Cross of Iron (1977)

James Mason is veel te Brits om een Duitse Colonel te spelen. Trouwens heel de film ademt iets onnatuurlijks uit. Aan oorlogsgevechten geen tekort, maar veel nieuws valt er niet te beleven en eigenlijk zijn de naijver en de ambitie onder officieren, midden het oorlogsgeweld, het thema van de film.

Het slot ervan trouwens is niet zo gelukkig : naast indringende archiefbeelden van oorlogsmiserie wordt wat vooraf ging zo een beetje geridiculiseerd. Begrijp niet wat Peckinpah bezielde of er mee bedoelde. Met de oorlog valt er niet te spotten.

Rauwe anti-oorlogsfilm die een goed beeld geeft van het oostfront een oorlog waar de Duitsers zich hebben stukgelopen wij mogen de Russen weleens wat dankbaarder zijn want aan het oostfront heeft Duitsland de oorlog verloren zonder oostfront was er nooit een D-day in Normandie mogelijk geweest.

Prima oorlogsfilm klassieker over de waanzin van oorlog

Zeer rommelige en onevenwichtige oorlogsfilm van Sam Peckinpah, die vooral de das om wordt gedaan door foute montage en een belabberde soundtrack. James Coburn is tof in de hoofdrol, maar de cast om hem heen is op het karikaturale af. Daarnaast is alles behoorlijk lelijk in beeld gebracht- vooral de interieurshots zien er niet uit. De tand des tijds is niet bepaald mild geweest voor dit zeer matige werkje.

Ik heb deze oorlog film nog in de bioscoop gezien vroeger en was er toen behoorlijk van onder de indruk. Maar oke, ik was toen nog een tiener die nog niet zo heel veel films gezien had. Maar ik wist toen al wel dat Sam Peckinpah geen verkeerde films maakte. The Wild Bunch heb ik altijd al een hele vette western gevonden en Straw Dogs vind ik persoonlijk wel z'n beste film.

Wel moest ik wennen om James Coburn als Duitser te zien. Ik vond hem nou niet echt bepaald een prototype Duitse soldaat. Wat dat betreft een beetje miscasting, maar afijn, verder vond en vind ik het nog steeds een goeie oorlog/aktie film. Het mag dan misschien wel een zeer matig werkje van Peckinpah genoemd worden, maar als ik de beoordelingen hier op Moviemeter en op IMDb zie dan scoort de film toch nog niet zo slecht (voor dit zeer matige werkje)

Hoewel deze film een beetje gedateerd lijkt vind ik het nog steeds een van de betere oorlogsfilms die er zijn gemaakt.

Prachtige scènes, die, voor de tijd toch, zeer realistisch overkomen.

Ook de cast doet het prima, het is alleen spijtig dat de Duitse personages Engels praten, maar ja, dat heb je wel meer in Britse oorlogsfilms.

Misschien moet een Duits regisseur zich eens aan een remake wagen ?

Beetje gekke oorlogsfilm die vooral in het tweede deel wat loskomt. Het eerste uur is vooral vertoeven in de "bunker" met veel dialogen. An sich goed, maar hier en daar iets te lang. Het tweede uur is sterker maar helemaal los komt ie nooit. Het is hier en daar net wat teveel aan bommetjes en granaten. Zodoende is deze film niet altijd even serieus te noemen. Het eind is verrassend al hadden de eindbeelden van mij niet gehoeven. Beetje uit de context van de film.

Dat er geen Duits werd gesproken is iets wat in de tijd wel vaker gebeurde. Zoals ik zei heeft de film wat gekke momenten. Zoals het vrouwengedeelte. De balans vond ik hier en daar wat zoek. Losse elementen zoals de brug of keihard zingen in het bos met de vijand in de buurt. Kortom het is een film met wat gekke kantjes. Daarin tegen heb ik me toch wel vermaakt. Een 7 als punt en een 3,5 als ster.

Engels sprekende Duitse soldaten aan het Russische front tijdens de tweede wereldoorlog. Gelukkig kennen ze wel een hoop Duitse liedjes. Maar verder is het vooral een oorlogsfilm zoals er al zo velen zijn gemaakt, met een hoop spektakel en veel explosies. Al is het nog wel bijzonder dat de film vanuit de Duitsers werd gefilmd, alsof de Russen de vijand zijn. Meestal zijn de Duitsers de vijand in films over de tweede wereldoorlog. Het is vooral een film voor de liefhebbers van dit soort spektakelfilms. En daar hoor ik niet bij.

