The Shape of Water (2017)

Vorige week vrijdag herbekeken, moet toch maar wat eerder recensies gaan schrijven. Daar in tegen blijft een vreemde film als deze wel even in je hoofd hangen. Er hangt een leuke sfeer in de film, de sets, het zeemonster, de muziek, de kleuren en de jaren 60 setting dragen daar allemaal aan bij, alles is prachtig ontworpen en in beeld gebracht. Het verhaal is apart en ik kan wel begrijpen dat veel mensen het niks vinden, een liefdesverhaal tussen mens en zeemonster klinkt als iets wat makkelijk de mist in had kunnen gaan, en als dit door een andere regisseur werd opgepakt had dit misschien ook wel gebeurd. Uiteindelijk is het een mooi verhaal met leuke karakters, vooral de stomme, eenzame Elisa en de overdreven slechte badguy Strickland, die beiden erg goed gespeeld worden door Hawkins en Shannon. Het is net een Disney-film voor volwassenen. Het einde voelt een beetje dubbel, een eind wat je zelf nog in kan vullen, in dit geval of het beest haar kieuwen heeft gegeven, of dat zij altijd al een soortgelijk wezen is geweest (ligt mij beter in ieder geval) vind ik altijd wel wat hebben, maar in een film als deze had ik een direct eind toch wel passender gevonden.

Een bizar sprookje dat in alle opzichten prachtig gemaakt is, en typisch een film die je wel ligt of niet, ik heb ervan genoten, 4,0!

Sfeer, kleurgebruik en muziek deed me sterk denken aan Amelie van Jeunet. Wat dat betreft beslist jatwerk.

Heerlijke film en ook fijn dat de film zo waanzinnig populair is. Het thema van de film bestaat uit alle drie de stokpaardjes van Hollywood: een verdediging van mensen die onderdrukt worden, een viering van seksuele vrijheid en een Christelijke slechterik.

Laten we beginnen met het positieve: een viering van seksuele vrijheid is meer dan prima en iets waar we erg blij mee mogen zijn. De titel van de film is veelzeggend: 'the shape of water'. Water heeft eigenlijk helemaal geen vorm: het stroomt. Dit is wat de film verdedigt: de afwezigheid van structuur, een kritiek op hetero-normativiteit, en een deconstructie van Westerse conventies rondom seks. Seks is namelijk geen dichotomie tussen man en vrouw maar als water. Aantrekkingskracht heeft geen conventies, en moet vrij stromen.

De vormloosheid van water zien we ook terug in de film's verdediging van de onderdrukten. In de film worden mensen onderdrukt omdat ze "anders" zijn. De film nodigt ons uit om mensen vrij te laten in hun keuzes. Waarom zou je iemand veroordelen wanneer hij of zij keuzes maken die niemand kwaad doen. Mensen hebben de shape of water: ze zijn vormloos en ze maken verschillende keuzes. Deze diversiteit wordt in de film niet veroordeeld maar gevierd! Een dergelijk thema is nog steeds actueel en - tot mijn spijt - controversieel (gegeven de reactie van j-rom hierboven).

Maar waar vroeger de slechterik - in bv. Bond films - een Duits of Russisch accent had, daar moet nu de slechterik steeds vaker de Bijbel citeren. De christen wordt -zoals zo vaak - afgeschilderd als degene die staat voor de instituties, de onderdrukking, de participatie (i.p.v. vrijheid). De Christen bestrijdt de menselijke vormloosheid: probeert het te vormen naar zijn eigen beeld. Ik weet niet of zo'n naïeve tegenstelling tussen vrijheid en Christendom bevrijdend werkt. Moet er niet juist ruimte worden gemaakt om vanuit de Christelijke tradities een nieuw en meer open geluid te ontdekken?

In de extra's op de dvd wordt wel aangegeven dat Del Toro expliciet rood gebruikt om liefde aan te tonen, bv rode haarband na de eerste "kennismaking" in bad, rode schoenen na liefdevol moment, ... .

Fantastisch leuke film verder, monster ziet er fantastisch uit, set design is perfect tot in de details, muziek is goed, verhaal is ook goed je voelt gewoon de connectie die de twee outcasts met elkaar hebben en je begrijpt ook waarom bepaalde andere outcasts onze twee hoofdoutcasts willen helpen. Acteerwerk is zonder uitzondering van hoog niveau en over de hele film zit gewoon een visuele flair van iemand die perfect weet wat hij wil en waar hij mee bezig is.

Ja gewoon erg goed, grootste minpunt voor mij was het begin in feite.

