Kárhozat (1988)

Na een uur uitgezet, en dat doe ik niet vaak. Tergend trage cameravoering, kan ik op zich best tegen, maar na een uur had ik nog geen normale regel tekst gehoord. Alleen maar klagende Hongaren met hoogdravend gewauwel en bijbelcitaten. Hoe krijg je zo’n script bij elkaar geschreven zonder existentiële twijfel? The man from London is Tarr’s laatste, draait op Rotterdams festival. Ik geloof het wel, geloof ik.

Ik kan me 100% vinden in de lovende kritieken die op deze pagina verschenen zijn.

Kárhozat is een film die hypnotiseert. De film lijkt voor minstens 3/4 opgebouwd te zijn uit trage zijwaartse dolly-camerabewegingen, die de omgeving intens aftasten. De adembenemende zwart-witfotografie (de mijnkarretjes langs de kabelbaan, de mensen die in de feestzaal troosteloos naar de regen kijken, de regen langs de ramen, de honden die door de straten rennen,...) is vaak zo mooi dat het haast pijn doet.

Twee scènes springen er voor mij uit: de scène in de Titanik Bar, waar de zangeres een heerlijk melancholisch lied zingt onder begeleiding van piano en saxofoon, en het feest op het einde van de film (en dan vooral de laatste minuten). Deze twee momenten in de film wisten me bijzonder te ontroeren, ik zat echt aan het scherm gekluisterd en voelde mijn hart haast wegsmelten. Overigens had de scène in de Titanik Bar een behoorlijk hoog Twin Peaks-gehalte naar mijn aanvoelen, misschien dat dit het warme gevoel nog eens extra versterkte.

Van het verhaal kreeg ik na een eerste kijkbeurt niet zo veel mee (ik dacht dat de zangeres zijn ex-vrouw was, maar dat klopt blijkbaar niet als ik de omschrijving van de film lees?), maar dat hindert totaal niet. Je voelt dat er iets fundamenteel fout zit en dat de onbeantwoorde liefde voor wonden en melancholie zorgt. De combinatie van de aftastende camera, de zwart-witfotografie en de erg sfeervolle muziek maken deze film tot een prachtige filmervaring.
De 4* heeft hij op zak, en omdat hij me op twee momenten bijzonder wist te raken, gooi ik er nog een halve ster bij.

4,5*

Gemengde gevoelens over Karhozat. Schitterende cinematografie, prachige muziek en de deprimerende sfeer is ongekend goed neergezet. Al snel werd het hoogtepunt van de film bereikt met de schitterende scene in de Titanik Bar, beeld en muziek perfect in harmonie.

Jammer genoeg wist de Karhozat mijn aandacht niet te behouden. Misschien kwam het door de traagheid, maar ik denk dat het vooral lag aan de manier van communicatie in de film. Waar ik me in Werckmeister niet irriteerde aan de vaak vage dialogen (of eigenlijk meestal monologen) was dat hier wel het geval, ik denk omdat het verhaal veel concreter was.

Neemt niet weg dat Karhozat toch een bijzondere film is. Lastig te beoordelen.

Tja, ik ben het met je eens. De artistieke waarde van de film kan ik ook wel zien, maar toch vond ik hem ook nogal saai!

Ongelofelijk hoe Tarr met zulke lelijke decors en settings (nergens is ook maar één stukje franje te zien; geen bloemetje geen schilderijtje, niets!) tòch zulke mooie plaatjes tevoorschijn kan toveren.

En ook in deze film weer ontzettend mooie scènes, zoals die waar je afwisselend water langs de muren ziet lopen en een menigte (wachtende?) mensen. Of Karrer die tegen een hond staat te blaffen!

Aan de andere kant heb ik toch iets meer van een verhaal nodig dan het hier geboden poëtische geneuzel. De teller van mijn dvd-speler werd zo interesanter dan de film.

Met Damnation heb ik Béla Tarr een tweede kans gegeven. Werckmeister Harmoniak viel mij erg tegen. Bij Damnation is dit helaas ook het geval. Weer stoorde ik me aan de ellenlange scènes. Vaak kan ik zulke mooi geschoten beelden waarderen, maar Bela Tarr laat de camera altijd net iets te lang draaien. Samen met het spaarzame verhaal zorgt dit ervoor dat ik mijn aandacht niet meer bij de film kan houden. Over blijft dan nog de prachtige zwartwit-fotografie, maar dit weerhoud mij er niet van om Béla Tarr voorlopig links te laten liggen.

