Fellini - Satyricon (1969)

Ik vind 't maar onzin....

Waarvoor niet geschikt? En wat is zo'n aanpak? Elke film heeft toch plaatjes, decors, sets waar in bewogen wordt? Ik vind bewegende plaatjes minstens even fascinerend als stilstaand beeld. Snap nu nog niet wat je bedoelt eigenlijk.

Volgens mij verwijt je de film gewoon dat er geen plot in zit of zo...

Waarom zou ik de film verwijten dat er geen plot in zit? Deze film heeft een heel andere intentie, waarbij zaken als narratief, plot en karakterontwikkeling totaal ondergeschikt zijn, als ze uberhaupt al een rol spelen.

Als ik het goed zie wil Fellini een beeld schetsen van een - noem het decadente, 'vrije', 'gedegenereerde' samenleving. Als herkenningspunt wordt Rome genomen, maar met wat goede wil zou de film ook een beeld kunnen geven van de moderne maatschappij, althans de moderne maatschappij waarbij de facade van degelijkheid en fatsoen is afgebroken.

Zijn aanpak is dat te doen middels een visueel expliciete weergave van die maatschappij. Dat kan, alleen vind ik dat het medium film daar op deze manier niet geschikt voor is.

Ik vind het statement dat Fellini maakt met deze film interessant, maar de vorm waarin hij dat doet vrijwel niet. Daarom maak ik de vergelijking met Bosch, die wat mij betreft met een schilderij als de Temptatie van Sint-Antonius vanuit een zelfde gedachte veel meer impact heeft.

De Temptatie van Sint-Antonius

Eén 'beeld' met enorme impact.

Volgens mij probeert Fellini met zijn film een zelfde soort impact te realiseren. Het werkt alleen niet.

Door de voortdurende herhaling die Fellini toepast - steeds hetzelfde 'beeld' twee uur lang voorgeschoteld - verliest het eerste beeld, en dus het totaalplaatje, zijn impact.

Mag ik je vragen wat er na 30 minuten nog voor essentieels door Fellini wordt toegevoegd aan dat wat je daarvoor al hebt gezien? En dan heb ik het niet over een ander decor, een nieuw grotesk personage, of opnieuw een perverse situatie, maar echt een nieuw of toegevoegd element, waardoor de impact van de eerste beelden versterkt wordt.

Nog een tweede vraag: Waarom is voor jou deze film geen 5 sterren waard? Je verwijst in je recensie naar een eerdere recensie, maar ook daar kan ik niet helemaal uithalen waarom het geen 5 sterren is. Bij een film als Satyricon zijn karakters, verhaallijn e.d. toch van totaal ondergeschikt belang?

Ik zou niet weten waarom niet. Ik heb ook helemaal niet het idee gehad dat ik de hele tijd naar hetzelfde plaatje gekeken heb. Het essentiele wat jij mist lijkt gekoppeld aan inhoud. Dus ik snap eigenlijk niet waarom je deze vergelijkingen maakt. En in pricipe baseer je je ook nog op speculaties mbt Fellini's intenties. Ik genoot van het rariteitenkabinet dat Fellini presenteerde en de mooie plaatjes. That's it. En tot aan een bepaalde hoogte, dus daarom geen 5*.

Best mooi schilderij hoor, maar ik heb niet echt het idee dat Fellini nu echt zoiets wil doen met Satyricon, misschien dat ik daarom de vergelijking niet vat.

Bizar, macaber, visueel overdonderend maar af en toe ook erg vermoeiend. "Satyricon" is een unieke Fellini film, die prachtige beelden afwisselt met weerzinwekkende beelden. Duidelijk geen film voor iedereen, maar als je van "Il Casanova" hebt genoten, dan kun je deze denk ik ook wel waarderen. Visueel misschien wel het beste werk van Fellini. Moeilijk te vinden, maar gelukkig verkrijgbaar als import-DVD met engelse ondertitels.

Mijn tweede Fellini, maar ditmaal (helaas) niet raak. Simpelweg niet boeiend genoeg als geheel.

Satyricon is een van de meest unieke films die ik ooit zag. Eerst vond ik het maar lastig om in te komen, toen had Fellini me heel lang, om me aan het eind weer een heel klein beetje kwijt te raken.

Film is een aaneenschakeling van (behoorlijk) losstaande scènes, maar ik vond het er mooi uit zien, bij vlagen zelfs prachtig. Ik kan die quasi kunstzinnige kitsch hier wel waarderen. Fellini maakt er misschien iets te veel een freakshow van, maar het blijft grotendeels heel bijzonder om naar te kijken. Fellini zei ooit dat hij cast op gezichten. Iemand moet een apart gelaat hebben, anders komt ie er niet in. En dat is hier goed te merken en heeft in samenwerking met de kostuums, decors en make-up een bijzonder effect. Je kunt je ogen niet van het beeld houden en dat terwijl het niet allemaal even prettig is om naar te kijken, met veel viezig geweld, ranzige seksscènes en een hoop decadent gedoe.

