Forbidden Planet (1956)

Goede,klassieke sciencefiction film met een interessant verhaal.De beelden zijn nu natuurlijk behoorlijk gedateerd maar Forbidden planet heeft ondanks dat nog niets van zijn charme verloren.Opvallend sterke rol van Leslie (the Naked gun) Nielsen en heel veel leuke geluidseffecten.Zal ongetwijfeld tot de favoriete films van Man or astro-man? behoren.

Morbius: Guilty! Guilty! My evil self is at that door, and I have no power to stop it!

Ostrow: Anywhere in the galaxy this is a nightmare.

Ostrow: Monsters, John. Monsters from the Id.
Morbius: I'm not a monster, you...
Adams: We're all part monsters in our subconscious, so we have laws and religion!

Wat gebeurd er als je de macht van een god hebt en je vijanden aan je genade zijn overgeleverd? Wat gebeurd er als je enorme almacht gepaard gaat met een net zo groot ego? En wat als dat ego zich bedreigt voelt?

Forbidden Planet is een science-fiction film uit 1956 gebaseerd op Shakespeare’s ‘The Tempest’, en geregisseerd door Fred Wilcox, een naar mijn mening onderschatte regisseur die vooral bekend is van Lassie Come Home (1943) en The Secret Garden (1948). Waar in The Tempest een machtig tovenaar speelt met de macht van een god, is zijn plaats hier ingenomen door Dr. Morbius (Walter Pidgeon) een groot geleerde die de machtige kennis van een ten ondergegaan ras heeft ontcijferd en deze kennis slechts mondjesmaat wil delen. Forbidden Planet stelt de klassieke vraag of de mensheid de kennis van een hogere macht mag hebben. Het antwoord van Forbidden Planet luidt dat dit niet het geval is omdat de mensheid (Dr. Morbius) niet in staat is zijn machtswellust, lust en arrogantie, of om preciezer te zijn, zijn freudiaanse monsters van het id onder controle te houden, net als de Krell vóór hen.

Het antwoord van Forbidden Planet moet gezien worden in de context van de jaren vijftig. De Krell stonden op het punt om via een fantastische machine een beschaving zonder instrumenten te creëren maar gooide daarbij onbedoeld de deur open voor hun eigen monsters van het id. De gigantische machine van de Krell is niets anders dan een allegorie voor de atoombom die sinds 1945 als een zwaard van Damocles boven elk conflict hing en waarmee de mensheid (net als de Krell) uitgeroeid zou kunnen worden als arrogantie en machtswellust (zoals bij dr. Morbius en de Krell) niet in de hand werden gehouden.

Een ander element in Forbidden Planet is de verhouding die zich ontwikkelt tussen Commander Adam (Leslie Nielsen) en Altaira (Ann Francis). Altaira doorloopt als het ware een korte verandering van een wijze onschuldige tot vrouw die andere gevoelens voor een man ontwikkeld. Dit is een essentieel onderdeel van de film want het is immers de liefde die Altaira voor Adam gaat voelen die veroorzaakt dat ze geestelijk volwassen wordt en andere gevoelens gaat ontwikkelen zodat haar vriend de tijger haar niet meer herkend en Mobius onbewust zijn Id-monster loslaat met alle gevolgen van dien. Met recht kan hier gezegd worden dat het romantische element in deze film niet overbodig is, maar juist de kern van het verhaal is.

De bovengenoemde elementen zorgen ervoor dat Forbidden Planet een sterke verhaallijn heeft, maar belangrijker nog, Morbius arrogantie van de macht en de relatie tussen Adam en Altaira zorgen ervoor dat Forbidden Planet een tijdloze film is geworden. Deze elementen zouden op zich genoeg zijn om Forbidden Planet te dragen, maar gelukkig heeft de film nog meer te bieden.