Cross of Iron verteld het verhaal van Steiner, een gedesillusioneerde peletonaanvoerder van de Wehrmacht. Als er een nieuwe officier aan het oostfront verschijnt, een trotse Pruisische edelman, krijgt Steiner het moeilijk...

De toon van de film wordt al meteen gezet als we tijdens de opening archiefbeelden zien van Duitse propaganda en verschrikkelijke gebeurtenissen uit de oorlog, dit alles begeleid door een Jongetjeskoor van de Hitlerjugend. Het contrast geeft al goed aan dat het een anti-oorlogsfilm gaat worden. De hoofdpersoon Steiner symboliseert dan ook de idioterie van de oorlog.

Cross of Iron mag dan serieus en genuanceerd van toon zijn, toch vond ik het wel jammer dat we weer Anglo-Nazi's voorgeschoteld krijgen. De Russen spreken wel Russisch en de Duitsers kunnen wel Duits zingen, wat de keuze van een Engelstalige cast alleen maar opvallender maakt. Toch speelde James Coburn een sterke rol als Steiner en de Oostenrijkse Maximilian Schell deed het ook goed als zijn rivaal.

Halverwege de film wanneer Steiner in de ziekenboeg licht, komt er een soort hallucinante sfeer over de film heen. Is Steiner gek? Dan wordt alles weer normaal en vergeten we het voorval als Steiner terug naar het front wordt gestuurd. Als we helemaal aan het einde een absurdistisch einde voorgeschoteld krijgen, waarin de Pruisische jager niet weet hoe hij een geweer moet laden worden we weer herinnerd aan de hallucinante sfeer en kun je het oordeel trekken dat de film vanaf de ziekenboeg een grote koortsdroom is geweest.

De film is mooi en vrij modern opgenomen. Het veelvuldige gebruik van slowmotion kwam indrukwekkend over, zeker tijdens de explosies als het puin in het rond vloog. Ook de onconventionele manier van editen vond ik wel wat hebben. Door het gebruik van slow-motion, het casten van James Coburn en de dramatische muziek van Ernest Gold, deed Cross of Iron me een beetje aan de stijl van Sergio Leone denken. Dit is denk ik ook de film die het meest lijkt op hoe Leone's Stalingrad film eruit had gezien.

Al met al vind ik Cross of Iron een goede oorlogsfilm. Het verhaal heeft niet veel om het lijf, maar het feit dat we een keer een film over het oostfront hebben die niet over Stalingrad gaat kan ik wel waarderen.

Goede recensie baspls, alleen een kleine correctie: Leone zou geen film over de slag bij Stalingrad maken, maar over de belegering van Leningrad.

Verrassend goede film. Goede oorlogstaferelen, matig verhaal, maar zeer boeiend einde.

Ondanks dat deze (anti) Oorlog / Drama film van mij destijds niet de volle 5,0 sterren heeft gekregen (puur en alleen om dat de Duitsers hoofdzakelijk Engels praten), staat hij wel al jarenlang steevast in mijn persoonlijke lijst van "Top 10 films" (op de 10e plaats) en dat komt omdat deze film destijds (toen ik nog kind was) veel indruk op mij heeft gemaakt en dat doet hij overigens nog steeds. De film zit ook nog altijd op mijn netvlies gebrand en laatst had ik op het werk op een drietal helmen zelfs labels geplakt, met daarop de namen van "Steiner", "Schnurrbart" en "Schutze Dietz" en waarvan vrijwel niemand de betekenis van snapte Gisteren avond en nacht heb ik de film weer eens herzien en daarom verdient deze film nu ook wel een wat uitgebreidere persoonlijke mening van mij, dan mijn oorspronkelijke korte (destijds schreef ik vooral korte persoonlijke meningen) persoonlijke mening van bijna precies 10 jaar geleden.

Het verhaal (gebaseerd op het boek "Das Geduldige Fleisch" van Oostfront-veteraan Willi Heinrich) speelt zich af in Rusland op het schiereiland van Taman in 1943 ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, waarbij een peloton van Duitse Wehrmacht infanteristen onder leiding van commandant korporaal Rolf Steiner (James Coburn), oftewel kortweg "Steiner", zich staande proberen te houden aan het oostfront. Korporaal Rolf Steiner heeft daarbij genoeg van de oorlog en wil zo snel mogelijk naar huis, maar zijn superieuren en vooral kapitein Stransky (Maximilian Schell) verhinderen dit.

