Les Yeux sans Visage (1960)

Heel okeeje film is dit! Als je de plotbeschrijving leest, denk je aan een leuk uitgevallen B-horror-film te gaan kijken, maar dan uit Frankrijk. Een plastische chirurg heeft een dochter die met een masker rondloopt, omdat ze ooit een ernstig ongeluk heeft gehad. Hij wil het gezicht reconstrueren en ontvoert jonge vrouwen om hun gelaat open te snijden. Een keer krijg je zo'n scene te zien en dat is best een wtf-moment. Ruim 54 jaar later had het op mij nog steeds een gruwelijk effect. Voor de rest wel een tof en mooi gefilmd filmpje dus die niet in de gemakkelijke valkuilen van een B-horror valt.

The future, Madame, is something we should have started on a long time ago.

Sfeervolle horrorprent uit de beginjaren '60. Ik heb al een behoorlijk aantal horrorfilms uit dit decennium of ouder gezien en het valt me steeds weer op dat, terwijl de hedendaagse horror het moet hebben van schrikeffecten, de horrorfilms uit de oudere filmdecennia het vooral moesten hebben van de sfeer. Het zwart/wit draagt daar natuurlijk voor een groot stuk aan bij.

De film was aardig en soms kwamen er angstaanjagende scènes in voor maar een hoogvlieger was het ook weer niet. Het verhaal draait rond een verminkt meisje en haar vader, een plastische chirurg die probeert om zijn dochter haar schoonheid terug te geven. Klinkt misschien niet angstaanjagend, was het niet dat de assistente van de chirurg meisjes ontvoerd om hen vervolgens te ontdoen van hun huid. Deze operatiescènes komen nogal expliciet in beeld wat dan weer wel een verrassing was. Het verhaal werd jammer genoeg zelden echt spannend en komt wat achterhaald over. Niet slecht maar er zijn betere films binnen het genre en decennium.

3.0 sterren

Zoals MNV2 het al heel goed heeft verwoord voor mij, moet deze prent het vooral hebben van sfeer en helemaal niet van schrikmomenten. Als ik dan toch moet kiezen heb ik liever sfeer met een boeiende plot en dat was hier wel aanwezig. Mijn gevoelens voor de verminkte Christine wisselden van de ene scène naar de andere: medelijden, afschuw, boosheid ...Voor die tijd waren bepaalde scènes behoorlijk grafisch al zijn er maar weinig momenten dat je

. Acteerprestaties van beide dames zijn prima, de dokter vond ik minder. Hij leek me zo een beetje zonder gevoelens door de film heen te gaan. Hij had best wel iets sinister over zich, voor mij werkte het wel hem als de "slechterik" te aanzien. Daarom vond ik het einde ook toch wel bevredigend. Beetje meer achtergrond bij de personages was wenselijk geweest. Over bepaalde dingen ging men nogal vluchtig heen, dat weerhoudt me om deze film een hogere score te geven. De muziek vond ik eigenlijk niet altijd zo passend en droeg veel minder bij aan de onbehaaglijke sfeer dan de beelden.

Billy Idol maakte ooit een prima plaat met de soortgelijke titel, verder was ik niet bekend met de titel 'Eyes Without a Face'. Paar maand terug kwam deze prent op één of andere manier voorbij vliegen en ben direct op zoek gegaan. Met zo'n plot en poster hier op MM was ik natuurlijk direct geïnteresseerd.

Bijzondere film. Sfeervol, prachtige plaatjes en een klasse score van Jarre. Het verhaaltje roept van alles op bij de kijker. Een emotieloze vader, dochter met een verminkt gezicht waarvan je dus niet kan zien hoe ze haar voelt, de mensen eromheen en de slachtoffers. Bij vlagen meeslepend, vooral vanaf de 1e operatie werd het best sterk allemaal. Niet gedacht dat het zó expliciet in beeld zou worden gebracht. Heel goed.

