They Live (1988)

Het is een tijdsloze timepeace.
Nu erg actueel als je de wereld om je heen ziet.

Geld is de nummer 1, en je overleeft het niet als je geld niet aanbid als je god.
Ook moet je trouwen en kinderen krijgen, bang voor baanverlies zijn, en de leiders volgen die over jou heersen. De cocktail die het grootste goed ‘de vrijheid’ reduceerd tot een schrale droom die verder weg is als nooit tevoren.
Werk aan de winkel dus, dat samen met Roddy en Keith die vechten om de waarheid te ontmaskeren.
Onderweg komen ze de meelopers tegen die schouderophalend meedijnen op de mensonterende situatie waar de mensheid zich in bevind. De macht blijkt uitschakelbaar, en de mensheid word wakker.

Een regelrechte klucht richting de USA, en dat door de eigen acteurs en regiseurs.
Links wil ik they live niet persé noemen, wel dat er dingen veranderd moeten worden om van de wereld een betere plaats in het universum te maken.

Goed gezien. Carpenter werd geinspireerd door de overdaad aan consumentisme door de Reagonomics en hoewel Trump met zijn zakenimperium daarmee ook geassocieerd kan worden hebben veel Republikeinen een hekel aan hem en stond juist de corrupte, zelfverrijkende heks Clinton voor globalisme, manipulatieve mediacontrole (CNN = Clinton News Network) en voortzetting van alles wat They Live bekritiseert. Vergeet ook niet dat Obama de bankwereld totaal niet aangepakt heeft na de crisis.

Maar je hoeft Carpenter's film niet als kritiek op Republikeinen te zien. Je ziet een vergelijkbaar fenomeen ook in Invasion of the Body Snatchers of (de oude) Dawn of the Dead. Mensen (nou ja, als mens vermomde aliens en zombies) gedragen zich daarin ook steeds meer als hersenloze, conformistische schapen en dat is altijd fijn voor de machthebbenden, wie er ook aan de macht is.

Overigens maakte George Lucas al een beetje hetzelfde commentaar op consumentisme in het nog veel oudere THX-1138: "buy and be happy" is in zijn dystopie het devies van de machthebbenden. Filmmakers als hem kregen al snel te maken met de zakenwereld in Hollywood en de dommigheid van de bazen daarin en ik kan me goed voorstellen dat Carpenter dat ook beinvloed heeft.

Zie ik ontzettend veel om me heen. Toen ik mijn baan kwijt raakte kwam het nog meer in beeld. Mensen die hun baan nog hadden waren banger dan ik! Ik ging (een tijdje) iets doen wat ik leuker vond maar waar ik mogelijk niks mee zou verdienen. Iedereen stelde altijd als eerste vraag: "kun je er genoeg mee verdienen?" Niet: "wat wil je graag maken, wat is je inspiratie" e.d...They Live indeed.

Zag ik Twitter, schijnt op de commentaartrack te staan.

B.J. Sutton Vs. The World‏ @PrettyBadLefty: A little known fact about They Live is that John Carpenter, as opposed to hiring extras to play homeless people, hired the homeless explicitly so he could pay and feed them for a few weeks while shooting the film

They Live is en blijft toch enorm amusante en lekker campy satire van meneer Carpenter. Het fijne van zijn werk is dat op veel van zijn films vrij lastig een genre te plakken is. Neem nou They Live; het is actie, het is komedie, het is science-fiction, het heeft vleugjes horror. Het is eigenlijk alles. Carpenter neemt even wat tijd om de boel te introduceren, pas na een half uurtje gaat het verhaal echt rollen. Tot die tijd maken we kennis met hoofdrolspeler Piper. Geen acteerwonder, maar het is een enorm charmant figuur. De film is op zijn leukst als Piper zijn befaamde zonnebril bemachtigt en - uiteraard - als hij Keith David probeert te overtuigen om die bril op te zetten. Die sequentie mag omlijst worden. Net als George Buck Flower, geef die man ook een standbeeld. Zijn bijrol is ook leuk, maar eigenlijk is iedereen leuk in deze film. Iedereen behalve Meg Foster, maar goed, John Carpenter heeft het schijnbaar niet zo op memorabele vrouwenrollen. De film is tijdens zijn derde akte, ondanks de actie, niet altijd even scherp meer. Maar één consistente factor is het vermaak, want de film blijft amuserend van minuut 1 tot het einde. Met sowieso een erg leuk slot.

4 sterren.

