Inception (2010)

Zag dat deze vorige maand aan het Netflix aanbod is toegevoegd, en natuurlijk ben ik hem meteen gaan kijken. Wat een diepe en geweldige film blijft dit!

Ik had al gehoord dat dit een ontzettend ingewikkelde film is, dus ik had me al schrap gezet en extra goed opgelet bij elk moment in de film. In de eerste helft van de film was het allemaal nog te volgen en het leek toch echt een interessante film te zijn. In de tweede helft van de film leek het echter alsof alles wat er gebeurde puur er was om de film nog ingewikkelder te maken. Ik begreep er helemaal niks meer van uiteindelijk.

Ik moet wel zeggen dat het camerawerk goed in elkaar was en het acteerwerk was ook goed.

4.5* voor de 1e helft
2.5* voor de 2e helft

Origineel En geweldig kan het blijven kijken

Tja. Een ingewikkelde en complexe film staat niet altijd synoniem voor een goede film. Het idee van het binnen dringen in iemands dromen vind ik erg goed. Op een bepaalde manier heeft Nolan wel over het verhaal nagedacht. Het is jammer dat met het concept dromen niet echt veel wordt gedaan. Nolan gebruikt de dromen grotendeels als excuus om actiescènes in de film te stoppen. (En het zijn niet eens hele goede of speciale actiescènes). Aan het begin van de film doet Nolan nog wel iets interessants en visueel moois met de omgekeerde stad, maar deze lijn wordt helaas nauwelijks doorgezet.

Ik denk persoonlijk dat een meer ingetogen en op een spanningsgerichte benadering voor mij beter had gewerkt. Tussen alle (onnodige) actie door propt Nolan het verhaal van de vrouw van Dom. Dit verhaal zit slim in elkaar, maar raakte mij verder voor geen meter. Vooral vanaf de sneeuwwereld wordt de film echt wel saai.

Positieve punten: De special effects zijn indrukwekkend en de muziek van Zimmer past erg goed bij de film. Het acteerwerk is sterk, vooral Leonardo DiCaprio is erg overtuigend in zijn rol.

1,5*

Een bijzondere film echt van genoten. Maar je moet maar van dat mind blowing houden.

Vandaag naar 5 jaar voor het eerst herbekeken, en de film bevalt nog beter dan toen. Ik hou echt van dit soort complexe films waar je constant moet opletten en je hersens moet gebruiken. Het verhaal is in mijn ogen briljant, en het acteerwerk is top notch.

Nolan is sowieso mijn favoriete regisseur. Ook zijn consistente samenwerking met Hans Zimmer kan me heel erg bekoren. Ik vind bijna al zijn films geweldig mede omdat hij altijd de juiste muziek in zijn films heeft. Kijk daarom ook enorm uit naar Tenet.

Inception is na The Dark Knight wellicht Nolan's beste film. Laat het maar aan hem over om een relatief ingewikkeld verhaal (valt echt nog wel mee hoor) zo meeslepend te presenteren. Het durft wel eens danig down the rabbit hole te gaan soms, maar Nolan weet het geheel altijd op de rails te houden, en dat is iets wat een van zijn meest bewonderenswaardige kwaliteiten is als regisseur. Het verhaal zit sterk in elkaar zonder ogenschijnlijke plotholes. De interne logica wordt in ieder geval nergens verbroken, wat het enige belangrijke is in dit soort films. Wat Inception vooral zo mooi maakt, is dat het menselijke nooit uit het oog verloren wordt. Je hebt hier dan wel een zeer groots verhaal over allerlei ver-van-je-bed achtige sciencefiction taferelen, maar de rode draad van de film is absoluut het samenspel van de personages en de lessen die zij uiteindelijk leren. Dat is dus nog iets waar Nolan in uitblinkt, wat ik vooral ook in Interstellar bijvoorbeeld merkte. Aan een geweldig verhaal heb je behoorlijk weinig als je geen binding hebt met de personages. Leonardo DiCaprio zet hier een fenomenale rol neer, maar ook Cillian Murphy, Tom Hardy, en ach kom, in feite de hele cast, doet het absoluut top.
De 'Time' soundtrack van Hans Zimmer is misschien ook wel een van de meest ontroerende, melancholische, droevige doch hoopvolle stukjes muziek ooit gehoord in film.