Visueel gezien is Forbidden Planet een tour-de-force die duidelijk met het budget van een A-film werd gemaakt. MGM wilde niet dat deze film als een B-film werd geschoten (daarmee zouden ze zich teveel op het terrein van Universal gaan bevinden) en besloot de film een groot budget te geven. De landing van het ruimteschip, het laboratorium en de gigantische machinerie van de Krell, en vooral de aanval van het monster (waarbij Walt Disney Productions te hulp werd geroepen) zijn de visuele hoogtepunten van de film. Daarbij moet ook gezegd worden dat het decor en de set een lust voor het oog zijn. Dr. Morbius’ interieur lijkt wel op de huiskamer van Frank Sinatra uit die jaren. Alles decorstukken en sets in de film hebben een soort ‘futuristische’ en buitenaardse uitstraling en tegelijkertijd zijn ze toch stevig gegrondvest in de stijl van de jaren vijftig. Kortom uw ogen zullen zich geen moment vervelen. Dat geldt ook voor ongetwijfeld de beroemste ‘acteur’ uit Forbidden Planet: Robby the Robot.

Met de introductie van Robby the Robot werd een nieuw element toegevoegd aan de sf-film, namelijk dat van de puur functionele robot die zich hield aan de drie wetten van Isaac Asimov en die niet zo zeer een bedreiging was. Robby the Robot was zo een succes dat we hem in de komende decennia veelvuldig zouden tegenkomen in allerlei tv-series en films.

De muziek en de geluiden in Forbidden Planet zijn een geval apart. MGM nam een moedige stap om in plaats van traditionele orkestmuziek gebruik te maken van wat later synthesizermuziek zou worden genoemd, zij het dat hier gesproken wordt van ‘tonalities’. Deze ‘tonalities’ zijn het werk van Bebe en Louis Barron, en werden zo genoemd omdat ze van de vakbond van musici geen credit als musici mochten krijgen zodat ze ook niet mochten meedoen met de Oscars omdat ze geen muziekinstrumenten en musici hadden gebruikt. (Iets soortgelijk gebeurde bijna dertig jaar later met TRON zij het dat het bij TRON ging om het gebruik van computers in plaats van tekenaars).

Voor de geschiedenis van de SF-film is Forbidden Planet een belangrijke film. Niet alleen voegde het nieuwe elementen toe (zoals de eerder genoemde robot) of legde de lat qua special effects een stuk hoger (vergelijk Forbidden Planet maar met het even daarvoor uitgekomen Conquest of Space van George Pal en de verschillen zijn heel duidelijk te zien), maar Forbidden Planet zorgde er tevens voor dat science-fiction als A-filmmateriaal serieus genomen zou worden en we kunnen gerust stellen dat de film ook nieuwe deuren opende voor de SF, en door één van die deuren stapte Gene Roddenberry.

Forbidden Planet is een van de hoogte punten van een periode in de science-fiction die begon met George Pals Destination Moon (1950) en eindigde met Stanley Kubricks 2001: A Space Odyssey (1968), een film die een heel nieuw hoofdstuk in de science-fiction zou openen.

Morbius’ arrogantie en de liefde tussen Adam en Altaira, gecombineerd met de prachtige special effects zorgen ervoor dat Forbidden Planet een aanrader is voor iedere serieuze liefhebber van sf-films uit de jaren vijftig maar ook ver daarna.

Ik kan er wel inkomen dat deze film veel positieve waarderingen krijgt. Als kijker kan je er niet om heen dat de makers veel zorg hebben besteed aan het visuele aspect. De setting, kostuums, decors etc het klopt allemaal. Daarbij komt dat Robbie de robot (ondanks een niet erg originele naam) wellicht één van de tofste robots is die ik op het scherm heb gezien. Ook het meisje is een leuk karakter. De rest is vrij stijf net als het verhaal dat nergens meteen iets ontluisterend brengt. Ik sluit me dus aan bij de review van arno74. Ook ik had al snel het gevoel dat die vader iets te maken had met de dood van zijn toenmalige crew en dat het gevaar dan na zoveel jaar terugkomt als er dan een ruimteschip landt, was toch iets te toevallig. Al bij al aardig, maar het blijft toch allemaal iets te braaf en te langgerekt. Geef mij toch maar Fiend without a Face dat dit concept toch een stuk beter uitwerkt als is die dan visueel veel minder.

