Naissance des Pieuvres (2007)

Een film over het verlangen naar liefde en de daaruit volgende teleurstelling in de vorm van een tegelijk vertederend, ingrijpend, intiem als pijnlijk coming-of-age portret van de dromerige en onzekere puberliefde van vijftienjarige meisjes. Het gegeven stond in schril contrast met het strenge regiem van het synchroonzwemmen en de beelden van de deprimerend overkomende party's. De dialogen waren spaarzaam en de camera focuste zich geheel op de drie jonge hoofdrolspeelsters en liet ouders en overige volwassenen buiten schot.

By far mijn favoriete film aller tijden. Ik zag deze vlak na de release voor het eerst, bijna tien jaar geleden inmiddels. Paar weken terug de dvd eens aangeschaft en opnieuw gekeken: ik was nog net zo onder de indruk als de allereerste keer.

Prachtige vertelling en gigantisch sterk acteerwerk. Mooie plaatjes, goed benutte stiltes en werkelijk fantastische momenten zoals het moment dat Anne en Marie hun monden met water vullen om vervolgens met de wangen tegen elkaar aan te knallen, water dat eruit spuit, en maar lachen... laat op een mooie manier zien dat dit ergens nog kinderen zijn. Ze mogen weliswaar opweg zijn naar volwassenheid, maar het zijn nog steeds een stel kuikentjes bij elkaar.

De soundtrack door Para One maakt het verder helemaal af. Ik ben zelden echt verliefd op een volledige film soundtrack, maar bij Naissance des Pieuvres is het tegenovergestelde waar.

Vage film over kleine en jonge meisjes. Het einde was echt slecht.

Sfeervol coming-of-age drama. Een genre waar ik normaliter toch weinig enthousiast van wordt. Deze film valt vooral op door een aantal saillante details. Het compleet weglaten van school en ouders is hier één van. Eigenlijk best een slimme keuze, hoef je je niet weer door een hoop clichématige, obligate rompslomp heen te worstelen. De twee hoofdrolspeelsters hebben wat weg van die uit Fucking Amal, maar ontstijgen dat acteerniveau ruimschoots. Sterk gespeeld.

Verder ook een pak beter dan het wat steriele Tomboy. Inhoudelijk, maar vooral stilistisch. Ben het dan ook pertinent oneens met mijn bovenbuurman; de eindscene is juist een schitterende apotheose. Audiovisueel erg mooi. Kleine 3,5* hiervoor.

Fraaie coming of age over twee meisjes die met hun eerste seksuele gevoelens en relaties worstelen. Ook mij deed deze denken aan (spoiler) Fucking Åmål (1998), vanwege de lesbische relatie, al is het wel heel lang geleden dat ik die film zag. De film is zowel visueel als qua verhaal best sterk, het kent vele fraaie, soms kunstzinnige scenes, waaronder de onderwateropnames. Het deed me aanvankelijk ook denken aan Black Swan (2010), al gaat de film dus als coming of age een hele andere kant uit en niet de competitieve kant (in dit geval van synchroonzwemmen) zoals Black Swan met ballet wel doet.

De titel Naissance des Pieuvres betekent letterlijk De geboorte van Pieuvres, dat laatste woord (letterlijk: inktvissen) staat figuurlijk voor onsympatieke personen die (van de ander) alles opeisen, en deze film zit vol met zulke figuren die op die wijze hun tienerjaren doorbrengen. Geen personages die lovable zijn dus.

Het is de tweede film die ik van deze regisseuse zie, de eerste was Tomboy (2011) (2,5*), en haar laatste film, Bande de Filles - Girlhood (2014) zal ik ook aan mijn kijklijst toevoegen. Deze regisseuse focust zich zo te zien duidelijk op coming of age films over meiden. Naissance des Pieuvres is een fraaie debuutfilm die bij mij tussen de 3* en 3,5* ligt. Inhoudelijk verschilt deze niet veel van andere coming of age-films, visueel levert het synchroonzwemmen wel enkele hele fraaie plaatjes op. Een ruime 3*.

