Ivanovo Detstvo (1962)

Wat een prachtig mooie beelden, echt zitten genieten!

Deze Tarkovsky, de derde alweer voor mij, heeft zo zijn plus- en minpunten.

Na de vrij moeilijk verteerbare Stalker had ik een rustpauze genomen, ditmaal koos ik deze uit omdat het slechts 95 minuten duurde. Toch voelde het veel langer aan, ik ben er niet over uit of dit nu per se iets negatiefs is.

Een aantal stukken in het midden waren echter helaas wel behoorlijk slaapverwekkend. Ook was, met de overgang tussen de subplots, het verhaal niet altijd even begrijpelijk, het leken losse stukken. Gelukkig was ik na Stalker wel gewend geraakt aan het plots even kwijtraken van de draad van het verhaal. Maar ik zie hoe Tarkovsky ook hier de lat voor de kijker behoorlijk hoog legt.

Wat de pluspunten betreft, de eerste zijn die prachtige natuurbeelden, in het bos in het bijzonder. De schoonheid komt in deze zwartwit scene zodanig door dat je de kleuren kunt inbeelden en zien. Het tweede is de overgang naar een drukkende sfeer op het eind. De film was voor een oorlogsfilm redelijk luchtig en confronteert de kijker opeens met de dood. O.a. van de kinderen van Goebbels, waardoor je gewoon medelijden krijgt (met de kinderen). Ik vond die beelden hard aankomen. Toch passen ze perfect in deze film:

Het gaat over hoe oorlog de jeugd afpakt van kinderen. Hoe Ivan uit zijn vredige situatie wordt gerukt om, gevuld met woede, een kindsoldaat te worden.

Ik dacht even dat ik iets gemist had; dat ik niet goed had opgelet. Nu lees ik deze pagina door en blijken er meer mensen niet alles glashelder te hebben ontvangen. Dit is een geruststelling; nu weet ik dat het vooral de 'schuld' is van de manier waarop Tarkovsky zijn verhaal verteld, in plaats van mijn eventuele concentratieprobleem.

Deze terugblik focust zich op een kleinschalige situatie in het gebied van de Sovjet-Unie met een jong mannetje in het middelpunt. Visueel was ik eigenlijk al direct verkocht: prachtige composities, rustige montage en een paar bijblijvende settings. Daarnaast deden de acteurs keurig hun ding. Ik ben van mening dat dit voldoende kan werken om een boodschap over te brengen; de spanning die oorlog bij me oproept is immers vaak afkomstig van de omgeving en de gezichtsexpressies van soldaten. Mooie shots in dat berkenbos met Masha. De opname met een truck op de achtergrond die moeite heeft uit de modder te komen en door zo'n vijftien man geduwd wordt had ook wel een bepaalde volharding in zich. Op het einde wist ik niet zeker of er nu bestaande beelden waren gebruikt maar het bereikte in ieder geval zijn doel. Wat mij betreft geen must-see, maar ik waardeer de originaliteit.

Ik vond de film even mooi als weinig overtuigend...

Prachtig,

Deze film moet het van mij helemaal hebben van het schitterende camerawerk. De scènes van o.a. de droomsequentie met die paarden, die van het berkenbos met de oh zo mooie Masha die ook nog eens haar kunstje vertoonde om over een berkenstam te lopen en dan uiteraard het wonderschone einde, zijn om in te lijsten, zo mooi. De beelden aan het front mogen ook niet vergeten worden. Ondanks dat er niet veel gebeurde was de spanning duidelijk te snijden.

Uitstekende film dus deze - ik dacht - tweede film van Tarkovsky die inmiddels voor mij toch ruimschoots bewezen heeft dat hij met straatlengte de grootste Russische filmmaker aller tijden is.

4,5*

Oorlogsdrama, dat door zijn subtiele (behalve tegen het einde, met de beelden van direct na de overwinning) en symbolische weergave des te harder treft. De oorlogswaanzin wordt daardoor sterker weergegeven. Verlies van jeugd en onschuld is een ander, onlosmakelijk deel van hetzelfde thema.