Ja interessante film. Moet eerlijk zeggen dat ik bij bepaalde scenes aan de kant van doc. stond en hoopte dat z'n experiment op dochterlief zou lukken. Slecht he. Nou ja, aan de andere kant vond ik het einde ook weer schitterend. Het gaat bij deze prent alle kanten op. Heb zelfs goed kunnen lachen een paar keer.

Tegenvaller. Nu weten films uit < 70' jaren sowieso zelden indruk op me te maken, maar om de één of andere reden had ik hier nog enige verwachtingen bij. De opzet van de film is best interessant, de uitwerking een beetje underwhelming. Sporadisch een mooi shot, dat wel, maar visueel verre van imposant genoeg om de film te kunnen dragen. Temeer ook omdat elk beetje sfeer dat opgebouwd werd maar al te gauw kundig afgebroken werd door de soundtrack. Jolige tralala die je eerder het gevoel geeft in het circus te zitten dan dat je naar een heuse horrorfilm zit te koekeloeren.

Acteerwerk verdiende verder ook geen lauwerkrans, al was ik eigenlijk allang blij dat het zelden oversloeg in geschmier of overacting. Wat rest is een redelijk vermakelijke, bij momenten wel onderhoudende, en zowaar af en toe (onbedoeld) komische film. Dat laatste maakt het nog net iets pijnlijker, aangezien deze film toch met regelmaat terug te vinden is op allerlei 'disturbing cinema' lijstjes. Tja, op papier misschien. 2*.

Al laat het begin van de film gemakkelijk raden wat er aan de hand is, toch hangt er reeds sfeervolle suspense in de lucht.

Eigenlijk evengoed SF als horror deze film van Georges Franju (mij eigenlijk slechts om een 2-tal films bekend, waaronder "Judex", ook al met maskers) met toch een spannend, zij het luguber intrige en die toch tederheid en medelijden opwekt met het beeld van de gemaskerde, hopeloze dochter en de onschuldige slachtoffers.

Alida Valli, om wie ik eigenlijk de film wou zien, zet een stevige act neer en ook Pierre Brasseur was uiterst geschikt om dergelijke rol waar te nemen.

Nette zwart-wit beelden. Knappe film en absoluut bekijkbaar, meer dan een halve eeuw na datum.

Een vooraanstaand chirurg wil koste wat kost het gezicht van zijn dochter herstellen omdat dat in een auto-ongeluk volledig misvormt is geraakt. Zijn Italiaanse assistente ontvoerd knappe jonge vrouwen van de straten van Parijs zodat de dokter met ze kan opereren. De politie begint echter een patroon te zien in vermissingen.

Les Yeux sans Visage vind ik een sterke Franse Horror-film. De film is best modern in het opzicht dat het dergelijke misvormingen en operaties als materie gebruikt. Het is ook duidelijk verder dat er erg veel symbolisch bedoelt is en moet verwijzen naar de ijdelheid van mensen of het verliezen van een imago. De film laat ook goed zien hoe belangrijk een menselijk gezicht is om emotie uit te beelden. Edith Scob lijkt door haar masker haast een soort levende pop geworden, terwijl enkel haar gezicht bedekt is.

Het masker uit de film was een inspiratie voor een aantal Giallo-films, het masker in John Carpenter's Halloween en Abre los ojos van Alejandro Amenábar. Het nummer Eyes without a Face van Billy Idol is ook gebaseerd op deze film.

Al met al is Les Yeux sans Visage zeker een goede film met spanning, sfeer en ook een dieper laag. Toch zijn de personages allemaal vrij oppervlakkig en heb je het gevoel dat de film wel vrij vlot sommige dingen behandeld.

