Lilja 4-ever (2002)

De boodschap van deze film is duidelijk, maar tegelijkertijd weinig nieuws onder de zon. Het helpt niet echt dat Lilja vanaf het eerste moment wordt neergezet als een weinig sympathiek personage. Tegelijkertijd wordt haar lot wel zwaar aangezet met muziek van Rammstein en louter grauwe en troosteloze beelden. De vleugeltjes van haar overleden vriend tegen het einde van de film waren ook weinig subtiel. Op visueel gebied valt er weinig te genieten, het ziet er allemaal nogal goedkoop uit. Het raakt of overtuigt mij helaas totaal niet.

Rauw.

Lilja 4-Ever was ook een titel die ik uit de top 250 ooit eens heb opgemaakt, en door de status die de film heeft gekregen was ik er ook zeker nieuwsgierig naar. De uiteindelijke ervaring is me ook niet bepaald tegengevallen. Geweldig vond ik het niet, maar dit is wel een film die uiteindelijk op een behoorlijke manier z'n draai vind.

Om te beginnen is de stijl van de film opvallend. Moodysson kiest voor een erg realistische stijl waardoor alle viezigheid en modderige achtergrond op je neus wordt gedrukt. Je moet er van houden en/of aan wennen. Mooi is het namelijk niet en audiovisueel heeft de film dan ook weinig te bieden. Het is hier het verhaal en de bijbehorende boodschap die het hem doen.

Het acteerwerk van de jonge Akinshina is sterk te noemen. Als kind doet ze het eigenlijk perfect. Ze weet perfect de rebelse als de onschuldige uitstraling te bewaren. Bijrollen zoals die van Bogucharsky horen er ook goed bij, en zo is dit een film voor volwassenen waarbij de kinderen de acterende prestaties de baas zijn, en dat is maar goed ook, want dat eigenlijk ook moest wel.

De film kent wat onhandige regiemomentjes, de opening met brute Rammsteinmuziek bijvoorbeeld is niet snel iets dat ik zelf had gedaan om de toon te zetten. Verder ziet de film er best aardig uit. Erg strak is het niet, en misschien voor een lange tijd niet al te heftig, maar eenmaal de bal gaat rollen komt de film ook binnen en dan begint het zijn status ook echt waar te maken.

Sterke, rauwe film die het vooral moet hebben van zijn vuile en depressieve uitstraling. Op audiovisueel vlak weinig boeiend, verder een goede film waarvan ik best begrijp dat het zijn hoge status heeft verkregen. Misschien niet zo'n onmogelijk heftige film, maar wel eentje die niettemin binnenkomt bij de kijker en een belangrijke boodschap draagt. Goed.

Lilja 4-ever is een aangrijpend relaas over een meisje, dat in haar leven werkelijk niets gespaard blijft. Het drama is ijzersterk en alleen de band met de jonge Volodja is een lichtpuntje in het leven van Lilja. De beelden zijn soms erg direct en komen hard binnen, maar blijven realistisch. Daarmee is de film gedurende de gehele speeltijd erg geloofwaardig, wat de impact alleen maar groter maakt. Ik bleef echt verslagen achter na afloop. De muziek van Rammstein paste er perfect onder, koude rillingen!

Het is vrijdagavond, en dat betekent dus de top250. En vanavond viel daarbij de keuze op Lilya 4 Ever die op YouTube uitstekend te volgen is met Engelse subs. En dus net als gisteren met 4 maanden 3 weken en 2 dagen alweer droeve taferelen uit het Oostblok, en poeh hé, deze film is me niet in de koude kleren gaan zitten en inmiddels een uur later heb ik nog steeds een brok in de keel.

Toch doet de opening met Rammstein, oeh...wat lekker, anders denken en loop ik wel warm voor deze film waar snel wordt doorgeschakeld naar een eerdere fase met het opzienbarende gegeven dat een moeder zonder enige scrupules haar dochter in de steek laat om zelf beter oorden op te zoeken. Hoe slecht moet het dan zijn? Hoe slecht heb je het dan? Of is de gemiddelde Rus gewetenloos? Het geeft in ieder geval wel weer een extra dimensie aan de discussie asielzoekers en asielbeleid, want kunnen wij ons voorstellen hoe slecht een mens het moet hebben om zijn eigen kind in de steek te laten? Daarnaast is het toch ook effe een stukje reflectie over ons zelfbeklag.

Duidelijk is dat Lilya aan haar lot overgelaten wordt, geen cent te makken heeft en in een onvermijdelijke vicieuze cirkel geraakt die even afschuwelijk als voorspelbaar is. Want criminaliteit en prostitutie zijn een voorspelbare volgende stap, en dat Andrei een loverboy is met zijn gladde maniertjes druipt er praktisch vanaf. Het maakt het beeld van the fight to survive er niet minder op waar Lilya voor veel lastige keuzes en ellende staat, maar op het moment supreme niet veel anders is dan haar moeder en Volodya ook dingen belooft waar niets van terecht gaat komen. En dit alles in een grauw, naargeestig en troosteloos gegoten geheel waar Lilya weinig bespaard blijft.

En eigenlijk zetten bepaalde ontwikkelingen in de slotfase ook wel weer aan tot denken. Want onlangs kwam er nog een slachtoffer van trafficking voorbij in Pusher3 waar Milo gelukkig daadkrachtig optreedt. Toch zal de gemiddelde gedachten iets in de trant zijn van daar heb je weer zo'n dom wicht die er is ingetuind. Interessant is dan ook in dit geval om de oorsprong van de ellende te zien met een milieu van armoe, ellende en achterstand met vervolgens en niet te breken hoop uit die ellende te geraken met de wens naar betere oorden te vertrekken om helaas in een nog veel slechtere situatie te belanden. Want van de regen in de drup is een vrolijke term voor het lot dat Lilya treft. Zouden mannen die van zo'n dienst gebruiken maken zichzelf in de spiegel aan kunnen kijken?

Lilya 4 ever hakt er in wat dat betreft bij mij met een treffend einde en dat deze droevige en aangrijpende film ronduit afschuwelijk te noemen is en ik me afvraag of ik dit ooit weer wil kijken. Dat deze film een top250 notering heeft staat buiten kijf hoewel het niet in mijn persoonlijke top10 zal komen. Desondanks, godnondeju...wat een film!