4.5*

Vanaf 1 juni te zien in VUE bioscopen overal in Nederland!

Inception heeft - net als the matrix - als onderwerp de realiteit van de wereld. Hoe kunnen we een onderscheid maken tussen aan de ene kant onze dromen en aan de andere kant de wereld als zodanig. We ervaren de wereld nooit als zodanig maar telkens ervaren we slechts onze ervaring van de wereld. Dit opent - zoals Descartes al wist - de mogelijkheid dat de wereld als zodanig niet bestaat maar dat de wereld slechts onze ervaring en niets anders dan onze ervaring is. Descartes vraagt zich af: hoe weten we eigenlijk dat we niet in de gek gehouden worden door een machtig Demon. Misschien denk ik wel dat er een tafel is, dat er een stoel is, maar misschien wordt ik bedrogen en is er helemaal geen stoel of tafel. Misschien droom ik maar.

Bijvoorbeeld Cobb en Adrianne zitten ergens koffie te drinken in een Frans cafeetje. Cobb zegt: in een droom kom je altijd uit het niets. Je wordt geplaatst in een context zonder dat het wordt uitgelegd, je neemt simpelweg aan dat het de werkelijkheid is. Vervolgens vraagt Cobb: hoe zijn we hier gekomen? . Wat blijkt Adrianne en Cobb zitten in een droom. Adrianne wist hier niets van: net als in Descartes' verhaal werd ze bedrogen met betrekking tot de werkelijkheid van haar realiteit.

Inception gaat alleen een stapje verder dan de Matrix. Ongeacht of de wereld als zodanig bestaat of niet, soms ervaren we de wereld anders dan het misschien is. We projecteren onze verlangens op de wereld, en we projecteren onze angsten en herinneringen op de wereld. Maar als we teveel projecteren dan wordt de wereld ongeloofwaardig. Hoe meer fantasie je in de wereld stopt, des te groter de kans op een crisis. Uiteindelijk zal je erachter komen dat je fantasie met wereld verward hebt: je loopt tegen de muur van de werkelijkheid aan.

Dit maakt onze dromen zulke rare plekken: in de droom wordt de grens tussen fantasie, wereld, en herinnering wazig. Dit maakt de droom een ongeloofwaardige plek. Maar dit maakt de droom (net als de film btw) een interessante plek. De wereld als zodanig is bij uitstek een saaie plek, een plek die niet luistert naar onze verlangens. Maar de droom (en de film) zijn tijdelijke excursies uit de sleur van alledag. Ze geven de mogelijkheid de wereld naar onze fantasie te vormen. In andere woorden, an de ene kant interessant, aan de andere kant ongeloofwaardig.

Maar deze tijdelijke excursies brengen een gevaar met zich mee. We kunnen zo meegaan in onze fantasie dat we de grens tussen werkelijkheid en verlangen niet alleen in onze droom maar ook in werkelijkheid niet meer kunnen - of willen - zien. De mens is een zwak dier omdat het makkelijk een verhaal aanziet voor realiteit. Cobb is hiermee in gevecht: hij verlangt zijn vrouw zo erg terug dat hij de grens tussen zijn fantasie en de werkelijkheid dreigt te verliezen.

Er is prima facie misschien een verschil tussen onze fantasie in onze dromen en de realiteit als zodanig. De realiteit wordt gekenmerkt door bepaalde elementaire natuurwetten. Een steen valt, andere mensen bestaan niet ter dienste van jou, etc. Echter, de grens tussen realiteit en droom vervaagd in inception. Cobb wordt namelijk zowel in de echte wereld als in de droomwereld aangevallen door "witte bloedlichamen", de dromen lijken levensecht, enzovoorts. Daarnaast hebben we niet meer grip over onze dromen dan onze realiteit. We hebben namelijk geen grip over ons onderbewuste, en daarom beantwoord de droom soms net zo weinig aan onze verlangens als aan de elementaire natuurwetten.

