Vertigo (1958)

O, die is niet slecht... Zoals we uit het slotbeeld van North by Northwest weten was Hitchcock niet vies van een populair Freudiaans motiefje of symbooltje op z'n tijd, dus dat zou zomaar kunnen. Mooie vondst, het zou in ieder geval dat abrupte slot wel verklaren!

Toevallig is mijn kat Aristo op dezelfde jarig als de grootmeester zelf: 13 augustus. Ook Kim Novak heeft iets katachtigs over zich; haar gracieuze, aristocratische manier van bewegen, de zwaar aangezette wenkbrauwen, wat vooral opvalt bij de tweede Kim Novak en haar het uiterlijk geeft van een katachtig roofdier. Bioloog Midas Dekkers vergelijkt de kat met vrouwen als Marilyn Monroe en Madonna, vrouwen die de fantasie prikkelen, ongrijpbare vaak hoogblonde vrouwen, zoals de typische Hitchcock-vrouw. Het lijkt wel of Kim Novak meerdere levens heeft en altijd weer op haar pootjes terechtkomt. Haar echtgenoot vertelt Stewart dat ze vaak in gedachten is verzonken en zo afwezig lijkt. Hij zegt letterlijk over zijn vrouw: ..and she wanders, God knows where she wanders... (dat vraag ik me nou ook altijd af als mijn kat buiten is en een nachtje wegblijft) De plot zelf die uit twee delen lijkt te bestaan doet weer denken aan The Black Cat van Edgar Allan Poe. Ook grappig is het moment dat Stewart bij Novak aan de deur staat en zij even twijfelt of ze hem wel of niet zal binnenlaten, tot ze zegt: Well, you don't look very much like Jack the Ripper. Kim Novak schijnt dus ook nog te weten hoe Jack the Ripper eruit zag. Raadselachtig hoor.

Van de week Vertigo maar weer eens opgezet, dit naar aanleiding van Zuster Stein' scherpe analyse van de bloedstollende finale, waardoor ik de film nu met heel andere ogen zag. De ene na de andere fallussymbool trok aan mijn netvlies voorbij: de wandelstok die Stewart op zijn hand laat balanceren, de gigantische boom die John en Madeleine staan te bewonderen en natuurlijk de klokkentoren.

We zien Novak voortdurend door de ogen van Stewart, die tot over zijn oren verliefd is op deze mysterieuze verschijning; wanneer hij haar begluurt vanuit een donker kamertje in een bloemenwinkel waar we Novak zien in een zee van kleuren en bloemen, de vlammen die vlak achter haar oplaaien als ze voor de open haard zit.. Stewart is helemaal geobsedeerd door haar. De burgerlijke Midge doet hem vrijwel niets: Oh Midge, don't be so motherly...

De fenomenale muziek, de schitterende opening en dat stuk in het midden met de fluoriserende kleuren en de spiraalvormen, waar het lijkt of Hitchcock ons onder hypnose wil brengen. De spiraalvorm komt overigens ook in de rest van de film herhaaldelijk terug: in het opgestoken haar van Novak, de wenteltrap in de toren en de jaarringen in de omgehakte boom.

En tot slot dat geheimzinnige einde - een moord in een kerk gaat sowieso je verstand te boven - waar alles lijkt samen te komen en waar nog even de hoop bestaat dat alles goedkomt, maar dan is daar ineens de Dood, die maar een doodeenvoudige non blijkt te zijn.

Eindelijk deze hooggeprezen klassieker gezien, en hoewel goed ben ik toch lichtelijk teleurgesteld.
Had er gezien de score en beoordelingen hier op de site wat meer van verwacht.

Visueel de perfecte film. Qua verhaal ook ijzersterk en spannend. Hitchcock heeft de kijker perfect weten af te leiden. Weliswaar ook met een bloedmooie Kim Novak, 'welk mystery waren we ook alweer aan het oplossen'? Ik raakte vaak de kluts kwijt wanneer zij in beeld kwam. Ik bleef geboeid tot aan de laatste seconde en er valt heel veel over deze film te filosoferen. Het is niet alleen een 'whodunnit' mystery (al zit deze er natuurlijk wel in, als bij een Hitchcock film valt te verwachten), maar er zitten verschillende lagen in die bij elke herziening duidelijker worden. Het helpt misschien dat ik hier ooit een paper vanuit een feministisch perspectief over heb geschreven (en hij kwam er niet per se heel rooskleurig uit op dat aspect).

Dit was mijn eerste Hitchcock, heb er inmiddels drie gezien (Rear Window & Psycho) maar Vertigo is echt zoveel sterker dan voorgenoemde. Alhoewel is Psycho natuurlijk wel juweel van het genre en ook een heel andere film.

Trouwens: de Nederlandse titel slaat echt nergens op (De Vrouw Die Tweemaal Liefde). Dit is eigenlijk al een beetje een spoiler. Achja, ik wist pas dat hij in 't Nederlands zo werd genoemd toen ik hem op deze site zocht.

Behoren ook tot mijn eerste Hitchcocks, inmiddels staat de teller op 33. Veel moois nog te ontdekken voor jou, veel rotzooi ook.

Mja… zal nooit helemaal meegaan in de Hitchcockadoratie, hoewel zijn films altijd wel fraai zijn om naar te kijken. North by Northwest, To catch a thief…

Kim Novak doet me ook helemaal niets, zeker niet als Judy, wat natuurlijk niet bevorderlijk is om in het verhaal mee te gaan. Toch speelde ze haar beide rollen wel goed, moest ik bekennen toen ik doorhad hoe de vork aan de steel zat.

Maar de afwikkeling was toch weer ouderwets in slechte zin dan: het meisje dat helemaal in de ban is van die o zo onweerstaanbare man en zich wanhopig in de diepte stort. . Heel die eindsequens was trouwens heel stroef ( die non en… tja… de tand des tijds.

Maar wel prachtig geënsceneerd, gekadreerd, belicht… allemaal ouderwets (in goede zin dan) sterke composities. Een plaatje.

Mijn derde film van James Stewart in een Hitchcock-movie na Rear window en The man who knew too much. Ook deze Vertigo beviel me wel al heb ik niet het wow-gevoel van "de beste Hitchcock" die deze film torst. Nochtans bekruipt je een gevoel van ongemakkelijkheid als je de intro ziet. Ook ergens middenin de film wordt er ook nog eens geëxperimenteerd met kleuren en draaicirkels. Leuk! Vertigo is een psychologische film geworden van een rechercheur die door een ongeval lijdt aan hoogtevrees. De hele film door vraag je je af waartoe dit dient, maar gelukkig kon je er op het einde nog iets mee. Was deze subplot absoluut noodzakelijk om eenzelfde film te produceren, wellicht niet. Toch is die achtervolgingsscène op de daken bloedstollend.

Het verhaal gaat grotendeels over Madeleine, de vrouw van een kennis. Ze is een bizarre vrouw met zelfmoordneigingen die worstelt met het verleden van één van haar voorouders. Het knappe aan het verhaal en het plot is dat de geschiedenis zich herhaalt en Ferguson eveneens in een obsessie terecht komt bij een "donkerharige Madeleine". Vanaf dan wordt de film echt boeiend. Het einde daarentegen vond ik wat bizar. Die non bvb?

Technisch zit de film knap en stijlvorm knap in elkaar, maar dat mag geen verbazing wekken bij Hitchcock. Het lijkt vanzelfsprekend, maar deze film is volgend jaar al 60 jaar oud. Het blijft knap vast te stellen dat deze en vele andere van zijn films lekker blijven wegkijken.