Ivan Groznyy II: Boyarsky Zagovor (1958)

Veel saaier dan het eerste deel.

***0,45* / *****

Mooie film, persoonlijk vond ik hem beter dan het eerste deel. Hier werd het (weer wat magere verhaal) beter uitgewerkt. Voor de rest was ie qua beelden en muziek gelijkwaardig aan 1.

Deel 1: 3.5*

en deze: 4*

Dit deel vond ik iets saaier en slordiger dan het eerste deel. Maar opnieuw prachtige beelden en muziek dus ook voor dit deel 4 sterren.

Na het briljante eerste deel van de onvoltooide trilogie, werd ik vandaag getrakteerd op een uiterst merkwaardige deel 2. Het niveau van deel 1 wordt amper gehaald.

De sterke visuele [macht-]scenes die deel 1 sierden, ontbreken veelal in dit deel. Het ziet er allemaal weer prachtig uit, heerlijk theatraal, maar de hand van de meester is weinig te bekennen.

Sterker nog, de film ontpopt zich als een kleurrijke musical! Prokofjev zorgt opeens voor Peter En De Wolf achtige muziekstukjes waar volop op mee wordt gezongen en gedanst. Het leek wel een Russische Bollywoodfilm. En de switch van zwart-wit naar kleur was ook eigenaardig en onnodig.

Maar goed, toch genoten, maar in vergelijking met het sublieme eerste deel is deel 2 bleekmiddel. Ruime 3,5*.

De film werd afgerond in 1945, maar werd verboden door Stalin (die zichzelf te veel herkende in Ivan). Pas in 1958 kwam de film uit, zo'n 5 jaar na Stalins dood.

Deel 3 werd niet afgerond, met de simpele reden dat Eisenstein tijdens de opnames overleed. Slechts een aantal minuten zijn bewaard gebleven. Meer informatie hierover is te vinden op o.a. imdb

Een film die ik waarschijnlijk niet kon waarderen, is dit vervolg. Persoonlijk vind ik de hele IVAN GROZNYY serie maar heel flauw.

Het einde met Prokofiev's muziek is zó krachtig, moeilijk te omschrijven. Helaas stierf Eisenstein terwijl hij met deel drie bezig was, een hypnotiserende serie.

*****

Toen ik al gauw merkte dat de dialectische montage en het hoge monteertempo uit Eisenstein's werk verdwenen waren, concludeerde ik een tikkeltje voorbarig dat dit een 'doordeweekse' Eisensteinfilm zou zijn, ééntje om de carrière mee af te sluiten. Al gauw werd ik echter van het tegendeel bewezen: Ivan de Verschrikkelijke (deel 1 en 2) blaast je gewoonweg omver, vooral op esthetisch vlak. De dramatische muziek met het koor, de intense close-ups, de zware schaduwen, de verbluffende symmetrie in bepaalde shots,...: één groot feest voor het oog.

Hiernaast vond ik het verhaal van Ivan en het verraad van de vroegere landheren erg interessant om volgen: het toont op een bijzonder efficiënte manier wat macht waard kan zijn en wat het teweeg kan brengen.

Dit tweede deel miste een tikkeltje de symbolische shots die in het eerste deel zaten. Ook schrok ik me een ongeluk toen tijdens het laatste half uur plots kleur in het beeld begon te sluipen. Het leek me ook onnodig (alhoewel de kleuren het uitbundige feest natuurlijk extra in de verf zetten en de goudgele filter op het einde de macht extra benadrukt), maar gelukkig wist Eisenstein ook erg goed met kleur om te springen. Gelaten die plots bloedrood kleuren wanneer complotten gesmeden worden, levendige tinten tijdens het feest,... Het voelde bijzonder vreemd aan, maar op zich was het absoluut mooi om naar te kijken.

Eisenstein heeft met de Ivan de Verschrikkelijke-films wat mij betreft een mooi sluitstuk van zijn carrière gemaakt.

4*

Kan ik alleen maar bij aansluiten. Goed omschreven Friac!

Dat gedeelte wat in kleur geschoten is , erg verrassend en apart. Verder wel een aardig deel, maar het eerste deel is duidelijk superieur ten opzichte van het tweede. Toch jammer dat de trilogie nooit voltooid kon worden door Eisenstein.