Zowel de opening (eerste 4 minuten) als het einde (laatste 2 minuten) van het verhaal mogen er best wezen en zijn ook best apart. De opening bestaat namelijk uit een montage van beelden van Adolf Hitler, de Hitlerjugend, de invasie van de Sovjet-Unie, de nederlaag bij Stalingrad en de ellendige terugtocht, met daarbij als soundtrack het bekende Duitse kinderliedje "Hänschen Klein". De film eindig met een een waanzinnige lach van Steiner, waarna een montage van oorlogsfoto's wordt getoond van onder meer Holocausttaferelen, opgehangen partizanen en beelden uit de Vietnamoorlog, waarna het onderstaande citaat van de Duits dichter, (toneel)schrijver, toneelregisseur en literatuurcriticus Bertolt Brecht wordt getoond.

"Verheug u niet in zijn nederlaag, mannen. Want hoewel de wereld opstond en de schoft heeft tegengehouden, is het kreng dat hem gedragen heeft alweer hitsig"

Ondanks dat de film nu al 40 jaar oud is, weet deze film me nog steeds vanaf de eerste tot de laatste minuut (is met circa 130 minuten best een lange zit, maar is zeker de moeite waard) te boeien (op bepaalde momenten ook best spannend), te vermaken en te fascineren, waarbij ik het eenvoudige verhaal ook nog eens zeer goed in elkaar vindt steken en waarbij je ook een band krijgt met Steiner en zijn peloton en het is net of je deel uitmaakt van het peloton. Wat dat betreft is het ook best tragisch als op het einde een deel van het peloton zowel letterlijk als figuurlijk wordt neergemaaid door eigen troepen, omdat een Duitse smeerlap (beter gezegd twee smeerlappen) wilt afrekenen met Steiner.

Sowieso bevat deze film een aantal tragische momenten (waaronder eentje met een Russisch gevangen genomen kind), waarvan eentje wel dik verdiend is en dan doel ik op de beruchte scène waarbij de politieke Duitse Nazi-soldaat Zoll (Arthur Brauss) zich laat pijpen door een gevangen genomen Russische vrouw (Véronique Vendell), die daarbij zijn penis afbijt en waarna Steiner hem achterlaat bij het gevangen genomen bataljon Russische vrouwen (van een aantal van hun is ook wat bloot te zien, zoals de in een ton badende vrouw, de vrouw die Zoll pijpt en de vrouw die soldaat Dietz doodsteekt en alle drie de genoemde vrouwen, waren best mooi), die hem uiteindelijk vermoorden/afslachten. De hele scène (ook best hard) waarbij het peloton stuit op het bataljon Russische vrouwen, mocht er overigens wezen (is zelfs wat erotisch getint en dat komt misschien omdat voor deze film een softporno producent werd ingeschakeld om het budget rond te krijgen) en doel ik o.a. op de eerder gemoemde jonge soldaat Dietz (Michael Nowka), die door één van de vrouwen wordt doodgestoken.

De film bevat buiten dramatische en tragische gebeurtenissen natuurlijk ook veel actie en die actie wordt intens, heftig en bloederig op fraaie wijze in beeld gebracht en als toeschouwer zit je daarbij min of meer tussen de explosies. Verder zien we o.a. authentieke Russische T-34 tanks (worden o.a. gestopt door het leggen van mijnen op de rupsbanden) brullend in slow motion de Duitse stellingen aan gort rijden en zien we wanhopige Duitse soldaten gewapend met o.a. MP40 en MG42 machinegeweren, deze stellingen proberen te verdedigen.

Buiten de vele actie mochten bepaalde dialogen er ook best wezen, zoals de scène waarbij Steiner op een gegeven moment tegen zijn peloton zegt, terwijl ze aan het uitrusten zijn:

"Zouden ze ons (m.b.t. Duitsland) ooit vergeten wat we deden ? Of vergeten ze ons ?"