Fellini maakt de weg vrij voor filmmakers als Greenaway of zelfs Lynch. Niet zijn beste, wel zijn meest unieke die ik tot nu toe zag. 4 bijzondere sterren.

Gayniaal,maar niet geniaal.De film heeft een beetje de sfeer van een nare droom na een te copieuze maaltijd.Ook opmerkelijk dat ik me regelmatig bescheurde van het lachen toen ik het boek las(of liever de fragmenten ervan) maar bij het kijken naar de film had ik daar bepaald geen last van.Overigens deed de bizarrerie hiervan me sterk denken aan el topo van Jodorowsky,die deze film goed heeft bestudeerd,vermoed ik.

Volgens veel filmdeskundigen is dit rariteitenkabinet een meesterwerk. Hoe vaak ik het ook probeer ik kan maar niet onder de indruk raken van de werken van Fellini. Hoe visueel en seksueel dan ook, ik ga me na zo'n twintig minuten vervelen.

Rariteitenkabinet is prima omschrijving. Maar voornamelijk een zeer vermoeiend rariteitenkabinet, er kwam maar geen einde aan. Hoogstens boeiend vanwege de bizarre make-up en gebruiken, maar wat ik hier nou van moet maken. Goed acteerspel of verhaal alvast niet.

Mijn tiende Fellini, maar geen reden voor een feestje, want helaas moet ik wel vaststellen, dat ik dit tot nu toe zijn minste film vind.

Satyricon oogt vooral als een soort van experiment, waarbij Fellini er lekker op los gaat en een tweetal acteurs de schakel laat zijn tussen een vijfentwintig vrij op zichzelf staande scènes. De meeste scènes hebben een vrij groot toneel of cabaretachtig gehalte, iets wat mij in ieder geval niet altijd even goed ligt. Soms is het drama, een enkele keer een poging tot humor, soms is het ranzig en soms ook erg bloederig. Dat er geen afwisseling in zit, lijkt Fellini in ieder geval niet te kunnen worden verweten.

Doordat Satyricon geen verhaalstructuur heeft, probeer je als kijker andere mooie zaken in de film te ontdekken. Tenminste zo benader ik het in dit geval. Ik moet zeggen dat er zeker elementen in zaten, die het op momenten de moeite waard maakten. Maar daaromheen was het soms ook vaak lastig om naar te kijken. Visueel is het ook erg wisselend van niveau. Soms mooi, soms ook zeker niet. In ieder geval is het een film, die veel aandacht van je vergt om alles goed te kunnen volgen. Het is abstract en in feite een soort van ruwe voorganger van Fellini’s Roma, omdat Satyricon in feite ook over deze stad gaat.

Satyricon is in vele opzichten een unieke film. Een echte “love it or hate it” film. Het heeft zijn momenten, maar net te weinig om te overtuigen, waar een kleine onvoldoende resteert.

2,5*

Heb me door het laatste half uur heengeworsteld, want dan is deze brij toch echt langdradig. Lastig om tegen die tijd je aandacht bij de beeldenstroom te houden, zo zonder helder narratief, maar ook omdat het tempo dan veel lager ligt dan het tempo van de vlot gemonteerde scènes in de eerste helft. Wel prettig om achteraf te lezen hoe de vork van het verhaal in de steel zit. Overigens zou het boek Satyricon mede geprezen worden om de accurate beschrijvingen over het leven van de gewone Romein, iets waar ik aan het begin van de film ook aan moest denken. De adaptatie van Fellini is absoluut niet accuraat, eerder surreëel en bizar, maar niettemin raakt hij blijkbaar toch een goede snaar in de art direction.

Verder visueel prachtig, vooral die groteske decors zijn wonderbaarlijk. Een moeilijke film, maar zeker de moeite waard. Overigens gewoon op 35mm gezien in EYE! Ik kan me niet voorstellen dat dit ooit tot zijn recht komt op een televisiescherm.

"En de nieuwste van Fellini heb ik gelukkig al gezien", hetgeen inhoudt dat je een Fellini gewoon gezien moet hebben, ongeacht hoe die is.

Uiteindelijk blijkt het onsamenhangende beeldmateriaal te zijn en ja dan zijn er mensen die er van alles in zien en het geweldig blijken te moeten vinden

Overigens kan ik dit grotendeels mislukte prentje ook nog altijd beter verdragen dan menig andere film met een onvoldoende uit meestal de Hollywood fabriek.