Ik vond het een beetje te vaag voor een hoge score. Ik heb graag ook wat meer duiding op de achtergrond zoals het schoolgebeuren, de ouders, de omgeving (andere vriendjes) en meer diepgang in het hobbygebeuren (er zat competitiviteit in, maar daar zie je niets van terug). Nu werd alle aandacht effectief op de drie gelegd. Niet dat het wat uitmaakt, maar bon. Ik zie ook weinig gelijkenissen met Fucking Åmål. Om te beginnen is de ondertoon al compleet anders. Audiovisueel mooi met momenten, maar de lijn werd niet voldoende doorgetrokken. De scène die er bovenuit springt is dan toch wel die scène in die club waar het kleur rood een grote rol speelt. Al bij al mooi, maar het pakt me niet zoals een Respire of een Fucking Åmål.

Ik heb weinig toe te voegen aan wat hieronder allemaal al staat. Het is gewoon een mooie, sobere film met prima acterende meiden. Dikke voldoende, maar voor mij ook niet bovenmaats.

Alleen al voor het eindshot, liggend in het water, met de muziek van Para One ; 'Finale ' track.

Bestaat er ook zoiets als een mannelijk equivalent van de bechdeltest? Deze film zou er beroerd op scoren. Fucking Amal (duidelijk een grote inspiratiebron voor Sciamma) had ook hitsige en egoïstische pubers, maar daar tegenover zette Moodysson een oprechte en goed bedoelende jongen als Johan. Hier is ieder mannelijk personage maar op een ding uit. En ik vind het ook wel een zwak punt dat je helemaal niets van de ouders of andere volwassenen uit het leven van de meisjes ziet. Dat maakt alles wat minder authentiek en naturel, typerend voor een film die volgens mij wel vol goede ideeën en standpunten zit over hoe er tegen vrouwelijke seksualiteit aan word gekeken, maar dat niet weet te vertalen naar een geloofwaardige film.

De relatie tussen Marie en Floriane is ook maar lastig te begrijpen. Marie is een soort van kopie van Agnes uiteraard, maar die zag er ook weer niet zo jong uit als Marie, en Floriane lijkt ook echt ouder dan Elin. Daarnaast komt Marie gewoon een beetje griezelig over in plaats van bevangen van onbekende nieuwe gevoelens. Wel te spreken over de eenvoudige stijl van de film en het sterke gebruik van muziek op wat goed gekozen momenten. En het einde kon me ook wel bekoren. 3.0*.

Een vermakelijk verhaal. Ik vind Adèle Haenel een goede en prachtige actrice en ik vind haar leuk in de rol die ze in deze film speelt, wat het makkelijker voor mij maakte om mij in Marie’s bewondering voor haar te kunnen plaatsen. Sowieso kon ik mij goed in Marie plaatsen. Het is geen film die mij omver heeft geblazen, maar het keek fijn en makkelijk weg en de personages wisten mij enigszins te raken. Goed gespeeld. Een 7. 3,5*

Naast de luchtige formule waarmee met name Amerikaanse films zich met de problemen van adolescenten bezig houden, doet de indiefilm dat meestal serieuzer en gedifferentieerder. Zo ook in de debuutfilm van Céline Sciamma die aan de hand van een jeugdige obsessieve verliefdheid een klassiek en onopgesmukt coming of age verhaal verteld.

In het centrum van de film staat de 15-jarige Marie. Een teruggetrokken en onopvallned meisje dat niet populair is en samen met haar corpulente vriendin Anne vanaf de zijlijn toekijkt hoe de andere tieners een turbulent leven leiden. Heimelijk camerawerk maakt in dit opzicht van meet af aan duidelijk dat de voyeuristische neiging van Marie een belangrijk element in de film zal zijn. Tekenend is een mooie scène die een bewegingsloze Marie laat zien die in het water van het zwembad gelegen, vol nieuwsgierige begeerte de lichaamsbewegingen van oefenende schoonzwemsters tot zich neemt.

Marie is gebiologeerd door de extraverte en aantrekkelijke Floriane, aanvoerster van een team schoonzwemsters en gespeeld door de prachtige Adèle Haenel. Tussen beide meisjes ontwikkelt zich een bijzondere vriendschap waarin erotische spanningen bepalend zijn voor het verloop. Die spanningen zijn subtiel aanwezig. De zinnelijke liefde die Marie voor Floriane voelt, toont zich enkel nonverbaal. Haar gemoedstoestand komt uitsluitend middels beschroomde toenaderingspogingen en filmische stilering tot uiting. Subtiel en effectief. De zinnelijkheid achter de onbeholpenheid is intens voelbaar.

