La Passion de Jeanne d'Arc (1928)

De laatste tijd bevallen ze steeds beter, ja. Al ben ik wel picky in mijn keuzes. Ik kies alleen de films uit waarvan ik bijna zeker weet dat ze op de een of andere manier gaan bevallen. Zeker bij de silent cinema. Pakt soms ook nog wel eens verkeerd uit. Metropolis beviel me niet helemaal bijvoorbeeld en Birth of a Nation en The General laatst stop gezet. Daar kwam ik echt niet doorheen.

Geweldige close-up beelden in een Pan-Europese productie avant la lettre.

La Passion de Jeanne d'Arc gaat over de laatste uren van vrijheidsstrijdster Jeanne d'Arc voordat ze geëxecuteerd zal worden. In de film zie je vooral haar berechting, gevangenschap, marteling en terechtstelling. Dat verhaal is gebaseerd op de echte historische verslagen van de ondervraging en berechting. Wat bijzonder is aan deze film is dat het gefilmd is in bijna alleen maar close-ups en droegen geen van de acteurs make-up. Alles is vrij minimalistisch, met bijna geen decor en geen muziek. Maar ik heb de film wel gekeken met een muziekstuk eronder. Het ziet er allemaal prima uit maar laaiend enthousiast word ik niet echt van de film. Mijn filmsmaak staat gewoonweg te ver af van dit soort film. Historisch gezien is het misschien wel een film die invloed heeft gehad op latere films. En vanuit dat oogpunt wilde ik hem ook een kans geven. Echter is na het zien gebleken dat dit totaal niets voor mij was.

In vele intense close-ups verteld La Passion de Jeanne d'Arc over de ondervraging en berechting van Jeanne d'Arc door Bourgondische geestelijken die Engels-gezind zijn. De emoties zijn voortreffelijk uitgebeeld en het oog voor detail (tranen en harige puisten) is zeer indrukwekkend. Eigenlijk bizar om te bedenken dat het originele filmmateriaal voor de edit verloren is gegaan en wat we nu zien weggegooid materiaal is dat Dreyer monteerde tot een film.

Jammer is dat ruim de helft van de dialogen zonder title card is en we dus geen flauw idee hebben wat er allemaal wordt gezegd. Verder waren de locaties ook nogal sober en bewust simpel, wat dan weer niet past bij het realistische en gedetailleerde spel van de acteurs.

Het verhaal van Jeanne d'Arc speelt natuurlijk erg tot de verbeelding. Een vrouw die meent door god te zijn opgeroepen om Frankrijk te laten winnen in de oorlog tegen Engeland. Tegenwoordig is het een populaire theorie dat Jeanne mentaal niet in orde was en in deze film kijkt ze ook verdacht vaak glazig voor haar uit. Toch is daar geen bewijs voor in historische documenten. Ironisch dat de Engelse kerk haar tot de brand stapel veroordeelde en de Katholieke kerk haar in 1920 Heilig verklaarde om de relaties tussen het Vaticaan en Frankrijk te verbeteren.

Volledig terecht dat dit vandaag de dag nog steeds als een van de belangrijkste films uit de filmgeschiedenis wordt gezien. Carl Theodor Dreyer was zijn tijd zeer ver vooruit met zijn fotografie.

Ik zocht tussen de berichten naar negatieve ervaringen en kon er maar weinig vinden. Wel las ik veel complimenten over de esthetiek, de expressieve ogen en het hartverscheurende spel. Het is tien jaar geleden dat ik deze klassieker zag. Ik kan inmiddels met zekerheid zeggen dat het kijken van deze film een zwaardere beproeving was dan hetgeen Jeanne d'Arc onderging.

Uiteraard. Ik denk dat Jeanne haar eigen verbranding toch met minimaal 2,5 ster had gewaardeerd. Al is het maar voor de moeite die ze er voor gedaan hebben.

Wat een film. Zo beduidend anders dan zijn tijdgenoten. Zo buitengewoon expressief en meeslepend. Boordevol karakterkoppen die in close-up worden afgebeeld. Een camera die niet stil lijkt te staan en op een bepaald moment zelfs rond begint te tollen. Beelden die je ondanks het beperkte aantal locaties steeds een nieuwe invalshoek verschaffen. Uiterst afwisselende en vloeiende montage die focust op emotie en lichaamstaal. Koorgezangen uit de barokperiode, die de kijkervaring naar een hoger niveau tillen. En in het midden Jeanne d'Arc, bestookt door vragen waarvan elk antwoord haar dichter naar de brandstapel duwt. Prachtig vertolkt door Falconetti, die het onrecht met grote ogen aanstaart.

Komt hard binnen seg, zelden hebben ogen alleen zoveel emotie laten zien dan in deze film.

“Dear God, I accept my death gladly but do not let me suffer too long. Will I be with You tonight in Paradise?”

Huiveringwekkende en tragische klassieker. De close ups, de magistrale score, het ijzingwekkende verhaal, het acteerwerk van Falconetti etc. La Passion de Jeanne d’Arc is een film die je niet in de koude kleren gaat zitten. Dit soort oude films moeten je wel liggen, maar Jeanne d’Arc laat nogmaals zien hoeveel verbeeldingskracht en creativiteit de "stomme films" kunnen hebben. Net zoals de Charlie Chaplin films is alles tot in de perfectie uitgevoerd, en alleen met haar gezichtsexpressie weet Falconetti al ongelooflijk veel emotie over te brengen. Ontzettend knap geacteerd, en samen met de score zorgt het ervoor dat Jeanne d’Arc een film is die me nog wel even zal bijblijven.