Zabriskie Point (1970)

Mijn eerste Antonioni.

Ik weet alleen niet zo goed waar dit nou een aanklacht tegen was? Tegen reclame? Tegen leegheid? Tegen revolutionaire jeugd? Ik denk dat laatste. De film opent met studenten die het hebben over een revolutionaire partij en in mijn gedachten zegt de film dat het daar min of meer bij blijft. De held van het verhaal heeft geen zin om te praten maar wil actie.

De hoofdpersoon is Iemand die van school getrapt is door allemaal kattenkwaad en rebels zijn en een soort droom heeft om een agent neer te schieten maar dat lukte hem zelfs niet want iemand was hem voor. Hij steelt een vliegtuig en heeft een quasifilosofisch monotoon onderonsje met een wiet rokende hippie chick waar hij uiteindelijk ook mee vrijt. Dan verven ze het vliegtuig met hippie achtige kreten om hem weer terug te brengen.

Dus praten over een revolutie of actie ondernemen tegen revolutie, het is allemaal maar onzin. Het einde is wel echt prachtig en vervreemdend, de film had wel meer van dat soort scenes mogen hebben. Het is alleen allemaal in de fantasie van het hoofd van het meisje, daar blijft het bij, fantasie of is dat wat de film wil zeggen dat we in onze hoofd eigenlijk alles willen ontploffen. Mehh.

Het einde is geweldig en die reclame met die modepoppen vond ik ook behoorlijk grappig. Maar als dit een aanklacht is tegen de Amerikaanse consumptiemaatschappij dan mocht dat wel wat harder in beeld komen. Ik bedoel een paar close-ups van reclameborden maakt nog geen aanklacht...
Die scenes werken ook helemaal niet in mijn ogen. Lijkt wel alsof Antonioni uit een auto hangt en inzoomt op een paar reclameborden. Dat had veel indringender en intenser gekund, vond het nogal slordig en niet doeltreffend.

Ik weet eigenlijk ook niet zo goed waarom ik drie sterren geef voor een aantal goede scenes maar de aparte structuur en eigenzinnigheid van de film bevalt me wel.

Deed me veel meer denken aan Godard, vooral daar in die woestijn. Tarkovsky? waar?

Het is alweer een jaar geleden, Fortune, het staat mij allemaal niet meer zo fris voor de geest. Ik zal er opnieuw over nadenken, maar ik verwijs alvast naar de bijdrage van Mochizuki Rokuro van 04/10/2010.

Een wereld waarin niet Pink Floyd, maar Patti Page van een andere planeet lijkt te komen. Of: de oude wereld, die vermorzeld wordt tussen de nietsontziende projectontwikkelaars en grondspeculanten, en het naïeve extremisme van de nieuwe generatie, die in haar vermeende onschuld de geschiedenis denkt uit te kunnen wissen. Zabriskie Point is hun gedroomde nieuwe begin, hun Stunde Null, maar:

‘It’s peaceful, isn’t it?
- No, it’s dead’.

Antonioni’s perspectief verandert gaandeweg van een documentair realisme, een reeks van impressies, in een haast paradijselijk romantische blik, om uiteindelijk te transformeren tot een overweldigend surrealisme. En overal zo ... concreet, dat het weer abstract wordt.

Van begin tot einde - van het jeugdige elan afstralend van de bloedserieuze, gefrustreerde studentenhoofden, de tot op het bot geïrriteerde agenten, het bord voor de kop van de zakenman, de zwerfjochies van een jaar of zes die een ‘piece of ass’ willen, en de droevige old timer achter zijn biertje, via de plagerige hofmakerij met het vliegtuigje en het paringsballet in de woestijn, tot de explosieve kersen op de taart in de finale – biedt Antonioni in biologerende, vaak lang aangehouden sequenties een caleidoscopisch beeld van een gefragmenteerde samenleving in verandering en verwarring, losgeslagen van haar ankers, waarin de generaties stuurloos over het dek glijden, en (onvermijdelijk) met elkaar in botsing komen.

Zeer sterke, breed uitwaaierende soundtrack ook: én Roscoe Holcomb, én Pink Floyd, én Roy Orbison. Je kunt het jammer vinden dat l’America de score uiteindelijk niet gehaald heeft, maar misschien is het geluid van The Doors ook te geharnast en te donker voor de heldere, neutrale blik die deze film biedt.

Zeldzame klasse toont Antonioni hier. Zabriskie Point kan zich moeiteloos meten met zijn fameuze trilogie, en behoort mijns inziens sowieso tot het beste van de vorige eeuw. Qua tijdsbeeldschets afstandelijker en poëtischer dan Nashville, en vele malen beter dan Easy Rider.

