
Fellini - Satyricon (1969)
Alternatieve titel: Satyricon
Italië / Frankrijk
Drama / Fantasy
128 minuten
geregisseerd door Federico Fellini
met Martin Potter, Hiram Keller en Max Born
Verfilming van de overgeleverde fragmenten van het gelijknamige boek van Gaius Petronius. In het Rome van de eerste eeuw na Chr. wordt een poging tot zelfmoord door Encolpio verijdeld door een plotselinge aardbeving. Hij gaat op zoek naar zijn schoolvriend Ascilto, en ontmoet tijdens zijn zoektocht vele opmerkelijke mensen en maakt vreemde avonturen mee.
Trailer
https://www.youtube.com/watch?v=8i9Z7r8dAFo
Wanneer je deze, als ook andere ingevoegde media op de site wilt zien, dan moet je hier even toestemming voor geven.
Met het tonen hiervan wordt er mogelijk door een andere partij cookies geplaatst en/of wordt je ip-adres geregistreerd, zonder dat MovieMeter hier invloed op heeft. Lees ons privacybeleid voor meer informatie over hoe MovieMeter met je privacy omgaat.

Ik vind 't maar onzin....
Waarvoor niet geschikt? En wat is zo'n aanpak? Elke film heeft toch plaatjes, decors, sets waar in bewogen wordt? Ik vind bewegende plaatjes minstens even fascinerend als stilstaand beeld. Snap nu nog niet wat je bedoelt eigenlijk.
Volgens mij verwijt je de film gewoon dat er geen plot in zit of zo...

Als ik het goed zie wil Fellini een beeld schetsen van een - noem het decadente, 'vrije', 'gedegenereerde' samenleving. Als herkenningspunt wordt Rome genomen, maar met wat goede wil zou de film ook een beeld kunnen geven van de moderne maatschappij, althans de moderne maatschappij waarbij de facade van degelijkheid en fatsoen is afgebroken.
Zijn aanpak is dat te doen middels een visueel expliciete weergave van die maatschappij. Dat kan, alleen vind ik dat het medium film daar op deze manier niet geschikt voor is.
Ik vind het statement dat Fellini maakt met deze film interessant, maar de vorm waarin hij dat doet vrijwel niet. Daarom maak ik de vergelijking met Bosch, die wat mij betreft met een schilderij als de Temptatie van Sint-Antonius vanuit een zelfde gedachte veel meer impact heeft.
De Temptatie van Sint-Antonius
Eén 'beeld' met enorme impact.
Volgens mij probeert Fellini met zijn film een zelfde soort impact te realiseren. Het werkt alleen niet.
Door de voortdurende herhaling die Fellini toepast - steeds hetzelfde 'beeld' twee uur lang voorgeschoteld - verliest het eerste beeld, en dus het totaalplaatje, zijn impact.
Mag ik je vragen wat er na 30 minuten nog voor essentieels door Fellini wordt toegevoegd aan dat wat je daarvoor al hebt gezien? En dan heb ik het niet over een ander decor, een nieuw grotesk personage, of opnieuw een perverse situatie, maar echt een nieuw of toegevoegd element, waardoor de impact van de eerste beelden versterkt wordt.
Nog een tweede vraag: Waarom is voor jou deze film geen 5 sterren waard? Je verwijst in je recensie naar een eerdere recensie, maar ook daar kan ik niet helemaal uithalen waarom het geen 5 sterren is. Bij een film als Satyricon zijn karakters, verhaallijn e.d. toch van totaal ondergeschikt belang?

Ik zou niet weten waarom niet. Ik heb ook helemaal niet het idee gehad dat ik de hele tijd naar hetzelfde plaatje gekeken heb. Het essentiele wat jij mist lijkt gekoppeld aan inhoud. Dus ik snap eigenlijk niet waarom je deze vergelijkingen maakt. En in pricipe baseer je je ook nog op speculaties mbt Fellini's intenties. Ik genoot van het rariteitenkabinet dat Fellini presenteerde en de mooie plaatjes. That's it. En tot aan een bepaalde hoogte, dus daarom geen 5*.

Best mooi schilderij hoor, maar ik heb niet echt het idee dat Fellini nu echt zoiets wil doen met Satyricon, misschien dat ik daarom de vergelijking niet vat.
Film is een aaneenschakeling van (behoorlijk) losstaande scènes, maar ik vond het er mooi uit zien, bij vlagen zelfs prachtig. Ik kan die quasi kunstzinnige kitsch hier wel waarderen. Fellini maakt er misschien iets te veel een freakshow van, maar het blijft grotendeels heel bijzonder om naar te kijken. Fellini zei ooit dat hij cast op gezichten. Iemand moet een apart gelaat hebben, anders komt ie er niet in. En dat is hier goed te merken en heeft in samenwerking met de kostuums, decors en make-up een bijzonder effect. Je kunt je ogen niet van het beeld houden en dat terwijl het niet allemaal even prettig is om naar te kijken, met veel viezig geweld, ranzige seksscènes en een hoop decadent gedoe.
Fellini maakt de weg vrij voor filmmakers als Greenaway of zelfs Lynch. Niet zijn beste, wel zijn meest unieke die ik tot nu toe zag. 4 bijzondere sterren.

