Rumble Fish (1983)

Wat een heerlijke film van Coppola. Prachtig zwart wit, super goede cast. Rourke knalt echt van het doek af, waanzinnige soundtrack en indrukwekkend sound design. Kortom met uitmuntend vakmanschap schildert Coppola wederom een mooi coming of age drama. Wie dagt dat de man enkel in de jaren 70 excelleerde miet zich ook maar eens aan deze en het ‘jongere’ broertje The Outsiders (wel de director’s cut) wagen.

4,5

Best een goede film, maar vond hem inhoudelijk uiteindelijk niet bijzonder sterk. Personages (en hoe ze met elkaar praten) komen wat gekunsteld over. Maar zeker de moeite waard.

Rumble Fish is net als The Outsiders gebaseerd op een boek van S.E. Hinton. Ook twee acteurs uit The Outsiders keren terug: Matt Dillon en Diane Lane. Het verhaal gaat over Rusty James(Dillon) een toughguy uit een getroubleerd gezin. Vader is aan de drank en moeder is jaren geleden al met de noorderzon naar het zuiden vertrokken. Rusty James worstelt met de schaduw van zijn oudere broer, de even charismatische als enigmatische Motorcycleboy(Mickey Rourke). Hij adoreert zijn broer maar tegelijk wordt hij voortdurend tegen hem afgewogen en daarin delft hij altijd het onderspit. Motorcycleboy is op een dag vertrokken zonder iets te zeggen maar zodra hij weer terugkeert zet dat een keten van gebeurtenissen in gang die Rusty James leven voorgoed verandert. De film was volslagen anders dan The Outsiders. Waar Coppola bij die film voor een standaardverfilming koos ging hij hier op de experimentele toer. Het resultaat is dat deze film op visueel gebied een lust voor het oog is en daarom ook op dat gebied wel beter is dan zijn voorganger. Het verhaal is daarintegen wel lastiger dan The Outsiders. Het is trager en minder vloeiend en daardoor lijkt het nooit echt op gang te komen. Een ander minpunt is dat Coppola neefje Nicholas Cage de rol van die achterbakse Smokey heeft gegeven. Cage heeft wel de achterbakse kop voor Smokey maar ik kon me met de beste wil van de wereld niet voorstellen dat Rusty James zich door hem liet afbluffen. Kiefer Sutherland of Sean Penn hadden wat dat betreft beter gepast. Die hebben buiten een valse kop ook de uitstraling dat ze een potentiele gangleader zijn en Cage totaal niet. Die zou je juist helemaal de vernieling in slaan als hij je dat flikte. Zonde want de rest van de casting was wel prima. Matt Dillon en Diane Lane spelen goed. Dennis Hopper als de alcoholistische vader was ook prima op zijn plek en wie anders dan Mickey Rourke kon The Motorcycleboy vertolken, destijds? Ook de bijrollen van Chris Penn en Laurence Fishburne zijn prima en William Smith zet weer eens een geweldige bad guy neer zoals hij al eerder deed als Falconetti in de tvserie Rich Man, Poor Man. Het minder vloeiende verhaal en de casting van Nicholas Cage zorgen voor een lagere waardering van Rumble Fish ten op zichte van The Outsiders.

You're better than cool, you're warm.

Voor mij de meest intrigerende zin uit de trailer die ik er ooit van zag. Uiteindelijk viel het me tegen. Ik had een broeierige, sfeervolle film verwacht waarin Dillon zich probeert te ontworstelen aan de verwachtingen van zijn omgeving. Maar de soundtrack, hoewel muzikaal niet slecht, vond ik totaal niet passen bij de film. Ik vond het daardoor juist ontbreken aan een passende sfeer. In het begin kon ik hem ook niet goed plaatsen in een bepaalde tijd, dacht eerst jaren 50, maar je ziet modernere auto's en zelfs een arcade hal. Dus begin 80s. Maar die sfeer is er ook niet.

De film in zwart wit tonen slaat eigenlijk nergens op. Het wordt vooral verteld vanuit Dillon terwijl zijn broer Rourke kleurenblind is. En die ziet dus ook niet zwart wit.

