All That Heaven Allows (1955)

Kitsch? Sirk is toch echt ???

Inderdaad heerlijke tjear trekkers

Maarja, zie het niet als kritiek. Maar die settings, die decors. Ik denk dat je wel weet wat ik bedoel. Het gros van de regisseurs zou er iets wansmakelijks van maken.

Een visueel prachtige, sterke, roerende, romantische melodramatische soap over de liefde tussen een bemiddelde, aantrekkelijke weduwe van middelbare leeftijd en een veel jongere knappe tuinier en het maken van eigen keuzes. Het subtiel gebrachte verhaal speelde zich af in de jaren vijftig, in de verstikkende, onderdrukkende woonomgeving van een kleine Amerikaanse stad waar sociale controle en roddels de boventoon voerde. Tussen Jane Wyman en Rock Hudson was sprake van onderlinge chemie en ze speelden op de toppen van hun kunnen.

Zoals te doen gebruikelijk ziet dit kleurrijke melodrama van Douglas Sirk er uit als een glossy prentenboek. Het romantische verhaal is een satirisch commentaar op misplaatste zelfgenoegzaamheid en eigendunk in de hogere kringen van de Amerikaanse samenleving in de jaren ’50. Op sommige momenten zo mierzoet, dat het glazuur haast van je tanden dreigt te springen; op andere momenten best tragisch. Een onderhoudende film met een voortreffelijke Jane Wyman in de hoofdrol. Ik ben geen fan van Rock Hudson, maar zijn optreden in deze film vind ik alleszins aanvaardbaar.

Ben je dan niet gemist? Je gaf slechts 3.0.

Dat was toen ik hem na lange tijd weer had gezien, maar toen ik hem na niet zo lange tijd weer zag, viel hij toch wel aardig tegen.

'All That Heaven Allows' van Douglas Sirk is een verfilmd boeketreeks-romannetje. Het verhaal doet dan ook totaal niet ter zake. Bovenal is het een kleuren-film. In de tijd dat zwart-wit nog maar net het onderspit aan het delven was gaf Sirk het cinematografisch kleurenpalet een extra impuls. Bomen, gras, herten, jurken, interieurs alles lijkt een extra likje verf te hebben gehad. Een jaren vijftig-voorloper van 'Blue Velvet', 'American Beauty' en 'The Tree Of Life'.

Een typische romantische film, of toch lijkt het zo. Dit soort films mag dan wel omschreven worden als cliché, tegenwoordig kan zo goed als geen enkele films hier aan tippen. Ofwel zit je met een sfeerloze tv-film, ofwel wordt het kapotgemaakt met flauwe humor en komt de romantiek amper aan bod. De film straalt warmte en liefde uit. Een geloofwaardige liefde tussen twee mensen, maar in een omgeving waar een relatie niet evident is. Hollywood was er toen nog niet klaar voor, maar het had hier ook een relatie kunnen zijn tussen twee mannen of twee vrouwen kunnen zijn. Onbegrepen door de omgeving die uiteindelijk toch niet echt om je geeft. De echte liefde komt dan wel boven en moet je met beide handen aannemen.

De relatie hier is ook geen flirt. Geen avontuurtje op een vakantie. Geen relatie die gebaseerd is op dromen of een vlucht uit de realiteit. Maar wel twee mensen die van elkaar houden.

Het is op zich geen klassieker uit de filmgeschiedenis die wil opvallen, maar wel vakmanschap. Mooie beelden, warme kleuren en zelfs subtiele dingen als een hert, een open haard, een sneeuwlandschap, … komen hier voor één keer wel tot hun recht. Een film die de vooroordelen van de romantische film doet verdwijnen.

“Cary, let's face it: you were ready for a love affair, but not for love.”

Prima klassieker. All That Heaven Allows is een ouderwetse romcom/melodrama, en de film laat zien hoe het moet. De film ziet er op de eerste plaats schitterend uit, en vooral de sets zijn indrukwekkend. En de kleuren spatten van het scherm. Rock Hudson en Jane Wyman hebben ook een mooie chemie, hoewel ik wel een beetje moest wennen aan het ingetogen acteerwerk van de twee. De passie spat er niet vanaf, maar dat past ook wel bij de personages en de tijdsgeest.