Hebben we dat ook weer gehad.

Dezelfde kritiek geldt hier nog eens. Saai, miezerig, druilerig, visueel brak, treiterend onbeduidend - etc etc. Sneu dat de trilogie nooit is voltooid. Evenwel zou ik het hebben genomineerd voor ''de slechtste trilogie allertijden''

0,5*

Net als deel één een uitermate goed geslaagde film. Het blijft natuurlijk een geweldig verhaal en boeiend persoon die Ivan. Geen goed persoon, ondanks dat het zo wel wordt vormgegeven in de film eigenlijk. Ik vond het enkel jammer dat er wat veel in gezongen werd, een beetje okay maar het werd nu wat te veel van het goede. De muziek/score zelf is wel briljant. Ik vond deel 2 dan ook net wat beter dan deel 1, ook wat spannender.

Visueel weer erg goed gelukt. Het begin is mooi in het zwart/wit, maar ik vond het gedeelte in kleur ook erg bijzonder. Geen felle kleuren, maar zachte steeds vandezelfde kleur in een scéne. Bijvoorbeeld goudachtig/oranje of rood. Erg apart maar leuke en origineel om te zien.

Het acteerwerk vond ik minder theatraal dan in deel 1,en vond het ook wel goed. Niet buitengewoon sterk maar gewoon goed. Helaas dat deel 3 nooit 'echt' gekomen is....

4.5*

Niet zo groots als het vorige deel, maar toch is Ivan Groznyy II nog steeds groots. Lekker bombastisch en theatraal zoals het hoort met o.a. die close-ups van die expressieve gezichten. Doch altijd 100% serieus.

Het is, vergeleken met Ivan Groznyy I, de mindere qua shots en symboliek, maar qua verhaal juist interessanter en boeiender. Dit komt vooral doordat het nu dieper gaat op de persoon Ivan in plaats van al het gebeuren eromheen. En daardoor is dit de betere van de twee. Het is wel even schrikken van de kleurenswitch, maar in no time ben je daaraan gewend. En eerlijk gezegd is de keuze daarvoor, gezien de scènes, eigenlijk uitstekend.

En om maar eens cliché af te sluiten; jammer dat het derde deel nooit voltooid werd.

Het eerste deel sprak me al niet zo aan, maar dit was zelfs nog vermoeiender. Bepaald niet mijn ding dit theatrale projectje.

Shakespeariaans Koningsdrama.

Het verhaal is duidelijker en sterker & de zeer fraai geschoten beelden zijn nog mooier dan in deel 1.

Gewoon hetzelfde als part one. Veel bombast en heel erg theatraal. Nu zal ik de eerste zijn om toe te geven dat het bombastisch presenteren van de personages echt een geweldige zet is. Russen zijn al echte stoere kerels, maar hierdoor wordt dat even benadrukt. Echter is het theatrale toch te erg om te negeren. Met als "hoogtepunt" de sterfscène van de moeder van Ivan.

Ook hier geldt weer dat Eisenstein weinig verkeerd doet, het trekt me gewoon niet. Ik heb dit keer trouwens gelet op vormgeving (compositie, schaduwgebruik etc.). Het viel me op dat hij hier geweldig gebruik van maakt. Ik sluit het dan ook zeker niet uit dat ik later op deze beoordeling terugkom.

Eigenlijk gewoon meer van hetzelfde, zoals ik reeds in Deel 1 van Ivan Grozny heb ondervonden. Het is allemaal ontzettend theatraal aangezet, verder veel gebabbel, gepraat, getwist en weinig daden, kortom het wordt nooit spannend of echt vermakelijk. De keuze om het 2de gedeelte van deze film in kleur te filmen verbaasde mij, al vond ik het kleurgebruik op zich best goed te doen.

Ivan Grozny is in zijn totaliteit een grote teleurstelling voor mij gebleken. Ik heb Deel 1 inmiddels al verlaagd naar een 2* en ook deze film weet zo `n laag cijfer niet te ontlopen. Al vind ik deze film waarschijnlijk net wat beter, dankzij het wat vreemde 2de deel in kleur met wat meer muziek en dus wat meer leven in de brouwerij.