Steiner heeft ook een hekel aan alle officieren en zegt op een gegeven moment dan ook tegen de best wel sympathieke kapitein Kiesel (David Warner) :

"Denkt u dat omdat u en kolonel Brant meer verlichte officieren zijn, ik u minder haat ? Ik haat alle officieren, alle Stranskys, alle Triebigs, al die IJzeren Kruis-aasgieren van het Duitse leger"

Kapitein Stransky vindt hij overigens een "Aristocratisch, Pruisisch zwijn" en op het einde zeggen ze tegen elkaar (als Stransky er eigenlijk vandoor wilde gaan):

Stransky: U zult zien hoe een Pruisische officier vecht.
Steiner: En ik zal u laten zien waar de IJzeren Kruizen groeien.

De bekende cast tilt deze film naar een hoog niveau en vooral de drie hoofdrolspelers van het verhaal, te weten James Coburn (in de rol van korporaal Rolf Steiner die in de clinch zit met de nieuwe laffe kapitein Stransky, die hem op een gegeven moment promoveert tot sergeant-majoor en wat hem totaal niets doet), Maximilian Schell (in de rol van kapitein Stransky, die lid is van de "Partij" en een pure en rijke Pruisische militaire aristocraat is, die ten koste van alles het "IJzeren Kruis" wilt krijgen. Als men aan hem vraagt "Waarom vroeg u overplaatsing aan uit Frankrijk ?", antwoordt hij daarop "Ik wil het IJzeren Kruis krijgen") en James Mason (in de rol van kolonel Brandt, die Steiner hoog heeft zitten en kapitein Stransky verafgunst).

Buiten de zonet genoemde drie hoofdrolspelers (die inmiddels allemaal zijn overleden) deden ook Klaus Löwitsch (als onderofficier Krüger die deel uitmaakt van het peloton en er smerig en vuil uitziet en waar hij zelf over zegt "Ik blijf expres vuil. Je natuurlijke huidvet vermengd met vuil, maken je waterafstotend" ), Fred Stillkrauth (als onderofficier "Schnurrbart", die ook deel uitmaakt van het peloton en natuurlijk zijn bijnaam heeft verkregen vanwege zijn grote snor), David Warner (in de rol van kapitein Kiesel, die de adjudant is van kolonel Brant en Steiner een soort van mythe vindt) en de fraaie Senta Berger (in de rol van verpleegster Eva, die zich ontfermt over Steiner als deze in het ziekenhuis, best een bizarre scène, terecht komt na een explosie en waarvan we eventjes van haar ontblootte achterwerk mogen genieten als ze haar nachtjapon uittrekt) het meer dan verdienstelijk en dat geldt eigenlijk ook voor de overige niet genoemde personen.

Al met al blijft deze door Sam Peckinpah (helaas veel te vroeg overleden) geregisseerde (anti) Oorlog / Drama film na 40 jaar nog steeds indrukwekkend (eigenlijk ook best realistisch) en blijft hij ook nog mooi staan in mijn persoonlijke lijst van "Top 10 films". Het enige minpunt van deze film (kost de film 0,5* van mij) is, is dat er door de Duitsers hoofdzakelijk Engels wordt gepraat en alleen als er wordt gezongen (zoals bij de verjaardag van luitenant Meyer), dan hoor je Duits. Na deze film is er nog een vervolg gekomen, te weten "Steiner - Das Eiserne Kreuz, 2. Teil (1979)", maar die is ondanks een sterrencast (wel zonder James Coburn) het aankijken niet waard en is ook gewoon zeer slecht.

P.S. de poster is best misleidend, want het verhaal speelt zich juist niet af in winterse omstandigheden.

Geweldige review Theunissen. Niets aan toe te voegen. Alleen dat de NL blu-ray uitgave bare bones is en wat valer beeld heeft dan de Duitse blu-ray boordevol met geweldige extra's. Een must-have!

goeie film vooral toen hy zig liet pypen by al die vrouwen en ze beet zyn lul er af oooooo

Hoop dat het boek Das Geduldige Fleisch (waarop deze film deels is gebaseerd) nog eens opnieuw verfilmd gaat worden in de vorm van een meerdelige serie of reeks en dan wel meer uit het boek haalt; want dat zou de authenticiteit eer aan doen.

Ijzersterke vuige nihilistische oorlogsfilm. Het is duidelijk waar Spielberg zijn potjes mosterd voor Saving Private Ryan vandaan heeft. Packingpah levert hiermee een van de 10 beste oorlogfilms allertijden af en teven de blauwdruk voor menig moderne oorlogsfilm.