2,5*

Béla Tarr is een enorme estheet, zoveel is mij na drie films wel duidelijk. Eerder zag ik Werckmeister Harmonies die ik kan uitroepen tot een van de beste films van de afgelopen 10 jaar en eerder zag ik ook Family Nest, zijn eerste langspeelfilm die voor een grote verrassing bij mij zorgde.

Béla Tarr kan ook gerust de meest interessante regisseur genoemd worden als het puur aankomt op beelden. Zijn cameratechniek is vaak verbluffend en in Damnation niet minder, de lange zoomshots die steeds verder uitzoomen om uiteindelijk erachter te komen dat ze geschoten zijn vanachter een raam, zijn prachtig en goed aanwezig. Blijft ook prachtig dat de films in zwart-wit zijn gemaakt..

Wat ik echter miste bij Damnation en te over terugvond in Werckmeister en Family Nest is een emotionele binding. Werckmeister Harmonies is visueel onovertroffen, maar even goed wist het verhaal me tot in het diepst van mijn ziel te raken. Damnation echter, doet me helemaal niets. Geen enkele binding met de karatkters en het verhaal kon me totaal niet raken. Erg jammer, want het zag er prachtig uit. Maar een film in deze regiestijl moet , vind ik, even goed ook kunnen boeien door een goed verhaal.

Het zwart - wit contrast oogt niet zo mooi als in Werckmeister Harmoniak, maar de scene, die ook hierboven op de poster is uitgebeeld is geniaal!

Damnation is een prettige film, waar opgedreunde dialogen slechts enkele malen de overhand krijgen op de gruwelijke sfeer van depressie, misère, slecht weer en ontspannende afleiding, die er wordt neergezet. De hele conversatie die vooraf ging aan de afwijzing van Karrer was een kleine smet op het blazoen van deze film, die verder muzikaal aanstekelijk was en waar er weer op los werd gefeest in dorpscafes.

De eerste scene in het cafe voelde goed omdat de indringende stem van de zangeres zich als een magneet vastklampte aan mijn geheugen, zonder aanvankelijk ook maar even in beeld te zijn. De massale dansscene later in de film, gaf maar weer eens aan dat Tarr scenes op een geweldige manier uit weet te bouwen en voort weet te stuwen in de vaart der volkeren.

De eindscene tenslotte was desastreus mooi in beeld gebracht. Damnation is niet de film geworden waarbij ik louter chillend en onderuitgezakt van kon genieten zoals bij Werckmeister Harmoniak, maar heeft genoeg moois onder de leden. 4*

de uitzichtloosheid word zo mooi in beeld gebracht, dat is waarom ik de films van Tarr zo adoreer, dit samen met de prachtige beelden, de sfeer en dat allemaal in tergend trage lange shots.

Thats the way I like em! dikke 5

In het begin zat ik geboeid te kijken, eigenlijk tot de eerste dialoog. En zo bleef het de hele film. De dialogen boeiden bijzonder weinig. Ook qua beelden was het niet altijd even geweldig, al laten de lege, kale, regenachtige beelden wel een sterke indruk achter. Helaas een indruk die ook snel weer vervloog. Samen met het begin, was het stukje piano/saxofoon in de bar (ook aan het begin van de film) heerlijk relaxed. Verder toch redelijk verveeld zitten kijken.

2.5*

Ik ben op chronologische volgorde door het oeuvre van Béla Tarr het gaan. Eerder zag ik al Family Nest en The Prefab People. Tarr is duidelijk iemand die rijkelijk beïnvloed is door de grote Europese regisseurs. In Family Nest kun je bijvoorbeeld het camerawerk van Carl Theodor Dreyer's La Passion de Jeanne d'Arc terugvinden. En The Prefab People deed me wat denken aan de gootsteendrama's uit Engeland.