Sergei M. Eisenstein bewijst met de saaie, onattractieve Ivan Grozny films dat Battleship Potemkin een toevalstreffer was. Een 2*

Deel 2 van Ivan Grozniy vond ik beter dan deel 1. De switch naar kleur is vreemd, maar komt heel goed over. Ik ben blij dat het verhaal wat afstand neemt van de oppervlakte en de personages eindelijk worden uitgediept. Dit gecombineerd met de aanhoudende bijzondere montage vind ik dit tweede deel wel 4* waard.

Eisenstein-marathon aan het doen?

Zeg maar gerust dat deze kleine Eisenstein marathon een deel is van mijn Russische cinema marathon. Ben ook geïntrigeerd door de verhalen over de films van Tarkovskiy die ook zeker nog aan bod zullen komen.

Precies hetgene wat ik dacht, na dit tweede deel gezien te hebben. Het eerste deel vond ik ook niet zo heel goed, maar dat had nog wel wat aardige elementen. Zo is de cameravoering op sommige momenten best mooi en is de aankleding ook wederom in orde.

Maar daar houdt het dan ook wel mee op.De film is verder erg theatraal en vooral wat eentoniger en minder boeiend dan zijn voorganger. Even was er een verrassing toen de film ineens in kleur verder ging. Een opvallende keuze die mij even deed opveren.

De opvering was echter voor eventjes, want door het laatste halfuur van de film moest ik mij echt heen slepen. Ik ben er op zich dan ook niet rouwig om, dat Eisenstein zijn trilogie nooit heeft kunnen voltooien.

1,5*

Deze film wordt over het algemeen hier kennelijk slechter beoordeelt dan deel 1, zeker als je de recensies erop na leest. Dat terwijl deel 1 al niet universeel geliefd is. Persoonlijk vind ik dit allerminst een minder vervolg. Integendeel, hij is misschien nog wel ietsjes beter. Toegegeven, part 1 was visueel misschien net iets imponerender, maar dat is hetzelfde als zeggen dat een film extreem mooi is en de andere geweldig mooi is. Zoiets overweldigends als de kroning van Ivan aan het begin van het eerste deel zit hier niet in, maar daar is ook alles mee gezegd. Het belangrijkste is dat Ivan the Terrible Part 2 het zwakke punt van zijn voorganger niet heeft: het niet al te boeiende verhaal. Dit vervolg is namelijk een stuk aangrijpender. Eerlijk is eerlijk, het scenario is nog altijd niet bepaald briljant, maar het loopt een stuk beter en de intriges rond het hof van de verschrikkelijke Ivan worden werkelijk spannend, zeker in de tweede helft. Waar bij deel 1 het me alleen interesseerde hoe gebeurtenissen uitgebeeld werden kon het me ook nu wat schelen wat er gebeurde.

Het verhaal blijft wel een rariteit. Nog meer dan in zijn voorganger is iedereen in deel 2 onsympathiek. Ivan mag dan een nare man zijn, iedereen om hem heen is even naar, dus het lijkt weinig verschil te maken wie er aan de macht komt. Daarom verbaasd het me enigszins dat Stalin zoveel bezwaar had tegen deze film. Ivan mag dan een paranoïde tirant zijn, maar dat was hij in het vorige deel ook al en zijn paranoia blijkt niet bepaald onterecht. Via twee geweldige flashbacks wordt Ivan zelfs nog wat meer uitgediept. Ik zou zelfs zeggen dat hij menselijk wordt, maar het nog altijd enorm theatrale acteerwerk doet niet veel aan mensen denken. Dat is geen kritiek overigens, want theatraliteit paste nooit zo goed als in dit barokke filmfestijn. Het is interessant dat het enige personage dat nog wel als onschuldig beschreven kan worden, Vladimir, hier in zekere zin Ivans grootste tegenstander wordt en dat de spanning in het verhaal helemaal niet voort komt uit de vraag of Vladimir Ivan zal verslaan (natuurlijk doet hij dat niet, hij is zo zwak dat hij voor mij al ten dode was opgeschreven toen ik hem voor het eerst zag in deel 1), maar hoe Ivan juist Vladimir naar zijn onvermijdelijke doem zal leiden en wat hij vervolgens zal doen met diens moeder.