4,5

Overigens kun je op de blu ray ook een Duitse track selecteren, waardoor er niemand meer Engels praat. Dus die veel gegeven kritiek kan van de baan.

James Coburn, de sympathieke acteur, speelt hier de hoofdrol als Steiner, een Duitse korporaal die na verloop van tijd sergeant-majoor wordt in het Duitse bezettingsleger in Rusland tijdens de 2e-wereldoorlog. Hij en zijn mannen mogen ervaren hoe idioot een oorlog is en dat in feite niemand er beter van wordt, alleen een paar lieden die zelf niet weten wat het slagveld inhoudt en zich op de borst slaan als met inzet van mensenlevens een stukje grond wordt veroverd.

Een prima film in het oorlogsfilm genre, jammer is een minpunt dat de mensen niet hun eigen taal spreken, dus Duits en Russisch en dat na driekwart van de film het verhaal te snel afgeraffeld wordt.

Ook het einde vond ik ietwat vreemd.

Vandaar een 7, anders had ik een 8 gegeven.

De Russen spreken in Cross Of Iron wel degelijk Russisch. De Duitsers inderdaad Engels ook al zijn veel acteurs van Duitse origine. In de de Duitse nagesynchroniseerde versie spreken de Duitse acteurs wel met hun eigen stem de rol in. De film is Engelstalig omdat in Amerika naar Duitstalige films maar weinig mensen willen kijken.

“Steiner... is a myth. Men like him are our last hope... and in that sense, he is a truly dangerous man.”

Na toch wel na enkele tips en zeker ook een beetje het aandringen nu bij ‘De 70s challenge’ van mede filmfanaat en liefhebber van tweede wereldoorlog films ‘Theunissen’ heb ik toch na lang wachten (misschien wel te lang) deze film aangezet. Die weer op mijn pad kwam door de bovengenoemde ‘challenge’ waarvoor ik enkele jaren zeventig films (zo’n vijftig stuks) heb uitgekozen om te kijken waaronder ook deze tweede wereldoorlog film. Ik moet zeggen dat ik wellicht spijt heb en misschien te lang gewacht heb om te kijken maar toch overdonderd en vooral erg blij ben hem nu wel gezien te hebben want de tips hebben wel hun woord waargemaakt: dit is een fantastische film.

De film doet eigenlijk bijna alles goed. De film is zeker in volledige actie en we zitten nergens gelukkig stil. Ik heb zelf de ‘132’ minuten durende versie gezien van deze film, geen idee welke scenes daar verschillend in zijn dan de verkortere versie. Ooit heb ik deze DVD weten te scoren op de mark van het legerevenement of misschien beter van het historisch evenement ‘Militracks’ en ik denk dat, dat ook de volledige versie van deze film is. Het zat er in ieder geval al aan te komen dat ik deze film ging kijken, ik wachtte er wel lang op.

De film begint lekker hard met het Duitse offensief in het oostfront. Daar waar duidelijk de Russen aan het doorbreken zijn en een Duitse compagnie zich hebben gevestigd met daar de ‘mythe’ van die linie genaamd ‘Rolf Steiner’. Een sergeant en een verdomd goede in het Duitse team. En eigenlijk gaat het vanaf daar niet helemaal volgens één lijn maar worden we mee gesleurd in verschillende situaties. Één daarvan is dat ze een kind mee nemen naar hun kamp omdat ze die niet dood kunnen maken, echter wil hun nieuwe commandant dat wel hebben. Hij laat het jochie na een tijdje vluchten maar op datzelfde moment vallen de Russen aan en word het jochie voor zijn ogen nog eens doodgeschoten, heftige beelden maar wel de waarheid.