Deed me ergens ook sterk aan Hellraiser en Hellbound denken. Les Yeux sans Visage is intrigerend en uiterst sfeervol, maar het valt ook meteen op dat de film opvallend traag is. Soms doeltreffend, maar soms zien we personages simpelweg ellenlange trappen oplopen of van huis A naar huis B wandelen. Dat is dan weer minder noodzakelijk. Wat wel erg spannend werkt is de suggestie en het mysterie; van het gezicht van de dochter tot het lange tijd enkel horen blaffen van honden; minder is in sommige gevallen echt meer. Daar komt bij dat als Georges Franju wel veel laat zien - de befaamde operatiescène - dat dan extra schokt. Kan me zeker voorstellen dat men in die tijd redelijk geshockeerd was van die beelden. Les Yeux sans Visage bevat overigens ook een reeks prachtige beelden. Richting de derde helft zitten wel wat scènes die wat afweken van het hoofdplot - het deel met de politieagenten komt niet echt goed uit de verf en dat segment met die kleine jongen leek me ook niet heel nodig. Als laatste begint het al wel snel lachwekkend te worden als die Kever weer in beeld komt rijden en dat kermismuziekje begint te spelen.

3,5 sterren.

Sterke film, met opvallend expliciete beelden gezien het jaartal van verschijning. De gezichtstransplantatie is zonder twijfel de meest gedenkwaardige scène in de film. Scob speelt de mismaakte Christiane met verve- knap hoe ze zowel afkeer als medelijden weet op te roepen terwijl haar gezicht vrijwel de hele film bedekt wordt door een masker. Ze deed me wat denken aan Audrey Hepburn maar dan in een verwrongen, nachtmerrieachtige versie.

Ook de rollen van de dokter en de assistente zijn sterk ingevuld, en de sfeer in en rond het grote huis is goed getroffen- het ongemak viel van het gezicht van het latere slachtoffer Edna af te lezen. Het politieonderzoek is helaas minder goed uitgewerkt- ook best lullig dat ze een winkeldief dwingen undercover te gaan en haar ook nog terloops kwijtraken.

Het deuntje waarmee de assistente steeds wordt vergezeld als ze weer eens op kidnapperspad gaat is behoorlijk aanwezig, mijn eega merkte op dat het wel erg lijkt op het intro van Curb Your Enthusiasm en inderdaad.

Ergens tussen horror en een beklemmende droom in, niet echt eng maar wel met een bedwelmende en af en toe bijna deprimerende sfeer (kortom horror zoals ik die prefereer), en met een opmerkelijk nare operatie-scène; gezien de tijd waarin de film werd gemaakt verwachtte ik dat de camera wel zou wegkijken, maar niets daarvan. Edith Scob steelt natuurlijk de show met haar masker, haar lange nek en haar engelachtige gezicht, maar op mijzelf maakte vooral de verschijning van Pierre Brasseur indruk: uit de paar andere films die ik van hem ken (o.a. Les enfants du paradis) herinner ik me hem als een gedistingeerde dan wel vriendelijke oudere heer, maar hier zijn een baardje, een bril en een strenge gelaatsuitdrukking voldoende om hem in een kille dictator te transformeren. Een man van vele gezichten.

        Gezien via een "dual format edition" (Blu-ray + DVD) van het British Film Institute met Engelse ondertitels, met op de Blu-ray een transfer die net zo scherp is als het scalpel van dokter Génessier, en veel extra's: een informatief audiocommentaar van Tim Lucas, twee korte films van Franju (resp 14 en 19 minuten), een interview met Edith Scob (Christiane in de film, 17 minuten), en een documentaire over Franju en zijn werkwijze bij deze film (46 minuten). Een prachtige uitgave.

Ben het zeker eens met bovenstaande beschrijving van Roger Thornhill (heb dezelfde, idd prachtige, BFI-uitgave van de film). Wat ik desondanks een beetje mis in bovenstaand verhaal is de licht surrealistische, bijna poëtische ondertoon van de film. Franju alterneert tussen afstandelijke (soms zelfs kille) beschouwing, soms expliciete gore (toegegeven, in beperkte mate maar voor een Franse film uit 1960 meer dan verwacht) en surreële koortsdroom. Vooral het laatste beeld, van dochter Christiane (Edith Scob) die gemaskerd en geflankeerd door duiven het bos inloopt, nadat ze eerst haar vader door zijn eigen honden heeft laten verscheuren, is onvergetelijk.