Het is hier dat de kleur zijn intrede doet. Ik was ook verbaasd om ineens die rood-geelgetinte beelden te zien, maar het past perfect bij de climax. Het is niet bepaald realistisch kleurgebruik, maar het is net zo expressionistisch als alle andere elementen in dit tweeluik en het geeft zelfs nog meer een gevoel van onheil dan het zwart-wit. Ook de vrolijke dansscène paste voor mij perfect in het geheel, omdat het iets sinisters en spottends over zich heen had, iets wat duidelijk zo bedoelt was door Ivan en over het hoofd gaat van de arme Vladimir. Het geheel culmineert in misschien wel de beste scène uit Eisensteins carrière, in ieder geval samen met de kroning uit deel 1 (vergeet de Odessatrappen uit Battleship Potemkin of het gevecht op het ijs in Alexander Nevsky). Het gaat hier om Vladimir die zich maar al te bewust is dat zijn wandeling naar het klooster zijn laatste is. Het is een schitterende suspensescène en het abstracte kleurgebruik en de gestileerde manier waarop mannen in zwarte gewaden met kaarsen Vladimir volgen en uiteindelijk omsingelen vond ik gewoon adembenemend.

Eisenstein mag in het tweeluik rond Ivan the Terrible dan zo goed als geen camerabeweging gebruikt hebben en vrij statisch bijna losse tableaus gemonteerd hebben, toch heeft hij hier gewoon meesterlijk film gemaakt. Dat het inhoudelijk misschien niet geniaal is en misschien zelfs wat verward is (ik heb nog steeds geen idee wat Eisenstein nou van Ivan vondt; ik weet dat de opzet was om een heldenepos te maken rond de tsaar, maar uiteindelijk komt er een film uit die op een heldhaftige manier een psychopaat in beeld brengt), maar dat deert allemaal niet. In zekere zin maakt het het zelfs allemaal fascinerender. Stilistisch is het onvergelijkbaar; hoogstens Die Nibelungen van Fritz Lang komt er enigzins in de buurt. Ik las gisteren een stukje van Jonathan Rosenbaum over Eisenstein tweeluik, waarin hij opperde dat The Ivan the Terribles vooral een genre op zichzelf zijn. Ik had het niet beter kunnen zeggen. Ik begrijp dat het altijd al films zijn geweest die de meningen sterk verdeelt hebben (ik las net een enorm vernietigende recensie van The New Yorker van eind jaren '50), zeker deel 2 (dat terwijl ik die at toegankelijker vind dan deel 1), maar dat is het aard van het beestje. Ik geef toe dat he een volslagen belachelijk project was, maar wel op een glorieuze manier.

Mocht al mijn enthousiasme voor dit tweeluik nog niet genoeg reden zijn om dit te gaan zien, dan voeg ik er nog aan toe dat in deze films de meest bijzondere collectie aan baarden te zien is. Onmisbaar.

4,5* en vooruit, ook maar een halfje erbij voor deel 1. Dat deel 3 er niet van gekomen is, is inderdaad een schandaal. Ik wilde echt weten hoe het afliep na deel 2.

Fantastische review, TOR Mijn interesse voor de Ivan The Terrible- films zijn nu gewekt..

Met verbazing lees ik sommige haast minachtende reacties. Dit is net als deel 1 zo’n bijzondere film. Niet alleen qua project (meesten kennen de achtergrond wel denk ik), maar vooral ook qua uitwerking. Blijkbaar heeft men geen oog voor de zeer bijzondere art-direction. Zelden zag ik een film die daar bij in de buurt kwam. De extreme close-ups, het gebruik van kleur, de hypnotiserende muziek. Alle kunstregisseurs die hierna kwamen, hebben elementen uit deze film gebruikt. Bewust of onbewust, daar ben ik echt van overtuigd. Ik vind Eisenstein in zijn vormgeving eigenlijk alle hedendaagse filmmakers hopeloos achter zich laten. Miezerig en visueel brak las ik ergens. Wtf! Dit is zo grotesk en bijzonder dat ik me niet kan voorstellen dat dit anders bedoeld is dan een willekeurige afzeikterm, zoals sowieso veel mensen hier (waarvan je van veel op voorhand weet dat dit niet voor hen is), at random in hun bericht pleuren. Misschien moet men zijn gemankeerde maatstaven van wat film zou moeten zijn wat bijstellen. Wat een pracht, wat een composities en wat een kunstenaar die Eisenstein. Hij verdient een stuk meer dan de spanningsboog die veel mensen lijken te hebben.