En dan kom je eigenlijk uit op het doel van deze film. Echter had ik soms wel het gevoel dat het een beetje wijzen met de vinger was van ‘Sam Peckinpah’ naar de Russen toe aangezien de gruweldaden gebeuren bij de Duitsers en de Russen maar, Amerikanen konden er destijds ook wel wat van natuurlijk. Politiek gezien wil ik echter verder niet op in gaan. Toch blijven de beelden heftig om te zien en kun je het doel van ‘Sam Peckinpah’ zien: idiote oorlog op alle vlakken. Dit is bijvoorbeeld al met de scene die hierboven benoemde met het jochie die neer werd geschoten. Het verbod van homo’s in het leger dat zien we zelfs ook nog een keer tussen twee soldaten die zich duidelijk erg lief vonden. En het moment wanneer een hoog geplaatst persoon (waarvan ik zijn naam even kwijt ben) langs komt bij de ziekenboeg en een man zijn hand wilt schudden zien we dat beiden handen geamputeerd zijn. En ook het moment wanneer ‘Steiner’ en zijn groep terug keren naar het Duitse front waarvan sommige verkleed zijn als Russen, ze toch neergeschoten worden door de Duitse linie omdat één man het zegt terwijl ze allemaal zien dat het Duitsers zijn. Het idiote aan een oorlog is dat toch wel.

Voor de rest is het contrast tussen de rustige scenes en de volle oorlog mooi in kaart gebracht. Actie is er heel erg goed aanwezig en ook prachtige scenes waarbij toch het nodige bloed wordt gebruikt en het zag er ook best realistisch uit. Bijvoorbeeld ook de vluchtscene was erg gaaf toen de Russen met tanks aankwamen zetten en in het algemeen was de actie van hoge kwaliteit en prachtig om naar te kijken.

Toch zitten er wel een paar minpunten in de film wat mij er van weerhoudt de volle mep aan deze film te geven en het hoofdpunt is toch wel de niet Duits sprekende Duitse soldaten. Het was nog die tijd dat de Duitse soldaten Engels praten in films en ik vind dat toch altijd weer het realisme gehalte laag dan en het is in mijn ogen ook minder leuk om naar te kijken. Dit vond ik erg spijtig. En ook het feit dat het verhaal eigenlijk soms wat onlogisch verloopt vond ik niet altijd even fijn en handig om te zien.

Maar buiten dat is ‘Cross of Iron’ echt een waanzinnig harde en goede Tweede wereldoorlog film en ben ik dankbaar voor de vele tips die ik heb mogen ontvangen. De vele actiescenes maakt een hoop goed, en dat is maar al te fijn. Ik vind dit zeker één van de toppers in de WOII films, echt genoten en de twee uur vlogen toch maar al te makkelijk voorbij. Prachtig overigens hoe de film ook start met historische beelden van vroeger, een goede inleiding voor deze film.

4.5*

Deze oorlogsfilm - zeg maar anti-oorlogsfilm - herzien en hij blijft zeer goed hoewel dat er voor mij na 1 uur kijken nu niet bepaald uitzag. Ik slaagde er niet in om wat ik allemaal te zien kreeg serieus te nemen en dat ligt niet in de laatste plaats dat de dialogen allemaal in het Engels gevoerd werden.. Een Duitser in het Duitse uniform zoals hij droeg in het Reich spreekt maar één taal en dat is Duits. Tot zo de minpuntjes maar het 2e gedeelte was gelukkig aanzienlijk beter met uitstekende gevecht scènes. Mooi was o.a. de scène met de Russische vrouwelijke soldaten en hoe een van die dames een Duitse soldaat te grazen nam. Had wel iets van horror vond ik. Ik kan mij trouwens niet herinneren dat ik die scène bij mijn eerste kijkbeurt ooit heb gezien. Ik zal wel de ingekorte Amerikaanse versie hebben bekeken zo'n 10 jaar geleden denk ik. Het einde vond ik destijds en nu nog steeds ijzersterk. Nog steeds veel indruk op mij maakte de zwart/wit foto op het einde waarbij een Russische vrouw werd opgehangen. Dat was gewoon puur, geen nep.

4,5*

Oudje waarvan het alweer erg lang geleden is dat ik hem gezien heb. En potdikke, wat viel de film me toen eigenlijk tegen. Een reden waarom ik er zeker niet te veel voor wilde betalen bij aanschaf enkele weken terug. Maar nu bij herziening ontvang en accepteer ik de film toch stukken beter als voorheen.