Voor mij is Damnation een compleet andere film dan wat ik eerder zag van Tarr. Extreem gestileerd en de Tarkovsky invloeden vliegen je bijna letterlijk om de oren. De waterdruppels (constant regen), de hond(en) de monologen vol met bijbelcitaten. Constant tracking shots rondom mensen of een camera die heel langzaam links/rechts of naar voren/achteren draait. Het oogt vele malen professioneler alleen vergeet Tarr het publiek dit keer.

In de eerste twee films weet Tarr emotionele binding te creëren tussen de personages en de kijker. Daar is hier nauwelijks iets van terug te vinden. Het is eerder het tegenovergestelde. Afstandelijk. Behoorlijk afstandelijk. Alsof iedereen verdoemd is in Damnation...

De vraag die niet beantwoord wordt in de film (tenzij ik iets gemist heb) is het ''Waarom''? Waarom al die miserie? Heeft Tarr dan helemaal geen hoop meer voor de mensheid?

Nergens traag of saai, maar simpelweg een plotje dat voor geen meter imponeert of boeit. Van emotionele binding was verder ook absoluut geen sprake. Het klinkt misschien gek, maar een boel van die indrukwekkende long-takes deden ook gekunsteld aan, een soort hart en ziel ontbrak er mijns inziens aan. Behoorlijke deceptie m'n eerste Tarr.

Ja, hier trap ik dus niet meer in hè! Wat een magere film is dit. Ik dacht dat de Hongaren een strijdbaar volk was, maar ik kreeg hier alleen maar lusteloze mensen voorgeschoteld. De hoofdrolspeler is een vervelende kerel die avances maakt naar een zangeres, maar niet worden beantwoord. Het neigt naar stalken!

Daarmee het verhaal van Kárhozat zo ongeveer wel samengevat. De kijker wordt verder getrakteerd op jolige muziek en redelijk mooie plaatjes die in een traag tempo geschoten zijn. Maar ja, mooie plaatjes vullen geen gaatjes zeg ik maar zo! Dit was als soort van achtergrondfilm nog best te doen, maar meer zie ik er echter niet in. Tarrs Werckmeister Harmoniak vond ik nog wel te doen wegens het absurdisme (een walvis komt een stad binnen!), maar na deze film denk ik niet zo snel een nieuwe film van Tarr op te zetten.

Eerste film die ik van deze regisseur heb gezien. Het zwart-wit, de grauwe omgeving en het eveneens grauwe volk maken van deze film een uiterst somber geheel, wat me op zich wel aanspreekt. In het begin van de film was ik nog wel geboeid, maar gaandeweg werd dat minder. Ik ben (nog) niet heel enthousiast en ga ook wat andere films kijken van Béla Tarr.

Gisteren voor de zoveelste keer mijn favoriete film van Béla Tarr bekeken, en opnieuw krijg ik de indruk dat dit één van mijn absolute lievelingsfilms is, die allicht wel een plaats in mijn top 5 verdient.

De pure kracht van Karhozat schuilt hem in de melancholie die deze film uit al haar poriën ademt. Telkens weer sta ik ervan versteld hoe sterk de scènes in de Titanik Bar en op het dansfeest me weten te raken, en dat heeft zeker ook een pak te maken met de wondermooie muziek van Mihaly Vig. De momenten waarop de muziek van Vig op het voorplan treedt behoren zeker tot de hoogtepunten, maar de "fotografische kwaliteit" van deze film ligt zo gigantisch hoog dat de film zelfs moeiteloos weet te ontroeren zonder muziek of dialoog.

Wat mij betreft één van de absolute meesterwerken uit de filmgeschiedenis en daarom verhoog ik mijn 4,5* met volle overtuiging tot de maximumscore.

5*

Briljante scène, een van de meest meeslepende ooit. Zeker weten.

De eerste film van Tarr die ik gezien heb en hij viel mij zeker niet tegen want ik verwachtte er gezien de plotomschrijving en de vaak niet al te positieve berichten in dit topic helemaal niets van. Van het plot en vooral die irritante stalkende hoofdrolspeler moest deze film het van mij absoluut niet hebben maar als sfeertekening - de zeer mooie zwart-wit fotografie, de beelden van de Titanic Bar met daarbij de zeer nostalgisch klinkende accordeonmuziek, de alsmaar neerkletterende regen - vond ik deze film groots. Toch nog maar eens meer gaan bekijken van deze Hongaarse regisseur.

edit: Schitterende poster trouwens

3,5* met kans op verhoging.