Forbidden Planet verteld het verhaal van een expeditie die polshoogte moet nemen bij een kolonie waar al jaren niets meer van vernomen is. Ze dat alleen een geleerde en zijn dochter nog in leven zijn. De anderen zijn door een mysterieus monster gedood...

De film was toch stukken minder als ik had verwacht. Ik was er wel op voorbereid dat de film gedateerd zou zijn, maar veel dingen zijn ook gewoon een beetje dom. Een vliegende schotel als ruimteschip is behoorlijk afgezaagd en ook veel dialogen waren nogal dom. Het romantische sub-plot met de dochter die nog nooit andere mensen heeft gezien kon me gestolen worden en het verhaal van de Krel en de achtergrond van het monster vond ik slecht bedacht. Überhaupt spreekt het utopische mij totaal niet aan. Een perfecte samenleving en technologie die haast magische kwaliteiten heeft vind ik maar niets.

Hoewel het over grote deel van alle ontwerpen behoorlijk afgezaagd was, zagen sommige dingen er wel gaaf uit. Robbie de robot is terecht iconisch geworden, mooi ontwerp en een mindset die een beetje is gepikt van Isaac Asimov. Ook zag de kale vlakte van de planeet er wel sfeervol uit. De special effects zijn voor die tijd ook goed gelukt. Het enige probleem is dat de film wel heel erg de special effects probeert te showen, de personages zeggen vaak lekkerlijd "Look at this", "Look at that". En dat is natuurlijk een beetje dom als je het indrukwekkend wil houden. Juist bij films als Star Wars komen de special effects indrukwekkend over omdat ze niet expliciet in de aandacht komen. De Laserstralen en het onzichtbare monster zijn door Disney-animator Joshua Meador verzorgt.

Forbidden Planet is de eerste Hollywood-film met een volledig elektronische soundtrack. De mooggeluidjes waren leuk gedaan en kwamen heel futuristisch over. Wel jammer was dat de muziek de helft van de tijd totaal niet paste bij de film.

Hoewel ik blij ben deze SF-klassieker eens gezien te hebben ben ik wel lichtelijk teleurgesteld. Het is niet het mysterieuze sfeervolle meesterwerk dat ik had verwacht en dat is jammer. Voornamelijk het slechte plot en de afgezaagde uitstraling doen de film een beetje de das om. Het concept van een mysterieus monster dat langzaam een bemanning uitschakelt is in The Thing en Alien later zoveel beter gedaan (geen eerlijke vergelijking maar goed). De film heeft wel een prettig jaren '50 sfeertje en is onmisbaar in de filmgeschiedenis, zo inspireerde de film Gene Roddenberry voor Star Trek.

Wow, wat een prachtige sfeervolle aankleding had deze film! Prachtige decors, futuristische landschappen, kostuums die leken of ze later model hebben gestaan voor Thunderbirds en de zeer korte jurkjes van Altaira (Ann Francis). ? Ook vond ik de film qua uitstraling wel wat weg hebben van Star Trek. En zag ik nu in het monster de hand van de DIsney studio's? Het verhaal, gebaseerd op Shakespeare’s ‘The Tempest’ mocht er ook best wezen. De tovenaar wordt vervangen door de buitenaardse techniek van de Krell. Echter blijft de klassieke vraag of de mensheid de kennis van een hogere macht mag hebben bestaan. Minpuntjes zijn er ook en wel in de vorm van het acteerwerk, wat nogal stijfjes was. En in mindere mate de keuze voor een helaas niet al te complex verhaal. Al moet ik bekennen dat ik dan liever deze film nog eens bekijk dan bv. Solyaris (1972) maar tja dat is persoonlijk. Verder is er een opvallend jonge Leslie Nielsen, die we later vaak zagen in komische films, hij speelt hier een min of meer serieuzere rol als Commander Adams. En dan is er natuurlijk nog de gave Robby the Robot.