Opvallend is toch meteen de erg clean en strak uitgevoerde actie waar Steiner en zijn groep een mortierstelling overvalt. De film vervolgt zich daarna als anti oorlogsbeeld die enerzijds de rauwe realiteit toont en anderzijds de waanzin van het geheel met als dieptepunt uiteraard de eremetaal jagers die over lijken gaan om een goede beurt voor thuis te maken. Want zonder het ijzeren kruis hoef ik niet thuis te komen, aldus de kapitein. De uniformen en wapens zijn top, zo ook de vee oorlog en fraai is bijvoorbeeld de vele actie rond de fabriek met de T-34's. Een scene overigens die me doet denken aan Kelly's Heroes, hoewel deze film natuurlijk een stuk serieuzer is.

Één van de grote debacles vroeger toen de film tegenviel, en nog steeds wel een opvallend dingetje, is de extreme oude kop van Coburn. Steiner kan in die zin nog als oude beroepsmilitair gezien worden maar de rest heeft ook oude koppen van dertigers en veertigers, terwijl de gemiddelde leeftijd tijdens de tweede wereldoorlog 26 jaar was. Iets jonger ogende acteurs had misschien wel beter gepast. Dan de slowmo die Peckinpah in veel actiescènes toepast, ook geen fan van. Het feit dat we aan het oostfront zitten en geen sneeuw zien is overkomelijk, net als het gebrek aan Duitse voertuigen waarop er aangepast Amerikaans materiaal wordt gebruikt. Om dan de laatste irritatie op te noemen die me ook erg tegenviel in het boek van Willi Heinrich, het zogenaamde spelletje dat Dietz loopt te spelen door van wolk naar wolk te springen. Iets dat ik echt niet serieus kan nemen als je achter de vijandelijke linies zit, honger, moe, dorst en opgejaagd wordt. Niet te vergeten de jarenlange kadaverdiscipline van het harde leven voor de oorlog, Hitlerjugend, het leger en oostfront zelf. Gelukkig is het moment minimaal. Het zijn kleine dingen, en grotere dingen, toch zie ik het gemakkelijker door de vingers dan 15 jaar terug.

Cross of Iron kenmerkt zich als een actievolle cynische oorlogsfilm die eigenlijk meer dan voldoet en ook nog best een smerige kant laat zien in de scene rond de vrouwelijke soldaten die overvallen worden door Steiner zijn groep. Het spottende kindergezang maakt het geheel toch wel af en ik hoef niet veel van de fragmentarisch opening en aftiteling te zien met echte beelden om te zien dat dit een stukje inspiratie geweest is voor David Ayers Fury.

Het thema : war is hell is natuurlijk bij alle oorlogsfilms te zien dus niks nieuw. Hoe hij het laat zien misschien wel. De montage van bombardementen doorheen conversaties legt de nadruk op een hopeloze toestand. Een Apocalyps op het terrein (met slo mo montage), en natuurlijk de opening met kinderrijmpje (onschuldig) versus foto’s van Nazi's (minder onschuldig). Coburn is een rasechte Peckinpah actie held. Zijn morele erecode maakt hem een uitstervend ras, officieren zijn manipulatief, corrupt, incompetent en laf. Zijn platoon zijn de mannen die zich in het oorlogsgeweld storten, niet voor het vaderland maar voor hun broeders (ook al een wederkerend Peckinpah motief). Ze hebben een geweten, vechten om te overleven, doen hun plicht en zijn loyaal. Hun noodlot is nabij – nogmaals : steeds hetzelfde commentaar van Peckinpah op zijn helden. Maar Cross of iron is ook boeiend. Geniaal is de ziekenhuis sequentie waarin horror en trauma van de oorlog op een wonderbaarlijke surrealistische manier wordt geportretteerd. Oorlog stinkt en je ruikt het bijna, hoe de soldaten door drek en vuil de vijand tegemoet gaan en hoe (natuurlijk zou ik bijna zeggen) de oversten alleen oog hebben voor hun eigen medailles en status die ten koste gaat van de gewone soldaat. Ook gaat Peckinpah de seksuele spanning tussen soldaten niet uit de weg en er is een sublieme dialoog scene waarin Shell en de viriliteit van de mannen in het algemeen en Triebig (met de jonge soldaat Keppler die de schoenen poetst) in het bijzonder in vraag stelt en hun wijst op de gevaren van onzedig gedrag. Prachtige geschreven. Er zijn vrij veel dialogen, de meesten zeer sterk, er wordt zelfs gefilosofeerd over Schubert en Kant. Misschien is dit wel waarom ik dit een betere Peckinpah film vind nl het knappe scenario van dialogen en personages.