Waar in veel films met de eerste liefde een spannende positieve stap in een volwassener bestaan wordt gezet, doet Water Lilies dat anders. De film ontdoet de mythe van alle romantiek en toont een ontnuchterend beeld. De eerste liefde is hier een gecompliceerde en pijnlijke ervaring. Dat is een ontnuchterend inzicht dat vreemd genoeg in de audiovisuele weergave van de film veelal niet is terug te zien.

Met verheven gitaarklanken, droomachtige beelden van gymnastische lichamen onder de waterspiegel en met feestscènes waarin de dancemuziek vrolijk bonkt en de tieners elkaar driftig verleiden, schetst Sciamma een dromerige en spannende wereld die de weg naa r de realiteit van de volwassenheid plaveit. En dat is geheel in tegenstelling tot de zwaarmoedigheid die de relatie tussen de centrale personages karakteriseert. Een relatie waarin hopeloze begeerte en koel machtmisbruik zorgen voor afhankelijkheid. Van suikerzoete romantiek is geen sprake.

De introverte Marie, de hoerige Floriane en de gezette Anne, die met haar onhandige optredens voor een luchtige noot zorgt, worden in aanzet als stereotiepe karakters neergezet, die in elke tienerfilm niet zouden misstaan. In de loop van de film verandert dat beeld. De stereotiepen krijgen meer laag en worden complexer en interessanter.

water Lilies is een elementaire film. De verhaallijn beperkt zich tot wezenlijke gebeurtenissen. Voor afleidende zijplotjes is geen plaats. De blik is steevast gericht op de drie hoofdpersonages en hun verhouding tot elkaar. Diezelfde elementaire stijl maakt dat de film afziet van volwassen personages. Ouders of leraren zijn nergens te zien. De film focust angstvallig op de drie meisjes. Geen enkele invloed van buitenaf staat die focus in de weg. Die rechtlijnige aanpak maakt dat de filmbeleving enigszins benauwend en kortzichtig aanvoelt. En dat gevoel is niet per sé prettig.

Water Lilies geeft tussendoor nog een aardig inkijkje in de absurde wereld van het schoonzwemmen. De wereld van watervaste make up, ingevette kapsels en geschoren bikinilijnen. De zwemscènes zijn meestal zonder muziek en voelen kil en bizar. De camera zit dicht op de zwemsters maar toont weinig schoonheid. In plaats daarvan registreert de camera afknappende details als ingespannen grimassen en bespottelijke neusklemmen op de gezichten van aseksuele wezens die zonder aanwijsbare reden hele merkwaardige en schokkende bewegingen in het water maken.

Het is duidelijk. Water Lilies is bepaald geen romantische feel good film. Daarvoor is de film veel te meedogenloos, te rechtlijning en te eerlijk. Prima film.

Voor haar langspeeldebuut putte Céline Sciamma uit ervaringen tijdens haar eigen adolescentie, zonder autobiografisch te worden. De titel ("geboorte van de inktvissen") verwijst naar het weke gevoel in de buik bij de eerste verliefdheid. Het is eens niet het gebruikelijke verhaal van de afkeurende omgeving en het uit de kast komen. Het draait om drie meisjes met een duidelijke plaats in de hiërarchie van de middelbare school: de schoonheidskoningin, het muurbloempje en het lelijke eendje. Het gaat over rivaliteit en machtspelletjes binnen relaties. Marie heeft het spichtige lichaam van een onvolgroeide tiener. Voor haar is het een promotie wanneer Floriane met haar om wil gaan. Anne blijft jaloers achter.

Een gestolen hangertje wordt doorgegeven tussen de drie meisjes en één jongen, als symbool van wisselende vriendschapsbanden. Volwassenen komen er nauwelijks in voor; zij behoren niet tot deze leefwereld. Het synchroonzwemmen levert mooie beelden op, met acrobatische toeren, neusknijpers en onderwatercamera's. Dansbeats en gekleurde lichten roepen de sfeer op van feestjes die draaien om status en veroveringen. De vrijscènes hebben geen intimiteit, voelen meer als een verplicht nummer. Dan zijn er echter scènes tussendoor die wel intimiteit hebben, zoals de douchescène met het behaaglijke geluid van water en ademhaling. Het is een sober en realistisch portret van meisjes in een zoekende levensfase.