Satyricon oogt vooral als een soort van experiment, waarbij Fellini er lekker op los gaat en een tweetal acteurs de schakel laat zijn tussen een vijfentwintig vrij op zichzelf staande scènes. De meeste scènes hebben een vrij groot toneel of cabaretachtig gehalte, iets wat mij in ieder geval niet altijd even goed ligt. Soms is het drama, een enkele keer een poging tot humor, soms is het ranzig en soms ook erg bloederig. Dat er geen afwisseling in zit, lijkt Fellini in ieder geval niet te kunnen worden verweten.
Doordat Satyricon geen verhaalstructuur heeft, probeer je als kijker andere mooie zaken in de film te ontdekken. Tenminste zo benader ik het in dit geval. Ik moet zeggen dat er zeker elementen in zaten, die het op momenten de moeite waard maakten. Maar daaromheen was het soms ook vaak lastig om naar te kijken. Visueel is het ook erg wisselend van niveau. Soms mooi, soms ook zeker niet. In ieder geval is het een film, die veel aandacht van je vergt om alles goed te kunnen volgen. Het is abstract en in feite een soort van ruwe voorganger van Fellini’s Roma, omdat Satyricon in feite ook over deze stad gaat.
Satyricon is in vele opzichten een unieke film. Een echte “love it or hate it” film. Het heeft zijn momenten, maar net te weinig om te overtuigen, waar een kleine onvoldoende resteert.
2,5*
Verder visueel prachtig, vooral die groteske decors zijn wonderbaarlijk. Een moeilijke film, maar zeker de moeite waard. Overigens gewoon op 35mm gezien in EYE! Ik kan me niet voorstellen dat dit ooit tot zijn recht komt op een televisiescherm.
Uiteindelijk blijkt het onsamenhangende beeldmateriaal te zijn en ja dan zijn er mensen die er van alles in zien en het geweldig blijken te moeten vinden

Overigens kan ik dit grotendeels mislukte prentje ook nog altijd beter verdragen dan menig andere film met een onvoldoende uit meestal de Hollywood fabriek.
Lastig films beoordelen....
Of nog, naar aanleiding van een voorstelling van de film in Square Garden, onmiddellijk na een rock concert:
"Satyricon semblait avoir trouvé son site naturel, de manière imprévisible et mystérieuse, dans ce milieu parmi les plus improbables. Il semblait bien n'être plus à moi, dans la révélation soudaine d'une entente aussi secrète, de liens aussi subtils et jamais interrompus, entre l'antique Rome de la mémoire et ce public fantastique de l'avenir."
Het lijkt in elk geval wel een voorbode van... Pasolini's Salò...
Dat de film geïnspireerd is op overblijfselen van Romeinse geschriften is interessant maar maakt de film niet beter, hooguit snap ik nu beter waarom de film zo van de hak op de tak sprong. Wel lef om dit uberhaupt te verfilmen.
Fellini voert bizarre figuren in een eigenaardig verhaal ten tonele, op de wijze zoals hij het graag doet en dit is op zijn minst gezegd schokerend.
Ik onthou een film die het heeft over een decadent Rome (of omgeving) waarbij allerlei menselijke praktijken en "ondeugden" worden geschetst.
Ik onthou ook dat ik van een paar andere films van Fellini een betere indruk heb overgehouden.
In het boek draait het vooral om het feestmaal van Trimalchio. Een spetterend hoofdstuk dat in de film minder goed uit de verf komt. Fellini heeft zich echter wel goed ingeleefd in de decadentere periodes van de Romeinen en laat dat sterk aangedikt zien. De decors zijn uiteraard niet historisch correct, maar ze werken in deze film erg goed mee. Het lijkt wel een grootse toneelvoorstelling. Ook de acteurs lopen er grotesque bij. Er is niet echt een rode draad te vinden in het verhaal noch enige logica. Meerdere malen speelde de gedachte om een willekeurige scene te herzien als het weer eens tijd is voor een paddotrip. Succes gegarandeerd, lijkt me.
Fellini leeft zich hier ontzettend uit en dat maakt de film juist zo leuk. Het is een zware zit, dat geef ik direct toe. Ik heb deze film in drie etappes gezien. Aangezien de film net zo fragmentarisch is als het boek, is dat daardoor ook geen probleem. Grappig trouwens dat Fellini nauwelijks gebruik maakt van knappe mensen. Scenes lang de ene na de andere tronie, en dat is niet eens vanwege de overdaad aan make up.
Waar het op 'klassiekers' aankomt (ik weet niet of Fellini - Satyricon die accolade verdient) ben ik het niet vaak eens met Onderhonds lage waarderingen. Maar deze snap ik. Bij Amarcord (1973) moest ik ook al enigszins ontluisterd verzuchten: "Ik wil niemand tegen het hoofd stoten, maar: wat kunnen ze toch schreeuwen, die Italianen."
Hier begint het al in de openingsscène, en ze tetteren maar door, al dan niet begeleid door 'muziek met een enorm hoog keukengerei-trommel gehalte', zoals OH het noemt. Ik doe het met gepast plezier wanneer het volgens mij op zijn plaats is, maar ik kan hem werkelijk geen ongelijk geven, al klinkt het wat cru naar een grote naam als Fellini, waar ook ik een paar deftige uitgaves van in de filmboeken kast heb staan. Er zal gerust moois te halen zijn wanneer je verder kan kijken dan dat, maar mij lukt het niet.
Mijn Fellini gemiddelde staat met 3,15 gemiddeld over 7 films nog steeds op een voldoende. Maar dat duurt niet langs als er nog een paar van deze schifting bijkomen. Le Notti di Cabiria (1957) is tot nog toe de enige acht in het rijtje.
En dit (gelukkig) de enige 1,5*
Het is geen authentieke reconstructie van het Oude Rome, wel een uitvergroting van z'n decadente eigenschappen. Archeologische resten worden gecombineerd met primaire kleuren, fresco's en reliëfs. Water en vuur zijn afwisselend aanwezig. De monoliet kort voor het einde staat symbool voor de herwonnen potentie. De muziek klinkt antiek, middeleeuws, Indonesisch of sciencefictionachtig.