Det Sjunde Inseglet (1957)

Ook de prachtige en imponerende Gunnel Lindblom is zeer recent overleden. https://www.nytimes.com/2021/01/27/movies/gunnel-lindblom-dead.html

Tweede Bergman.

Ik was van plan 3 Bergmans achter elkaar te kijken, maar toen ik deze als eerste zag besloot ik er maar een dag tussen te houden. Bleek ook wel een goed idee te zijn, want een Bergmanfilm lijkt me geen soort film om snel achter elkaar te kijken en enige interesse vereisen.

Erg bijzonder vond ik dit alleen niet, maar de opening is wel direct apart. Ik had echter niet verwacht dat deze film ook gedeeltelijk een komedie zou betreffen. Absurde personages worden met een serieus en symbolisch verhaal gemengd, maar echt goed gaan deze niet samen. Wat mij betreft had de komedie zelfs volledig weggelaten mogen worden.

Visueel ziet het er wisselvallig uit. De extreme hoeveelheid rook en mist is opvallend, maar verder kenmerkt deze film zich vooral in zowel matige editing als sound editing. Die lachende baby bijvoorbeeld, dat is iets wat er nooit in had mogen zitten. Wel zien enkele scenes er apart uit en het camerawerk is gelukkig op niveau. Sets zien er ook gedetailleerd genoeg uit.

Waar deze film het vooral van moet hebben is echter het verhaal, want daar zit uiteraard meer achter dan lijkt. De dialogen zijn redelijk diepgaand, maar de film leunt er wel erg veel op en Bergman weet de storytellingelementen nooit echt interessant te maken. Genoeg te analyseren, maar daar heb ik geen zin in als het niet weet te absorberen.

Acteerwerk is trouwens wel degelijk. Leuk om een iets jongere Von Sydow te zien. Andere personages weten ook genoeg een eigen smoel te hebben, alleen jammer dat er een hoop te dwaas zijn eigenlijk. Dit haalde me regelmatig een beetje uit het verhaal. Gelukkig waren er wel genoeg scenes zoals de conversaties tussen Von Sydow en Ekerot die me er weer in trokken.

In het algemeen vond ik het niet heel briljant, vooral omdat de gedeeltes die dieper moeten gaan niet interessant of intrigerend gebracht worden. De cast beschikt toch niet over genoeg acteerpower om deze scenes ook echt absorberend te maken. Dan verkies ik toch een Tarkovsky, want die kon dit wel. Begrijpelijke status, maar mij doet het niet zo veel.

Geheel toevallig mijn zevende Bergman. Wederom een beetje in dezelfde lijn van andere films met zijn filosofische religieuze aanpak. Ik kon mijn in deze toch minder vinden dan pakweg De maagdenbron of De avondmaalsgasten. Niet dat deze slecht is, maar kon me moeilijker inleven in de gedachtegang van Bergman. Zijn films vergen toch enige inspanning en zijn soms zwaarder en moeilijker te doorgronden dan dat het schijnbaar eenvoudige verhaaltje doet uitschijnen.

Wel een paar erg interessante scènes waarbij de schaakscène met de Dood eruit springt, samen met de scène met de stoet zelfgekastijden. Alleen al die sfeer en dat ritmische gebonk van die laatste scène zijn naast het visuele aspect de moeite. Ook de verbazing en verwondering van onder meer Antonius versterkten die scène alleen maar voor me.

Een film over geloof, ongeloof, dood en zin van of voor het leven. Verwarrend best allemaal voor een Middeleeuwer in een zee van ellende (die ze vaak zichzelf aandeden), interessant portret, toch even laten bezinken...

Gaat net.

Van Ingmar Bergman heb ik eerder dit jaar mijn eerste film gezien: het verschrikkelijke Fanny och Alexander. Dat was een slijtageslag om uit te zitten, mede door een lange speelduur. Een lange speelduur zit deze film alleszins niet in de weg. Door van The Seventh Seal een compacte film te maken, is het al snel veel gemakkelijker verteerbaar.

En dat is wel welkom, want hoewel die semi-filosofische quatsch niet zo interessant is, tracht de film wel een zekere gelaagdheid te hebben. Daardoor kan het nogal zwaar aanvoelen, ook thematisch, maar dan eigenlijk vooral door de intrieste sfeerschepping, kundig weergegeven door dat mooie zwart-wit. Als kruisvaarder wil je immers niet thuis komen in een land in verval.

Metaforisch zal ik vast en zeker nogal wat gemist hebben. Ik ben er ook de kijker niet naar om alles te willen zien in het daglicht van één of andere belangrijke moraal. Het heeft in ieder geval niet echt afgedaan van de kijkervaring.

2,5

Kringloopvondst waar ik toch wel erg geïnteresseerd naar was, van een Bergman film kwam het bij mijn weten nog nooit dus was dit wel een welkome verrassing. Nu was het nog afwachten of ik er ook iets mee had, en dat bleek toch wel een lastiger verhaal...

De basis of synopsis lijkt op zich interessant genoeg met de ridder die terugkeert naar een land in verval en tot overmaat van ramp zelf ook nog op de nominatie staat om opgehaald te worden met een schaakspel met hoge inzet tot gevolg. Dit alles in een apart en stemmig geheel, fraai zwart wit en een bij tijd en wijlen toepasselijke soundtrack. De opening is apart en interessant te noemen en handen wrijvend zie ik dan ook het vervolg van de film tegemoet, toch kon het geheel voor mij niet sneller instorten en oninteressant worden dan het geval is in de fase er na. Uhm...? Waar zit ik nu precies naar te kijken...? Te midden van verschillende andere karakters, een sfeer die verre van dreigend is met de zogenaamde plaag en apocalyps in gedachten en ridder Block ver van het strand en de schaakpartij zakt het geheel voor mij toch in als een pudding.