Sommige symboliek is makkelijker te begrijpen, andere hangt samen met beelden uit de Russische literatuur en muziek en passeert daardoor mogelijk (in ieder geval: in eerste instantie) de westerse toeschouwer. Bij het beeld van de paarden op het strand is de suggestie misschien dat de prettige zaken onbereikbaar worden voor Ivan, de vruchten blijven letterlijk achter voor een ander. Een hint naar zijn mogelijke verbroken relatie met het meisje op dezelfde kar?. Niet alle op de muren geschreven, of in het lied op de grammofoonplaat gezongen, Russische teksten worden vertaald. Dat is een beperkte belemmering voor interpretatie van dit verhaal. De muurtekst "neem wraak voor ons"laat aan duidelijkheid dan weer niets te wensen over.


Beelden zijn vrijwel perfect, onder andere die:
- bij het terugkomende motief, ook op de achtergrond, van de lichtkogels tegen de hemel of gereflecteerd in het water;
- van de natuur;
- van de put;
- van een symbool, zoals die van het scheefgezakte kruis met de zon schijnend door (of beter: rond) het kruispunt van de balken.

Sculpting Time: Andrei Tarkovsky retrospective trailer - YouTube

Blu-ray review

Net als al dat andere celluloid verspilling van Tarkovsky, is ook dit een slaapverwekkend niet te begrijpen broddelwerkje. Nul sterren, uiteraard. En ik geef het liever toe dit niet te begrijpen dan een beetje hypocriet de intellectueel uit te hangen.

Toch is dit volgens mij (ik heb er nog drie te gaan) zijn meest toegankelijke film.

Dan mag jij jezelf heel gelukkig prijzen.

Een fotoboek met beelden uit de film zou waarschijnlijk 5 sterren verdienen. Pluim voor de cameraman.

Verder natuurlijk weer niets goeds te melden: films van Tarkovsky liggen me blijkbaar niet. Nog geen enkele gezien die de moeite waard is. Ook deze weer nauwelijks kunnen uitkijken om dan uiteindelijk te verzuchten: wat een zwaar overschatte bullshit! Ambetant ventje ook, die Ivan. Zou beter wat in de hoek gaan staan of wat kletsen krijgen van de roe, in plaats van altijd zijn goesting te willen.

Had het al wat moeilijk met "Zerkalo" en zeker met "Nostalgia" en ook deze "Ivanovo Detstvo" draagt de grillige stempel van Tarkovsky.
Vond hem echter toch wel toegankelijker en, voorbereid op het ontbreken van een klare opbouw, moet toch het knappe, sfeervolle camerawerk worden toegegeven en de mooie beelden van de dromerijen over gelukkige maar ondertussen onbereikbare tijden bij de jonge Ivan.
Oorlogsfilm zonder echte gevechtsscenes, maar toch voortdurend met de dreiging en de gruwel van de oorlog.
Merkwaardig ook dat de film zich rond een heel beperkt aantal personen afspeelt. Van echte troepenbewegingen is er geen sprake.

Na Solyaris en Stalker vond ik ook deze Ivanovo maar tegenvallen.

Kan nu na drie maal scheepsrecht (van een kleine greep uit zijn beste films) wel concluderen dat alles wat Tarkovsky op het doek heeft gezet mij niet aanspreekt.

Hij heeft natuurlijk ook een hele unieke stijl die je inderdaad moet aanspreken. Verder is het natuurlijk vrij zware kost en kan een herziening wonderen doen.

Geloof niet dat ik ooit de wonderen van een herziening ga ontdekken.

Ivan is pas 12 jaar, maar nu al spion voor de Sovjet-Unie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is hij een tijdje in het Derde Rijk geweest. Zijn superieuren willen dat hij nu naar een militaire school gaat, maar Ivan weigert.

Ivan's Childhood is een vroege film van Andrei Tarkovsky. De film is een stuk toegankelijker als zijn latere werk en bevat nog niet de lange shots die bij zijn stijl zouden gaan horen. Wel is de film erg fragmentarisch en richt het zich vooral op het drama van de personages. Ivan maakt veel spannende dingen mee, maar daarvan zien we eigenlijk niets. Tot we aan het einde ineens de nasleep van de val van Berlijn te zien krijgen. Ook zijn er maar heel weinig flashbacks naar Ivan's kindertijd. De titel slaat eerder op Ivan's vroege volwassenheid.

De cinematografische kwaliteiten van Tarkovsky waren hier al heel duidelijk. De zwart-wit-opnames met gebruik van schaduw doen denken aan het Duits expressionisme of de Film noir.

Mooi geschoten, maar maakte minder indruk als het latere werk van Tarkovsky.