Bij mij riep Les Yeux Sans Visage herinneringen op aan de verfilmingen van 'Schoonheid en het Beest' door zowel Cocteau (1946) als Herz (1978). Beide hebben diezelfde sprookjesachtige sfeer, maar tegelijkertijd een duistere en grimmige ondertoon (de film uit 1978 nog het meest). Maar ook Carnival of Souls (1962) is een referentiepunt. Evenals Fantômas (1913) en Les Vampires (1915) van Louis Feuillade. Niet zo vreemd ook: Les Yeux... appelleert duidelijk aan de voorliefde voor het fantastische en gruwelijke die de surrealisten bevoorkeurden.

Om kort te gaan: Les Yeux Sans Visage is een horrorfilm die sfeer verkiest boven expliciete gruwelijkheden en schokmomenten. Zo worden ze tegenwoordig nog maar weinig gemaakt (veel te weinig, naar mijn bescheiden mening). En mocht dat van mij een cultuurpessimistische knorrepot maken - het zij zo.

Leuk weetje voor diegenen die de film niet kennen: Ich seh, Ich seh (2014) - IMDb refereert aan Franju's film - niet zozeer qua plot, maar wel middels het affiche en het personage van de moeder wiens gezicht door cosmetische chirurgie en verband grotendeels onherkenbaar is. Aanrader!

Het verhaal klinkt niet heel ingewikkeld. Een gekke geleerde ontvoert jonge vrouwen om hun huid te gebruiken om het gezicht van zijn dochter te herstellen. Luguber is het zeker, maar ook rechtlijnig. Inhoudelijk biedt het verhaal niet meer dan wat het plot aangeeft. De film onderscheidt zich niet door zijn simpele verhaal. De film onderscheidt zich in de uitvoering daarvan.

In de film wordt weinig gesproken. Vaak wordt alleen het noodzakelijke gezegd. Lange perioden glijden voorbij zonder enige vorm van gesproken woord. Soms heeft de film het aanzien van een stomme film. Die illusie wordt ondersteund door de mooie zwart-wit beelden en het klassieke gedrag van de personages aangaande de man-vrouw verhouding, die merkwaardig ouderwets overkomt. De onderliggende muziek heeft gelijkenis met een onnozel kermismuziekje, dat echter een zeer onheilspellende werking heeft. Het muziekje maakt van elke gebeurtenis een angstaanjagende happening.

De personages zijn weinig expressief. Zo is de gekke professor iemand met een immer zorgelijke blik die behalve dat geen emotionele uitbundigheid toont, maar zodoende wel een maniakale indruk wekt. Heel simpel en heel effectief. De man straalt een film lang diabolische intenties uit.

Naast de gekke geleerde is een belangrijke rol weggelegd voor de verminkte dochter. Het verlies van haar gezicht en de gebeurtenissen met de ontvoerde vrouwen hebben haar geestelijk niet onberoerd gelaten. Ze draagt een porseleinachtig masker. Ze beweegt zich uitdrukkingsloos door de film. Haar verschijning gaat gepaard met tragiek en ongemak. Twee eigenschappen die in de sfeer van de film doorsijpelen.

De camera vangt de gebeurtenissen droog en koel en maakt veel gebruik van schaduwwerking, contrasten en perspectief om sfeer te creëren in plaats van zich gretig, bloeddorstig en kwijlend op personages en situaties te storten. Veel gebeurtenissen spelen zich af zonder nadere uitleg. Veel wordt aan de perceptie van de kijker overgelaten. Kom daar nog eens om in recente (met name Amerikaanse) werken waar moraal, boodschap en prikkeling er meestal duimendik bovenop liggen en aldus de gemakzuchtige aard van de kijker bedienen. Les Yeux sans Visages stamt overduidelijk uit een andere tijd.