De bizarre processie met zelfkastijding is next level en een welkome verrassing die de film toch weer de andere kant op stuurt tussen alle joligheid, karakters en voor het gevoel overbodig dialoog. Desalniettemin is The Seventh Seal, niet bijzonder overtuigend als film, maar wel interessant qua boodschap. Wat is de bedoeling van het getoonde? Het geloof, God en de kruistochten staan in die zin zwaar ter discussie, zeg maar gerust dat het geloof in God wijkende is. En zo is er genoeg filosofische gelaagdheid in deze film om over te discussiëren of na te denken. Want terwijl de wereld op de rand van de afgrond staat, het zevende zegel houdt niet veel anders in dan het einde der tijden, is Block met zijn schaakpartijtje toch vooral bezig met eigen lijf en leden, zo zou je kunnen concluderen dat de mensen individu is die met zichzelf bezig is. Van de andere kant, heel ver gezocht dan, kan je misschien ook denken dat Antonius Block God is en het schaakduel een gevecht tussen het goede en het kwaad is om de mensheid, niet dat ik daar veel aanwijzing voor heb maar het is gewoon een idee wat in me opkwam.

En zo eindigt The Seventh Seal voor mij zoals die begonnen is en dat is onbegrepen. Von Sydow is het meest herkenbare gezicht, er zitten fraaie momenten van camerawerk in en er is genoeg gelaagdheid om over te discussiëren met deze merkwaardige film. Toch was dit niet bepaald mijn kopje thee, zeg maar gerust dat ik hier weinig mee kon, en ga ik snel verder met de volgende film.

Ik vond dat The Seventh Seal ten onder gaat aan de enorme overdaad aan symboliek en metaforen. Want hoezeer de beelden zelf er regelmatig prachtig uitzien is het toch vooral raadselachtig waar ik nu precies naar zat te kijken. Het schaakspel lijkt een mooi ijkpunt, daar daar redde ik het niet mee. Zware thema's worden aangestipt, zo veel is wel duidelijk, maar uiteindelijk is het wel handig een concrete kapstok te hebben waar alles aan gerelateerd kan worden. Dat miste ik dus en zo werd het helaas een vage kijkervaring.

Herzien. Ben het niet meer eens met mijn reactie van 10 jaar geleden, waar mijn kritiek was dat het allemaal te allegorisch was naar mijn smaak. Het zal waarschijnlijk nooit mijn lievelingsfilm van Bergman worden, maar haal er nu toch meer uit dan toen. Een tijdloze film, met geweldige cinematografie en acteurs.

The Seventh Seal is een film die ik al jaren wilde zien, het hele idee dat een ridder met "de dood" een schaakspel speelt, met als inzet zijn leven, intrigeerde mij ontzettend en uiteindelijk heb ik 'm dan gisterenavond eindelijk bekeken.

Dat viel mij eerlijk gezegd niet mee. Met het hele bovenstaande idee werd teleurstellend weinig gedaan. Van de anderhalf uur beslaat het hooguit alles bij elkaar een minuut of tien.

Ook wordt er in het laatste gedeelte van de film niet meer op terug gekomen, waardoor er niet naar een climax wordt gewerkt en plotseling de dood de ridder en -kennelijk ook- zijn gezelschap komt halen. Je kunt dat natuurlijk uitleggen met wat je ook doet, je kunt de dood niet verslaan, hij komt altijd voor je, wanneer je tijd er op zit, maar dan waren de voorgaande scenes van het schaakspel tussen de twee opponenten feitelijk overbodig en doen er met terugwerkende kracht niet toe. Beetje zonde, hier had naar mijn mening veel meer ingezeten.

Wat we wél krijgen is de verdere anderhalf uur de lotgevallen van een aantal ontzettend schmierende karakters, met regelmatig flauwe, vervelende, komisch bedoelde of voor mij oninteressante religieuze scenes, wat de relatief korte speelduur voor mij toch een hele zit maakte.

Via de ridder, een nog heel jonge Von Sydow, krijgen we een aantal levensvragen voorgeschoteld, zoals: Wat is de zin van het leven? Is er leven na de dood en bestaat God? Waar we overigens geen enkel antwoord op krijgen.

Enige wat ik verder uit de film haalde was, dat wanneer je niet van adel was, de middeleeuwen niet bepaald een fijne tijd waren en je levensverwachtingen niet al te groot waren, of je overleed aan de pest, of je werd als vrouw als heks beschuldigd en eindigde je op de brandstapel, of je werd verkracht, of aangerand, of als man zonder enige echte aanleiding vernederd, in elkaar geslagen, of vermoord (...maar gelachen dat ze hadden!).

Behoorlijk deprimerend allemaal. Gelukkig waren daar dan nog de sprankelende Bibi Andersson en de meer ondoorgrondelijke Gunnel Lindblom voor een wat vrolijker gemoed, maar dat was bepaald niet genoeg.

Kortom: tegenvaller en voor mij niet echt een klassieker, die ik niet nog vaak hoef te zien.

Een vijfje, ofwel 2,5 ster.

Geinige film wel. Zal vast ook heel metaforisch en filosofisch etc. zijn.

Dacht dat het zwaar zou worden, blijkt het een soort Monty Python-achtige humor te bevatten. Tof.