Ultimo Tango a Parigi (1972)

Vind dat een beetje flauw, volgens mij hoeft ook bij dit onderwerp niet alles zwart-wit te zijn. Allerlei factoren zijn van belang (vergeet niet dat bepaalde belangengroepen ook aan de haal kunnen gaan met het persoonlijke verhaal van iemand).

Maar dat is het hem juist: de kant van Maria Schneider, die zich uitgesproken heeft dat haar lichamelijke integriteit is geschonden, is lange tijd onderbelicht geweest. Dat niet alles zwart/wit zou zijn betekent ook niet dat je dát subjectieve aspect weg moet rationaliseren, omdat aanranding en seksueel misbruik grote gevolgen hebben op het mentale welbevinden van een persoon. Die kant ervan wordt te makkelijk naar het 'rijk der fabelen' weggewoven. Grappig genoeg zat ik destijds zelf bij Bertolucci in College Tour en mijn reactie was ook dat het een sympathieke en oprechte schuldbekentenis was van een oudere man met spijt over gebeurtenissen uit het verleden. Mijn moeder en zus vonden hem toen al beduidend minder sympathiek, zelfs een enorme engerd.

Of mag het soms wel zonder toestemming zolang je maar boter gebruikt?

Wat ik niet snap is dat zij in haar interview wat anders vertelde, maar dat kan ook uit schaamte zijn geweest of om geen oude wonden te openen.

Vanuit the Dreamers doorgegaan naar Bertolucci's grootste klassieker (of dat moet Novecento zijn): Last Tango in Paris. Ik houd hier een flink dubbel gevoel aan over. Puur afgaand op de beelden zou je zeggen: 'was dat alles?', maar als je het totaalplaatje beschouwt, ligt het allemaal toch wat complexer. Ik had eigenlijk al besloten deze film te gaan kijken nadat ik the Dreamers had gezien, dus de controverse speelde daarin geen rol. Daar rolde ik pas een dag of twee later in (afgelopen woensdag). Dat betekent echter wel dat ik op de hoogte was toen ik ging kijken, en dat speelt dan toch onvermijdelijk mee.

Beginnend met wat ik goed vond aan deze film: het camerawerk is van hoog niveau, en de setting en het muziekgebruik zijn samen de belangrijkste sfeerbepalers. Ik vond de muziek wel heel hard, schel en slecht gedoseerd; ik weet echter niet of dat aan mijn koptelefoon lag of echt aan de film zelf. Marlon Brando is puur kwalitatief een goede hoofdrolspeler (mimiek, overdracht dialogen), maar het is bij diezelfde Brando dat zich ook een groot bezwaar opwerpt.

Ik had namelijk echt moeite met de wijze waarop Brando in deze film z'n masculiniteit inzet om een vrouw (Maria Schneider) te gebruiken en bij vlagen volledig te denigreren. Dat beperkt zich niet tot de boterscène. Last Tango in Paris is doordesemd van een soort ongemakkelijk makend voyeurisme, van het soort mannelijke dominantie dat over m'n grenzen ging. Vooral omdat je het idee krijgt dat Bertolucci volledig aan de kant van Brando stond. Ik wil hier voorzichtig mee zijn, maar alleen al het interview met Bertolucci geeft daar toch vrij duidelijke aanwijzingen voor (het idee dat beide heren in de ochtend aan het ontbijt even hun plannetje uitdenken). 'Ik heb geen spijt, maar ik voel me wel schuldig'. Zo'n contradictio in terminis komt echt niet geloofwaardig over, zeker niet ná het zien van de film.

Wat voor complicaties zorgt, is de rol van Schneider in het geheel. Alhoewel ze in de boterscène duidelijk gekrenkt wordt in haar identiteit (iets waar ik me per definitie tegen afzet, dat ging me echt te ver), gaat ze door de film heen natuurlijk wél in op Brando's avances. En door haar beperkte kwaliteiten als actrice is de dominantie van Brando ook al zichtbaar doordat hij gewoonweg de betere acteur is. Het einde voelde in dit verband wat surrealistisch aan: waarom je overgeven aan een man die je overduidelijk tot zijn bezit maakt, en dan vervolgens wel van hem af willen? Schneider komt door de film over als naïef en beïnvloedbaar, en dat maakt het vaak lastig haar emoties goed te peilen. Dat gegeven op haar beurt maakt dat ik ook moeite heb een oordeel over de film als geheel te vellen.

