf steeds vertelt dat hij de oorlog achter zich heeft gelaten [“Wat gebeurd is, is gebeurd”] realiseert hij zich meer en meer dat De Aanslag diepe littekens heeft achtergelaten.

Rademakers weet op zeer treffende wijze grootse gebeurtenissen tot leven te brengen: de reconstructie van de provo-rellen is indrukwekkend en de finale vindt plaats tijdens de protestmars tegen Kernwapens... en ik ben er nog steeds niet uit of die demonstratie een briljante reconstructie is of dat hij dit op één of andere manier tijdens een echte demonstratie heeft kunnen filmen. Het is volstrekt overtuigend en dat getuigt hoe dan ook van groot vakmanschap. Maar Rademakers slaagt er ook voortreffelijk in de gedachten van Anton over te brengen. Tijdens het eerste deel dat zich afspeelt in 1945 is het duidelijk dat de dobbelsteen, de kousen, de kruidnagel en de kus in Antons geheugen gegrift staan. Deze elementen spelen later in zijn leven een grote rol bij de verwerking van zijn oorlogstrauma’s en die scènes zijn bijzonder ontroerend. Huub van der Lubbe maakt indruk als de zoon van Fake Ploeg en John Kraaijkamp is fenomenaal als een veteraan uit het verzet die meer weet over de liquidatie van Fake Ploeg. Maar De Aanslag is boven alles film op zijn allerbest, gemaakt door een man die als weinig anderen in staat is om een verhaal vooral filmisch te vertellen. Een meesterlijke verfilming van een haast onverfilmbaar literair meesterwerk. Mulisch moet trots zijn geweest!

"The Assault" Wins Foreign Language Film: 1987 Oscars - YouTube

Geweldige toespraak van Rademakers ook haha.

Best bizar, die dialoog met het beeldje.

Hmm...Ik dacht dat ik het boek had gelezen en dat ik de film ook al had gezien, maar ik heb me blijkbaar vergist want het zei me toch weinig. Best een goede film, vooral overtuigend geacteerd door de jonge van Uchelen die ik kende van het geinige Hufters & Hofdames, maar ook De Lint doet het meer dan behoorlijk, hij speelt overtuigend zijn rol op verschillende leeftijden. Toeval speelt wel een grote rol, maar ik vond alleen de herkenning door zijn vroegere buurmeisje bij de demonstratie te ongeloofwaardig. Film verloopt een beetje schematisch, wat vooral te wijten is aan de overbodige voice-over en de geschiedenislesjes met o.a. de bekende beelden van de door napalm getroffen kinderen in Vietnam. Ik begrijp hun functie als overgangs-scenes, ook misschien om wat context te geven bij bepaalde gebeurtenissen zoals de demonstratie tegen kernwapens, maar ik vond het onnodig. Daarbij halen ze steeds de vaart uit de film.

Ik vind de score van deze film echt super. Jammer dat daar niets over vermeld staat hier.

De Aanslag is een film uit 1986 van Fons Rademakers met in de hoofdrollen Derek de Lint, Marc van Uchelen, Johnny Kraaijkamp en Monique van de Ven. Het scenario van de film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Harry Mulisch uit 1982.

Het verhaal begint in de hongerwinter van 1945. De 12-jarige Anton woont met zijn ouders en zijn oudere broer in een rustige buitenwijk in Haarlem. De oorlog is bijna afgelopen, en hoewel het leven niet makkelijk is lijken ze de oorlog zonder al te veel problemen te gaan overleven. Op een avond wordt er een landverrader geliquideerd door het verzet, en dat gebeurt precies voor het huis van Antons ouderlijk huis. De daarop volgende represailles zijn niet mis: het huis wordt in brand gestoken en zowel Antons ouders als zijn 17-jarige broer worden door de Duitsers gefusilleerd. Anton wordt vervolgens ondergebracht bij zijn oom en tante in Amsterdam, waar hij verder opgroeit.

De jaren gaan voorbij, en Anton lijkt in eerste instantie niet veel last te hebben van de gebeurtenissen. Wanneer hij ouder wordt en zelf kinderen heeft gaat het echter mis: hij krijgt paniekaanvallen en wordt depressief. Uiteindelijk wil hij meer weten over wat er precies is voorgevallen op de dag van de aanslag. Door een reeks toevallige ontmoetingen vallen de puzzelstukjes steeds beter op zijn plaats. De film bereikt zijn climax tijdens de antikruisrakettendemonstratie van 1983 in Den Haag.