Bij release wisten ze er niet goed raad mee. Het werd eerst gepresenteerd als arthouse film maar dat publiek kon de harde beelden niet appreciëren en dan hebben ze het maar het horror label meegegeven. Hoe dan ook van begin tot eind een fascinerend kijkstuk met prima regie en prachtige b&w fotografie. Ik was zelf verrast door het ‘in your face gehalte’ (no pun) van de gezichtstransplantatie. Voor die tijd een vooruitstrevende film. Het valt daarbij duidelijk niet in de categorie horror waar men in Hollywood mee bezig was. Eerder gaat het om 'poëtische horror', mooie omschrijving die ik ergens gelezen heb. Het enige minpuntje vond ik bij momenten de score van Maurice Jarre. Een getalenteerd componist maar bepaalde stukken riepen bij mij eerder de sfeer op van de paardenmolen op de kermis dan wat op het scherm gaande was. Tenzij een surrealistische insteek de betrachting was. Maar in het algemeen zat het goed met de (ongemakkelijke) sfeer vooral dankzij de klasse visuele uitwerking en acting.

Deze klassieke horrorfilm was niet echt mijn ding. Ik vond het acteerwerk vooral een beetje sullig en de schaarse pogingen tot spanning mislukken. Niettemin mag het achterliggende concept best lof verdienen evenals de lugubere ideeën, zeker voor een film van die tijd. Ik kan niet veel over de rest van de film kwijt, buiten het feit dat de minuten nogal langzaam voorbij gingen en ik nergens echt warm of koud van werd. Vaak kan ik bij dit soort films nog wel een beetje zien waarom men het zo bijzonder vind, maar buiten een sinister concept was dat bij deze film serieus moeilijk om te ontdekken.

Sterke klassieker die waarschijnlijk destijds meer ophef veroorzaakte dan vandaag de dag. Vrij scifi, zeker voor die tijd. Daarom wellicht dat er ook het label horror zal opgekleefd zijn. Ik vond het verhaal vooral boeiend en tragisch. De focus ligt ook geheel bij de vader/chirurg en zijn dochter en beduidend niet bij de recherche die belast is met het onderzoek van de verminkte en gedode vrouwen.

De opbouw van de film zit goed. Er is aandacht voor het leed en drama zonder in overdrive te gaan. Niet dat we de zaken moeten goedpraten, maar er was toch een bepaald gevoel van empathie. Het viel me wel op dat de dokter erg nors was. De relatie met zijn patiënten is erg afstandelijk en weinig sociaal. Vandaag staat de geneeskunde toch anders in de maatschappij. Het is sowieso een film met weinig dialoog, dat ook.

Visueel knappe film, cinematografisch sterk en er hangt een bepaalde onbehaaglijke sfeer over die man. Wat ik wel raar vond was dat optimistische deuntje dat af en toe opdook. Die combinatie vond ik weinig passend.

In zijn afgelegen landhuis op het Franse platteland probeert Dr. Génessier , een briljante, obsessieve arts een radicale plastische ingreep uit om het misvormde gelaat van zijn dochter weer mooi te maken - tegen een gruwelijke prijs. Het meisje was verminkt geraakt in een auto-ongeluk. Zijn vrouw ontvoert jonge dames die op haar gelijken en de dokter transplanteert de huid van hun gelaat waarna ze het lijk dumpen.

“Les Yeux sans Visage” is een grimmige en poëtische horrorfilm die zich beweegt tussen schoonheid en groteskheid. Georges Franju legt een beklemmende sfeer neer door gebruik te maken van sombere, zwart-wit cinematografie, die een gevoel van tragiek en vervreemding oproept. Hij combineert horror met een delicate melancholie, waarbij de film meer draait om verlies en identiteit dan om bloederig spektakel. Zijn film is van grote invloed geweest op het genre in de decennia sinds de release. Een must voor de liefhebbers van ouderwetse horrorklassiekers.