En veel verhaal zit er niet in, het meandert wat. Het begint nog best interessant met een aankomende confrontatie maar daarna gaat het echt uit als een nachtkaars. Dillon blijkt zelf ook nogal een pannenkoek dus gaat hij steeds meer irriteren. En Rourke blijft de ongrijpbare vagerik uithangen. Rourke praat ook zo fluisterzacht dat het wel erg duidelijk een dub is. De observatie van bezatte pa Dennis Hopper is wel bulls eye: zijn oudste zoon is iemand die alles kan maar niks wil.

Coppola heeft natuurlijk een meer dan respectabele staat van dienst, maar ik kan niet anders dan dit als 1 van zijn minderen beschouwen, ondanks de prima cast. Een soort tussendoortje waarin hij op de arty farty toer gaat. Het levert hier en daar heel interessante camerahoeken op maar het komt ook pretentieus over. Zijn neef Nicolas Coppola, die zich maar Cage noemde, mocht ook mee doen. Lawrence Fishburne heeft ook nog een bijrolletje.

Een film waarvan ik vooral cinematografisch van genoten heb. Sfeervol en intens met een aantal erg knappe visuele scènes in montage en camerahantering. Fijne verwijzing ook naar de metaforen bij die vissen en waar ook de filmtitel naar alludeert. Zet die (opgesloten en gestresseerde) vissen bij elkaar en je krijgt hommeles. Leuk detail om die gekleurd weer te geven in een voor de rest zwartwitte productie.

Het is ook de rode draad door het leven van Rusty James. Het leggen van verkeerde prioriteiten, het ergens willen bijhoren, leven met een flair en stijl van een James Dean in Rebel without a Cause (Film, 1955) of John Travolta in Grease (Film, 1978), al is Rumble fish wel iets zwaarder. Het blijft wel eerder een drama dan een misdaadfilm of wat dan ook.

Die uitlichaamtreding was misschien het hoogtepunt van de film. Bijzonder knap, maar ook andere visuele zaken waren de moeite zoals het schaduwwerk tijdens het eerste gevecht. Prima rol overigens van Matt Dillon, maar ook zeker van Rourke. Leuk ook die jonge Nicolas Cage! Boeiend!

Op de late zaterdagavond nog even iets kort en vlots en daarbij viel de keuze op deze Rumble Fish die ik vooral meegenomen had vanwege de naam Francis Ford Coppola en de grote cast. De film zelf en titel waren mij onbekend maar verrastte mij toch op plezierige wijze.

Want van meet af aan is duidelijk dat dit een bijzonder eigenzinnige en stijlvolle film betreft. Het verhaal is in die zin niet heel bijzonder maar vooral degelijk te noemen rond de jeugdbendes, de voor galg en rat opgroeiende Rusty James en de vreemde band met zijn broer. Duidelijk is wat dat betreft het beeld van de verpestte en verknipte jeugd met alles dat daarop volgt voor Rusty James en zijn onpeilbare broer. Maar dat lijkt toch praktisch bijzaak in een film die optilt van de visuele en geluidstechnische stijl en daarmee hetgeen is dat echt de aandacht trekt.

Want wat een bijzondere vibe heeft de film met zijn zwart wit samenstelling en de bijzondere shots en camera standpunten die Coppola weet te creëren. De montage is sterk en gedurende het gevecht tussen Rusty en Biff zelfs stylistisch te noemen, een choreografie van licht, duister en dans. Sfeerverhogend is de constante mist en rook die overal op de achtergrond hangt of loom voorbij komt drijven, het geeft het geheel een morsige en gritty look die perfect bij de zwart wit stijl past en de wijze waarop er met schaduwen en licht gewerkt wordt. Dan is er nog de eigenaardige vibe gecreerd met muziek, voice overs, of wanneer stemmen worden weggefilterd om nadruk te leggen op een dialoog. Tenslotte mag ik absoluut de heerlijke en werkelijk formidabele soundtrack van Stuart Copeland. Dan zou ik nog bijna het plaatje vergeten dat Diane Lane heet terwijl de cast eigenlijk te veel is om op te noemen.