Een gestilleerde, experimentele en lastige film waarbij het niet zo zeer om een verhaal gaat maar meer om het wanhopige gedachtegoed; de armzaligheid van het bestaan en de zoektocht om daaruit te ontsnappen. De stemmige zwart-wit beelden verhogen de neerslachtige, troosteloze en melancholieke sfeer (zelfs de seksscène is bedaard en koel). De camerabeelden zijn monotoon en bewegen uiterst traag. Alles bijelkaar toch behoorlijk saai, al kreeg ik zo nu en dan wel weer het idee dat ik naar een ultieme film noir zat te kijken.

De eerste scène is meteen raak. Mooie zwart/wit beelden van een kabelbaan begeleid door hypnotiserende bromgeluiden, waarna de camera naar achteren wegdraait, er blijkt dat er door een ruit gefilmd wordt, waarna vervolgens een man in beeld komt. Prachtig gedaan, en iets soortgelijks wordt herhaald, dit keer niet met een raam, maar met een rooster. Tarr heeft soms visueel een aantal prachtige ideeën wat betreft camerapans en kadrering. Nog zo'n moment is als de camera rustig achter een pilaar vandaan wegdraait en er twee vrouwen in beeld komen.

Daar staan ook momenten tegenover waarbij er weinig lijkt te gebeuren. Bijvoorbeeld als de zangeres loom aan het zingen is. De beeldtaal is niet altijd even constant van kwaliteit helaas. De muziek was wel constant goed, maar moet het wel afleggen tegen de strijkersklanken van Werckmeister Harmóniák. De geluid van de band was helaas niet altijd synchroon met de beelden. Ik zag de drummer soms andere dingen doen, en soms klonk een klarinet terwijl de klarinettist de klarinet niet in de mond had. Ook hoorde ik een bas, die ik echter niet heb gezien op beeld. Het zijn details, maar ik vind het toch altijd een meerwaarde als er geen fouten in gemaakt worden.

Het plot deed me dan eigenlijk vrij weinig. De dialogen wisten matig te boeien en gingen zelfs voor een gedeelte langs me voorbij. Dat hoeft niet erg te zijn mits er audiovisueel genoeg gebeurt om te boeien. Daar slaagt Tarr voor het grootste gedeelte in, want meestal was er genoeg te zien tijdens een dergelijke dialoog.

Tarr blijft dan ook een interessante filmmaker. Drie films heb ik tot nu toe gezien, die stuk voor stuk erg sterke momenten hadden. Werckmeister Harmóniák is van het trio de beste, maar ook de meest recente. Ik ben benieuwd of het werk van Tarr na die film nog beter is. Voor Kárhozat in ieder geval 3,5*.

6 jaar voor Satantango en pas de derde Tarr die ik zie, en er nu helemaal van overtuigd dat hij samen met Sokurov behoort tot de laatste grote nog levende regisseurs uit de "oude wereld".
Shots zijn vaak heel erg lang, hou dus rekening met Tarr's trage vertelwijze, maar let ook op de prachtige composities in zwart/wit.
Regisseur verlaat soms een dialoog om even om de hoek te gaan kijken en tijdens een gesprek tussen de hoofdpersonen in de bar zitten we als kijker voornamelijk op de biljarter in de achtergrond te letten. Het huis dat helemaal omgeven lijkt te zijn door de kabelbaan van de kolenmijn en geweldige shots en beelden die refereren aan Tarkovsky.
En een verwijzing naar Gene Kelly? Tuurlijk, regen in overvloed in de film.
Meesterwerk!

In de hoogste graad van vertwijfeling ben je tegelijkertijd onnoemelijk ver verwijderd van, en heel dichtbij...verlossing, volgens Kierkegaard. Gezien ook zijn laatste werk, blijft Tarr voorlopig aardig uit de buurt. Artistiek dan in ieder geval, wat dus wel erg mooie films oplevert.

De ene na de andere magnifieke scène wordt hier aaneengeregen, met die tergend traag bewegende camera, en met de fraaie score.

