Limelight (1952)

Prachtige, soms tijdloze film die me ondanks de lange speelduur redelijk constant wist te boeien. Ik heb drie keer doorgespoeld bij de momenten dat er iets op het toneel werd uitgevoerd en wat voor mij weinig toevoegde aan het verhaal, buiten dat bevestigde het in mijn idee dat ik nog steeds te

weinig van Chaplin heb gezien en ik 'm volgens mij ondergewaardeerd heb want zogenaamd oubollig. Dialogen waren schitterend, en jammer dat er op imdb weinig quotes staan aangehaald want ik had er graag nog wat meer na willen lezen.

4,0*

Toch hopelijk niet de unieke scène samen met Buster Keaton?

Na een tijdje wel. Duurde erg lang en ik had het al vrij snel gezien. Dit was nou voor mij het wat meer oubollige deel. Maar ik doel vooral op de droom-en flashbacksequentie van Chaplin tegen het begin van de film.

Aardige Chaplin, maar wel van een totaal andere stijl dan de stille films waar hij om bekend staat. Deze film is veel serieuzer van opzet en voelt een beetje autobiografisch aan, niet te vergelijken met zijn eerdere werk. Zijn grijze haren en zijn wat gelaten blik op de poster spreken boekdelen, drama en melancholiek overheersen.

Het voelt een beetje aan als het sluiten van het tijdperk, die van de stille films, waarin hij carrière maakte. Het is ook een soort van eerbetoon aan die tijd, met zijn geweldige uitspraak "It's the tramp in me I suppose" en met zijn samenspel met Buster Keaton.

Ik was ingesteld op zijn komische vroege films, en dat is duidelijk de verkeerde insteek bij het kijken naar deze film. Nu ik weet wat ik kan verwachten moet ik deze toch ooit gaan herzien. Nu hou ik het op 3,5* voor deze mooie, bijzondere maar ook atypische (afscheids)film van Chaplin.

Een dramatisch meesterwerk van de meester zelf. Bij zijn afscheid liet Charles Chaplin andermaal zien hoe veelzijdig hij wel niet was. Niet alleen als regisseur en scenarioschrijver, maar ook als drama-acteur. En daarnaast als componist, want de door Chaplin gecomponeerde muziek is werkelijk prachtig; het melodieuze centrale thema zelfs fenomenaal.

Ook het optreden van Claire Bloom, die toentertijd nog aan het begin van haar carrière stond, mag geroemd worden. Net als de kostelijke scène van Chaplin met zijn vroegere “concurrent” Buster Keaton. Leuk bovendien dat er ook nog een klein rolletje weggelegd was voor de aloude slapstickacteur “Snub” Pollard als een van de straatmuzikanten.

Een tijdloze film, die men naar mijn bescheiden mening tegenwoordig niet meer zou kunnen maken. Een waardig afscheid van een fantastische carrière.

Limelight is toch niet Chaplins laatste film?

Dat klopt, want hij heeft daarna bij mijn weten nog twee films gemaakt. Maar die zijn in mijn ogen inferieur aan zijn andere werken en die wil ik eigenlijk het liefst over het hoofd zien. Zonde dat Chaplin die films gemaakt heeft en dat jou dat opgevallen is.

Hmmm, het viel me juist op omdat ik 'A King in New York' nog best wel een leuke film vind, maar daarin ben ik één van de weinigen.

Chaplin's beste!

Het plezier in het leven stond centraal in deze sentimentele, bitterzoete en tragische komedie, over een clown (of komediant), aan de alcohol verslaafd, die een depressieve ballerina weer wist op te kalefateren. De film duurde, vooral door een teveel aan overdreven (het leek wel zelfbevrediging) scènes over Chaplin zelf, veel te lang. In ieder geval was het hoogtepunt een duet tussen Charles Chaplin en Buster Keaton.

Goeie film waarin een oude komediant een jonge vrouw redt, die zichzelf van het leven probeert te beroven. De relatie die ontstaat tussen die twee is mooi uitgewerkt, zowel hun liefde voor elkaar als het feit dat de jonge generatie het overneemt van de oude. Melodramatisch, maar Charles Chaplin komt er mee weg hier. Wel had de film met gemak wat korter gekund, zo zitten er te veel toneelstukjes in de film (maar de scene met Charles Chaplin en Buster Keaton op het eind wil je natuurlijk niet missen).