Enfin, als de grenzen tussen dromen en werkelijkheid wazig zijn soms, hoe kunnen we dan een onderscheid tussen droom en werkelijkheid maken? Waarom zouden we niet in de wereld van Descartes' Demon geloven? Ik denk dat Nolan hier een heel mooi antwoord op heeft bedacht. In de woorden van Simone Weil: Overtuigd zijn in het bestaan van de wereld en de realiteit van anderen is een act van liefde.

Het verschil tussen droom en werkelijkheid, kan slechts door ons begrepen worden wanneer er andere mensen zijn met wie we onze wereld bevestigen en delen. Zo was het probleem tussen Mal en Cobb niet zozeer dat Cobb kennis van zaken had en Mal niet (immers in de droom waren ze samen redelijk gelukkig). Het probleem tussen Mal en Cobb was dat ze geen wereld meer deelden. Mal kon niet meer in haar kinderen geloven, ze had hen niet meer lief.

De rede zal ons nooit overtuigen dat de wereld waarin we leven werkelijk of niet werkelijk is, maar liefde kan ons dit wel overtuigen. Omdat we delen in een wereld, omdat we geven om anderen, kunnen we en moeten we geloven dat de wereld werkelijk is. Als we geen werkelijkheid zouden delen met anderen dan zijn we gevangen in ons egoïsme: dan zouden we allemaal leven in ons eigen Limbo. Maar omdat we anderen liefhebben, zijn wij niet slechts monaden maar voelen we ons thuis met de Ander. Zo kon Cobb Saito redden uit Limbo: door zich te tonen als iemand anders die werkelijk bestaat .

Maar er zijn ook een paar tegenvallers: de film legt de film veel te lang uit. De eerste helft van de film gebeurt niets behalve uitleg van de regels van het spel. Dat zou prima zijn geweest als de regels van de droomwereld niet zo oppervlakkig zouden zijn geweest. Voorbeelden: het brein werkt sneller wanneer je slaapt (waarom?), het onbewuste heeft witte bloedlichamen en staat in dienst van het bewustzijn (hoezo?), het onderbewuste bestaat uit individuele personen, personen blijven hetzelfde in hun slaap (denk ik niet).

Ik denk dat er meer in had gezeten als Nolan wat meer Freud had gelezen, en het onderbewuste niet zo gek had afgebeeld als een verdubbeling van het bewustzijn, maar als iets dat werkelijk onbewust is (i.e. verlangens die we geblokkeerd hebben, angsten die we niet durven toe te geven, etc.). Bijvoorbeeld, In Eternal Sunshine of the Spotless mind wordt de hoofdpersoon een baby wanneer hij in zijn gedachtes naar een kinderherinnering gaat. Toch een gemiste kans voor inception.

Oef. Ik had Inception altijd hoog staan, maar een herziening deed de film niet veel goeds. Was ik destijds in de bioscoop overdonderd - want dat doen Nolans films vaak in de bioscoop - op een handjevol effectief spektakel blijft er niet veel staan. Vooropgesteld zijn de personages in deze Nolan behoorlijk saai. Het personage van DiCaprio (‘Domkop’) is maar een futloos figuur en dat hele gebeuren rondom zijn vrouw Mal is niet bepaald interessant. Inception bevat een hoop Mal gedoe, if you will. Ook wordt DiCaprio neergezet als een genie en ‘het beste in zijn vak’, maar we zien eigenlijk maar weinig waarom hij nu zo goed is in wat hij doet. Ondanks dat hij duidelijk de belangrijkste persoon in het verhaal is, voor mijn gevoel liep hij de hele film maar een beetje mee. De rest van zijn team doet veelal het werk. Van dit team is Joseph Gordon Levitt aangehaald om enkel alles uit te leggen. Dit doet hij aan het personage van Ellen Page, die twee zijn nonstop aan het ouwehoeren over hoe alles in elkaar zit. Via hen lijkt Nolan koste wat kost alles te willen uitleggen over zijn gecompliceerde verhaal.