De allegorische kracht van de met ijzeren consequentie aan kabels voortzwevende bakken met erts (?) vindt zijn mooiste echo in de rij dansenden op het dorpsfeest.

En de enige scène die ik echt niet kon plaatsen, openbaart zich tegen het einde van de film, als Karrer in zijn verbittering ook moreel definitief door het ijs zakt. Going to the dogs, inderdaad.

Vier sterretjes is misschien een beetje weinig. Nou ja, dat kan altijd nog bijgespijkerd worden. Ik vond die andere twee die ik van Tarr zag nog iets indrukwekkender, in eerste instantie.

Jemig. Dankzij een aanrijding met een persoon rijden de treinen vanaf Groningen niet...Eerstvolgende kans zou ik 35min na aanvang arriveren... Deze ga ik dus als enige Tarr niet op groot scherm zien kan wel janken, nog niet eens om de verspilde €30.

Herstel: ik had nog 50min van de film kunnen zien (4u treinen), áls die volgende wel rijdt en dat betwijfel ik. Jemig, wat baal ik.

Edit: onderhand was ik aangekomen als de film eindigt. Jemig.

Zuur voor je Richardus. Maar je commitment verdient in elk geval alle lof.

Om o.a. dezelfde redenen heb ik zojuist hetzelfee gedaan (halve * verhoging). De muziek is hier het mooist van al wat Mihaly voor Tarr heeft gedaan, en Tarrs cinematografie is hier op een topniveau, oogstrelend. Vooral het efficient gebruik van perspectief valt regelmatig op. Daarnaast zit er veel woordelijke poëzie in de film, wat je in andere Tarr films nauwelijks vindt, en deze film weer heel anders maakt. Al is de stijl altijd herkenbaar, zijn films zijn toch heel divers en altijd van uitzonderlijk hoog niveau. Diverse factoren kunnen wel eens wat minder zijn tov andere films maar dan zijn er weer andere die dat compenseren. Wat genieten zeg, sjongejonge.

Ik ben zo vrij om jou ''Dealer'' aan te raden van Benedek Fliegauf uit het jaar des Heren 2004.
Ook daar is het camera gebruik zo prachtig dat de tranen mij over de wangen rolden.
Hoop dat je deze nog niet kent, dan heb je hem lekker nog.

Bloedmooie verbeelding van de begrippen 'depressie' en 'troosteloosheid', geportretteerd via een man die daar ongenadig door omringd wordt. Sommigen zich zullen storen aan de uitdagend trage camerazetten die nochtans onmisbaar zijn in Tarr's audiovisuele belevingspalet, en hier meer dan ooit het ritme volgen van de thematiek. Hoogtepunt is de barscene waar het lied van de zangeres op fenomenale wijze inmengt met sfeerbeeld en lotgenoten: zowel bevreemdend als herkenbaar, voor al wie ooit ook maar een beetje in soortgelijke situatie zat of zit, of een dergelijk zwaarmoedige periode heeft gekend. Uitzonderlijke cinema.

Ook deze Béla Tarr ligt duidelijk in hetzelfde straatje als Sátántángo en Werckmeister Harmonies, en ook in dit geval heb ik er nog steeds een beetje gemengde gevoelens over. Prachtige shots van traag dansende Hongaren die zich tegelijkertijd een stuk in hun reet aan het zuipen zijn, deprimerende buitenshots van een druilerig oostblok waar het altijd donker is en het altijd regent, lange en langzame scenes die met succes een dromerige, melancholische sfeer oproepen. Troosteloosheid is nog nooit zo mooi geweest. Maar ook een minimaal plot en een film waar je af en toe echt moeite moet doen om de aandacht erbij te houden. Het is visueel prachtig en het betovert af en toe zeker, het zal ook zeker niet de laatste Tarr zijn die ik zal zien, maar in tegenstelling tot bij Tarkovsky wil het kwartje voor mij toch nog niet helemaal vallen.

Komende zondag eenmalig in o42 Damnation | Filmhuis O42 - filmhuiso42.nl

Wel helaas niet op 35mm (EYE heeft die beschikbaar, maar bij O42 moet nog een onderdeel worden vervangen om film te kunnen projecteren).