De Aanslag is een meesterlijke film. Anno 2018 staat de film nog als een huis en is het zonder twijfel de beste Nederlandse film die er ooit is gemaakt. Ik was vooral onder de indruk van het acteerwerk van Johnny Kraaykamp; ik ken hem vooral als komiek en ik heb meestal niet zo'n goede indruk van komieken in een serieuze rol. Kraaykamp is echter geen moment ongeloofwaardig als cynische oud-verzetsstrijder, hij had wat mij betreft een Oscar mogen krijgen voor zijn rol. Maar ook de jonge Marc van Uchelen (helaas veel te vroeg overleden) en Derek de Lint leveren prima acteerprestaties. Hoewel ze voor geen meter op elkaar lijken moet de volwassen Anton steeds aanhoren dat hij geen spat veranderd is, en dat vind ik eigenlijk moeilijk te geloven. Maar dat is echt het enige minpuntje dat ik over de film kan zeggen, en absoluut geen reden om de film minder dan vijf sterren te geven. 5*

Helemaal niet van plan om deze film te gaan kijken, maar hij zat in een box van 3 films van Fons Rademakers. Maar wat een geweldige film. Begrijp nu waarom hij een Oscar heeft gewonnen destijds. Meestal hou ik niet van films die langer duren dan twee uur. Maar bij deze film stoorde dat totaal niet. En dat gebeurt me niet vaak. Top!

Het is alweer wat jaartjes geleden dat ik het boek van Mulisch las en hoewel ik inhoudelijk slechts nog weet dat er een aanslag plaats vond en dat er een specifieke familie de dupe was, herinner ik me wel degelijk dat ik het een goed boek vond.

Hoewel de spanning aardig opgebouwd wordt het eerste half uur, vind ik de toon wat geforceerd en gekunsteld, vooral de handgranaat en de vlammenwerper vind ik een beetje too much, het boeit me allemaal niet zo. Nu zou dit gemakkelijk verklaart kunnen worden door het feit dat ik altijd wat moeite heb met kinderlijk perspectief in films. Even vrees ik het ergste tot de overschakeling komt naar Derek de Lint. Wel één interessant punt is dat de Duitsers zowel een negatief als positief gestalte hebben.

Een veel interessanter beeld komt in het tweede deel naar voren, prima gemonteerd met echte beelden, journaal en archief, van de actuele wereldproblematiek. Veel vragen en filosofieën die parallel lopen met andere oorlogen passeren de revue. Hoewel een toevallig bezoek meer vragen dan antwoord oplevert lijkt Anthon op zijn beurt met weinig vragen uit het verleden te zitten. Ontkenning is ook een manier, grappig overigens het Mulisch boek op de rommelmarkt en de kliek studentes met een bijzonder jonge Bokma en Klein Essink. Later overigens een nog veel jongere Erik van der Hoff.

De film gaat vervolgens verder op een best wel menselijke toon, bijvoorbeeld met de oude buurvrouw, en ontwikkelt zichzelf even een beetje als een mysterie. Het is echter de ontmoeting met Fake waar de film bij zijn ware essentie lijkt aan te komen. Een aantal interessante discussies worden uitgevochten tussen beide mannen die beide een groot verlies leden in hun jeugd. Even doet zich een interessant stukje 'keerzijde' voor en tevens vind ik Fake Ploeg even een interessanter personage dan de stoïcijnse Anthon die liever alles weg stopt. Een volgende ontmoeting, Gijs in dit geval, is nog bevreemdender en hoewel er veel duidelijker wordt lijken alle personages die er destijds wat mee te maken te hadden bijzonder gekweld door zich zelf en hun geschiedenis, allemaal worstelen ze met hun demonen behalve Anthon die nergens mee beweert te zitten...of toch wel...?

De verschrikkelijke aanslag zelf, wat amateuristisch, dan schiet je van zo dichtbij en dan nog niet dood? En dan laat je jezelf ook nog door hem aanschieten, bovendien vind ik het sterk dat ze in de cel nog leefde terwijl ze buiten haar benen niet meer kon voelen...nou nou...

Hoewel niet sterk is het overkomelijk. Een onontkoombaar cyclus lijkt zich vervolgens in te zetten die trauma heet en lijkt zichzelf bewust of onbewust naar antwoorden te worstelen. Er zal boven tafel komen wat er gebeurde en waarom. De uiteindelijk, bijna per ongeluk vallende, 'hoe en waarom' valt bij mij als een bom en geeft de mystiek van het leven weer. Een kunstig redenering en motief blijkt er achter dingen te zitten over dat eigenlijk niets in het leven zonder reden gebeurt en vooral ook ieder huisje zijn kruisje heeft.

De Aanslag is een film die niet bijster interessant begint maar zich vervolgens wel ontwikkelt tot een bijzondere film met een erg filosofische inslag en ontknoping over verlies, offers, schuldgevoel, verder gaan met het leven zelfs als je een stempel hebt. Het einde boeit in den bijzonder en er wordt prima geacteerd. Wat mij betreft één van de betere uit de Nederlandse cinema.