Vier decennia lang had Charlie Chaplin de wereld vermaakt met zijn clowneske typetje en zijn doldwaze stunts. Als dank zou hij z'n gastland uit gezet worden door een stel humorloze communistenjagers. Hij antwoordde door z'n masker af te zetten en een zwaarmoedig drama te maken over een komiek die het contact met z'n publiek kwijt is geraakt. Hoewel in Hollywood opgenomen speelt het zich af in de Londense buurt waarin Chaplin opgroeide en kennismaakte met vaudeville, music hall en commedia dell'arte.

Wanneer de grijsaard Calvero voor een optreden z'n donkere valse snor opplakt, ziet hij er bizar uit. De voormalige ster is afgeleefd en afgeschreven. Wanneer ze hem nog eens boeken, doen ze dat uit medelijden en huren ze een claque in om voor hem te applaudisseren. Toch zal hij het publiek een laatste keer aan het lachen brengen. Nog eenmaal ging het doek weer open.

Chaplins jarenlange ervaring met pantomime is te zien wanneer hij een stuk fruit eet, wanneer hij zijn vlooiensketch opvoert, maar ook wanneer hij tijdens een filosofische uiteenzetting een roos en een rots uitbeeldt. Hiermee probeert hij uit te leggen dat in elk voorwerp en in elk levend wezen een drang schuilt om te leven. Verbale humor zit er ook in wanneer hij z'n hospita versiert om haar die achterstallige huur te doen vergeten. De oude clown wil een deel van zichzelf zien voortleven in de jonge danseres. Haar gevoelens voor hem zijn louter platonisch, ook al probeert ze dat te ontkennen. Zwaardere onderwerpen worden aangehaald of gesuggereerd in de mate dat de censuur dat toeliet: zelfmoord, abortus en prostitutie. Het is een nostalgische ode aan het vergane tijdperk van de oude komedie.

geweldige film denk een van de eerste sprekende film van chaplin.

en de mooie muziek ook door hemzelf gecompeneerd

Wie alleen vertrouwd was met Charly als vagebond uit de 20 en 30-er jaren, kijkt wel verbaasd naar deze "Limelight", maar hoe men het ook apprecieert, iedereen had destijds de muziek van de film op een 78-toeren plaat in zijn collectie. Ook ik. Het orkest was Frank Chacksfield en de plaat kostte precies 54 frank.

Chaplin doet hier in "Limelight" wat hij voorheen altijd gedaan heeft : inspelen op het gemoed, inzonderheid van de kleine man en ook diens sympathie winnen door in te gaan tegen overheid en wet als die het hart negeren.

De film is melo en déjà vu en Chaplin zoekt wel aanknooppunten met zijn eigen leven en, al hoeft hij persoonlijk niet te klagen, toegegeven dat de eindscènes niemand kunnen onberoerd laten.

Charles Chaplin was een genie in zijn vak.

Fraaie Chaplin en menselijk vooral. Zeker het eerste uur in die kamer is de film sterk en had eigenlijk wel volledig daar mogen afspelen. Mooie rol van Chaplin en slim gebruik van flash-backs/dromen om zo een stukje komedie en muziek in te voegen. Hoewel ingetogen en mooi geacteerd is toch te merken dat Chaplin het liefst gewoon vermaakt. Al met al duurt de film wel net iets te lang, met weliswaar een afgerond einde maar ook sleept de film steeds meer richting het einde met wat minder interessante zijplotjes. 3,5*.