Heb ik ervan genoten? geen moment. Ging het te ver? op het eerste oog niet, wel als je de context kent. Het greintje sympathie dat ik nog had voor Brando (het wangedrag rondom de opnamen van Apocalypse Now afgewogen tegen de iconische rol in the Godfather) is wel compleet verloren, want zijn rol hier maakt echt misselijk. Ook omdat je geen moment het idee krijgt dat 'ie dit puur acteert, en buiten de set een ware gentleman is. Brando als een soort rattenvanger van Hamelen, Schneider als een naïeve prooi die na deze film voor haar leven getekend was. Weerzinwekkend, afstotelijk en hier en daar ronduit pervers.

Nu goed, om sommige filmische kwaliteiten kan ik niet heen, dus ik probeer een zo realistisch mogelijke afspiegeling van mijn mening in m'n stem te laten doorklinken.

2*

Schneider en Brando dansen hun versie van de tango in Parijs; bitter, enerverend en soms hilarisch. Keiharde anti-romantiek badend in een jazzy existentialisme.

Piepjonge Jeanne verkiest de nihilistische vuilbekkerij en het hondse gedrag van middelbare, kersverse weduwnaar Paul boven het kitscherige en leugenachtige frame waarin haar aanstaande haar probeert te persen, maar als Paul ten langen leste de romantische toer opgaat – een vertwijfelde vlucht vooruit uit de... vertwijfeling, zo lijkt het - nemen zaken een andere wending.

Net als met zijn hieraan voorafgaande film maakt Bertolucci er weer een feest van kleur, licht, schaduw en schitterende composities van. Erg fraai wat hij hier doet met verweerde spiegels en matglas, en de doelgerichte inzet van de score. Uitstekende opbouw, met effectief gebruik van alle verhaalelementen, en een geweldig laatste half uur. Er is niets teveel aan deze film.

Dat Brando een gigant was wist ik, maar ook Schneider – die ik eigenlijk alleen kende als de anti-actrice in Professione: Reporter – vind ik hier erg goed. Geweldige presence ook.

Last Tango in Paris is toch wel een tikkie beter dan zijn ietwat smoezelige en scandaleuze reputatie misschien doet vermoeden, en ik gun ieder zijn lol om dat schandaal te blijven herkauwen, maar niemand gaat mij uit het hoofd praten dat dit een fantastische film is.

Het werd eens tijd om ook deze klassieker - dat was toch mijn uitgangspunt - van onder het stof te halen. Ik las ergens dat de film gebaseerd is op de wilde seksuele fantasieën van Bertolucci om seks te hebben met knappe vrouwen die hij toevallig tegenkomt op straat. Een fantasie die wellicht wel bij meerdere mannen (en vrouwen) speelt wellicht. Bertolucci maakte er gewoon een film van met Marlon brando als alfamannetje en Maria Schneider als hulpeloze naïeve deerne.

Wat dan volgt is een opeenvolging van vulgaire en ophitsende (?) seksuele praat waar zelfs varkens het slachtoffer van worden. Plat om plat te zijn had ik bij momenten de indruk. De titel "Last tango" kan in dat opzicht wel erg misleidend zijn, want een romantisch tafereeltje werd het niet. Beiden zijn door elkaar aangetrokken omwille van hun labiele psychische toestand en neuken erop los als hersteltherapie.

Last tango in Paris is een donkere film geworden waarbij schaduwkanten veelvuldig gebruikt worden. Brando's personage komt vaak - net als zijn persoonlijkheid - koud en donker over. Het geeft ook symbolisch hun onbeduidende leventje weer, flets en oppervlakkig. Ook het gebruik van spiegels en matglas voegen iets toe aan de film. Technisch gezien dus zeker een pareltje.

Bertolucci heeft veel verwacht van zijn acteurs, te veel zo blijkt. Het doet de discussie opwaaien hoever iemand kan gaan om zo authentieke cinema mogelijk te maken. De boterscène en de gehele film tout court doen je achteraf toch anders naar de film kijken. Film blijft technisch top, maar dan toch één met een rauw kantje.

Bertolucci heeft deze film gemaakt als ode aan Marlon Brando. Het verhaal is onder ondergeschikt.. ( zijn eigen woorden, in een documentaire over Brando)

Ik vond het een uiterst indringende film...Wist niet veel wat ik er mee aan moest...Iets tussen 2,5 ster en vijf sterren...maar een weergaloze Brando.