Opvallend als laatste toch wel de verschijning van Mickey Rourke zelf waarvan ik wel weet dat dit ooit een knappe vent was, maar gone wild als bokser en weet wat meer. Maar wat hier ook heel erg opvalt is de timide manier van praten waarop Rourke eigenlijk totaal niet meer lijkt op het beest dat hij nu oogt. Toch is zijn rol en einde Key voor de film met de reeds genoemde verknipte jeugd als beginpunt dit allemaal in een uitermate stijlvol jasje gegoten. Het maakt van Rumble Fish een bijzondere film en aparte ervaring en daarmee een film die een veilige 3,5 krijgt en die ik op termijn vast nog wel een keer ga zien.

Het bijzindere aan Coppola is dat hij zichzelf steeds opnieuw uitvindt en zijn films daardoor vaak de frisheid hebben van een debuutfilm. Een bepaalde frisheid en nieuwe stem.

Zo ook met deze Rumble Fish. In schitterend zwart wit en een puur ritmische soundtrack verzorgd door rock drummer Steve Copeland van The Police.

De film heeft ook een geweldige cast en vertelt het verhaal van twee jonge broers waarbij er een constant gevoel van gejaagdheid en naderend onheil over de film heen hangt.

Zo is Rumble Fish een unieke en prachtige film geworden. Eentje die wel vaker in een adem met zijn bekendere meesterwerken genoemd mag worden.

4,5

Moet samen met The Outsiders gezien worden als een diptiek : allebei young adult movies gebaseerd op boeken van Susan Hinton, allebei met Matt Dillon en Diane Lane, allebei terzelfdertijd gefilmd door Coppola. Boeken die vaak een verloren jeugd beschrijven. Maar deze vind ik superieur aan The Outsiders. Rumble Fish zou ik onomwonden een meesterwerkje willen noemen. De zwart-wit fotografie, geïnspireerd door film-noir en nouvelle vague, draagt zoveel bij aan de film zelf; enkel de vissen krijgen een kleurtje mee. In ieder geval lijkt de film hierdoor ook tijdloos. Wie de film niet kent zal hier moeilijk een jaartal op kunnen plakken.

Nochtans is Rumble Fish geen youth gang film met geweld en stoere acties. Het is een drama over twee broers die zoeken naar levensinvulling, terwijl ze geen enkele bagage hebben om een doel in hun leven te stellen. Verlaten door hun moeder, met een alcoholverslaafde vader, en dus alleen aan hun lot overgelaten, moeten ze zich zonder een richtinggevend normenkader weten te redden. Eén van die scènes die me het meest opviel was die waarin Matt's vriendinnetje (Lane) het uitmaakt omdat hij met een ander meisje seks had. Hij is zich niet eens bewust dat hij haar kwetst en vindt niks verkeerds aan wat hij heeft gedaan. Broederliefde moet je ook niet zoeken. Hoewel Rusty-James zijn oudere broer aanbidt wil die laatste hem niet aan zijn been hebben (why are you always following me?).

De vissen symboliseren het vrijkomen van de kettingen die ons vastbinden aan de nare ervaringen uit ons verleden. Hierin moet dan ook de verklaring voor de finale actie van The Motorcycle Boy gezocht worden. Dromen van de vrijheid om te zijn wie je bent. The Motorcycle Boy, rustig geacteerd door Mickey Rourke, is een soort mythisch figuur geworden die door iedereen aanbeden wordt, behalve en niet toevallig door de arm der wet, die orde, autoriteit en discipline belichaamt. Het tegengestelde van the Motorcycle Boy. Het is uiteindelijk wel fijn dat hij een enigma blijft tot het einde. Een open einde dat niet echt een antwoord biedt noch een moraal formuleert. Rumble FIsh heeft heerlijke dialogen, soms een tikkeltje te literair maar ze spreken tot de verbeelding. Voeg naast de getroebleerde personages nog heerlijke muziek van Copeland toe en het hele plaatje klopt als een bus. Topper.