Lastig films beoordelen....

Fellini: "Je crois que j'ai été séduit par la possibilité de reconstruire ce rêve, sa transparence énigmatique, sa clarté indéchiffrable. […] Le monde antique, me disais-je, n'a jamais existé, mais, indubitablement, nous l'avons rêvé."

Of nog, naar aanleiding van een voorstelling van de film in Square Garden, onmiddellijk na een rock concert:

"Satyricon semblait avoir trouvé son site naturel, de manière imprévisible et mystérieuse, dans ce milieu parmi les plus improbables. Il semblait bien n'être plus à moi, dans la révélation soudaine d'une entente aussi secrète, de liens aussi subtils et jamais interrompus, entre l'antique Rome de la mémoire et ce public fantastique de l'avenir."

Het lijkt in elk geval wel een voorbode van... Pasolini's Salò...

Altijd moeilijk om bij een droomachtige film als deze aan te geven wat er precies zo boeiend aan is en waar de raakvlakken met mijn eigen associaties, obsessies en fascinaties precies zitten, net zoals ik het moeilijk vind om iets te schrijven over Nosferatu, The mummy en Eraserhead zonder uit te komen op een complete autopsychografie van vijftig kantjes. Voor een mogelijke "objectieve" interpretatie van hoe je de film kan zien, wat Fellini's bedoeling zou kunnen zijn en hoe je de film via een nog min of meer orthodoxe verhaalstructuur zou kunnen verklaren zou ik willen verwijzen naar de twee recensies van Roger Ebert (uit 1970 en 2001) die via de external reviews-pagina van IMDb te vinden zijn; voor mezelf denk ik dat Fellini in het raamwerk van Petronius' vertelling een mooie aanleiding heeft gezien om al zijn eigen associaties, obsessies en fascinaties op definitieve wijze vorm te geven zoals nog nooit iemand vóór (of ná) hem heeft gedaan. Een meesterwerk van een uniek regisseur, één van de allergrootsten.

Na de oorspronkelijke (fragmenten van) de "roman" van Petronius te hebben gelezen (in de Engelse vertaling van J.P. Sullivan in zo'n zwarte Penguin-uitgave) ben ik de film alleen nog maar meer gaan waarderen. Fellini tot Alberto Moravia: "Ik hecht veel waarde aan het droomachtige karakter van de film. Alles zal onsamenhangend zijn, fragmentarisch. En tegelijkertijd op mysterieuze wijze homogeen. Elk apart detail zal opvallen, geïsoleerd, verwijd, absurd, monsterlijk – zoals in dromen." Fellini's onderbewuste is leeggelopen, maar het resultaat is zéker niet ongestructureerd, ongedisciplineerd of vormloos. De ultieme kleurenfilm, om keer op keer opnieuw te bekijken.

Eén van zijn raarste films maar toch op een bepaalde manier fascineert omdat die anders is.

Groteske film van Fellini, die wel vaker uitzinnig is in zijn films, maar hier toch iets te veel leunt op bizarre koppen, vettige vunzigheid en absurditeiten. Sommige scenes hadden nog wel iets grappigs- het enorme varken dat gevuld is met gebraden kippetjes en worsten bijvoorbeeld, het vierkante design van de schepen- maar het was verder wel een vermoeiende zit. Erg aparte atonale muziek, ook Rota was volop aan het experimenteren.

Dat de film geïnspireerd is op overblijfselen van Romeinse geschriften is interessant maar maakt de film niet beter, hooguit snap ik nu beter waarom de film zo van de hak op de tak sprong. Wel lef om dit uberhaupt te verfilmen.

Heb het geprobeerd, maar eigenlijk heb ik er weinig aan gehad.

Fellini voert bizarre figuren in een eigenaardig verhaal ten tonele, op de wijze zoals hij het graag doet en dit is op zijn minst gezegd schokerend.

Ik onthou een film die het heeft over een decadent Rome (of omgeving) waarbij allerlei menselijke praktijken en "ondeugden" worden geschetst.

Ik onthou ook dat ik van een paar andere films van Fellini een betere indruk heb overgehouden.

Losjes gebaseerd op het boek van Petronius. Ik twijfelde daar namelijk al over tijdens het bekijken van de film. Ik heb de Satyricon jaren geleden al eens gelezen (of wat daarvan over is. Ik dacht dat ongeveer een kwart van het verhaal nog over is), maar ik herkende maar weinig momenten. Giton verdwijnt wel heel snel uit beeld en speelt daarna geen noemenswaardige rol meer, terwijl het getouwtrek rondom de knaap juist zo'n grote rol speelt. Losjes gebaseerd op dus. Fellini vermeldt het ook in de credits.