Name? - 'Karl Marx'

2e Antonioni. Wat een film. Ben een groot liefhebber van L.A. én al het zand daar omheen. Qua locaties kan deze film dus niet stuk. Diep, heel diep midden in Death Valley - op het heetste stukje woestijn ter wereld ('Zabriskie Point') ontmoeten Mark en Daria elkaar. Totaal verschillende mensen met verschillende levens.

Wat volgt is een meesterlijke en bloedhete trip. Alvorens dit begint, schetst Antonioni wel een erg duidelijk en raak beeld van de consumptiemaatschappij in L.A.. Al die reclameborden, commercials op tv, alles in de samenleving lijkt om het verweven van diensten en goederen te draaien. Totdat Mark vlucht, een vliegtuigje jat en diep de woestijn in vliegt. Antonioni laat vervolgens grotendeels de beelden het werk doen + de ietwat minimale aanwezigheid van dialoog, maar op dit vlak wordt wel goed raak geschoten.

De vrij-scene is magistraal, al trippend komen er meer mensen bij daar in de hitte. Machtige scene. Maar het is pas naar het einde toe dat deze 'Zabriskie Point' echt onvoorstelbaar goed begint te worden, waardoor alles wat voorafging in Death Valley, precies in de puzzel past. Vanaf het moment dat Daria alleen - na de dood van Mark - ''wraak'' wil nemen begint deze trip buitenaards goede vormen aan te nemen. Dat huis! Prachtig, een droom. Daar middenin de woestijn. Schitterend. Maar hij zal en moet plat, denkt Daria. De surrealistische ontploffing is een van de beste scenes die ik in een hele lange tijd heb gezien.

Of toch niet? Daria rijdt rustig weg. Roy Orbison zorgt met zijn 'So Young' voor een prachtige afsluiter. De brandende zon wordt de kijker nog even in het gezicht geduwd net voor de aftiteling en ik heb genoten. Prachtige film. Niet gedacht dat deze film me zoveel zou doen. Wat mij betreft een meesterwerk.

Deze prent blijft vreselijk hangen, sinds de dag dat ik 'm zag. Erg speciale film. Verhoging naar de volle 5*.

Tijdens de Michelangelo Antonioni tentoonstelling in EYE ook een aantal maal in EYE te zien (en ook in de Filmhallen). Op de site van EYE (hier) staat alleen 12 september, maar hij is in elk geval 5 en 24 december ook te zien.

Zag de film zelf al minstens viermaal, maar nog nooit op een groot scherm.

Zoveel zin in. Bij gebrek aan een blu-ray voor mij een must-see in de bioscoop.

Hé, interessant. Misschien een leuk uitje. Lijkt me fantastisch om dit op het grote scherm te zien!

Meesterwerk!

Ga proberen 5 dec of kerstavond ff niet sociaal te zijn en naar EYE te gaan...

Hele fijne film van Antonioni. Wat hij nu precies wil zeggen is niet direct duidelijk maar ergens maakt dat ook niet uit. Deed me ergens denken aan Knight of Cups die ik de dag ervoor zag. Beide spelen zich af in en rond L.A. en lijken bepaalde thema's als de leegte van het bestaan te geven. Maar waar Knight of Cups constant gezever middels de voice over geeft (en daardoor irriteert en vooral pretentieus overkomt) gaat Antonioni puur uit van de kracht van zijn beelden. Inhoudelijk ook niet altijd even sterk - de genoemde kritiek op de consumptiemaatschappij zie ik echt niet, dan zou ik eerder Ghost World aanbevelen- maar die inhoud ligt ook nergens in de weg om te genieten van de dromerige beelden.

Fijn tijdsbeeld van L.A. ook en heerlijke shots in de woestijn, vooral met de psychedelische muziek op de achtergrond. Daarnaast deed me deze weer wat meer denken aan La Notte waar je merkt dat er is nagedacht over de shots en er constant wel een bijzonder beeld in zit, waar de hoek of compositie net iets anders is. Halverwege (rond de seksscène) gaat de flow er een beetje uit, maar over het algemeen kijkt de film heerlijk weg en tegen het einde komt dat ook weer terug. Wel is het jammer dat beide hoofdrolspelers er niet veel van weten te maken, dat had de film net nog wat beter kunnen maken.

Voor mij is dit vooral een film over jeugd die wel heel veel wil, en roept, maar uiteindelijk niets doet (en ook gewoon precies wordt waartegen zij ageren, zij het dat dat laatste punt niet echt naar voren komt). Maar ik geloof wel dat dat buitenhuis in de laatste scène (prachtige scène trouwens) nooit is opgeblazen, enkel in de gedachten van het meisje. 4,0*.

Ik ben altijd zeer gecharmeerd van films die een totaal onverwacht eind hebben.