Sirk staat bekend als een meester van het melodrama, maar het valt op dat hij in meerdere films flink tekeer gaat tegen de verstikkende burgerlijke moraal. Er zit vaak een flinke zweem maatschappijkritiek in zijn films, en hem afdoen als sentimenteel of kitsch doet hem dan ook geen recht.

All that Heaven Allows heeft een fraai maar artificieel kleurgebruik en ziet er uit zoals een moderne satire de 1950s zou tonen, met aangeharkte perkjes en kleurige jurkjes die de met een zwarte ziel uitgeruste roddelaarsters dragen. Toch had het nog wel wat bijtender gemogen. All that Heaven Allows is, zeker naar het eind, een stuk minder venijnig dan het enigszins vergelijkbare (en net nog wat betere) There’s Always Tomorrow. En dat hert ging mij toch echt te ver. Maar opnieuw een geslaagd drama uit de Douglas Sirk-koker.

Deze morgen een eerste zeer dun laagje sneeuw in de tuin gezien en ik moet er als de kippen bij zijn om dan eindelijk een sneeuw film te bekijken want met de opwarming van de aarde is de kans zeer klein geworden. Veel hoop op beterschap heb ik niet. Wat met de recente wereld klimaat top, zegt U ? Dan zou het moeten zijn dat U die mensen die met duizenden over gans de wereld VLIEGEN naar Sharm El Sheik, een paar dagen selfies nemen om dan het meest evidente bla bla af te kondigen, wel gelooft.

Nee, vlug All that heaven allows opzetten vooraleer de sneeuw weer verdwenen is (voor de rest van de winter ?). Nu we toch kerstmis naderen, kan ik dan ook meteen twee vliegen in een klap slaan want ook een snuifje kerstsfeer is er te bespeuren. Maar voor we kunnen genieten van een 'eind goed, al goed' presenteert Sirk ons de donkere kanten van de mens (jaloezie, afgunst) en van de maatschappij (conformisme, onverdraagzaamheid).

Het is de magistrale kleuren fotografie van Russel Metty (bijna een kunstwerk op zich) dat ons duidt op goed en slecht, op onheil en geluk. Personages in duister die complotten smeden, kamers half belicht wanneer snode plannen groeien, kleurschakeringen waarin felle kleuren gemengd worden met schaduw, kunstlicht en prachtige sneeuwlandschappen omdat het koppel Wyman/Hudson steeds bedreigd wordt door de buitenwereld. Het koppel beleeft een idylle en dat zien we aan de beelden (huizen en tuinen als bijna een artificieel decor). Alleen moeten de regels van de sociale klasse gerespecteerd worden. Ook de seizoenen zijn een cinematografische invulling. Niet alleen als invulling van de gemoedstoestand (Wyman in de herfst van haar leven, gemeenschap winters koud en kil) maar ook visueel waarin eerst bruine/oranje tinten van de herfst de kleuren opeten en dan de winter met winterlicht in de kamers en sneeuw buiten het onheil aankondigen.

Inhoudelijk is het bij Sirk steeds een maatschappelijke kritiek. Zoals reeds in het begin met het gesprek tussen moeder Wyman en haar dochter waarin het verhaal van Egypte opduikt (de druk van een gemeenschap dat zorgt dat een weduwe trouw blijft) en dat traject volgen we samen met Wyman die verliefd wordt op Hudson (een tuinman roept een society dame verschrikt) en daardoor haar omgeving en haar kinderen tegen haar krijgt. Ze offert zich op voor haar kinderen, omdat haar gezin niet zou uiteenscheuren en in een magnifieke sequentie – ironie is nog nooit zo goed in film vertaald als hier - komt ze er een beetje later achter dat haar kinderen hun eigen leven leiden en hun moeder toch niet veel nodig hebben. Eenzaam blijft ze achter maar gelukkig is er de TV die drama en comedy tot in de huiskamer brengt. Meer nog is ATHA een klasse strijd waarin rijke burgerij een eiland is met eigen codes en wetten en er wordt niet geduld dat een andere klasse zich zomaar mengt met hun volk. Visueel is er veel symboliek te ontdekken: theekop, de gesnoeide tak, de trofee als symbool van het oude, etc. Cinema dat in elk frame een idee, een visie, een kritiek vertelt. Zoals hier al verschillende keren vermeld is het wel jammer dat het einde een beetje tegenspreekt wat de film zo prachtig en subtiel aanwijst en verliest daardoor voor mij de status van een meesterwerk.