In het boek draait het vooral om het feestmaal van Trimalchio. Een spetterend hoofdstuk dat in de film minder goed uit de verf komt. Fellini heeft zich echter wel goed ingeleefd in de decadentere periodes van de Romeinen en laat dat sterk aangedikt zien. De decors zijn uiteraard niet historisch correct, maar ze werken in deze film erg goed mee. Het lijkt wel een grootse toneelvoorstelling. Ook de acteurs lopen er grotesque bij. Er is niet echt een rode draad te vinden in het verhaal noch enige logica. Meerdere malen speelde de gedachte om een willekeurige scene te herzien als het weer eens tijd is voor een paddotrip. Succes gegarandeerd, lijkt me.

Fellini leeft zich hier ontzettend uit en dat maakt de film juist zo leuk. Het is een zware zit, dat geef ik direct toe. Ik heb deze film in drie etappes gezien. Aangezien de film net zo fragmentarisch is als het boek, is dat daardoor ook geen probleem. Grappig trouwens dat Fellini nauwelijks gebruik maakt van knappe mensen. Scenes lang de ene na de andere tronie, en dat is niet eens vanwege de overdaad aan make up.

Bijna niet doorheen te komen.

Waar het op 'klassiekers' aankomt (ik weet niet of Fellini - Satyricon die accolade verdient) ben ik het niet vaak eens met Onderhonds lage waarderingen. Maar deze snap ik. Bij Amarcord (1973) moest ik ook al enigszins ontluisterd verzuchten: "Ik wil niemand tegen het hoofd stoten, maar: wat kunnen ze toch schreeuwen, die Italianen."

Hier begint het al in de openingsscène, en ze tetteren maar door, al dan niet begeleid door 'muziek met een enorm hoog keukengerei-trommel gehalte', zoals OH het noemt. Ik doe het met gepast plezier wanneer het volgens mij op zijn plaats is, maar ik kan hem werkelijk geen ongelijk geven, al klinkt het wat cru naar een grote naam als Fellini, waar ook ik een paar deftige uitgaves van in de filmboeken kast heb staan. Er zal gerust moois te halen zijn wanneer je verder kan kijken dan dat, maar mij lukt het niet.

Mijn Fellini gemiddelde staat met 3,15 gemiddeld over 7 films nog steeds op een voldoende. Maar dat duurt niet langs als er nog een paar van deze schifting bijkomen. Le Notti di Cabiria (1957) is tot nog toe de enige acht in het rijtje.

En dit (gelukkig) de enige 1,5*

Losjes gebaseerd op de Latijnse roman van Petronius verbindt Fellini een reeks groteske en scabreuze episodes met een rode draad. Encolpius en Ascyltus zijn eerst rivalen in hun liefde voor dezelfde knaap, maar beleven later samen avonturen. Het genre van de satire hield in dat de draak gestoken werd met de zeden van die tijd. De nieuwe keizer wordt niet bij naam genoemd, maar wellicht is het geïnspireerd door Nero. Het verval van normen en waarden in politiek, religie, kunst en cultuur wordt op de korrel genomen. Brood en spelen waren er om het volk dom te houden. Het banket van de nouveau riche Trimalchio loopt uit op een orgie. Het orakel met de hermafrodiet is een freakshow. De seksuele uitspattingen gaan ver; soms lijkt het meer Pasolini dan Fellini. De meest immorele scène is kannibalistisch. Het kan ook vermomde kritiek zijn op de eigen tijd.

Het is geen authentieke reconstructie van het Oude Rome, wel een uitvergroting van z'n decadente eigenschappen. Archeologische resten worden gecombineerd met primaire kleuren, fresco's en reliëfs. Water en vuur zijn afwisselend aanwezig. De monoliet kort voor het einde staat symbool voor de herwonnen potentie. De muziek klinkt antiek, middeleeuws, Indonesisch of sciencefictionachtig.

Ik kon eerlijk gezegd niet zo heel veel met Fellini's Satyricon. Het is een droomachtige film, en ook zo bedoeld, maar niet op een plezierige manier. Er is sowieso geen lijn in te ontdekken, waarbij we vaak van rare scene naar rare scene gaan, met opzettelijk vreemde overgangen en (schijnbaar) ook een opzettelijk slechte synchronisatie. Veel van de scenes komen campy en kitscherig over, het lijkt een soort van opzettelijke freakshow te zijn. Soms is het best fraai, maar vaker zijn de scenes gewoon storend luid en lelijk, met een campy en decadente esthetiek waar ik niet heel gelukkig van word. Het is verbazend hoe een film die zo druk, luid en over the top is toch saai kan worden, maar op deze fragmentarische manier blijkt het toch te kunnen.