M’n tweede film van Tarkovsky maar waar Stalker enorme indruk op me maakte, maakte deze film juist geen indruk op me. De film gaat over een 12-jarige jongen die verweesd door de oorlog wordt opgevangen door hoge legerofficieren en omdat hij persé wil vechten (wraak wil nemen) wordt hij gebruikt voor een gevaarlijke verkenningsmissie waarbij de jongen door de Duitsers wordt gepakt en gefusilleerd. De film lijkt in eerste instantie juist een oorlogspropagandafilm te zijn in de trant van ‘je bent nooit te jong om wraak te nemen en dus in een oorlog mee te vechten’ maar het zal wel een anti-oorlogsfilm zijn met als boodschap ‘zie hoe oorlog zelfs een onschuldig kind in z’n kolk van geweld en wraak meesleurt en psychisch en lichamelijk kapotmaakt’. Er zal een hoop meer symboliek en boodschappen in de film zitten – wat is dat bv. toch met dat constante geluid van watergedruppel? – maar die heb ik niet kunnen ontcijferen. De film is ook niet boeiend genoeg om me nieuwsgierig te maken naar de betekenissen.

Zojuist mijn eerste speelfilm van Tarkovsky gezien, ik ga alles chronologisch af.

Ik moest er toch even inkomen. We gaan bijna zestig jaar terug in de tijd en ik heb totaal geen ervaring met Russische cinema. Een echt spannend verhaal ontbreekt maar na een kwartier kon ik dat los laten. Want wat een prachtige beelden krijg je af en toe voorgeschoteld! Zeker het laatste kwartier, met name het gedeelte met het bootje, vond ik prachtig om te zien en zelfs enigszins spannend.

Verder is het best stug af en toe, en je moet er echt voor open staan om je onder te laten dompelen. Ik kan me goed voorstellen dat veel mensen hier niks mee kunnen. Maar godzijdank kan ik dat wel en dat is een hele opluchting. Mijn Tarkovsky reis is positief begonnen, ben benieuwd naar Andrei Rublev!

Mijn vijfde Tarkovsky waarbij ik deze Ivanovo Detstvo toch één van de sterkere vind, al zijn zijn andere films hoegenaamd ook niet slecht. Abstract en onbevattelijk bij momenten, al vat dat hier wel mee. Uiteraard technisch erg sterk gedaan en daar echt van genoten.

Een aantal filmstandpunten zijn bijzonder knap zoals de scène met de weerkaatsende spiegel, de erg mooie scènes tussen het berkenwoud, de idyllische sprookjesachtige in mist gehulde moerasmeren, de scène met de appelkar en de mooie shots van de positie van de zon in het landschap.

Niet alles kon me qua plot boeien al vond ik de rol van de kleine Ivan wel interessant als product van een meedogenloze oorlog waarbij hij door geïndoctrineerde haat wraak zoekt. Al bij al toch redelijk toegankelijk, waarbij ook vooral de sfeer en de allusie van een groot oorlogsgebeuren naar voren komt.

Mijn eerste Tarkovsky en helaas viel die tegen. Het plot was niet interessant genoeg om je erbij te houden, daarin tegen zie je natuurlijk wel het talent van Tarkovsky met technisch knappe cinematografische beelden. Toch zat er geen echte spanning in de film en was er nauwelijks een echte verhaallijn.

Mijn tweede Tarkovsky (Stalker jaren terug gezien). Mooie dromerige film met schitterende fotografie. Vond het soms wel wat taai. Ik heb de Tarkovsky blu-ray box dus ben benieuwd naar de rest. 3,5* voor deze.

De enige film van Tarkovsky die ik nog niet gezien had eindelijk mogen aanschouwen. Met dank aan EYE voor de prachtige BluRay box met 5 films van Tarkovsky. Het Offer en Nosthalgia ontbreken in de betreffende box. Ivan's Childhood is, zeker gezien het productiejaar 1962, zijn tijd ver vooruit. De fotografie is ongekend, surrealistische droombeelden, wrange beelden uit de oorlog. Een verhaal waar nauwelijks iets zichtbaars gebeurd, maar dat volledig tot leven komt. Meeslepend, sfeervol en spannend. Tegen het einde van de film zien we echte opnames van de verovering van Berlijn en de Duitse overgave, het laat de wreedheid van oorlog zien die wij ons nauwelijks kunnen voorstellen. Deze film, samen met Come and See, mag een van de belangrijkste oorlogsfilms worden genoemd vanuit Russisch perspectief. Een meesterwerk dat de aanzet zou zijn van meer fantastische cinematografie. Tarkovsky is buitencategorie.