Waarom is het in Oost Europese films altijd zo’n guur weer ? Kijk, dit zijn de vragen die spontaan bij me opkomen wanneer het een broeierige 40 graden is. Ik laat mijn lauw voetbadje voor wat het is, zoek in mijn (omvangrijke) collectie 'nog te bekijken films' en vind Damnation. En ja hoor ... regen valt bij bakken uit de hemel dus dat treft. Beelden van desolate landschappen, zwiepende wind hoorbaar op de klankband, kale pleintjes of straten. Nu ja, het hoort bij het apocalyptisch universum dat Tarr wil scheppen; het zijn mooie beelden, prachtig gekadreerd, uitmuntende belichting. De film start intrigerend maar slaat geleidelijk over naar herhaling. Leiden deze beelden ook ergens naar toe ? Op de achterflap staat ‘een confrontatie tussen beschaving en barbarisme’ maar dat heb ik niet direct gezien. Veel shots van mensen die ergens staan te wachten of te kijken. Intussen glijdt de camera voorbij objecten. Wanneer er dan eens gesproken wordt, lijkt het alsof de personages citeren uit een boek van Milan Kundera nl hevige literaire zinnen, filosofische beschouwingen. Tarr blikt een paar mooie (zelfs geniale) scenes in maar de vele nietszeggende scenes nekken de film. Ik weet niet of de film geschikt is voor kijkers die antwoorden zoeken. Maar zelfs de vragen zijn onduidelijk. Wil je echter afkoeling dan zit je gebeiteld met Damnation.

Zo somber, troosteloos en uitzichtloos zie je ze niet vaak. Daar moet je echt voor in Hongarije zijn, dat niet voor niets altijd het hoogste percentage zelfmoorden in Europa had. Bela Tar weet er wel weg mee. In stemmig zwart wit gutst de regen in de straten in een godverlaten dorp ergens in de buurt van een mijn, waarvan je de karretjes via een hooggespannen lijn de gehele film hoort en ziet voorbij komen.

De synopsis hier klopt niet helemaal, maar wat zou het, het verhaal, zo er een verhaal is, doet er niet zo veel toe. Het is vooral de sfeer, de desolate omgeving die de film z'n kracht geeft. Nergens enige warmte. De spaarzame dialogen hebben ook nauwelijks iets menselijks; het zijn literaire of filosofische teksten die door de filmmaker in de mond van de personages wordt gelegd. Dat maakt het kijken er niet gemakkelijk op. Komt bij, de film is tergend traag en er gebeurt nauwelijks wat. Altnans niet iets dat zichtbaar is. Onderhuids gebeurt er van alles. Maar die afstandelijkheid maakt je ook wel wat kriegelig. Vooral het lang uitgesponnen dansfeest met z'n monotone muziek werkt bijna hypnotisch. Moet je stevig voor in je schoenen staan.

Dit is één van die films waarbij ge je nagenoeg bij elke nieuwe scène afvraagt waar het beeld ergens in het plaatje past, of wat de zin er van is, waarom het zo lang aanhoudt of wat mogelijks de symbolische betekenis ervan is.
"Damnation" is een heel bijzondere film, fotografisch heel origineel en bijwijlen impressionant, die u door een heel duister en triest verhaal loodst met personages die precies aan het einde van hun leven staan (zelfs de dansers op de party kunnen niet lachen en die andere goepen die we zagen kijken om ter sips) in een omgeving die letterlijk op afbrokkelen staat, met als enige teken van leven een stel zwarte, even betekenisloze zwarte straathonden. (Het gevecht tussen hen en het hoofdpersonage die zich hiermede verlaagt is toch wel een sterke scène die duidelijk de teleurgang van hem symboliseert).
Al bij al weet de film te boeien, mede door de sterke vertolkingen, maar toegegeven dat bepaalde gesprekken en monologen niet zo direct voor enig begrip vatbaar zijn en op de beleving, bij mij toch, gaan doorwegen.
Film over onbereikbaarheden in het leven, mislukkingen of eigenlijk over een puinhoop, zonder meer.
Won destijds een Cultuurprijs in Cannes en op dat niveau zit hij wel.

Vanaf 1 april 2021 opnieuw in de bioscoop (via Eye)