In de VS was Limelight (1952) geen succes en werd er zelfs geboycot omdat Chaplin werd verdacht van communistische sympathieën, maar in Europa en Japan was de film wel een groot succes en dat is zeer begrijpelijk want het is weer een hele fijne, bijna geniale film. Juist deze film bevat overigens geen politieke elementen maar is nog sterker dan z’n andere films autobiografisch waarin ook het verlies van succes een belangrijk thema vormt: waar hij in The Circus (1928) zijn succes speelt, speelt hij hier een comediant (Calvero) die geen enkel succes meer heeft (het publiek loopt bij z’n shows weg) en die zwaar drinkt, melancholisch terugkijkt op zijn vroegere succesen en filosofeert over het leven. De film is dan ook serieus, zoals ook Calvero zelf in de film zegt “I'm through clowning. Life isn't a gag anymore. I can't see the joke. From now on, I'm a retired humorist.” Evengoed zit er doorlopend humor in de film die nog altijd heel goed is (en wellicht zelfs beter dan in z’n meest succesvolle films zoals Modern Times): net als Calvero heeft hij nog steeds genoeg “ideas” maar is hij het publiek ontgroeid dan wel is het publiek hem ontgroeid (‘As a man gets on in years he wants to live deeply. A feeling of sad dignity comes upon him, and that's fatal for a comic. It affected my work. I lost contact with the audience, couldn't warm up to them.”). In ieder geval moet hij plaats maken voor de nieuwe generatie artiesten (en minnaars), die overigens hun eigen problemen hebben en vanwege hun gebrek aan levenservaring misschien nog wel meer met het leven worstelen. Bovenal is de humor en ernst bij Chaplin altijd in wezen identiek: hij is een meester om het drama van het menselijk leven – onze angsten en dromen, onze hulpeloosheid en schaamte, onze klunzigheid en leedvermaak – te tonen en in deze film vult hij dat nog aan met tal van levenswijsheden over hoe door te gaan met leven, ondanks tegenslagen.

Zoals gebruikelijk in Chaplins films schuilen achter de lichtvoetigheid grote thema’s en levensvragen en deze film is er rijk mee gevuld. De film gaat over niets minder dan de zin van het leven (met de mooie uitspraak “What do you want meaning for? Life is a desire, not a meaning. Desire is the theme of all life!”), over waarheid (“In the few years I have left, I must have truth. Truth. That's all I have left. Truth.”), over plankenkoorts die ook voor het leven zelf geldt (“Life can be wonderful if you're not afraid of it”), de film is een ode aan de liefde en het leven (“But there's something just as inevitable as death, and that's life”), over falen (“Not that I care for success, but I don't want another failure”) en sterven en weer opstaan, maar de film gaat ook over het afscheid nemen van het toneel en van het leven. Het is een lange film maar verveelt nergens want de kwaliteit is constant hoog waarbij – zoals bij alle goede films van Chaplin – de film zowel grappig als ontroerend, zowel lichtvoetig als diepzinnig is en je rijker de bioscoop verlaat dan je erin ging.

Gebaseerd op een idee van Orson Welles en eerst door Chaplin zelf uitgewerkt tot een novelle. Voor het eerst begon Chaplin zijn opnames met een volledig afgerond script. Zijn verbittering over de manier waarop de VS hem in de laatste vijf jaren had behandeld komt nadrukkelijk naar voren. Chaplins kinderen verschijnen in kleine rolletjes, Snub Polard en Loyal Underwood (met wie Chaplin in de jaren ’10 samenwerkte) en niet te vergeten zijn grootste rivaal Buster Keaton hebben prominente rollen in deze nostalgische terugblik op de periode waarin Chaplin doorbrak als Music Hall comedian. Hij speelt de rol van Calvero, ooit een grote ster maar nu verguisd omdat zijn materiaal niet meer in de smaak valt. Nadat hij ballerina Terry Ambrose [Claire Bloom] redt van zelfmoord ontstaat er een vriendschap. Door Terry te helpen haar zelfvertrouwen te herwinnen groeit ook zijn eigen zelfbeeld. Is er nog kans voor een laatste triomftocht voor de ster van weleer? Chaplin gebruikte zowel zijn echtgenote Oona als zijn moeder als inspiratiebron voor dit zeer persoonlijke, maar daardoor juist niet geheel overtuigende melodrama. De muziek is uitmuntend en won 20 jaar later (toen de film voor het eerst in Los Angels te zien was) alsnog een Oscar®.

Fijn deze emotionele film uitgebracht in 1952 te hebben bekeken. Het grootste deel leek een toneelstuk, maar dat stoorde niet. De vraag hoe het zal aflopen bleef zinderen en daar is het waar het om gaat. De speeltijd kon wel korter; enkele optredens duurden te lang.