Cinemaatjes uit Tilburg

De film vertelt een klassiek verhaal over de strijd tussen goed en kwaad met herkenbare elementen en een toepasselijke setting. De setting is een wereld die er afgeleefd en vijandig uit ziet. De held is gespierd, doet aan no nonsense en is natuurlijk een underdog. De aliens zijn de slechteriken. Ze hebben de macht en zijn in het voordeel. Het is goed tegen slecht. Heerlijk simpel en amper een dubbele bodem te bekennen. Een fantastisch plot voor een klassiek en rechtlijnig avontuur.
De opbouw van het verhaal is goed. De film volgt een eenzaat op zoek naar werk. Dat gebeurt niet spectaculair en verloopt in een lekker rustig tempo. In die kalme cadans glippen dan wat dingetjes door die niet helemaal kloppen met de alledaagse beleving van de held. Het zijn onopvallende maar afwijkende dingetjes die de eenzaat alert en nieuwsgierig maken. Als kijker beleef je het allemaal mee vanuit zijn perspectief. En dat werkt goed voor de empathie. Als het tempo van de film ongemerkt toeneemt, zit je als kijker ook opeens vast in hetzelfde spannende avontuur als de hoofdpersoon. Er is dynamiek. Er is interactie. Er is inleving.
De held wordt gespeeld door Roddy Piper, een all American Wrestling Star. Geen goeie acteur, maar die onbekwaamheid maakt hij goed door zijn optreden in de actiescènes. In de vechtscènes komt zijn worstelachtergrond goed naar voren. Die scènes zijn prachtig.
Het verhaal lijkt verder vooral een excuus om veel aliens neer te knallen. Ach, en verder kun je er nog maatschappijkritische tonen in ontdekken. Het zijn boodschappen die niet heel subtiel en niet al te ingewikkeld een visie op de samenleving laten zien. Prima hoor. De boodschappen zijn goed verpakt in het verhaal en passen goed in de visuele ondubbelzinnigheid van de film. Zo zien de aliens er uit als ghouls. Carpenter daarover: "The creatures are corrupting us, so they, themselves, are corruptions of human beings". Van die dingen dus.
En zo levert John Carpenter hele vermakelijke bubblegum af met een kritische noot.

Actiefilms zijn niet mijn ding, maar gecombineerd met horror kan het nog wel eens meevallen. John Carpenter is niet mijn regisseur maar er moet toch eens eentje zijn die ik wel leuk vind (en dat is deze dus geworden nuja min of meer dan toch). Als ik zijn beste films Halloween, The Thing en The Fog maar matig kan waarderen had ik al niet echt veel hoop dat deze dan super ging zijn. Het leukste aan de film is het concept zelf met die bril en dat is voor een goede 25-30 minuten eigenlijk wel zeer vermakelijk. Karakterontwikkeling lijkt niet het ding van Carpenter en dat is hier ook weer zo. Dat worstelaar Roddy Piper (die ik mij nog wel herinner toen ik eind jaren 80, begin jaren 90 de occasionele WWF show zag) geen acteur is, is niet het probleem want ook de rest van de cast zet geen memorabele rol neer. Het idee zelf van de bril was op het moment ook niet nieuw, dit hadden we ook al in 13 Ghosts van William Castle. Laatste half uur is dan erg op actie gericht en beduidend minder interessant. Wel grappig zo die laatste scènes waarbij de mensen plots duidelijk te zien krijgen wie aliens zijn. Ik geef hem nog een kleine voldoende. Of er echt meer in had gezeten wellicht wel maar dan met een andere regisseur aan het roer.

It's time to kick ass... En het liefst op bevreemdende synthesizerbeats en mét sappige oneliners graag. Dit is Carpenter grand cru, eigenwijs geestige pulp over een werkzoekende die een bril vindt waarmee hij de aliens ziet die onder ons verstopt zitten en niet te vergeten, de verborgen boodschappen die overal om ons heen hangen. They Live loopt over van kazigheid, maar het vult zijn gaten met vlijmscherpe klokkenluiderij omtrent de onzichtbare wereldorde. Dit is met stip Carpenter's meesterwerk die op een of ander manier steeds zowat onder de radar van het filmgeheugen blijft, en het is tevens wellicht zelfs de belangrijkste film ooit gemaakt.

Om de genialiteit van elk aspect van They Live ten volle te kunnen waarderen, zijn -bewust van de radar gehouden- documentaires als Money as Debt aan te raden, die de misdadige werking en macht van het banksysteem blootleggen. Geen toeval dat een van de meest iconische scenes in een bank plaatsvindt. Of in een TV studio, als iemand nog mocht twijfelen of mainstream media het belangrijkste wapen is van de elite. Iets wat vandaag meer dan ooit het geval is, getuige de miljoenen jongeren en ouderen met aan hun arm vergroeide smartphones. Klaar om gevormd te worden. Koop en gehoorzaam, stel de autoriteit niet in vraag en geld is jouw God. En zelfs al komen er relatief meer mensen tot het besef dat er iets is dat niet kan of komt er eens een topje van de ijsberg boven, dan nog steekt onverschilligheid en verlamming de kop op. Alsof het ons niet kan schelen hoe cruciaal het ook is, of we zijn nog te geconditioneerd in onze rol als individualische routinerobots die liever gewoon doorgaan met gehoorzamen en consumeren. They live and we sleep staat in graffiti ergens in de prent, en dat is waar het op neerkomt.

En willen we die waarheid wel horen of over nadenken? De beruchte bizar lange knokscene waarbij het hoofdpersonage vecht om zijn collega de bril te laten opzetten, illustreert hoe moeilijk het is om iemand die waarheid te laten (in)zien. Waarschijnlijk met in het achterhoofd de gedachte dat we het spel toch moeten meespelen, of we dat nu willen of niet. Wedden dat u cookies moest accepteren om dit bericht op deze site te kunnen zien?

They Live, meer dan ooit de relevantste Carpenter dat meer erkenning verdiend.

John Carpenter at Tivoli - They Live (live) - YouTube

Vandaag de 4K UHD disc intvangen en meteen in mijn speler gestopt. Transfer ziet er erg goed uit en het blijft een heerijke film die 30 jaar later actueler is dan ooit. Een van de meest onderschatte films van de jaren 80!

In een van de interviews op de disc noemt een filmjournalist dit een soort analoge variant op The Matrix. Eigenlijk best sterke vergelijking. The blue pil vs de Zonnebril.