Nou, dat was een teleurstelling. Van Guillermo del Toro (wiens El Laberinto del Fauno en Crimson Peak ik erg kan waarderen) had ik meer verwacht, zeker aangezien hij met deze film een Oscar heeft binnengesleept. Del Toro is van de moderne sprookjes en daar loop ik meestal wel warm voor, en het concept van een eenzame vrouw die vriendschap sluit met een 'monster' klinkt ook helemaal prima. Het gebruik van gebarentaal zie je lang niet zo vaak in films al ik wel zou willen. Genoeg redenen voor mij om hoge verwachtingen te hebben van The Shape of Water.

Waar is het dan fout gegaan? De setting is interessant, het acteren laat weinig te wensen over en de plaatjes zijn schitterend (de openingsscène alleen al, met die drijvende meubels). Toch was ik nog niet eens halverwege de film toen ik begon te merken dat ik met meer onverschilligheid dan interesse keek naar wat er gebeurde. Ik denk dat ik met name het script de schuld moet geven (ook al kreeg Del Toro ook daar een Oscarnominatie voor), en wel hierom:
- eigenlijk gebeurt er bar weinig in de film. Elisa maakt langzaam contact met het wezen (dat deel vond ik dan wel weer mooi), maar de slechte mensen willen hem zeer doen, dus moeten ze hem bevrijden, wat eigenlijk heel makkelijk lukt. En dat was het dan wel. Waar ik het conflict?
- de personages zijn behoorlijk tweedimensionaal. Elisa is eerst eenzaam en daarna niet meer, dat is de enige zichtbare karakterontwikkeling. Het wezen is blijkbaar alleen maar goed (even dacht ik dat er nog een conflict in het verhaal zou komen toen hij de kat opat maar dat is onmiddellijk vergeven), Zelda en de buurman zijn trouwe sidekicks en verder heb je nog wat Gemene Mensen. De goeierikken doen alleen maar goede dingen en de slechterikken zijn altijd slecht, en niemand lijkt enig intern conflict te ervaren. De enige die mijn aandacht trok was de Russische wetenschapper, maar zijn verhaallijn liep dood.
- waar in El Laberinto del Fauno realiteit en magie heel mooi in elkaar overvloeiden, zijn ze hier niet in balans. Dan weer is voor een probleem een heel banale oplossing nodig, de volgende keer wordt er magie gebruikt om het haar van de buurman te laten groeien. O ja, en op het einde is hij misschien ook wel een god. Op dat punt kon het me niet meer schelen.
- ik weet niet of de makers een punt wilden maken? Iets over vreemdelingen die niet geaccepteerd worden omdat mensen eigenlijk bang voor ze zijn, zoiets? Ergens wordt er een racistische opmerking gemaakt tegenover de zwarte schoonmaakster, de buurman zit in de kast en Elisa is stom en hoort er dus blijkbaar ook niet bij. Met zo'n thema had zeker wat gedaan kunnen worden, maar dan moet je er wel een beetje meer je best op doen. Nu is het meer halfslachtig proberen punten te scoren.
- de schurk van dienst is volstrekt oninteressant. Hij is meer vervelend dan eng, gewelddadig maar lang niet slim genoeg om echt intimiderend te zijn. Ik weet niet of hij überhaupt een motief heeft voor wat hij doet, maar de gemiddelde schurk uit een Marvel-film heeft een beter achtergrondverhaal. Zijn afstervende vingers waren het enige wat ik misschien van hem zal onthouden.
- de dialoog is van heel wisselvallig niveau. Soms heel goed gevonden, zeker als Elisa 'praat'. Dat zal overigens vooral op het conto komen van Sally Hawkins. Haar opgewonden gebarentaal in de scène dat ze de buurman ervan probeert te overtuigen dat ze het wezen moeten bevrijden is fantastisch om naar te kijken. Daartegenover staat de schurk die regelmatig tenenkrommende onzin vertolkt, met als dieptepunt "You deliver. You deliver, that's what you do, you deliver. Right? RIGHT?" tegen zijn spiegelbeeld.
- er lopen ergens ook nog wat Russen rond, met blijkbaar een plan. Of niet. Het maakt in ieder geval helemaal niets uit voor het plot.
- hoezo in vredesnaam die romance tussen Elisa en het wezen? Als er beter naar was toegewerkt en het op het einde zo was gelopen had ik daarmee kunnen leven, maar Elisa voelt zich al heel snel in de film heel erg aangetrokken door het wezen, blijkbaar. Voor zover ik weet hebben ze op dat punt alleen de woorden 'ei' en 'muziek' met elkaar gecommuniceerd, dat lijkt me een vrij matige basis voor een gelukkige relatie. Het feit dat ze allebei eenzame buitenstaanders zijn is onvoldoende rechtvaardiging.

Met deze kritiekpunten was ik bijna op twee sterren uitgekomen. Omwille van een paar aardige scènes ben ik bereid om over mijn hart te strijken en er 2,5 van te maken. Desalniettemin een grote teleurstelling.