Het begin van de film greep mij direct. Het was duidelijk wat er gebeurde en ik kon het verhaal goed volgen, alleen werden er wel gelijk veel personages geïntroduceerd, waardoor ik niet helemaal wist wie nou wie was. In plaats van elk persoon 2 minuten geven om hun gedachten, persoonlijkheden en banden met andere karakters uit te leggen, had het voor mij veel handiger geweest dat er alleen op de hoofdpersonages werd gefocust. Het verhaal wordt er niet minder op als je niet de innerlijke gedachten van elke buurman of -vrouw kent.

Antons huis wordt afgebrand en Anton wordt weg van zijn familie gedreven en uiteindelijk belandt hij in een cel met een vrouw. Die vrouw blijkt uiteindelijk een vriendin te zijn van een van de moordenaars van Ploeg die eerder in de film werd neergeschoten. In de cel volgen we een gesprek tussen Anton en de vrouw. En dit gesprek gaat naar mijn mening iets te lang door. Het maakt het er ook niet beter op dat deze hele scène wordt gefluisterd. Hierdoor verloor ik een beetje mijn aandacht.
Na de zeer “spannende” scène volgen we Anton, die van bestemming naar bestemming gaat en uiteindelijk meegaat met een paar soldaten op een één of andere vlakte. Een vliegtuig valt aan en een van de mannen raakte gewond. Toen werd Anton naar het Politiebureau gestuurd en kwam hij daar zijn oom Peter tegen die hem uit het gebouw bracht. Er is helemaal niks mis met deze scène. Hij is niet te lang of te saai, maar gewoon goed.

Daarna gaan we naar het tweede deel van de film. Hier verloor ik helaas de interesse in de film. De grote sprong kwam als een verrassing voor mij. Al de hele film werd elke emotie en moment tot op het uiterste uitgelegd en ineens maken ze een enorme sprong in de tijd, zonder een vloeiende overgang. Ik had niet eens meteen door dat die man, Anton was. Het had voor mij veel leuker/ minder verwarrend geweest als ze hadden laten zien hoe Anton ontwikkelde door de jaren heen.

Dus samengevat:
Interessant concept voor een film.
Personages hebben leuke persoonlijkheden.
Film had korter kunnen zijn.
De sprong tussen de jonge en oude Anton is te groot.

Score: 7/10
Het eerste gedeelte vond ik persoonlijk het beste. Als de hele film mijn aandacht erbij had kunnen houden had de score misschien wel een 8 of een 9 kunnen zijn. Ik snap welke boodschap deze film probeert over te brengen, maar dat maakt het nog geen geweldige film.

Opnieuw bekeken, en deze keer met meer interesse dan de eerste maal.

Wellicht omdat ik intussen veel meer over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog ken, en dit verhaal dus ook veel beter begrijp.

De vertolkingen zijn prima, dat zei ik al eerder, maar ook het scenario zit puik in elkaar.

Ik heb nog nooit het boek gelezen, misschien moet ik dat ook wel eens doen, want het verhaal boeit me wel.

De film is alvast een aanrader.

Harry Mulisch; om te kotsen!

"Augurken zijn net krokodillen."

Interessante film naar het werk van Harry Mulisch. Destijds ondergewaardeerd in Nederland. In het buitenland had de film meer succes met als ultieme bekroning de Oscar voor beste buitenlandse film in 1987.

De gebeurtenissen in 1945 achtervolgen Anton zijn hele leven lang. Niet onlogisch natuurlijk dat je zo’n trauma meedraagt voor de rest van je leven. De film is niet altijd overal even boeiend en halfweg zakt hij wat in. Toch houden de goede acteerprestaties het gaande. Ook al kwamen de dialogen soms wat geforceerd of theatraal over. Qua evenwicht ook niet altijd zo geweldig gezien de grote tijdssprongen. Niet altijd makkelijk om te verfilmen natuurlijk.

Het einde maakte dan weer veel goed. Elke daad of actie heeft zo zijn redenen. Alleen sneu dat er daarvoor vaak slachtoffers bij te betreuren zijn.

De Aanslag mag gezien worden als een Nederlandse klassieker, maar tot dit jaar had ik de film nog nooit gezien en wist ik ook niet zo heel veel over het plot. Ik dacht dat de film zich af zou spelen in de Tweede Wereldoorlog, maar dit is alleen in het eerste half uur het geval. Hierna wordt het leven van de hoofdpersoon gevolgd. Ik moet zeggen dat ik blij ben dat ik niet de plotomschrijving hier op Moviemeter heb gelezen, want dan was het hele verloop van de film bij voorbaat al verklapt.