Eigenlijk is Inception een soort Mission: Impossible; een team gaat een missie uitvoeren met een hoop uitleg, waar je als kijker vrij snel klaar mee bent. Na het zoveelste ‘droom in een droom in een Limbo in een droom’ gedoe ben je wel klaar voor wat actie. Die actie komt er ook, maar ook die stelt wellicht wat teleur. Een paar scènes zijn nog steeds indrukwekkend, met name de dichtklappende stad en - vooral - het hele zweefgevecht in het hotel met Joseph Gordon Levitt. Je verwacht echter dat naar mate de film vordert de gevechten en actiescènes steeds spectaculairder worden, maar de ‘final battle’ met de sneeuwscooters is eigenlijk belachelijk underwhelming. Sowieso valt op dat Nolan maar een paar keer goed gebruik maakt van de creativiteit en speelsheid van dromen, vaak is alles eigenlijk vrij inspiratieloos. Je onderbewustzijn dat wordt bewaakt zijn gewoon simpele mannen met geweren, die je in praktisch elke actiefilm rond ziet lopen. Ook al voelt Inception aan de premisse een pak creatiever dan een gemiddelde Mission: Impossible, in praktijk valt dat eigenlijk vies tegen.

Wat dat betreft heeft Inception best wat interessante ideeën en een paar simpelweg uitstekende visuals, maar is qua personages, setpieces en look eigenlijk opvallend grauw, saai en grijs.

3 sterren.

Gaat iemand hier deze film (opnieuw) bekijken in de bios?

Na jaren weer herzien, ditmaal in de bioscoop waar bijna alles van Nolan opnieuw draait deze periode. Het blijft nog steeds een boeiende film, goed geacteerd, mooi geschoten (met soms fijne luxueuze decors) en enkele visuele hoogtepuntjes. Dit is ook een actiefilm die net even inhoudelijk wat meer biedt. En zeker in de bioscoop komt het actiegedeelte goed naar voren, al blijft Nolan op dat vlak wel een gemiddelde regisseur. Alleen heeft hij genoeg andere kwaliteiten, vooral in het tempo waardoor die 150 minuten vrij soepel wegkijken.

De zwakste punten zitten in het laatste halfuur. De film verandert in een vrij simpele actiefilm, visueel is het wat minder boeiend allemaal (die sneeuwomgeving is zelfs saai te noemen) en de tijd klopt ook niet helemaal meer wat echt wel afbreuk doet aan de film. Ook is lang niet elke rol even sterk geschreven, sommige acteurs hangen er net te veel bij. Een film die lang heel goed is, maar aan het eind toch wat wegzakt. En eigenlijk weet dat centrale liefdesverhaal nergens te overtuigen. Dan blijft over 3,5*.

Cinema is een illusie pur sang, die wij beleven als een droom. Is die beleving sterk genoeg, dan wordt het steeds moeilijker om het geprojecteerde leven te scheiden van het leven zelf. De zaadjes die geplant worden in de beleving groeien uit tot ideeën, en die ideeën beïnvloeden op hun beurt ons bestaan. Ideeën als virussen, die niet alleen komen van het filmscherm maar ook van andere vormen van illusie; mediabeelden, advertenties, etc. In (bijna) al zijn films is Nolan eindeloos gefascineerd door het effect dat het medium film op het publiek heeft. Mede daarom gaat The Prestige direct over de goochelaar en zijn magie; op meta-niveau ziet Nolan zichzelf - dat moet haast wel - als de echte magician. Inception is in dat licht een meer subtiele spiegel van het filmische proces waarin Nolan ons beelden van de omgekeerde wereld voorhoudt - de wereld van simulaties.

Herzien in IMAX, 30-6-'20

Nogmaals bekeken een ik doe er een halve ster bij. Het zit gewoon goed in elkaar.