Robby the Robot duurste filmrekwisiet ooit | NOS

Het budget van de film was destijds minder dan 2 miljoen Dollar.

Hoeveel zou dat zijn in verhouding met nu ?

Forbidden Planet had een budget dat een fors stuk hoger lag dan wat gebruikelijk was voor SF-films tijdens die periode. Dat was het gevolg van het plan dat MGM had om de film als een A-film uit te brengen. 2 miljoen USD klinkt naar huidige maatstaven misschien als weinig maar voor 1956 was het een groot bedrag.

Wataru

Ik wilde het precies weten, haha.

Opgezocht op een US calculatie site, met inflatie berekening sinds 1956.

Dit is het antwoord: $2,000,000 in 1956 equals $18,017,313.43 in 2017.

Maar dan nog is de prijs die "Robby the Robot" nu heeft opgebracht ($ 4,5 miljoen) aanzienlijk lijkt mij.

Brix,

Bedankt voor je aanvullende informatie.

Robby is nu de duurste filmrekwisiet ooit geveild. Die prijs van 4,5 miljoen USD is inderdaad aanzienlijk, maarl laten we hopen dat hij een mooi nieuw onderkomen krijgt.

Robby was een zeer dure rekwisiet voor MGM en vandaar dat je hem in de jaren daarna regelmatig zag verschijnen; MGM wilde dat geld echt weer terugverdienen

Dat geld trouwens ook voor de andere rekwisieten uit de film, zo zul je bijvoorbeeld in de Twilight Zone (1959) regelmatig onderdelen van het lab van de Krells en het ruimteschip tegenkomen.

Wataru

Ach, met een heel kleine uitvoering van Robby zou ik ook al blij zijn

Brix,

Daar zou ik ook al heel blij mee zijn.

Misschien kun je je hart ophalen op deze Forbidden Planet Facebook-pagina: Forbidden Planet the Movie

nog een goede sf film die nog bij mijn anderen hoort te staan

In het genre van jaren vijftig sciencefiction is dit ongetwijfeld één van de beste. Dure special effects, redelijke acteurs, behoorlijk goed verhaal. Toch kan ik geen echt hoge score geven, vooral vanwege het totaal ongeloofwaardige en niet overtuigende romantische plot. Ook het acteerwerk was niet altijd briljant, ook niet bij Leslie Nielsen. En er zitten wat camp momentjes in zoals roepen dat een monster onzichtbaar is terwijl letterlijk een seconde later hij zichtbaar is
Toch wil ik ‘m nog eens gaan bekijken om te achterhalen of de relatie tussen vader en dochter nu echt incestueus is
Voorlopig 3*

Eli Roth on FORBIDDEN PLANET - YouTube

(met dank aan Wouter)

kappeuter

Smaakmaker...ik krijg meteen weer zin in een (zoveelste) kijkbeurt.

De kleine blikken Robby de Robot, die op de kast naast mij staat, mag meekijken

In mijn herinnering was dit geen boeiende film, maar als ik de film terug zie ben ik toch helemaal verkocht. Een SF-film uit 1956, 14 jaar voor de eerste maanlanding. De film heeft een mooie uitstraling en je ziet ook de creativiteit op dingen die misschien nu evident lijken maar toen echt wel toekomsttechnologie waren. De film lijkt uit een comic te komen en neemt je nog helemaal mee naar een vreemde wereld. Terwijl de meeste SF-films nu net proberen om het zogezegd heel realistisch te maken. Een heerlijke meevaller!