Waarom staat hier trouwens een tweede regisseur bij? Vind daar niets over (Imdb of verder). Als er iets de film van Eisentein zelf was waren het de Ivan films wel.

[edit] is niet meer dan een second unit regisseur, die hoort hier echt niet thuis. Nog nooit in een filmboek of waar dan ook deze naam ook maar genoemd zien worden.

ook in kleur mooi, heb wellicht iets geleerd over ivan, deze is iets minder statisch dan deel 1, maar net zo oncinematisch en simpel

Tweede deel scoort beter dan het eerste vooral omdat er op één intrige gefocust wordt. Nu loopt er ineens wel een soepel verhaal en krijgen de personages meer diepgang.

Derde deel zou er nooit komen, film ging dankzij Stalin in de ban (die herkende iets van zichzelf waarschijnlijk) en deel 2 werd pas 5 jaar na Stalin's dood vertoond.

Eisenstein zelf werkte nog wel aan een aangepaste versie, maar stierf in 1948 aan een hartaanval 50 jaar oud.

Het banket en de eindscene zijn in kleur gefilmd.

Hier ook zo'n naam van een regisseur die er niet thuis hoort. Kan een lange lijst maken. Wie zit dat allemaal toe te voegen?

Nog saaier dan het 1e deel. Daar kwam in positieve zin enigszins verandering in bij de overgang naar kleur. Het banket vond ik ook verreweg de mooiste scène in deze verder zeer teleurstellende film.

Verder; zie mijn recensie bij deel I.

Toch ook maar meteen deel 2 gekeken. Ik vond hem eigenlijk beter dan deel 1, misschien dat ik min of meer voorbereid was op de acteerstijl. Maar waar deel 1 nogal van de hak op de tak ging gebeurde dat in deel 2 alleen even in het begin. Zodra we weer aan het hof zijn ontspint zich een mooie intrige waarbij het hoge woord eindelijk eens valt: de tsaar moet dood.

De scenes met Ivan en Vladimir en het feestgedruis (in kleur!) en de aarzelende stappen van Vladimir richting zijn wisse dood (is iets anders dan de dood eigenlijk ook wel eens "wis"?) behoren tot de beste minuten van de onvoltooide trilogie. Zonde dat deel 3 nooit is gekomen want wat Ivan verder meemaakt zou ongetwijfeld tot het nodige spektakel leiden: de val van Novgorod, de oorlog met de Krim, een stuk of 6 huwelijken, filicide, aan materiaal was in elk geval geen gebrek.

Een directe voortzetting van de gebeurtenissen uit deel één, ditmaal met een nadruk op het verraad van tante Eufrasie en de groeiende paranoia (en harde hand) van Ivan. Het speelt zich volledig af in het paleis van de tsaar en bevat tevens enkele flashbacks die Ivan's afgunst tegenover de Bojaren wat meer context geeft. Het acteerwerk is nog steeds bijzonder expressief. Iedereen speelt zijn rol met veel bravoure; vooral Cherkasov (Ivan) is ontzettend charismatisch. Hij werd de titel Volksartiest van de Sovjet-Unie toegewezen en was één van Stalin's favorieten. De indrukwekkende kostuums transformeren de acteurs haast in levende standbeelden die volledig opgaan in het decor. Het verhaal zelf is wederom vrij mager en wordt uitgerekt door een overvloed aan close-ups, de uitbundige lichaamstaal en de heel langzame ontvouwing van de geplande regicide. De laatste wandeling van de zwakzinnige zoon is echter het enige dat ik echt als memorabel kan omschrijven, terwijl de scènes die hieraan voorafgaan vooral langdradig aanvoelden. Even voor deze wandeling werd er ook een soort ruwe Technicolor filter toegepast, waardoor de beelden een demonische look kregen. Het is visueel niet minder interessant dan deel één, alleen vond ik hier enkel het einde enigszins gedenkwaardig. Dit was de laatste film van Eisenstein.

Ik moet wel toegeven dat dit tweeluik een charme bevat die ik op dit moment niet helemaal kan plaatsen. Hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik de twee films kan appreciëren. Ze hebben mogelijk baat bij een herziening.