De fantasieen over wilde seks met vrouwen die je zo maar tegen kwam op straat of waar dan ook, was het leven van Brando!!! Aan de hand daar van heeft Bertolucci deze film gemaakt..Een ode aan Brando..Womanizer en acteur,in wezen 1 persoon, die eigenlijk alleen zich zelf speelt Het verhaal is een kapstok voor Brando, die gewoon zich zelf is. Brando was seksverslaafd. Vriendinnen wisten altijd dat zij niet de enige vrouw waren in het leven van Brando. Zijn vrouw heeft zelf moord gepleegd. In wezen was Brando een nare, egoistische en wrede man.

Toen Marlon Brando in 2004 overleed, heb ik daar een stukje aan gewijd op mijn weblog. Uiteraard bleef ook 'Last Tango in Paris' niet onvermeld. Een stukje van mijn verhaal 'copypast' ik hieronder.

"De film waarin Brando op mij de meeste – en onuitwisbare – indruk heeft gemaakt was 'Last Tango In Paris. Daarin speelt hij de rol van een recent weduwnaar geworden veertiger, die een meisje ontmoet en met haar de liefde bedrijft. Dat gebeurt op zo’n grove, ongelikte manier dat feministen de film naderhand als vrouwonvriendelijk, pornografisch zelfs, afficheerden. Ik herinner mij nog een levendige discussie met een vriendin tijdens een wandeling over de scheveningse boulevard. Daarbij kwamen we op een vergelijking tussen Last Tango met Turks Fruit. Die vriendin vond 'Last Tango' ronduit pornografisch, en hoewel ik niet zal beweren dat Turks Fruit dat was, ging het in Last Tango niet primair om de sex maar om het peilloze verdriet van de hoofpersoon, schitterend vertolkt door Brando. Misschien wel zijn beste rol ooit.l

Want tegelijk herken - of voel - je achter al die onverschillige rauwheid waarmee sex wordt bedreven de ware drijfveren van de hoofdpersoon: het verdrijven van verdriet en eenzaamheid, sex als middel voor rouwverwerking. Totdat Brando echt verliefd wordt op zijn jonge vriendin: het loopt dan slecht met hem af.

Brando wàs ook in deze film zijn rol. Later zou de man die, zoals gezegd, veel vrouwen heeft gekend, zeggen: “Ik ben mijn hele leven op zoek geweest naar de liefde die ik nooit gekend heb”.

Ook in zijn persoonlijke leven is het drama hem niet bespaard gebleven. Zijn zoon stond terecht voor een moord en zijn dochter pleegde zelfmoord. Brando zelf groeide de laatste jaren steeds meer dicht, hij at vele liters roomijs per dag. Om de pijn van het leven te verzachten: “Ik eet om mij goed te voelen”.

Marlon Brando is niet meer. Daarmee is een levende legende een echte legende geworden."

Na meer dan 11 jaar eindelijk de film herbekeken en dit keer op blu-ray, eigenlijk blijft mijn mening zelfs 11 jaar later nog steeds grotendeels hetzelfde, Marlon Brando steelt duidelijk de show maar dat komt niet omdat Maria Schneider niet goed acteert, want haar emoties kwamen juist heel echt over maar des te meer met de uitwerking van haar personage. Scenes uit haar leven lijken meer hectisch en niet zo boeiend als dat van Brando zijn karakter, de film blijft zelfs zoveel jaren later nog steeds genietbaar, nee het is wat mij betreft geen meesterwerk maar zeker een film die nog steeds gezien mag worden.

3,5 sterren blijven staan!

na 44 jaar klagen....niet echt geloofwaardig meer.

Vertel eens, hoeveel heeft ze verdiend aan de film?

Matig.

Film met een redelijke status, maar wat er mij betreft niet waardig aan is. Ja, de film is op bepaalde punten unieker dan andere films en Brando speelt 1 van de hoofdrollen, maar verder ontgaat het me een beetje wat deze film zo goed moet maken. Ik vond het een lange en vooral vermoeiende zit om doorheen te komen.

Ik ben geen fan van romantische films, hoe vreemd ze ook mogen zijn, die enkel en alleen seksuele handelingen als vorm van romance neerzetten. Bijna alle vormen van romantiek bestaan uitsluitend uit seks hier, en als je daar van houdt is deze film absoluut voor jou, maar ik kan er niet zo veel mee. Ik vind het een erg beperkt kijkje op het genre en vooral een beetje makkelijk.