De Aanslag is gebaseerd op het gelijknamige boek van Harry Mulisch uit 1982. Het boek werd tot filmscenario bewerkt door Gerard Soeteman (de vaste schrijver van Paul Verhoeven).

Nederlandse films met de Tweede Wereldoorlog als onderwerp, zijn altijd al van een aparte klasse geweest binnen onze nationale filmgeschiedenis en De Aanslag is hier geen uitzondering op, al werd de film beduidend beter in het buitenland ontvangen dan in haar eigen thuisland. Bij de uitreiking van de Gouden Kalf van het jaar 1986, moest De Aanslag zijn meerdere erkennen in de film Abel van regisseur Alex van Warmerdam. Toch werd De Aanslag als Nederlandse inzending verstuurd naar de Oscars, en wist die als eerste Nederlandse speelfilm ook te winnen.

Het is dan ook een boeiende film geworden, die vakkundig door regisseur Fons Rademakers in elkaar is gezet. De acteurs leveren prima spel, waarbij vooral korte bijrollen van Johnny Kraaykamp als oud verzetsstrijder Cor Takes en Huub van der Lubbe als Fake Ploeg, de zoon van de vermoorde NSB’er, in positive zin opvallen. Het verhaal is geen typische oorlogsfilm, maar draait meer om de nasleep van de oorlog. Het hangt met toevalligheden aan elkaar, maar dat was ook de bedoeling van zowel de schrijver als de regisseur. Dit wordt nog eens extra symbolisch weergegeven met de dobbelsteen die Anton jarenlang bij zich draagt.

Zoals gezegd is De Aanslag een vakkundig gemaakte film met prima camerawerk van Theo van de Sande en een uitstekende muzikale score van Jurriaan Andriessen. Het is misschien niet de beste oorlogsfilm die Nederland ooit gemaakt heeft, maar wel één van de mooiste.

Toen ik deze film indertijd in de bioscoop zag kon ik er niet onverdeeld enthousiast over zijn, vanwege de houterige manier waarop sommige dialogen worden gebracht (misschien ook wel te wijten aan het feit dat Nederlandse filmacteurs vaak netjes wachten tot de tegenspeler uitgesproken is, in plaats van aan het einde van andermans zin al zelf beginnen met spreken zoals acteurs in buitenlandse films of echte mensen in een gesprek vaak doen), het gebruik van een uiterst toneelmatige voice-over die je van een ervaren en capabele scenarist als Gerard Soeteman niet zou verwachten, en het spel van Johnny Kraaijkamp waarvan ik maar niet kan beslissen of ik hem hier nou goed of gekunsteld vind acteren. Het eerste bezwaar was indertijd eigen aan de Nederlandse film en heb ik pas de laatste jaren ondervangen zien worden door een natureller manier van acteren, maar de film als geheel heeft nu toch meer indruk gemaakt, dankzij het spel van Derek de Lint die zoals wel vaker een zekere passiviteit aan de dag legt waardoor de andere personages het plot voort kunnen stuwen, de epische tijdsspanne, en het besef van de impact van de lange tentakels van de oorlog. Geen perfecte film, wel een indrukwekkende. (Grappig om bij de studenten de jonge Kees Hulst en Pierre Bokma te zien, en wat was Monique van de Ven toch mooi voordat ze volkomen onnodig haar gezicht liet verbouwen. En heeft iemand nog Akkemay's vriendje met dat punky haar op het einde herkend? Erik van 't Hoff aka Roberto Jacketti!)

Na herlezing van het boek (dat trouwens leest als een trein) en daaropvolgende herziening van de film vallen me na mijn vorige bericht nog drie dingen op. Een algemene observatie is dat de film de structuur van het boek vrij nauwgezet volgt zonder opvallende weglatingen of toevoegingen, een minpunt is dat Huub van der Lubbe af en toe gruwelijk overacteert, en een pluspunt is dat de jonge Marc van Uchelen geknipt is voor de rol van de jonge Anton, zowel qua uiterlijk (zijn grote verbaasde ogen) als qua spel (mooi naturel, en ontroerend op de brits van zijn celgenote).

Het verhaal van deze film drijft om toevalligheden, en dat is voor het hele verhaal wel een beetje jammer. Anderzijds is het verhaal wel sterk, en maakt het de film best boeiend dat de vragen later in de film worden beantwoord.

Ondanks dit dus met wel erg veel toevalligheden gebeurd is dit een goede film. Zeker de moeite waard om eens te zien.

Wellicht bedoelt Telefono de toevallige ontmoetingen van Anton met Fake Ploeg junior, Cor Takes en zijn vroegere buurmeisje, die hem steeds heel bruikbaar de ontbrekende stukjes van de puzzel kunnen aanreiken.