Een chemie tussen Brando en Schneider kon ik ook niet echt proeven, want beide acteurs doen een beetje diens eigen ding hier. Brando doet het nog wel redelijk, maar Schneider was toch echt serieus slecht. Matig overtuigende dialogen en theatrale handelingen vliegen over het scherm, en hierdoor voelt ze simpelweg nooit aan als een realistisch of normaal personage.

De soms verfrissende bewegingen van de camera en bij vlagen moderne regie weten nog wat te verbloemen, maar verder vond ik deze film weinig raakvlakken hebben. Saai in beeld gebrachte wereld en nog saaiere romantiek vanwege een groot gebrek een chemie. Als de bijpersonages het leuker doen dan de hoofdpersonages weet je dat het ergens fout gaat.

Nee, dit was niet echt iets voor mij. Soms ronduit vermoeiende film die een vervelend tweede uur kent. Het eerste uur vond ik nog te doen vanwege de soms moderne en opvallende regie, maar uiteindelijk nemen het verhaal en de personages dat over en dan remt de film af. Lang, vermoeiend en theatraal. De status voor deze film ontgaat met volledig.

Ik was nieuwsgierig naar Last Tango in Paris op dezelfde manier als dat je nieuwsgierig bent naar de beelden van een auto-ongeluk: je wéét dat je het niet wilt zien, om er dan toch naar te kijken, en er dan meteen weer spijt van te hebben. Zoiets.

Waarmee ik het natuurlijk vooral heb over de beruchte boterscene. Ik heb het hier en daar nagelezen en wat ik - ook uit quotes van Maria Schneider - begrijp is dat de seksuele handeling niet daadwerkelijk plaats heeft gevonden maar dat de scene wel aan haar opgedrongen werd. Ik vond het erg ongemakkelijk om naar te kijken en ik ben geneigd aan de kant van Schneider te staan.

En los daarvan vond ik het 130 minuten ontzettend saai. De opmerkingen over het goede camerawerk en Marlon Brando begrijp ik niet, hoewel ik sowieso al nooit een fan van geweest van Brando. Oeverloos gezwets in de ruimte van twee personages die me niet wisten te boeien, verschrikkelijk oninteressante mensen vond ik het. De muziek was nog wel mooi, en er zat een klein scenetje tegen het einde aan tussen Maria Schneider en die regisseur, over volwassen worden en hoe je je dan moet gedragen. Die vond ik mooi. Voor de rest liet het me allemaal koud. Ik heb het uitgekeken omdat ik benieuwd was naar het schijnbaar beroemde einde, maar ook dat... Nee, echt niet.

1,0*

Toen film nog echt was

Het relaxte, innemende akteerwerk van Marlon Brando is wat mij betreft de enige reden om dit artyfarty erotische drama te bekijken, want verder valt er weinig te beleven. Maria Schneider is behoorlijk slecht en de twee verhaallijnen, beiden niet boeiend, grijpen nergens intrigerend in elkaar. Visueel netjes verzorgd, met sfeervol camerawerk en treffende locaties, maar inhoudelijk is dit toch echt behoorlijk gedateerd en vooral saai. De beruchte naakt- en seksscenes hebben daarnaast weinig om het lijf (!), ondanks de zweem van controverse die over de film hangt.

Erg langdradige en saaie film. Mooie sfeerbeelden uit de jaren 70 en een ijzersterk spelende Brando (met name de lange monoloog van Brando was indrukwekkend) Dat brengt het geheel bij mij op 3☆

Deze had ik nog nooit gezien. Wellicht de beroemdste film op mijn to see lijst.

Het is een bijzonder portret van twee lost souls die elkaar treffen om anonieme sex te hebben in een Parijs appartement. Hij om zijn verlies te verwerken. Zij om de sleur met haar saaie egocentrische vriendje te doorbreken. Er is al een hoop geschreven over de machtsverhouding en de regie. Maar de film heeft zoveel meer te bieden.

Prachtig geschoten door Storraro en een fijne jazzy soundtrack is het vooral de sfeer waar de film kracht aan ontleent. Brando is ook erg sterk in de rol van charismatische 40-er.

De film kabbelt rustig voort en kruipt zo langzaam onder de huid. De filmopnames vond ik weinig toevoegen en vooral irritant. Laatste half uur als alles uiteenvalt vond ik wel sterk. Maar als geheel ben ik er niet echt door gegrepen.

3,5